BUITENLAND. 13e Jaargang. MAAtëDAG 10 JULI 1922 No. 3S72 S)e Zoidóoha ©ou^omt De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, .2.60 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week, :2.60 per kwartaaL Franco per post 3 2 96 per kwartaaL Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's verkrijgbaar tegen betaling van 60 ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af- onderlijke nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN. TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. Dit nummer bestaat uit twee bladen Het ministerie. Er zijn bladen, die uit het feit, dat de verkiezing een rechtsche meerderheid Iheeft gebracht, besluiten, dat dus de meerderheid van het Nederlandsche volk vertrouwen heeft uitgesproken in het mi ll islerie-Ruys, en dat dit ministerie dus motst aanblijven. Deze redeneering, zoo hoogst eenvou dig en daardoor onbetwistbaar-logisch schijnend, achten wij niet zonder gevaar, ,wel niet momenteel, niet voor de^en keer, maar wel voor de toekomst. En waarom? Ons dunkt, ieder propagandist weet er het antwoord op te geven. Wanneer een rechlsch ministerie vier jaar aan het bewind is geweest, dan vra gen wij den lciezer9, om door hun stem opnieuw een Christelijk bewind mogelijk te maken. En bij de propaganda wordt dan onge twijfeld gewezen op wat het ministerie in de afgeloopen regeer-periode heeft tot stand gebracht. Critiek daarop tracht men te ontzenuwen. Maar, als dan tóeh bezwaren blijven bestaan bij den kiezer, om aan het aftredend ministerie zijn ver trouwen te schenken door middel van zijn stembiljet, dan zeggen wij tot zulk een ki&er: Als ge zijt een Christen-man of Christen-vrouw, dan moet gij in ieder ge val zóó stemmen, dat opnieuw een Chris. t e 1 ij lc e regeering, hoe dan ook samen gesteld, mogelijk wordt. Ten slotte, afge zien van waardeering voor de regeering in het afgeloopen tijdperk, moet gij Ka tholiek stemmen, omdat ge Katholiek zijt, en in ieder geval rechts, als ge u een ge- loovig Protestant noemt. Zoo redeneert ieder goed propagandist. Maar dan volgt ook, dat, wanneer de stembus een rechtsolie meerderheid hee/4 gebracht, hieruit nog niet per 8 k# ,eft te spreken vertrouwen in het ministerie, hetwelk vier jaar aan het be wind is geweest. Zeer voorzichtig is dan ook het bericht 'door het Haagsch Correspondentiebureau verspreid en dat blijkbaar uit officieel© kringen komt, luidende: „In parlementaire kringen wordt ge meend, dat de uitslag der verkiezingen aan het Kabinet geen. aa-.ieiding geeft de portefeuilles ter beschikking t© stellen"'. Er staat niet, dat de verkiezingen het Kabinet een reden zijn om aan te blij ven, maar alleen dat het daarin geen aanleiding vindt heen te gaan wel ke gevolgtrekking natuurlijk volkomen gemotiveerd is. Uit het bovenstaande concludeer© men niet, dat wij het aftreden van het mi- nisterie-Ruys of een ingrijpende recon structie daarvan zouden wensclren. Vol strekt niet! Wij willen echter op een anderen grond het minisférie-Ruys behouden zien, dan alleen omreden rechts bij de stembus een meerderheid heeft verkregen zonder meer. Dat is een aanleiding om aan te blijven, maar ten slotte kan het toch niet de re den zijn. De reden, waarom wij hef ministerier Ruys moeten behouden, is gelegen in het ministerie zelf! Wij hebben er vóór de verkiezing zeer vaak op gewezen,- dat niemand kan aan nemelijk maken, dat het door een beter kan wórden vervangen dat niemand kan aantoonen, dat wat de hoofdza ken betreft in het belang des lands an ders geregeerd had kunnen worden dan in de afgeloopen wetgevende periode ge- regcerd is! En wij wijzen vandaag nog eens naar een' uitspraak in „Tiet Vaderland" van j.l. Zaterdag (zie ons tweede blad). En wij wijzen