BUITENLAND, BINNENLAND. 3e Jaargang, AUGUSTUS 1922 Pe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, 2.5© per kwartaal. Bij ome Agenten 20 cent per week, 2.60 per kwartaal. Franco per post 3 2 96 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondageblad is voor de Abonné's verkrijgbaar teeen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af- fonderlijke nummers 6 ct.. met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN. TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAG op Zaterdag 35 cent per regel Overige dagen 80 cent per reg Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. KLEINE AD VERTE NTIEN, van ten hoogste 30 woorden, waarla betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuut koop en verkoop t 0.75 's Zaterdag, overige dagen f 0.50 git nummer bestaat uit twee bladen Grondwetsherziening. Op het Katholiek program, -waarmee we den verkiezingstijd zijn ingegaan, staat als no. 1: Aanneming van de voor gestelde Grondwetsherziening. Dat programpunt is door do afgevaar digden van de Katholiek-georganiseerde lciezers op een Bondsvergadering te Utrecht zonder hoofdelijke stemming aangenomen. Maarof wel goed begrepen werd de consequentie daarvan? Eenige twijfel hieromtrent is niet geheel zonder grond, a'6 we bedenken, dat meerdere Centrale Kiesvcreenigingen voorstellen hadden ge daan, geheel in strijd met de aannemipg van de voorgestelde Grondwetsherziening, welke zij echter van den anderen kant toch blijkbaar ook wenschten! Ter bedoelde Bondsvergadering wae, wegens dc overlading van de agenda, wei nig" of geen gelegenheid om in deze klaar heid en helderheid van bedoelen en willen te brengen. En toen dan ook den lezers er gisteren in een bericht onder „Binnenland" op at tent werd gemaakt, dat er kans bestaat op verwerping van Hoofdstuk III der voorgestelde Grondwetsherziening (waar in o.m. verhooging der jaarwedden van de kamerleden), toen zal niemand in veront waardiging zijn opgesprongen met de uit roep: „Op de bres voor ons program: punt: Aanneming der voorgestelde Grond wetsherziening!" Wij willen er maar op wijzen, dat ons program dit keer te weinig aandacht heeft genoten bij de definitieve vaststelling en aanneming. Dat is geschied in een holder-de-bolder- vaartje! En zulks is toch onmogelijk goed te keuren. Wij vertrouwen, dat het over drie jaar anders zal gaan! Duitschland. Dc val van de Mark. De val van do Duitsche mark heefteen 'droevig effect gehad op den economischen toestand van Litauen. Tal van goederen zijn van de markt verdwenen. Een groot aantal zakenlieden moesten hun magazij nen sluiten. De boeren verlangen, dat men hun in Amerikaansch geld betaalt. De nieuwe val van de mark heeft te Berlijn o.m. ten gevolge gehad, dat het publiek de groote winkels bestormde, om zooveel mogelijk tegen de oude prijzen machlig te worden. Vooral in de kleeding. magazijnen verdrong de menigte zich. Een der firma's maakte bekend, slechts aan 2! vaste klanten te zullen verkoopen. Naar do correspondent van de „Information" Baan zijn blad ïneldt, betaalt de Rijksbank sedert Donderdag j.l. tweeduizend papier mark voor een goudstuk van twintig mark Grensincident in Oppcr-Sileziê. In het Westelijk gedeelte van Opper- Silezië, in het gebied van Tarnowitz, had volgens de Berliner Lokalcnzeiger, een afdceling der Poolsche militaire politie do grens overschreden. Toen dit bekend werd, rukte de Duitsche beschermings- poliiie op. De Polen trokken daarop te rug. Op hun terugtocht zouden zij Duit- 8cho arbeiders die op het land aan het werk waren