BUITENLAND.
13e Jaargang.
28 JUMl 1922
No. 3861
Oe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi] vooruitbetaling
Voor Leiden 18 cent per week, 18.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week, 5 2.60 per kwartaal.
Franco per post 18,06 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's verkrijgbaar
tegep betaling van 50 ct. per kwartaal, bQ vooruitbetaling. Af-
loncfetrltjke nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. 1
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN.
TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. IL
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAG
Op Zaterdag 85 cent per regel Overige dagen 80 centperrege
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele
van het tarief berekend.
KLEINE ADVERTENTIES, van ten hoog6te 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur
koop en verkoop f 0.75 's Zaterdag, overige dagen f0.50
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Nlorgen, Feestdag van de H.H.
Apostelen Petrus en Paulus, zal
„de Leidsche Courant" niet ver
schijnen.
PROPAGANDA.
Groote propaganda-vergodering te
HOOGMADE
Donderdag a.a. te 7 uur (oude tijd;) in
©afé Hillebrand.
Spreker de weleerw. heer kaip J. B. Th.
Moesik, te Rijp wetering. Uiitgenoo-
tiigd worden, de kiezers vam Hoogmade,
IWoubrugge t en Hoek van Roelofarend®-
veen.
ZEVENHOVEN
Vrijdagavond o.s. Spreker de heer F. A.
Moe-rel, te Oude w ater. Alle Katholieke®
worden uk-genoodaigd.
5 JULI.
Vost shan't, dah iedere Katholiek, hetaij
man of vrouw, die de kiesbevoegdheid be
zit, stemt op de
Katholieke lijst
d. w. z. in den Kieskring Leiden op
Lijst 33
Hij of zij maakt op bet stembureau rood
heb hokje vóór
No. 1
oi» genoemde lijst, dus voor den naam
Mr. Dr. Kooien.
Vaststaat ook, dat iedere Katholiek,
hetzij man of vrouw, propagandist wil zijn
in de dagen, die ons nog scheiden van 5
Juli.
En om propagandamateriaal te hebben
raden wij hen voor vandaag aan, om mot
aandacht te lezen een veo-siag mn
d» gisteren te Leiden gehouden politieke
meeting, elders in dit nummer.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
Bij de begrafenisplechtigheid van Ra-
thenau hield rijkspresident Ebert een in
drukwekkende rede.
De militaire actie in Sovjet-Rusland.
Ernstig spoorwegongeluk bij Berlijn;
Vele dooden. (Zie Buitenl. Berichten.)
Duitschland.
DE MOORD OP RATHENAU.
De begrafenisplechtigheid,
ff! Een redo van Ebert
De rouwplechtigheid ^por Rathenau,
iwelke gisteren te 12"uur aanving, was
zeer indrukwekkend. De wandelgangen,
•van den rijksdag waren met rouwfloers
behangen. De katafalk was nabij den
voorzitterszetel geplaatst en was bedekt
imeb kransen. De lampen waren omfloerst
De plechtigheid werd o.a. bijgewoond
door het geheele corps diplomatique en de
rijksdagleden, ook door den leider der
jDuitseh-nationalen, dr. Hermsen.
De stemming was voortdurend waardig
Geen enkele wanklank werd vernomen.
(Rijkspresident Ebert verhief zich om
streeks 12 uur Vqn zijn zetel tot het uit
spreken zijner rede.
(Hij zeide o.m.:
In de diepste ontroering staan wij
haast de familieleden van den doode hier
bij het stoffelijk overschot van Rathenau.
Met de bloedverwanten treurt in diepe
smart de heele natie om dezen man, die
tin dienst van het vaderland voor het wel
zijn des rijks arbeidde en die geroepen
jwas, voor de toekomst van Duitsohland
groote dingen tot stand te brengen.
Vervolgens schetste de rijkspresidenï
Üe uitmuntende karaktereigenschappen
van den overledene, zijn prestaties voor
het economisch leven en als staatsman eh
leider der natie, een leider, die Duitsch
land in de wildernis van den tijd den weg
naar een goede toekomst moest wijzen.
