H.H. Adverteerders.
13e Jaargang.
DINSDAG 27 JUNI 1922
No. 3860
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week, 12.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week, 12.G0 per kwartaal.
Franco per post 12 95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's verkrijgbaar
tegen betaling van 60 ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af-
aonderlijke nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN.
TELEFOON INTERC. 935 -> POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT
op Zaterdag 35 cent per regel Overige dagen 30 cerft per regtt
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele
van het tarief berekend.
KLEINE ADYERTENTIEN, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur
koop en verkoop f 0.75 's Zaterdag, overige dagen f0.50
Dit nummer bestaat uil twee bladen
PROPAGANDA.
Groote propagaoda-vergadering to
HOOGMADE
Donderdag a.s te 7 uiur (oude tijd) in
oafé Hillebrand.
Spreker do weleerw. heer kap J. B. Th.
W o e s i k, te Rijpwetering. Uitgenoo-
digd worden de kiezers van Hoogmada,
"Woubruggen en Hoek van Roelofarends-
veen.
Donderdag a.s. 29 JUNI,
Feestdag van de H.H. PETRUS en PAULUS
verschijnt „De Leidsche Courant" NIET.
H.H. ADVERTEERDERS worden beleefd
verzocht hunne advertentiën welke be
stemd zijn voor het nummer van Vrijdag,
uiterlijk Woensdagmorgen te
willen afgeven.
De Administratie,
5 JULI.
5 Juli moeit iedere vrouw er
even uit om to gaan stemmen. Dat is zij
verplicht krachtens de wet. Dat
is zij buitendien verplicht aan haar begin
sel.
Kiesrecht is Kiesplicht!
Er wordt ander de vrouwen gewerkt
doar de S. D. A. P.
Wij lezen in „Het Volk".
Voar de propaganda ander de vrou
wen ia mevr. De BieTieniens 2 da
gen te Leiden geweest met als resul
taat, dab voor 6 brochures is ver
kocht en dat 13 abonnees op „De
Prol. Vrouw" gewonnen werden. De
Leidsche vrouwen namen onder haar
leiding aan het huisbezoek deed, en
■worden thans opgewekt dit werk met
alle kracht op denzelfden voet voort
te zetten. Denkt er aan, de tijd is kort.
't Verheugt ons en het pleit voor de Leid
sche vrouwen, dat heb succes van die
mevr. De BieTieniens nu niet zoo hèèl
schitterend lijkt. Doch van den anderen
kant is het ook niet geheel weg te cijfe
ren.
En die propaganda zal .niet alle kracht
op denzelfden voet" wordefl- voortgezet
Hu achten wij het buitengesloten, dat
een vrouw, die ook nog maar iets van
haar Katholiek geloof heeft behouden, er
toe zal komen, om te stemmen op een so
cialist.
Maar die propaganda van de S. D. A'.
P. om zooveel mogelijk vrouwen-stemmen
te winnen moet toch onze vrouwen be
wegen, om te zorgen, dat niemand barer
Hexe-genooten vrijwillig thuis blijft en dat
lismand, zij 't dan ook onbedoeld, ver
keerd stemt.
Katholieke vrouwen, maakt zooveel mo
gelijk, dat niemand uwer wegblijft op 5
Juli om dian op het stembiljet (dat ge
van den voorzitter van het stembureau
zult ontvangen in ruil voor de oproepings-
kaart) met het (aanwezige) roo de pot
lood één wit stipje rood te maken, ui.
dat in het hokje voor den naam van
Mr. Dr.
Kooien
Ho. 1 van
Lijst 33.
BUITENLAND.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
De opsporingen naar de daders van den
moord op Rathenau worden voortgezet
De begrafenis van maarschalk Wilson.
Een interview met Litwinoff, leider der
"Sovjet-delegatie.
Ernstig auto-ongeluk van den aartsbis
schop van Kamerijk.
Duitschland,
1 DE MOORD OP RATHENAU.
Het opsporen der daders.