met hun karabijnen bedreigd j hebben. Do zccliotlcnslaking to Stol tin. I De-zeeliedenstaking te Stettin is geëin digd. Het scheepvaartbedrijf is hervat. Ook het personenverkeer tusschen Stettin en de badplaatsen aan de Oostzee en naar ^ot eiland Rugen is weder in vollen gang. Vernieling van kwartieren. Volgens de „Frankf. Ztg." klagen Op- Per-S»!ezische bladen, zoowel in het Duit sche als liet Poolsche gedeelte., over de wijze waarop de Fransche bezettingstroe Pen hun ontruimde kwartieren hebben 'achtergelaten. De vloeren en deuren zijn losgebroken, ramen weggebroken. De hui den enz. verkeeren in een staat van gewel dige vervuiling. In Rybnik hebben de troe Pen in een sanatorium zoo huis gehou den, dat de Poolsche directie volgens de ».kalt, Zcitung" aan de geallieerde com missie een schadevergoeding van drie mil oen mark heeft gevraagd. verzonden, waarin de Engelsche politiek met betrekking tot de eoriogsschulden en het herstel wordt uiteengezet. De nota, welke door "Balfour is gereed; gemaakt en door de meerdecheid van het Kabinet is goedgekeurd, verklaart^ dait Engeland geneigd is, indien een zoodanige actie mogelijk is om al zijn aanspraken uithoofde van oorlogsschulden, herstel en schadevergoeding te laten vervallen. Een zoodanige handelwijze zou naar de mee ning der Engelsche regeering de eenige methode zijn, welke in staat zou zijn om de economische stabiliteit in Europa te herstellen. Doch de economische positie van Engeland stelt dit land niet in staat schulden aan de Geallieerden of schade vergoeding aan de gewezen vijanden kwijt te schelden, daar het genoodzaakt is, zijn eigen oorlogssc! ulden aan de Ver een igde Staten terug te hel alen. De nota verklaart, dat de Amerikaansche politiek, welke op deze terugbetaling aandringt, volkomen gerechtvaardigd is. De nota vjrlclaart, dat het bedrag aan rente en kapitaal, dat Engeland van zijn bondgenooten vordert afhangt van wat Engeland aan Amerika betalen moet. On der geen beding is Engeland voornemens meer van zijn schuldenaars te eischen dan het noodig heeft om zijn schuld- eischers te betalen. Wat betreft de oorlogsschadevergoe ding stelt Engeland niet voor, dat men Duitschland van zijn verplichtingen je gens de andere Geallieerde Staten zou ontheffen, maar Engeland is zoo over tuigd, dat er uit den tegenwoordigen toe stand" een economisch^ ramp moet ont- staan, dat het bereid is om van zijn aan deel in de schadeloosstelling en de inter- geallieerde schulden af te zien, op voor waarde, dat deze verzaking deel uitmaakt van een algemeen plan, waardoor dit groote vraagstuk op bevredigende wijze wordt opgelost. De nota herinnert er aan, dat de schul den der Geallieerden tegenover Engeland, Rusland niet meegerekend, een bedrag van 1098 millioen pond sterling vertegen woordigen; de Engelsche schuld jegens de Voreenigde Staten bedraagt 850 millioen. Hiervan werd het grootste gedeelte door Engeland ten bate .van Frankrijk, Italië en Beligië opgnomen. De schulden - der Geallieerden tegenover Engeland en die van Engeland tegenover Amerika staan dus in nauw verband tot elkaar. Do Ierscho burgeroorlog. Harry Boland, De Valera's rechterhand, ex-gezant van Sinn Fein in Amerika, werd Maandag gevaarlijk gewond toen hij zich verzette tegen arrestaties in Skerries, bij Dublin. Tipporary bevindt zich thans geheel in handen der Vrijstaters. De Valera zou te Clonnel zijn. De val van Kilmallock is aanstaande. De noord flank der opstande lingen wordt thans zoo ernstig bedreigd, dat een algemeen terugtocht slechts een quaostie van