Rathenau heeft in de heele wereld reeds
.vroeger een goeden naam gehad, dien hij
dankte aan zijn persoonlijkheid. Zijn
Woord had in de wereld en in de kringen
1 [Bij de laatste woorden, die de rijkspre
sident op de sprekerstribune met bewo
gen stem sprak, boog hij voor de lijkkist
De vice-president van den rijksdag, de
centrumsafgevaardigde dr. Bell, 'sprak
zijn grooten afschuw uit over de daad, die
haar brutaliteit sa zinneloosheid zeU
*wn iq dej geschiedenis is .voorgekomen.
De democraat, dr. Korell, schetste de
persoonlijkheid en den arbeid van den af-
Daarna werd de lijkbaar naar buiten
gedragen. De leden van den rijksdag en
andere autoriteiten liepen in den stoet.
Bij het standbeeld van Bismarck stond
een compagnie van de rijksweer, die het
saluut bracht.
Toen het stoffelijk overschot naar het
kerkhof werd vervoerd speelde de rijks-
weer een treurmarsch.
Het plein en de omliggende straten wer
den door de politie afgezet. De belangstel
ling van het publiek was, ondanks het
slechte weer, zeer groot.
De eigenlijke begrafenis werd doornie
mand buiten de familie bijgewoond.
Het openbaar vorkeer was stopgezet.
Een dreigbrief.
De „Frankf. Zfg." meldt uit Darmstadt,
dat staatspresident Ulrich uit Mainz een
direigbrief heeft ontvangen, inhoudende,
diat de organisatie G heeft bepaald, dat
hem als eerstvolgende hetzelfde lot zal
treffen, dat Rathenau is wedervaren.
Frankrijk.
Groote openbare werken, uit te voeren
mot behulp van Duitschland.
De minister van openbare werken, Le
Trocquer, heeft, in overleg met Poincaré,
nagegaan in hoeverre Duitschland zou
kunnen deelnemen aan de constructie
van groote werken ten bate van het alge
meen belang van Frankrijk, na goedkeu
ring der commissie van herstel en con
form het vredesverdrag. De opbrengsten
van die werken zullen ten goede komen
aan de verwoeste gebieden.
Het programma van Le Trocquer bevat
het construeeren van electrische werken
met behulp van waterkracht in het
Rhónegebied. Deze werken zullen 8 mil
liard fr. kosten, t. w. 200 millioen voor
spoorwegen, 800 millioen voor een tunnel
onder het Kanaal, 3 milliard voor zeeha
vens, 5 milliard voor kanalen, t.w. het
Rhóne-Rijn-kanaal en het N.W.-kanaal.
De totale kosten van het programma be
dragen 18}m illiard fr. Duitschland zal
handenarbeid en materiaal leveren voor
6 milliard.
Een interministerieele commissie onder
presidium van Golrat zal de plannen be-
studeeren en completeeren. Le Troquer
is gereed met het dossier voor de com
missie van herstel voor de eerste groep
van werken. Het lijdt geen twijfel of on
middellijke overeenstemming zal worden
bereikt, waardoor de eerste reeks wer
ken zullen kunnen worden uitgevoerd.
Een onthulling van Daudet.
Maandagmiddag beraadslaagde de Ka
mer over een wetsontwerp om den minis
ter van buitenlandsche zaken een buiten
gewoon crediet van 35.000 francs te ver-
leenen voor vertegenwoordiging der regee
ring bij het huwelijk van den koning van
Servië. De communisten weigerden dit
crediet goed te keuren en maakten er ge
bruik van om Poincaré aan te vallen.
Bij het debat verklaarde Daudet, dat hij
een brochure ter beschikking van den "mi
nister-president stelde, te Münchgn uit
gegeven en getiteld: „De verantwoorde
lijkheid van Poincaré voor den oorlog",
welke brochure bepleitte Duitschland vrij
te stellen van iedere betaling en waarin
aangezet werd tot het vermoorden van
Poincaré.
Het crediet werd ten slotte goedgekeurd
me 517 tegen 02 stemtaen.
Engeland.
De Iorsche kwestie.
Nieuwe ongeregeldheden.