Het onderzoek tot opsporing van de
hibordenaars van Rathenau is buitenge
woon uitgebreid. Het aantal zich aanmel
dende getuigen is zoo groot, dat de com
missie, die met het onderzoek belast is, in
3rie sub-commissies moest worden ver
beeld.
Het is de meening der cominissie, dat
de daders in de rechtscbe kringen moeten
worden gezocht, maar geen der parlijen
van hot rijk is, meent de commissie, di
rect of indirect bij den aanslag betrokken
Onder verdenking staan, zekere geheime
organisaties.
Tot nu toe zijn te Berlijn, Frankfort en
enkele andere plaatsen verscheidene ar
restaties gedaan, waarbij de politie voor
al tot de nationalistische organisaties be-
hoorende personen op het oog schijnt te
hebben.
Er wordt blijkbaar met groote energie
opgetreden en verschillende sporen wor
den gevolgd, waarvan men reden heeft
aan te nemen, dat zij tot het doel zullen
leiden.
Een der belangrijkste arrestaties is die
van luitenant-kapitein Karl Tillessen, den
broeder van den vermoedelijken. moorde
naar op Erzberger, wiens uiterlijk strookt
met het sjgnalement. Een dezer dagen was
reeds een bevel tot inhechtenisneming uit
gevaardigd, daar. hij onder verdenking
stond van medeplichtigheid aan den aan
slag op Scheidemann. Hij hield den laat-
sten tijd verblijf in Frankfort, verliet deze
stad twee dagen voor den moord op Rathe
nau en begaf zich waarschijnlijk naar
Hannover. Zoo hij niet te Berlijn is ge
weest, ging hij van Hannover naar Ham
burg, waarschijnlijk om naar Denemarken
te ontsnappen. Hij bracht het echter niet
verder dan tot de grensstad Frensburg.
Karl Tillessen, die in het proces Killin-
ger als getuige optradt, is een der voor
naamste werktuigen der z.g. organisatie
C.
Zijn arrestatie, evenals die van kapitein
Hoffman, is het onmiddellijk gevolg van
de door afgevaardigde Wels in den rijks
dag gedane mededeelingen. Hij wordt zoo
wel verdacht van den aanslag op Scheide
mann als van medeplichtigheid* aan den
moord op Rathenau.
Hij is reeds in verhoor genomen en
heeft, voorzoover den aanslag op Scheide
mann betreft, gepoogd zijn alibi te be
wijzen.
Ook te Frankfort hebben verscheidene
arrestaties plaats gehad.
Men gelooft, dat de moordenaars nog
steeds binnen de Duitsche grenzen ver
toeven, j want onmiddellijk na het bekend
worden van den misdaad hebben alle
grensposten order ontvangen scherper
controle uit te oefenen dan gewoonlijk.
Op grond van verschillende berichten
worden ook sporen gevolgd, waarbij vlieg
machines betrokken zijn. Kort na den
misdaad zou een vliegtuig van Staak en
zijn vertrokken. Men rekent met de mo
gelijkheid, dat de moordenaars dit vlieg
tuig voor hun vlucht gebruikt hebben. Er
zijn onmiddellijk beambten uitgezonden,
om vast te stellen, welke vliegtuigen Staa
ken of andere plaatsen verlaten hebben.
Wel heeft het onderzoek der politie
naar de moordenaars tot nu toe geen de
finitief resultaat opgeleverd,doch er wor
den verschillende sporen gevolgd, waar
van men meent, dat zij tot het doel zullen
leiden.
Te Berlijn werd in den loop van den
dag van gisteren het gerucht verspreid
omtrent een nieuwen aanslag op Scheide
mann, den eersten burgemeester van Cas-
se'. Naar van betrouwbare zijde bericht
wordt zijn deze geruchten zonder eeni-
gen grond.
Door de verklaring van twee getuigen,
die boven eiken twijfel verheven zijn, is,
naar de „Lokal Anzeiger" meldt de ver
denking in zake het plegen van den moord
op Rathenau op twee bepaalde personen
gevallen. De beschrijving van een der
daders, op wiens meisjesachtig uiterlijk
v-ooral de nadruk werd gelegd, van een
voormalig officier, tot wiens arrestatie
telegrafisch bevel is gegeven, evenals tot
de arrestatie van een anderen oud-offi
cier, die evenens onder zware verdenking
staat, direct of indirect met den moord
in verband te staan.