ook vandaag eens op een uitspraak in ..Het Eindhovendsche Dag blad". „Het Eindhovensche Dagblad" is een Katholiek dagblad, hetwelk de laatste maanden een zekere bekendheid heeft verworven doordat het heftig NJK.P.'sclr was, doordat het tot het laatste toe, ook na het stellen en handhaven der afzon derlijke lijsten, de zijde der N.K.P. bleef kiezen. Iedereen weet, dat de'N.K.P. af zonderlijk ter stembus trok, omdat zij zich wilde verzetten tegen de politiek van do Katholieke Staatspartij en het minis terie. (De politiek van het ministerie was de politiek der Katholieke Staatspartij; er hccrschte een volkomen eensgezindheid tusschen ministerie en Kath. Kamerclub). En wat komt nu genoemd N.K.P.'sch dag- blad vertellen? Het blad is „van ganscher harte" verheugd over de rechtsche meer derheid. Het verwacht nu van de komende ren véél, ook veel goeds: „Onze mi- nisfers zijn mannen van principe, man nen, die in de somberste dagen getoond hebben zich zelve te zijn. De bestendiging Juinner rcyecr-ing kan ons land ten zegen z,jn. In zaken practische politiek konden we hen niet altijd volgenaldus genoemd blad. Wij konden niet gelooven wat wij la zen Nog versch in ons geheugen ligt een vergadering van de N.K.P., die wij bij woonden, en waarop bij het noemen van den naam van minister Aalberse een af keurend gemompel oprees. En nu die lofprijzing op onze ministers in een blad, dat aan de zijde der N.K.P. stond! In het redactionéele hoofd moest alles wat voorheen geschreven is ton onderste boven worden gezet om tot zulk een waar deering te kunnen komen. Wij kunnen ons niet anders voorstellen, dan dat ieder nuchter-nadenkend mensch, die bij de verkiezing aan de zijde van de N. K. P. heeft gestaan, de houding van de gelieele Katholieke pers (de onnoodig kwetsende scherpte in enkele bladen buiten beschou wing gelaten) hooger zal aanslaan, dan die van dat óéne op zichzelf staande Ka tholieke blad, dat nu zulke rare spron gen maakt. Infusschen blijkt uit het geciteerde oor deel van de Eindhovendsche courant, al •is hot in tegenspraak met de voor de ver kiezing gevoerde actie, hoe algemeen is de waardeering voor het ministerie-Ruys. En de waardeering van het overgroote deel van ons volk dat is ten slotte de grond, waarop een ministerie na een ver kiezing zijn aanblijven inotiveere. Duitschiand. De schadevergoeding. Naar van bevoegde zijde wordt medege deeld, heeft de rijksregeering besloten, het verzoek te doen om een moratorium, niet het doel de betalingen in contanten over een langer tijdvak le verdeelen en zoodoende een pauze te krijgen om op adem te komen. De onderhandelingen zijn reeds gaande. Do staatssecretarissen Fischer en Schro der zijn naar Parijs vertrokken, om zich met de leden van de commissie van lier- stel in betrekking te stellen. De toestand in Opper-Silczië. Het schrikbewind, dat de Polen in Poolsch Opper-Silezië tegen Duitsc-he be ambten en arbeiders voeren, heeft tenge volge gehad dat verschillende ijzersmelte rijen en mijnen stilgezet zijn. Vrijdag zijn de bedrijven van de Königs- en Lauraiiüt- te stopgezet, daar clo Duitsc-he werklieden van de plaatsen, waar zij werkten, ver jaagd zijn. De stiksfoffabrick te Chor/.pw trof hetzelfde lot. Dezelfde toestanden hecrsclien bij de Max-mijn en de Grafin-Laura-hütte en bij de Haildon-hütte. Oproep tot s Ua king. De vrije vakvereenigingen hebben aan do mijnwerkers een oproep gedaan om tegen 12 dezer hun dienst op te zeggen. In het stuk wordt betoogd dat, sedert met Maart 1-921 het collectief arbeids contract voor het Rijnsch-Westfaalsch© kolenbekken geregeld is, voortdurend on derhandelingen zijn gevoerd, zonder dat men tot een resultaat is gekomen. Zoo doende blijft nu niets anders over dan het laatste