De .geregelde troepen van den Vrijstaat
hebben commandant Henderson, een der
leiders van het ongeregelde leger, gear
resteerd. De arrestatie werd verricht in
verband met den inval in een garage,
eigendom, eener firma te Belfast. De in
val was geleid door Henderson, die de
functie bekleedt van „directeur van den
boycott" tegen Ulster. Bij wijze van re
présaille voor de arrestatie van Hender
son hebben ongeregelde troepen luitenant
generaal O'Conneli 'ontvoerd!, adjunct-
chef van den staf van het geregelde le
ger van den vrijstaat, die als gijzelaar
wordt gehouden voor de vrijlating van
Henderson,
Een Britsohe nota! aan! dé
voörloopige regeering.
Dé „Evening News" geeft den tekst der
nota, die, naar gemeld wordt, de Britsche
regeering Zaterdag aan de regeering van
den Iersclien vrijstaat heeft gezonden. In
de nota wordt gezegd, dat, ten eerste, de
vodrioopige regeering spoedig en krach
tig een eind moet maken aan de organi
satie van vreesaanjaging en moord, be
stemd om het verdrag te doen mislukken
en geleid uit het hoofdkwartier der oage-
regelde troepeg te Dublin. Ten tweede.
wordt gezegd, dat als de yoorloopige re-
geering er niet-in slaagt de orde "te her
stellen, de Britsche regeering verplicht
zal zijn te 'handelen.
Een neutrale zone aan de
grens van Ulster.
Gisteren is een begin gemaakt, bij wijze
van proef, met het inrichten vari een neu
trale zóne in de omgeving van Pettigo en
Belleek. Aan weerszijden van de grens is
het gebied over een afstand van 2} mijl
onder volledig toezicht dér politie ge
plaatst. De gendarmerie van Ulster heeft
posities aangenomen aan de eene zijde
der grens en de politie van den "Vrijstaat
aan de andere.
Uitbreiding van do luchtvloot.
De Londensche bladen deelen mede, dat
de kosten tot vermeerdering van de lucht
strijd krach ten met ongeveer tien eska
ders, waartoe besloten is, zullen worden
bestreden uit de gelden die vrijkomen door
het verminderen van de uitgaven voor het
leger en de vloot
Rusland.
Trotzki on zijn leger.
In verband met de. opwinding, die in
het sovjet-leger uit uiting komt, heeft
Trotzki onlangs dagorders aan leger en
vloot gericht, waarbij hij op de destruc
tieve actie van de z.g. partijloozen wijst.
Trotzki doet een beroep op zijn man
schappen, om gehoorzaam te zijn aan de
sovjet-autoriteit. Hij wijst op de agitatie
in het roode leger en verklaart, dat deze
zou kunnen leiden ot een burgeroorlog.
Ruslands veiligheid wordt nog door een
buitenlandschen oorlog bedreigd. Die be
dreiging komt vooral van Frankrijk, Roe-,
menië en Polen.
Deze dagorder heeft intusschen geen
indruk gemaakt op de sovjot-troepen en
mén hoort meer en meer stemmen als:
Wo hebben genoeg van ..-leg. oorlog! Weg
met Trotzki.
Volgens een telegram uit Moskou zou
de proclamatie van Trotzki integendeel
den strijdlust der troepen weer hébben
aangewakkerd. Deze. strijdlust openbaart
zich vooral ten opzichte van Roemenië.
Men wil een militaire actie, waarvan het
doel zou zijn de bezetting van Bessarabië.
Mexico
Opnieuw ecu aantal Amerikanen ontvoerd
Uit Mexico zijn berichten ontvangen,
dat generaal Grorozabe met 240 goed ge
wapende opstandelingen veertig Ameri-
kaansche employé's van de Cortez Oil
Compagny gevangenheeft genomen en
buit heeft medegevoerd ter waarde van
meer dan 250.000 dollar. Hij verlangt een
losgeld van vijftienduizend peso's.
Het Amerikaansche departement van
Buitenlandsche Zaken beeft bij de Mexi-
caansche regeering een krachtig protest
ingediend en aangedrongen op een behoor
lijke bescherming van het leven en de
eigendommen der Amerikanen.