S c h a n d e 1 ij k e 'daden.
Sedert Zaterdag worden, naar het
„Hbld." meldt, zoowel Rathenau's grijze
moeder als zijn zusters met briefkaarten
en brieven overstelpt, die vol staan met
schandelijke uitlatingen. De schrijvers
deinzen er niet voor terug hun voldoening
to kennen te geven over het welslagen
van den moordaanslag. Zelfs is de moe
der herhaaldelijk in haar woning persoon
lijk aan de telefoon geroepen, waarna men
haar de meest schaamte'ooze uitdrukkin
gen toevoegde.
Dr. Wirth, Minister van Buitenlanilsche
Zaken ad interim-
De rijkspresident heeft den rijkskanse
lier dr. Wirth voorloopig tot opvolger
van dr. Rathenau benoemd.
De Onafkankelijkcn treden tot de
Regcoring tec.
Naar het „Berliner Tageblatt" verneemt,
hebben de onafhankelijken met een aan
zienlijke meerderheid van stemmen beslo
ten, onder zekere voorwaarden tot de
rijksregeering toe te treden.
Frankrijk.
Anti-Duitseho manifestaties.
iTe Grenoble werd het circus Hagen-»
beek uit Hamburg, dat in genoemde stad
voorstellingen zou geven, door de politie
uitgewezen. In de stad hadden manifes
taties tegen de Duitscherg plaats.
Mevr. Bcssarabo gaat in hooger beroep.
Volgens een Gentral News bericht uit
Parijs heeft mevr. Bcssarabo hooger be
roep aangeteekend tegen haar vev^rdec-
ling tot 20 jaar dwangarbeid.
Ontzettend auto-ongeluk
Een auto, waarin de aartsbisschop van
Kamerijk, Chollet, zat, is omgevallen in
het bosch bij Berlaimont en in brand ge
raakt. De vicaris-generaal Garteau is ver
brand. De aartsbisschop en de chauffeur
kregen hevige brandwonden.
De vorst van Monaco f.
Vorst Albert van Monaco is gisteren om
5 uur in den namiddag m het ziekenhuis
„Santé" te Parijs, waar hij sinds Zater
dag verbleef, gestorven. Eenige maanden
geleden had de vorst, die kanker had. een
operatie ondergaan; een nieuwe aandoe
ning maakte echter een tweede interven
tie der chirurgie noodzakelijk. Ook deze
tweede operatie heette uitstekend ge
slaagd, aan de gevolgen echter is de vorst
bezweken.
Vorst Albert Honoré Charles van Mona
co werd don 13den November 1848 te Pa
rijs geboren als zoon van vorst Charles
III en gravin Antoinette de Mérodé. Hij
was 'lid van het Instituut de France en
van de Fransche geneeskundige academie
Hij huwde voor de eerste maal den
28sten September 1869 met lady Mary
Dougl as-Ham 11 ton
Uit dit huwelijk werd den 12den Juli
■1870 te Baden-Baden de tegenwoordige
vorst-troon-opvolger Louis Honoré Char
les Antoine geboren.
Engeland.
DE BEGRAFENIS VAN VELDMAAR
SCHALK YVJJ.SON.
Het stoffelijk overschot van sir Iïenry
Wilson is gisteren in de kleine kapel van
de St. Pauls Kathedraal (bekend als de
„maarschalkshoek") ter ruste gelegd tus-
schen twee andere groote militairen: lord
Roberts en lord Wolseley.
De tocht van den lijkstoet naar de ka
thedraal was indrukwekkend.
Een dichte menigte st-ond blootshoofds
in den regen toen de stoet voorbijtrok.
Tal van kransen en bloemen waren uit
alle standen der samenleving ingekomen.
De koning had een prachtigen krans ge
zonden; op de linten van den krans van
Foch stonden de woorden: „Aan mijn bes
ten vriend".