een paar dagen is. Rusland. Hot vonnis tegen de Russische geestelijken Volgens een bericht aan de „Transiada Gazetla" heeft het Opperste Gerechtshof te Moskou op 28 Juli het doodvonnis te- "gen de Russische geestelijken bekrachtigd maar bij het al-Russische centrale comité op gratie aangedrongen. Do actie der bolsjewisten in Azië. Er loopen hardnekkige geruchten dat Enver Pasja's strijdmacht in Turkestan begin Jul'i verscheidene malen ernstige nederlagen leed. Het schijnt dat de op stand togen de Sovjet is gefnuikt, nietm'e- degerekend de .schaarsche uitvallen uit.de bergen in het gebied van Oost-Bokhara. Het heet dat Enver een Wapenstilstand tracht te krijgen. Italië Do crisis opgelost. De koning heeft het ontslag van hot Kabinet-Facta aanvaard, en Facta met de samenstelling van een nieuw ministerie belast. Hot is als volgt samengesteld: Facta, minister-president; Schanzer, buitenlandsche zaken; Amondola, kolo niën; senator Taddoi, binnenlandsclio za ken; Alossio, justitie; Bortoni, financiën: Baratoró, schatkist; Soleri, oorlog; de Vit- lo, marine; Aniele, onderwijs; Riocie, openbare werken; Bortini, landbouw; Ris- si, industrie; dello Scarba, arbeid en so ciale voorzorgen; Fulta, post en telegra fie; Luciani, bevrijde gebieden. Om vijf uur zullen alle ministers, met uilzondering van Taddoi en Luciani, die afwezig zijn, 'den eed in handen des ko- nings afleggen. De algcniccne staking.. Te Rome hebben de arbeiders reeds Maandagavond het werk' overal neerge legd. De trams rijden niet meer. Daar de drukkers ook- aan do staking meedoen zijn de ij 1Tmorgen niet verscht men. Behalve te Genua en in geheel Liguriö is ook in de hoofdstad van Lombardije de staking begonnen, waar evenwel de wa ter- en lichtvoorziening verzekerd is. Van gisteravond af zijn alle bladen op- De autoriteiten nemen omvangrijke gehouden te verschijnen, maatregelen tier handhaving der orde. De Italiaansche socialistenleider Tura- ti verklaarde aan een RomeinSeh journa list, dat het buitengesloten was dat de socialisten met de fascisten een kabinet zouden vormen. Te Genua lig het werk in de haven stil. De overige bedrijven functioneeren. Te Venetië is do staking mislukt. Te Turijn werken dc arbeiders bijna algemeen en het spoorwegverkeer gaat zijn gewonen gang, zoo ook te Milaan. Griekenland. Do actie tegen Constant iiiopeL De verzekeringen van de Grïeksche regeering, dat het niet in de bedoeling ligt van de regering le Athene om maatrege len legen de geallieerden te nemen, die hun onaangenaam kunnen zijn, hebben de ongerustheid doen verminderen, wel ke de overdreven berichten over een voorgenomen opmarsch naar Constantino- pel hadden veroorzaakt. Het alarm van de laatste dagen wijst echter'op de noodzakelijkheid dat de ge allieerden een spoedige beslissing nemen betreffende den toestand in het Nabije Oosten. Zuid-Afrika. Door een vergiftige pijl gedood. Van Rijneveld, burgemeester- van Go- babis (Oost-Windhoek), die een onder zoek deed instellen naar de onlusten on der de Boschjesmanncn werd door een vergiftige pijl gewond en overleed na vijf uren. GRONDWETSHERZIENING. Voorloopig Verslag. Verschenen is hot Voorloopig Verslag over de wetsontwerpen tot verandering in het Iste, Ilde, lilde, IVde, Vde, Vilde, VHIste, IXde en XI hoofdstukken en in de Additioneels Artikelen der Grondwet. Men wenschte vrij algemeen niet terug te treden in de debatten over den inhoud van de voorgestelde bepalingen. Enkele leden merkten echter op, dat daaruit niet •moest worden opgemaakt dat zij hun stem zouden geven aan de