De Haagsche Conferentie.
De ziting van gisteren.
Het gemeenschappelijk communiqué der
3de sub-commissie (credieten) der niet-
Russische commissie en der Russische
com'misie luidt als Volgt:
De derde sub-oomimissie (credieten) der
niot-Russische commissie heeft gister
middag om 4 uur in 'het Vredespaleis ver
gaderd gezamenlijk met de Russische com
missie.
Deze laatste was samengesteld uit de
heeren Lilwinoff, Krestinski en Sokolni-
koff.
Teneinde het werk der sub-commissie
te vergemakkelijken stelde de president
voor, dat de sub-commissie zich geduren
de het eerste gedeelte harer werkzaamhe
den zou bezig houden met het verzamelen
van feitenmatriaal, en derhalve verzocht
hij den Russischen deskundigen, zoo goed'
te willen zijn, het reconstructieplan te ^svil
len overleggen, dat zij zich hadden voor
gesteld, te Genua in te leveren, daarbij
rekening houdende met de meest dringen
de behoeften van Rusland en den aard dér
gevraagde kapitalen.
De heer Litwinoff drong er van zijn
kant bij de sub-coinimissio op aan, dat
het noodzakelijk was, zich er van te over
tuigen, of de ter conferentie vertegen
woordigde staten bereid zijn, de voor den
wederopbouw van Rusland benoodigdecre
dieten te garandeeren.
Na bespreking der kwestie, 'of de sub
commissie bevoegd is, zich ook met de
regeeringswaarborgen voor credieten in
te laten, en na betoogen van don presi
dent, van den beer Ghevillv fFransch des
kundige) en commander Hilton Young,
heeft de heer Litwinoff verklaard, voldaan
te zijn en de besprekingen in de volgende
bijeenkomsten te willen voortzetten vol
gens het door; den voorzitter voorgestelde
werkplan, -
De Russen die aanvankelijk een eigen
communiqué hadden toegezegd, deelden
mede, dat hun eigen communiqué gelijk
luidend was met dit officieele communi-
quó.
Een nota van Litwinoff.
De voorzitter van de Russische com
missie de heer Litwinoff heeft gisteren
aan den voorzitter van de niet-Russische
commissie, den heer Patijn, de volgende
nota doen toekomen, waarin hij verzoekt
om een verklaring, of België en Frankrijk
en Noorwegen al dan niet aannemen de to
Genua aangenomen zes clausules, welke
de basis vormen voor de Haagsche Confe
rentie.
BINNENLAND.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
Politieke meeting te Leiden.
Staatsgarantie bij exportcredieten. Na
dere bijzonderheden.
De inwerkingtreding der Tabakswet
Nadere bijzonderheden.
De persoonlijkheid van den Pauselijke
Internuntius.
De Pauselijke Internuntius bij het
Nederlandsche Hof.
DokomstinNederl and.
De Romeinsohe correspondent van ,,De
Tijd" seint dat de nieuwe Internuntius
Monseigneur Ges-are Orsenigo Zondag as.
te 's-G-ravenhage zal arriveer en.
De Romeinselie correspondent vam de
„Msb." seint d.d. 27 dezer:
Bij het afscheid overhandigde de Paus
aan mgr. Orsenigo Zijn eigen met briLLan-
ten en zes Oostersche Ohrijsolithen bezet
borstkruis, een erfstuk van den Milanee-
echen kardinaal Ferrari en eveneens een
praohtigen antieken bisschopsring.
Wegens de begrafenis van kardinaal
Valfró da Bonzo, die een intieme vriend
van de familie van den Internuntius was
en welke begrafenis morgen plaats heeft,
is de reis naar Nederland uitgesteld. Op
verlangen van Z. H. draagt mgr. Orseni
go een plechtige H. Mis van Requiem op
voor den overledene.
Waarschijnlijk zal de Internuntius nu
den 5den Juli in Den Haag aankomen.
Als een bijzonderheid kan vermeld wor
den, dat mgr. Orsenigo op heb oogenblik
Nederlandsöh studeert; hij spreekt Iba-
liaanseh, Duibsch en Fransoh.