middel van de vakbeweging toe te passen; alle mijnwerkers moeten onver wijld den opzeggingstermijn invullen. De christelijke mijnwerkers en de Pool- sclie beroepsvereeniging verklaren zich tegen dezen stap en wensclien nieuwe on derhandelingen af te wachten. Do fiirsch- Duncker-vakvereenigingen keuren hem daarentegen goed. Dinsdag zullen onder voorzitting van den rijksminister" van arbeid nieuwe on derhandelingen over het collectieve, ar beidscontract plaats hebben. Oostenrijk. Een nota aan de Commissie van Herstel om hulp. De Ooslcnrijksche regeering heeft te Parijs een nota doen overhandigen aan de Commissie van Herstel, waarin een dringend verzoek gedaan wordt om het land van een financieele debacle te red den. In deze nota wordt o.m. gezegd, dat de crisis erger is dan ooit te voren. Ieder stadium van Oostenrijks inzin king wekte liet besef van de noodlottige gevolgen, maar telkenmale verflauwde dat. bewustzijn weer, totdat een nieuwe krachfc de andere naties weer wakker schudt. Het gevaar is thans ten top geste gen. De Oostenrijksche kroon is dermate, gedepreoieerd, dat zij weldra door iedere bank van de wereld als volkomen waar deloos zal worden geweigerd. De gevolgen van Oostenrijks bankroet zouden niet alleen van financieelen aard zijn, maar zouden ook een sociale beroe ring en een politieke debacle teweegbren gen, die de naburige landen zouden nopen om cenig orde in Oostenri jk le, scheppen, waaruit internationale naijver en conflic ten zouden kunnen ontstaan. Om den financieelen ondergang van het land (e stuiten stelt de regeerig voor: DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAG op Zaterdag 35 cent per regel Overige dagen 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. u^EJiN|E- ADVEBTENTIEN, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hu koop en verkoop f 0.75 's Zaterdag, overige dagen dagen f0.50 le. de instelling van een emissie-bank, 2e streng doorgevoerde bezuinigingen, 3e vermeerdering van inkomsten, 4e. een binnenlandsche leening, 5e reorganisatie Yan de staatsexploitatie. De goedkeuring van de Commissie van Herstel ia noodig om de inkomsten van •het land en de zoutmijnen te bestemmen voor de nieuwe bank waarop Oostenrijks laatste hoop is gevestigd, terwijl daarom wordt verzocht om bovengenoemde staats inkomsten te ontheffen van de pandrech ten, welke de 'Commissie bezit. Verder wordt de vrijstelling van de douane noo dig geacht. De nota baarde in de Commissie van Herstel veel opzien en maakte vooral die pen indruk op de Franachen, die een te rugslag van Oostenrijks debacle inDuitsch land vreezen. Het wordt onzeker geacht, of Oostenrijk nog kan worden gered, maar men ziet in, dat er geen tijd' verloren dient te gaan, om maatregelen te treffen, Men vermoedt, dat de Commissie van Her stel in het begin dezer week een beslis sing zal nemen. Hongarije. De sociale economische toestand. Minister president graaf Bet-Men heeft aan vertegenwoordigers der pers over den socialen en eooiiomisohen toestand van. Hongarije oan. gezegd, dat staat en maat- sohappij op b o ven me zx&ohel ijk© wijze him krachten moeten inspannen om de drei gende catastrofe, die reeds over Oosten rijk is losgebroken af le wenden. Begee ring, parlement, maatschappij en pers moe.ten daarom op eendrachtige wijze sa menwerken en de regeering wil alles doen om dit mogelijk te maken.. De voornaamste oorzaak van de met het uur-toenemende duurte is het dalen van de Hongaarsche wiselkoersen. Daarom •moet verbetering de voornaamste taak zijn van alle vruchtbare financieele en eco nomische politiek. De staat moet zegevie ren en daarom moet men rekening honden met vermeerdering der inkomsten, welke verkregen moet worden door een verdere verhooging der