wetsontwer pen, waaraan zij bij de eerste behandeling hun stem onthouden hadden. Enkele an dere leden wenschten zich him stem daarover nog voor to behouden. Zeer velo leden verklaar den e;hter, dat zij gaarne aan de totstand tuning van deze zeer ge wichtige wetsontwerpen zouden mede werken. Op grond van do reeds bi; de eerste be- hahdeling aangevoerde argumenten werd door enkele leden betreurd, dat hoofd stuk VI van de Grondwet niet in deze herziening is begrepen. Eenige leden betreurden het, dat do voorstellen niet- in meer wetsontwerpen zijn verdeeld, waardoor het mogelijk zou zijn over verschillende onderwerpen, die thans in één weisoirweip tij'i samengevat een afzonderlijke beslissing te nemen. Zij hoopten, dat bij een volgende herziening daarmede rekening zou worden gehouden. Sommige leden droagsu er op aan, dat spoedig en regeling zal worden ge maakt van de v e r 1 o f s-t r a k t e- meuten van lien, die tot lid van de Staten-G ener aal werden gekozen, Enke-le leden meenden, dat reeds aanstonds moet worden overgegaan tot intrekking van die verlofs-traktementen, welke niet op de wet berusten. Andere leden, die den wensch naar een spoedige wettelijke regeling van de ver- ■lofstraktementen steunden, konden zien echter met laatstgenoemd denkbeeld niet vereenigen omdat daardoor ongelijkheid zou worden geschapen. Deze materie is te ingewikkeld om daarin rauwelijks te kun nen ingrijpen. Door eenige leden werd betoogd, dat, in dien de verhooging van de schadeloos stelling van de leden dezer Kamer tot stand komt, alle verlofs traktementen be- hooren te Yordcn afgeschaft. Sommigen meenden echter, dat daarbij in ieder ge val rekening ware te houden met het feit, dat de thans zittende leden met het. voor uitzicht op verlofs-traktement zijn geko zen. Andere leden namen in verschillende op zichten een ander standpunt in, doch be toogden, dat deze aangelegenheid thuis behoort in het wetsontwerp tot regeling van den rechtstoestand van ambe paren en bij de behandeling van' dat wetsonb worp ter sprake zal kunnen komen. •Enkele leden hadden overwegend' be-, zwaar tegen de ver hooging van het inkomen van d e Iv r o o n. Andere leden, die bij de eerste behan deling tegen deze verhooging bezwaar had desn gemaakt, waren van oordeel, dat de ze aangelegenheid thans als afgedaan kan worden beschouwd. Vele leden verdedigden de voorgestelde verhoogingen. Vele leden, die zioh tegen iedere trakte- imentsverhooging verklaarden, hadden uiteraard evenzeer bezwaar tegen de voor gestelde verhooging van de schadeloosstelling van de leden dezer Kamer. Him bezwaar gold hier des te sterker, omdat naar hun meening, de leden zich deze ver hooging zelf toekennen. Andere leden, hoewel laatstgenoemd ar gument niet deelende, hadden ook be zwaar tegen deze verhooging. Zij achtten deze vooral bedenkelijk met het oog op een mogelijke verlaging van 'traktementen en loonen. Ook werd betoogd, dèt het be drag der schadeloosstelling niet in de grondwet moet worden neergelegd. Zeer vele leden, verdedigden het voor stel der Regeering en kwamen op tegen de voorstelling, alsof de'leden dezer Kamer hun eigen schadeloostellisng verhoogeu. Het in het wetsontwrp neergelegde bedrag is door de Regeering op advies der Staats commissie voorgesteld. Ieder, die door de kiezers daartoe wordt, aangewezen, moet in staat wrden gesteld hot Kamerlidmaat schap te bekleed on. Gevraagd werd, of, naar de opvatting der Regeering, de leden dezer Kamer, die in 1918 of ƒ1922 niet zijn herkozen, aan spraak hebben op heb verhoogde pensioen. Enkele