Voorop" gingen gardes te paard en te
voet met de muziekkorpsen van vier gar
deregimenten, die een doodenmarsch
speelden. Dan volgde de met de rijksvlag
bedekte lijkkist op een affuit vin een ka
non.
De hertog van Connaugt vertegenwoor
digde den koning. In het eenige rijtuig in
den stoet zaten de vrouw en do moeder
van den vermoorde.
Bij de aankomst aan de kathedraal wer
den in Hydepark kanonschoten gelost.
Ook in de kathedraal te Belfast is een
rouwdienst gehouden, bijgewoond door
de regeering van Ulster en vele parle
mentsleden.
De verkiezingen in Ierland.
De definitieve uitslag van de verkiezin
gen in Ierland zijn: Gekozen 58 afgevaar
digden voor en 36 tegen het verdrag.
Voorts zijn gekozen 17 farmers en 17 on
afhankelijker In het geheel zijn er dus
92 voor het verdrag en 36 tegen het pact.
Joego-Slavië.
Italiaansch-Joegoslavischo incidenten.
Op het oogenblik, dat leerlingen van de
Joegoslavische school te Cattaro hun
landgenooten uit Bakar, die met het
Stoomschip „Villa" waren aangekomen,
ontvingen, lichtte een Italiaansch stoom
schip als protest het anker,terwijl de be
manning riep: Weg met de Joegoslaven!
Weg met de barbarenI Op raad van de
plaatselijko autoriteiten onthield de Joego
Slavische bevolking zich van tegenmani-
festaties.
Verscheidene monniken, die uit de ka
tholieke kloosters in Istrië zijn verdreven
zijn op Joegoslavisch gebied aangekomen.
Zij verklaren dat alle Joegoslavische mon
niken in die streek order hebben gekre
gen hun kloosters te verlaten.
Mexico
Amerikanen door bandieten gevangen
gcitomen.
Uit Mexico wordt gemeld, dat bandie
ten den leider eener Amerikaanscho pe-
troleummaatschappij, Bielaski geheelen,
en een vriend hebben gevangen genomen,
die met hun vrouwen -een bezoek brach
ten aan ruïnes der Azteken bij Cuerna-
vaca. De vrouwen werden vrijgelaten,
doch de mannen werden, vastgehouden OW
een losgeld voor hen te krijgen. De Ame
rikaanscho zaakgelastigde heeft gepro
testeerd en den troepen is gelast de ban
dieten te vervolgen.
De Haagsche Conferentie.
DE AANKOMST DER RUSSEN.
Een interview met
Litwinoff.
Gistermiddag, zooals wij reeds meldden,
zijn de Russen in Den Haag aangeko
men en doorgereisd naar Schevcningen,
alwaar de leider der delegatie, Litwinoff,
in het Oranjehotei verschillende mededee
lingen aan de journalisten heeft gedaan.
Allereerst sprak hij over den gezond
heidstoestand - van Lenin, waarover vol
komen onjuiste berdohten zijn gepubli
ceerd. Het is juist, dait zich ongeveer zes
maanden geleden ten gevolge- van over
werking een enorme inzinking bij Lenin
heeft voorgedaan, welke hem heeft ge
noodzaakt zich eenigen tijd va.n staatsza
ken te onthouden. Eenige maanden gele
den hebben toen Duitsche geneeskundige
specialisten hem onderzocht en bevonden,
dat hij lichamelijk volkomen gezond, doch
zijn geest overwerkt was. Een langdurige
rust achtte ze noodzakelijk, doch wisten
hem van die noodzakelijkheid niet te
overtuigen en hij keerde naar zijn arbeid
in Moskou terug. Dit heeft tot vererge
ring van zijn toestand geleid en nu heb
ben de doktoren hem voorgeschreven een
paar maanden rust te nemen. Wat hij
thans zal doen. Er is echter geen sprake
van een aanval van verlamming of van
storing van zijn geestvermogens.
Een ander valsoh gerust is, dat Jo'ffe oE
Rakowskv hier aanwezig zouden zijn.
geen van beiden is hier. Joffe is in Petro-
grad, Rakowsky in Charkow.