De redacteur van de „Msb." te Parijs
seint dd. 27 Juni:
Wij hebben een Ihaliaamsche persoon-
lijkheid kunnen onderhouden over mgr.
Cesare Orsenigo, die heden staf en mijter
heeft ontvangen. Mgr. Orsenigo behoorde
tot de meest aanzienlijke leden van de
Milaneesche geestelijkheid. De eerste 15
jaar van zijn priesterschap bracht hij door
in pastoralen arbeid. De invloed, die mgr.
Orsenigo uitoefende ais kapelaan in de
parochie van St. Fidele, ee,n der meest be
langrijke van Milaan, trok zeer de aan
dacht van kardinaal Ferrari en leidde
hem later tot de benoeming van deken
van het kathedraal. Mgr. Orsenigo kon
zich daardoor meer vrij maken voor de
historische en apologetische studies, waar
aan hij zich gaarne wijdde.
Hij werkte mede aan verschillende pe-
Nog een week.
en de stemming is geschied.
Wie zich verantwoordelijk gevoelt ea
nog wil medewerken aan de propaganda
speciaal in Leiden ver voege zich bij1
bestuur Kiesvereeniging of Propaganda^
dub.
Mgr. Osenigo deed een werk verschijnen
over St. Carol us, dat zeer de aandacht
trok. Vervolgens beschreef hij het leven
van Ozanam, publiceerde studies over La-
menais en verschillende andere. Doch te
gel ijketijd met de studies heeft mgr. Or
senigo een levendig apostolaat uitgeoefend
door prediking, conferenties, enz. Hij had
bovendien in het patronaat van St. Fi
dele -het contact weten te behouden met
de ItaJiaamsche jeugdige werklieden, aan
wier lot hij zich met groote toewijding
gaf.
De Tabakswet
Bepalingen voor Juli
Ten vervolge op de mededeeling in de
Staatscourant van 2/3 Juni 1922, no. 197,
wordt ter kennis van belanghebbenden
en van ambtenaren der accijnzen gebracht
dat gedurede de geheele maand Juli 1922
de aflevering van tabaks fab rik a-ten door
fabrikanten aan Mekikandolaren ongeban-
derolleerd mag geschieden, mits de ver
schuldigde accijne wordt betaald tegen
een door den ontvanger der accijnzen ai
te geven quitantie, die tevens binnen de
op die quitantie te stollen tijdruimte kan
dienen voor uitslag uit de fabriek, het
vervoer naar en den inslag in de localiteu
ten van de kleinhandelaren. De quitantie
moet door den kleinhandelaar na den in
slag van de tabaksfabrikaten in zijne
looaliteit worden ongele'verd bij dien ohef
van de ambtenaren der accijnzen ter plaat
se, opdat bij de controle op de voorraden
met aldus ingeslagen tabaksfabrikaten
rekening kan worden gehouden.
Belasting op vruchtenwijn?
Volgens Ned. Fabrikaat bestaan «r
plannen bij de regeering om vructhenwij-
xiert, voor zoover zij alcoholisch zijn,
den vervolge te belasten met een accijns
van 18 of 36 per 100 Liter, naar ga-
lang het alcoholgehalte lager of hooger
is dan 10 pot.
Exportcredieten.
Aangezienhet gebleken is, dat over het
karakter van den regeeringssteun voor
exportcredieten misverstand bestaat, deelt
de rijkscommissie van advies inzake de ex
porter edicten heb volgende mede
Het is de bedoeling van den regeerings-
steun in zake exportcredieten, dat fabri
kanten en handelaren, indien hun bankier
"bezwaar maakt een bepaalde uitvoer-
transactie voor hen ten volle te financie
ren, in bepaalde omstandigheden en on
der zekere voorwaarden staatsgarantie
kunnen verzoeken en verkrijgen.