spoorwegtarieven en ver- hooging der belastingen. De huidige toestand wordt nog bemoei lijkt door de middelmatigheid v/ d. oogst van dit jaar. Ten einde het woningvraagstuk op te lossen stelde de minister de geleidelijke wederinvoering van de vrijheid bij het ver huren van woningen in het vooruitzic/ht, waardoor waarschijnlijk ook het bouwen van woningen bevorderd zal worden. De aanstaande winter zal de moeilijk ste sedert het uitbreken van den oorlog zijn. Als allen zich zonder onderscheid van richting of partij samen inspannen, kan het evenwicht in de staatshuishou ding, zij het ook met zware offers, nog gehandhaafd worden. Frankrijk. Uit de Kamer. Vóór de sluiting der parlementaire zit ting is o.a. een voorstel aangenomen, waarbij het aantal werklieden bij de vloot- arsenalen met 4917 wordt verminderd. Voorts is een voorstel aangenomen, waar bij 2 millioen wordt gevoteerd voor de honderdjarige herdenking van den ge boortedag van Pasteur, den grooten ont dekker op het. gebied der vaccinatie. Engeland. De burgeroorlog in Ierland. Na- zes uur vechtens hebben de rebellen, die t© Skeogh, in het graafschap Donegal, voohten, zich Zaterdag ten getal van zes tig man overgegeven en zijn zij gevangen genomen. Alleen de aanvoerder van de rebellen was zwaar gewond. Verder war ren er geen verliezen. De Vrijs taters hebben ook aanmerkc- 1 ijken voortgang gemaakt met het dem pen van den opstand in andere decloni. van het land. De verliezen van de Vrijstaatsche troe pen bij de belegering van de Vier Ge rechtshoven en .Saok villes treot hebben volgens een officaeele opgave 1(5 dooden en 122 gewonden bedragen. Uit Belfast wordt gemeld dat. de Ulster- scho politie een geheime opslagplaats van bommen, wapens, munitie en materieel voor brandstichting met belangrijke docu menten genomen heeft in het hoofdkwar tier van het Iersche republikeins olie leger. Lloyd George tegen de Kanaaltunnel. In het Lagerhuis is het plan va-n een tunnel onder het Kanaal bij interpellatie ter sprake gekomen. Arthur Fell, voorzitter van de parle mentaire Kanaaltunnel-commissie, stelde daarover Lloyd George een vraag, die ech ter ten antwoord gaf, dat een behande ling van dit plan tussohen Poinc-aré en en heiu op het ooger.blik niet veel gun stig resultaat zou opleveren. Arthur Fell kwam evenwel op de zaak terug cal vroeg of de regeering nu niet een ■half uurtje aan do bespreking van het tunnel-ontwerp kon wijden, dat de or de handelscentra van Engeland en Frankrijk is goedgekeurd. Lloyd George antwoordde daaropEen half uur zou niet voldoende zijn om deze kwestie, welke sedert meer dan een gene ratie in behandeling da, te regeleai. Er be staan daarover zeer aanzienlijke meenings- verschoMen. Van militaire zijde staat men momenteel vijandig tegenover dit tunnel- plan. Tsjecho-Slowakije, Een Kamerlid doodgeschoten. Zaterdagmorgen heeft de Tsjechische legionair Do'lesjal het kamerlid Psjeuisjka doodgeschoten, dien de Tsjechische legio- inairen naar de Kamer hadden afgevaar digd- De reden van den moord moet jaloe zie zijn geweest. Rusland. De strijd tegen de Katholieke kerk. De autoriteiten te Moskou, Petrograd en andere steden hebben de leden der katholiek© gemeenten gesommeerd, om hun fiat te geven op de strenge voorwaar den, waaronder ze aan hun kerk trouw mo gen blijven- Die voorwaarden zijn ten ©enenmale in strijd met de geloofs- en godsdienstprincipes der katholieke kerk, afgezien nog -daarvan, dat ze een absoluut verbod inhouden van kansel oritiek op de sovjet-autoriteiten. De gemeentenaren wor den aansprakelijk gesteld voor heb gedrag hunner geestelijken. De kinderen mogen tot hun 18e jaar geen godsdienstonderwijs ontvangen, iets wat voor den katholiek volstrekt onduldbaar is. Worden de