In de politiek der Russische regeering
ds geen verandering gekomen, in de bin-
nenlandsche noch in de buitenlandsche.
De politiek der Russische delegatie, in
Den Haag zal ook precies dezelfde zijn
als die te Genua. Alleen zal hét werk er
anders zijn. Het is een voortzetting van
den te Genua aangevangen arbeid. Wij
zullen niet weder van meet af aan begin
nen, zei Litwinoff. Immers omtrent een
aantal kwesties is te Genua reeds gedeel
telijk overeenstemming verkregen. Daar
voor behoeft dus niet opnieuw begonnen
te worden.
Op de vraag, of het de bedoeling was,
dat aan Rusland credieten in contant geld
dan wel handelscrdieten zouden worden
verleend, antwoordde Litwinoffwij had
den het oog op ihandelscredieten, maar
eenig contant geld kunnen wij ook ge
bruiken
De hoofdkwestie, zal zijn, hoe wij aan
onze credieten zullen komen. Als deze
kwestie zal zijn opgelost, kunnen wij de
vraag bespreken, hoe wij onze oude
schulden zullen betalen. Wat de bedragen
van een en andeT aangaat, daarover is te
Genua reeds van gedachten gewisseld.
Op een vraag beeft Litwinoff verklaard
niet te weten of hier particuliere banken
of groepen vertegenwoordigd waren en
herhaald, dat de Russen te Genua om
credieten hebben gevraagd als voorwaar
de waaronder zij van him tegeneischen
zouden afstand doen.
Kaar zijn standpunt gevraagd in zake
den particulieren eigendom, luidde zijn
antwoord: Eerst moeten wij credieten heb
ben, daarna kunnen wij den particulieren
eigendom bespreken.
Wal uw regeering garantie of zekerheid
voor de credieten verloenen.1?
Daartegen bestaat niet het minste be
zwaar, luidde het antwoord, maar eerst
moeten wij de credieten hebben.
■De Russen zullen blijven, zoolang do
conferentie duurt.
Op de garanties 'terugkomende zei hij
Wij hebben daarover to Genua van ge
dachten gewisseld, maar die gedachten-
wisseling had geen nut, aangezien nie
mand ons credieten aanbood.
Wat den algemeenen toestand in Rus
land betrof, daarin is veel veranderd
sinds de bijeenkomst te Genua. Toen was
de hongersnood op zijn hoogtepunt. Thans
beloofd de oogst, welke binnen enkele
weken zal worden binnengehaald zeer
voorspoedig te zijn. Verwacht mag dan
ook worden, dat het Russische volk het
volgend jaar geen honger zal lijden. Som
mige optimisten meenen zelfs, dat er veel
graan zal kunnen worden geëxporteerd.
Voorts is de positie van de regeering
versterkt, hetgeen het best blijkt uit de
houding van de groote massa van het volk
tegen de sociaal-revolutionairen wier pro
ces thans aanhangig is. Dit bewijzen tal
van resoluties van werklieden, boeren,
soldaten en groote demonstraties.
Aan de „R&b." is de volgende bijzonder
heid medegedeeld van een ontmoeting, op
het station te Oldonzaal.
Toen Litwinoff daar den trein verliet
herkende een inspecteur van politie hem
als een der Russische gevangenen, die hij in
dertijd in het interneeringskamp te Har
derwijk had bewaakt.
Ook Litwinoff herkende dd Nederlander
direct, omdat deze hem eens ©en klap met
I een stok had gegeven.
Sans rancune trad de Rus op den Ne
derlander toe en drukte hem de hand.
Beiden waren verheugd, elkaar LPg ceaur
en dan in zóó gewijzigde omstandigheden
terug te zien.
Communiqué onderhoud
PatijnLitwinoff.
Een officieel communiqué meldt:
Gistermiddag om 4 uur heeft in het Vro
despaleis een onderhoud plaats gehad'
tusschen den heer Patijn, president der
niet-Russisohe commissie, en den heer Lit
winoff, president der Russische commis
sie. De heer Litwinoff was vergezeld van
de heeren Krestinski en Sokolnikof. De
heeren Krassin e*n Rakowki zullen zicb
eerst later bij de Russische commissie
voegen.