leden hadden bezwaar tegen het voorgestelde artikel 191bis. Zij waren van oordeel, dat deze bepaling overbodig ia. Voorts vreesden zij, in verband met den aandrang tot het opnemen van deze be paling, dat een gaan in- de richting van socialisatie daarvan he.t gevolg zal zijn. Daartegen werd opgemerkt, dat omtrent de bevoegdheid van de wet, om aan ande re, dan in de Grondwet genoemde licha men verordenende bevoegdheid te geven, verschillende opvattingen hcersehen, waar aan nu een einde zal worden gemaakt. Kan de bepaling alzoo niet overbodig worden genoemd, ook werd er de aan dacht op gevestigd, dat deze niet alleen gewe.nsoht wordt door de voorstanders van socialisatie, maar evenzoo is aanbevo len door tegenstanders daarvan. Aangedrongen werd op een spoedige re geling van de Evenredige V e r- tegenwoordigin g voor de ver kiezing van de leden der Eerste Ka rn e r, opdat deze wet. tot stand gekomen zal zijn, wanneer de Eerste Kanier over eenkomstig het voorgestelde artikel VI der Additioneele Artikelen zal moeten aftreden. 2 Augustus. H M. de Koningin Moeder viert heden haar 64»ten verjaardag. Heb Nederlandsohe volk deelt in de feestvreugde van de Vorstin, die in zoo menig opzicht getoond heeft, met dat volk mede to leven en niets verzuimt om, stil weldoende, nood te lenigen, lijden te ver zachten. Ditmaal is er en bijzondere reden tot blijdschap, nu H. M. de Koningin-Moeder, zioh weder in een goede gezondheid mag verheugen. God spare Koningin Emma nog lang voor hare Familie en voor ons land. Tabakswet. De minister van financiën maakt, be kend. dat de inspecteurs der accijnzen ge machtigd zijn, tot 16 September a.s. gelei biljetten kosteloos te doen afgeven voor de aflevering en het vervoer van voor ra den sigaren, waarvan kleinhandelaren kun lien aanloonen, dat zij op 1 Juni jl. door hen in bewaring werden gehouden voor klanten, die ze vroeger hadden gekocht. Ha. dien datum zal een kleinhandelaar, die sigaren wen sekt af te leveren en te vervoeren, die hij reeds vóór 1 Juni had verkocht, zioh ter bekoming van een hier toe strekkende vergunning bij gezegeld' adres moeten wenden tot den minister. „Sts.-ort." De onderwijzerssalarissen. De heer Bulten heeft don minister van Onderwijs gevraagd om. ten einde een on, zekerheid in onderwijzerskringen, ont staan ten gevolge van art. 40 van het Be zoldigingsbesluit voor Burg. Rijksambtena ren, zooals dat artikel gewijzigd is bij Kon. besluit van 19 Juni, weg te nemen, te willen mededeelen oE a. een onderwijzer of een hoofd der school bij het openbaar lager onderwijs door het aanvaarden op of na 1 Juli 1922 van een gelijke betrekking bij 't bijzon der lager onderwijs of omgekeerd b. een onderwijzer bij het lager onder wijs door de aanvaarding op of na 1 Juli 1922 van een betrekicing als hoofd der school, liet/ij bij het openbaar, hetzij bij het bijzonder lager onderwijs, ook in die nieuwe betrekking zonder het voorbehoud in art. 40 opgenomen, den waarborg blij Et genieten, in dit artikel bedoeld? Prov. Staten van Utrecht. In de vacature-prof. Slotemaker de Bruine, die benoemd is tot lid der Eor\- ste Kamer, heeft het centraal stenibu- HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Het Voorloopig Vesrlag van de Tweede Kamer over de wetsontwerpen van df Grondwet De Tabakswet. Geleibiljetten voor in be waring gehouden sigaren. Groote brand te Amsterdam. (Laatste Berichten). Twee treinen met Lourdes-bedevaartgan- gers tegen elkaar gebotst. Nadere bijzon derheden. Engeland doet aan de Geallieerden een voorstel tot annuleeren der