voor waarden niet geteekend, dan zullen de kerken onherroepelijk worden gesloten. Een monarchistische beweging. De New-York Herald" weet te melden, dat zich een nieuwe monarchistische be weging in Rusland heeft baan gebroken. De monarchistische agenten, die een bui tengewone activiteit aan den dag leggen, staan tusschen de witte Russen en de bols jewisten. Ze bevestigen, dat talrijke bols jewisten bereid zijn om over den terug keer van een Romanoff te onderhandelen liever dan het land in den anarchistisolien chaos te laten wegzinken. Ctroob-hertog Nicolaas, die momenteel t© Cannes vertoeft, schijnt de favoriet voor den troon te zijn. Hij heeft reeds een menigte Russen ontvangen, die zeggen ver •tegenwoordigers te zijn van revolutionai re facties uit Rusland. Onverwachts zon ook generaal Broesiloff, dien men, aldus de „New-York Herald" als een der steunpi laren van de partij der sovjets beschouw de, zich in deze zaak gemengd hebben. De generaal zou n-1. aan groothertog Ni- ooiaas een brief hebben geschreven, waar van de ,.Ne,w-York Herald" een copie be zit en welke op 19 Juni gedateerd is. In dit schrijven zou worden gezegd, dat de sociale en economische toestanden zoo niet langer kunnen voortduren. Vlakweg vraagt Broessiloff dan aan den groother tog het land uit deze ellende en sohande ©e redden. Hij verzoekt den hertog zelfs •naar Rusland te komen en een beweging op touw te zetten, welke door een opera tie van generaal Wrangels troepen zou gestoomd worden. Groothertog Nicolaas zou evenwel te genover deze nieuwe strooming sceptisch gestemd zijn en zijn expert hebben op gedragen de authenticiteit van de missive te onderzoeken. Dezen zouden reeds heb ben verklaard, dat het schrijven het moet anders al geraffineerd zijn nage maakt echt is. Van het Vaticaan. Steun aan Rusland. Volgons eon Belga-bericht is de laatste dagen tusschen het Vaticaan en do Russi sche sovjet-regeering een overoenkomst tot stand gekomen inzake bet zenden van een nieuw transport levensmiddelen, het welk dientengevolge zeer spoedig naar de hongersnoodgebieden zal vertrelclcen. N NE N LA ND. HET MINISTERIE. In parlementaire kringen wordt ge meend, dat de uitslag der verkiezingen aan het kabinet geen aanleiding geeft de portefeuilles ter beschikking te stellen. Invoer van bieten en rietsuiker in Hongarije. Blijkens bericht van den Ncderland- schen gezant te Boedapest is het. invoer verbod op bieten en rietsuiker, met uit zondering- van melasse, opgeheven. Het invoerrecht met. accijns bedraagt onge veer 40 papieren kronen per K.G., de in voerrechten zijn verschuldigd in papieren kronen, zonder goudagio. De moeilijkheden in de sigarennijverlieid. De Nijverheidsraad heeft een sub-com missie ingesteld, die tot taak heeft zich op de hoogte te stollen van de moeilijk heden, waarin de sigarenindustrie ver keert, in verband met de buHenlandsche concurrentie bakswet. werking van do Ta- „Nederlandsch-Hongaarsch". Pleegouders van Hongaaroch© kinderen zullen ongetwijfeld met belangf telling vernemen, dat vanwege het Ned. R. K. Huisvestings-comité oen practisch woor denboekje wordt in den handel gebracht, dat hen wil heenhelpen over de eerste moeilijkheden welke het taalverschil mee brengt bij het opnemen van Hon gaars che kleinen in onzen familiekring. De bekende Hongaarsche priester, dr. Knobel Miklós, sinds een paar jaar reeds onder ons werkzaam, belast met de ziel zorg der vlottende jeugd-bevolking uifc zijn vaderland, die zich inmiddels ook de Nederlandfiche taal eigen maakte, stelde het boekje samen: een waarborg voor de practische bruikbaarheid er van. Behalve een beknopte spraakkunst, die' uitlokt^ tot meer diepgaande studie van het Ural-AtlajLsche taaleigen, bevat het boekje -een