De twee presidenten hebben beraad
slaagd over de beste methode om het
contact tusschen de beide commissies tot
stand te brongen. Daar de Russische oom
missie op het oogenblik slechts uit drio
•leden bestaat, is het noch mogelijk, noch
noodzakelijk dat zij zich in drie sub-com
missies splitst.
De twee commissies zullen voor het
eerst met elkander in aanraking komen'
dn de sub-commissies der met-Russische
commissie.
De heer Litwinoff heeft den wensch
uitgesproken, dat de -derde sub commissie,
die der credieten, het eerst zal bijeen
komen.
De indruk, dien de beide presidenten
van het onderhoud ontvangen hebben, is
bevredigend.
Communiqué der 2de sub-commissie.
Een officieel communiqué meldt
De tweede sub-commissie (schulden) der
n,iet-Russische commissie hield gistermid
dag om 3 uur haar tweede vergadering.
De sub-oommissie hoeft in deze bijeen
komst de bespreking der aan de Russi
sche sub-oonimissie te stellen vragen be
treffende de onder hare bevoegdheid val
lende vraagstukken voortgezet; zij is te
dezen opzichte tot volkomen overeen
stemming gekomen.
De volgende bijeenkomst zal plaats heb
ben met de Russische sub-oommissie ge
zamenlijk.
Buitenlandsche Berichten.
Een geweldige orkaan.
Een orkaan heeft de provincie Saskat
chewan en het grensgebied van On'/ario
geteisterd. Er werden drie person er ge
dood en velen gewond. De materie ele
schade is enorm.
Een zeiiongeluk.
Uit Berlijn wordt gemeld: Een zwaar
onweer vergezeld door een buitengewoon
■hevigen orkaan barstte Zondagmiddag bo
ven de Wannsee los, en verraste dc tal
rijke zeilbooten, die zich op het water be
vonden en zoo spoedig mogelijk naar den
wal moesten terugkeeren. Eén boot ver
loor haar zeil en kwam onder een nfet vol
le kracht varende stoomboot. Van de '^ie
inzittenden zijn twee personen, een fleer
en een dame, verdronken.
Branden te Londen.
Te Morlane (Londen) lieeft Zondagavond,
een ernstige brand gewoed in de electr.
centrale aldaar, 't Geheele district was op
geroepen en een groot aantal spuiten er
waren 22 motorspuiten en het geheel©
brandweercorps waren aanwezig.
De brand begon iin de beneden-verdie
ping, twee uur later stond het geheel o ge
bouw in lichte laaie. De taak der brand
weerlieden was door den dichten rook
zeer moeilijk. Spoedig na het uitbreken
van dein brand ontplofte een olietank en
vatte vlam. Geweldige dikke zwarte rooló-
wolken stegen uit het gebouw op. In de
centrale bevonden zioh twaalf olietank»
waarvan er zeven achter elkaar in uen
brand vlogen. Telkens opnieuw steeg een
zwarte rookkolom omhoog. Doordat de'
centrale aan een zijde open was en er een
sterke wind stond, werd het. vuur krach
tig aangewakkerd en sloegen de vlammen;
steeds hooger uit. Het verkeer Min do'
Metropolitan Railway was stopgo/ct. en
menig passagier beleefde een benauwd!
oogenblik je, toen plotseling de treinen ia!
de tunnels bleven stilstaan.
Naar Reuter meldt, heeft een brand dal
model-kamers van do Pembroke-werf, dié
een honderd yards dang is, vernield. Medé
werd een prooi der vlammen d» teeken*
zaal, waar do modellen en teekeningeni
bewaard werden van elk schip, dat «indé
de vestiging van do werf daar go»
bouwd is.
BINNENLAND.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS. I
De toepassing van de Tabakswet d
In den Leidschen Gemeenteraad M»
uitvoerig onderwijs debat gevoerd.