Duitsche scha devergoeding en der geallieerde schulden aan Gr. Brittannië. reau als lid van de Prov. Staten vaa Utrecht gekozen jhr. dr. K. J. Sohorer, advocaat te Utrecht. „Msb." Geen directe steun aan ongehuwde werkloozen. In het gisteren verschenen Staatsblad No. 449 is opgenomen het K B. ter vernie tiging van het Utrechtsche besluit, strek kende tot het verleenen van steun aan ongehuwde werklooze arbeiders, die bij hun ouders inwonen Bij het nemen van dit besluit heeft de overweging gegolden, dat de plicht tot onderhoud van personen als voren be. doeld, in dc eerste plaats rust op de ouders en niet op de overheid en dat het daar om in heb algemeen niet in overeenstem ming kan worden geacht met de beginse len eener goede ste.unverleening. wan neer aan dergelijke personen van over- heiswege rechtstreeks steun wordt verleend. (Natuurlijk we! z ij d e- lings door steun aan de ouders, zoo noodig. Red.). Loonsverlaging in het Smidsbedrijf. Ned. Smedenvereeniging en de afd," Ai„. .-erdam van de Bond van Smedenpa- rroons in Nederland zijn met de samen- werkende Me taal be werkers organisaties overeengekomen, dat van 1 Aug af de loonen der burgersmeden met 5 pot. wor den verlaagd. Ontslag in de rubberfabricage. De N.Y. Vereenigde Nederlandsche Rub berfabrieken te Hevea-dorp bij Ooster beek is momenteel stopgezet. Er zijn circa 600 a 600 man ontslagen. Het proces tegen de sociaal-revolutionairen in Rusland. Haar het Volk meldt, is het volgende te legram namens het Partijbestuur der S D. A P. verzonden Trotzki, Moskou. Zelfs Tribune verklaart doodstraf te- ;eoi Sociaal-Revolutionairen niet wenschö- lijk. Mevr. de wed. P. van Berokel Driessen onlangs te Delft overleden heeft 10.000 gelegateerd aan de St.-Vincent tius-vereeniging aldaar teneinde uit de rente daarvan de R.-K. armen een of meermalen per jaar extra te bedeelen. WUZAKE" RECHTBANK TE 's-GRAVENHAGE. Do malversaties aan het Kon. staldepartement. De rechtbank heeft vandaag uitspraak gedaan in de zaak tegen T. Z., admini strateur aan het Kon. staldepartement, te gen wien de vorige week wegens verduiste ring in dienstbetrekking van enkele dui zenden guldens 1 jaar gevangenisstraf waa geeisoht. De rechtbank heeft den bekL overeenkomstig dien e-isoh veroordeeld. Bankier veroordeeld. Verduistering van 750.000. B e d r i e g e 1 ij k o* b a nkb r euk. Gisteren heeft voor do rechtbank te 's-Graven- hage terechtgestaan do bankier J. S. Lonaerta "Wagner, beklaagd van verduistering van 750,000 aan gelden cn geldswaarden, die onder hem berustten en van bedriogelijke bank breuk door bet doen van buitensporige uitgavea toen bij wist dat zijn faillissement onvermijde lijk was, alsmede dcor in die dagen gelden aafl den boedel te onttrekken. Er waren 23 getuigen gedagvaard. Verdediger van bek. was mr Bourlier. Da Rechtbank bestond uit mr du MoscïJj president, en mrs. v. Aaperen en Jhr. FeitBs? rechters. Het O. M, wordt waargenomen door mr Hermans. Dc belangstelling voor dea> zaak was boUeO^i gewoon groot. Dc gangen tusschen do getuigen banken slaan zelfs vol nieuwsgierigen. Mr. Hermans, het -O. M. waarnemende, achl', zoowel de verduikt ring als de eenvoudige bant-;, breuk en de luide ten laste gelegde feiten vanh bcdricgelijko bankbieuk volkomen wettig ovei Pii-'i.d bewezen. Alleen hot bedrag vaOjj 750,009 is misschien niet, geheel vast komgpp. ie slaan, maar dat is van minder belang. IjSj ieder geval waren de effecten een enorme som waard. BeU beeït met de effecten dingen gedaan;

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1