uitvoerige woordenlijst Neder- landsch-Hongaarsch waarbij aansluitend ten dienste van de Hongaartjes het Hongaarsch-Hollandficho vocabulaire uit het bestaande werkje van A. H. v. d. Kreek is opgenomen. Voor de geestelijkheid is vooral van' belang het biechtvoorbeold, waarmode ook de kleinen ten aanzien van hun geestelijke belangen zoor gebaat ziin. Door een gift van Z. D. H. den Bis schop van Roermond in staat gesteld het boekje uit te geven, behoefde de oerw. samensteller slechts den zoer bescheiden prijs van 30 cents voor deze ruim 60 blad zijden te fixeeron. Het is thans reeds ver krijgbaar bij het R. K. Huisvest! ngs-co- mité (Zuid-Willemsvaart 163)-, Den Bosch, en eerlang ongetwijfeld ook bij do verschillende plaatselijke afdoelingen. Internationale Federatie van Christelijke Textielarbeiders-organisaties. Tijdens het tweede congres van het In ternationaal Christelijk Vakverbond, ge houden te Innsbruck, van 20 tot 23 Ami 1922, vergaderde het bestuur der Interna tionale Christelijke Texliolarbeidersl'ede- ratie. In deze vergadering werd de bijdrage van de Federatie over het tweede half jaar van 1922 vastgesteld. Tevens werd besloten ui de eerste helft van 1923 een Internationaal congres te houden van Christelijke Tcxlielarbeidc-^-. organisaties. De juiste datum en de plaats waai het congres zal worden gehouden zal nader worden vastgesteld. Het verslag van den secretaris werd met tevredenheid aangehoord en hem werd voor de vele en gewichtige werk zaamheden in het afgeloopen tijdperk dank gebracht. Uit het financieel overzicht van den penningmeester bleek dat ae financieele grondslag der Internationale goed was en dat de gelden op degelijke wijze werden beheerd. Ook deze functionaris gewerd den dank van het bestuur. Door den secretaris was een zeer uit voerig rapport samengesteld over den toe stand der textielindustrie in de verschil lende landen, benevens over arbeidstijd, meerploegenstelsel, overwerk, enz. Naar aanleiding van dat rapport en do aanvullende besprekingen daarover ge voerd werd besloten aangaande bet punt arbeidstijd een communiqué aan de pers te verstrekken, waarin tot uiting zou ko men de zienswijze van het bestuur der Textielarbeiders internationale aangaande de actie, welke internationaal tegen den 8-urigen arbeidsdag gevoerd wordt. Over de Noord-Fransche en de Italiaan- sche Textiel-arbeidersorganisalies wer den, in verband met de eventueele aan sluiting dezer bonden bij de Internatio nale, besprekingen gevoerd, welke later met de op het congres van hot Interna tionaal Christelijk Vakverbond aanwezig zijnde delegatie uit deze landen werd ^orti gezet, en welke laatste besprekingen een gunstig resultaat opleverden,waardoor wel liclit binnen niet al te langen tijd de bei de landen bij de Internationale zullen zijn aangesloten. Het ledental der Christelijke Textielar beiders-Internationale zal dcor de propa gandistische bewegingen vau het bestuur weldra de 300.000 leden aanmorkelijk over schrijden. Voorts werden besluiten genomen ted opzichte van het verleenen van steun aad zusterorganisaties, wolke door de buiten^ ge.wone omstandigheden in financieels moeilijkheden verkeerden. Voor dQ door de socialistische terreur uilgesloten Christelijke Textielarbeider» in Traun en Wels (Oostenrijk) werd be sloten een collecte te houden op het. coö- gres van het Internationaal Christelijk Vakverbond we'ke collecte de totaio sonf van 21 millioen Kronen opbracht. Nadat verder nog de agenda van hot C.V. congres en de agenda van het vooj*- congres der vak-international waraö besproken, werd de belangrijke zfiWItig Internationale Federatie van Christelijk©. Texlielarbeidersorganisaties gesloten,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1