In geval de staatsgarantie verleend is,
neemt de staat een telkens te betalen por
tage (noodt meer dan 50 pc-t.) op zich van
het uiteindelijk verlies, dat de bankie-r
zou kunnen komen te lijden door de finan
viering van den wissel. De staatsgarantie
treedt dus iu wreking indien er verliea
blijft, nadat, bij niet-betaling van den wis
sel, de bankier het bedrag niet heeft kunt-
non terugbrengen van den exporteur en
xndere personen, die eventueel hunne
handteekening op den wissel hebben ge-
1, terwijl ook eventueele verdere ze
kerheden onvoldoende zijn gebleken.
Fabrikanten en exporteurs moeten daar
toe samen met hun bankier een schrifte
lijke aanvrage doen door tussehen komst
van de rijkscommissie van advies in zake
de exportcredieten ten kantore van de
Nederlandsche Bank te Amsterdam.
Hot tot stand komen van dien uitvoer
moet in het belang zijn van de opvoering
an de werkgelegenheid hier te lande en
strekken tot het behouden of herwinnen,
ran relaties in het buitenland.
Inlichtingen zijn te bekomen bij dexwse-
cretaris van bovengenoemde rijkscoinmis-
sie ten kantore van de Nederlandsche
Bank te Amsterdam.
De Haagsche Conferentie.
De correspondent van de „N. R. Orb.''
schrijft
Blijkens een artikel in Europe Nouvellé
is Nederlands beproefde vriend Henry As-
selin zeer ingenomen met de schikkingen,
Den Haag voor de conferentie en dé
journalisten getroffen. Hij zegt
Op alles is gerekend in de behendige or
ganisatie van dit Babelde Nederlanders
zijn de betrouwbaarste gastkeeren tor we
reld. Zij hebben de gave der gastvrijheid.
De Nederlantdsche ontvangst op zichzelf
heeft iets geriefelijks en weldadigsalles
dit land, de wijze van optreden van de
mensohen, hun tevreden uiterlijk, hun
■erwonderlijke kennis van vreemde talen,
de zindelijke en vroolijke gevels, de net
heid op straat, de mooie tuinen, de rusti
ge kanalen, alles waarlijk noodt tot wel be
hagen. Ze hebben een onvertaalbaar
woord, dat uitdrukt de prettige gewaar
wording van zich te nestelen in iets har
monieus naar het lichaam en naar den
geest: gezellig. Ja, deze conferentie zou
heelemoal gezellig zijn, als
Kort en goed, de journalisten heeft men
uitbundig verwend. Zij zijn de opvatting
der wereld. Men heeft hun op het Bin
nenhof een pershuis gesticht. De vertegen
woordigers van de pers uit alle landen
ijn er als prinsen gezeteld. Het is hun
werksoc-iëbeit met ter plaatse documents*-
en een staf van hupsoho e»n veel talen
sprekende inlichters.
De heer Assolin eindigt zijn praatjes
de jioxxamjalisten zullen niet meer uit Den.
Haag willen terugkomeo*.
STADSNIEUWS.
POLITIEKE MEETING.
De politieke meeting werd gistermiddag van
wege het ongunstige weder gehouden in de zaa$
van de Burcht, Do Voorzitter, de heer A. J«
Oostdam, verwelkomde mr. dr. Kooien, voorzit*
ter van de Tweede Kamer
Spreker verklaarde, dat mr. Kooien krachten®
zijn kwaliteit van voorzitter in de Tweede Kae
mer niet aan de discussies aldaar kan deelno
men. 't Is te hopen, dat de uitslag van de Ka
merverkiezing zóó zij, dat mr. Kooien voorzitten
blijft wij kunnen geen beteren krijgen (Ap
plaus). Vandaar dat mr. Kooien, getrouw aan
de gewoonte van zijn voorgangers, in den ver-,
kxozingslijd geen spreekbeurt vervult, opdat heé
door hem gesprokene later niet in de Kamer-
debatten worde betrokken.
Daarna verwelkomde de beer Oostdam 4«
sprekers Prof. J. D. J Aengenent en den heedÜ j
Moijman, die was gekomen bij. verhindering vaai i
den beer Loerakker. 1 "i if)
Red© Prof. <A n g e n e n t. f
Door uw opkomst, aldus spr., hebt gij
getoond, te beseffen, dat het een gewö<
t ens plicht is yoof ieder en Katho-
