13e Jaargang. WOENSDAG 14 JUNI 1922 No. 3849 ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi] vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, J2.60 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week, 12.60 per kwartaal. Franco per poel 12 96 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's verkrijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af- sonderlijke nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen, Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN. TELEFOON INTERC. 935 -> POSTBUS No. IL DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Zaterdag 85 cent per regel Overige dagen 80 cent per egel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. KLEINE ADYERTENTIEN, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en verkoop t 0.75 's Zaterdag, overige dagen f0.60 Dit nummer bestaat uit twee bladen De „Nieuwe Katholieke Partij". Het besluit van de N. K. P., om de actie voor de afzonderlijke lijst (die, nu zij eenmaal is ingediend, niet meer kan worden teruggetrokken) te staken, moet al wat er is gebeurd wegvagen, en ons de toekomst doen inzien, vol vertrouwen op bet plichtsbesef aller Katholieken, om te stemmen op de ééne lijst der Katholieke Staatspartij. Jammer, dat in de vergadering van de N. K. P. op Maandag zulk een ontstem ming is gewekt door een vertrouwe lijk schrijvei aan de directies en hoofd redacties der Katholieke bladen, (Een weinig betrouwaar persoon schijnt dit schrijven daar te hebben medegedeeld. In alle kringen treft men, helaas, dezulken aan. Wij kennen b.v. wel een publicist, die voor korten tijd bar democratisch was en nu N. K. P.'er uit overtuiging?) En des te meer jammer is zulks, omdat wie de slechts matig bezochte vergadering van directeuren en hoofdredacteuren heeft bijgewoond, weet, dat er een stem ming heerschte, welke getuigde van veel meer zaakkundige tact én ChristeWjke voorzichtigheid, dan bedoeld schrijven doet veronderstellen. Van den anderen kant moesten de ont stemde vijftig N. K. P.'ers van Maandag ook eens hebben overwogen, datden te Nijmegen aanwezigen vertegenwoor digers der pers reeds volkomen-klaar was, wat hun eerst blijkt duidelijk ge worden na nóg een verklaring van het Doorluchtig Episcopaat. En zou dat in aanmerking genomen de leider der N. K. P. andere besluiten hebben willen of kunnen nemen (nogmaals: de formulee ring en de entourage nemen, wij niet voor onze rekening), dan die vergadering van journalisten heeft genomen. O n g et w ij- feld: neen. Dat blijkt zonneklaar uit zijn eigen nu genomen besluit, met alge- meene. stemmen Maandag door al de ver gaderde N. K. P.'ers aanvaard. 't Kan niet anders, dan allen ten zeerste verheugen, dat de voormannen der N. IC. P. hebben getoond, te begrijpen en te willen beleven dat woord van Mgr. dr. Ariëns „Wie niet gehoorzaamt aan zijn Bisschop heeft per se ongelijk". En 't moet b 1 ij k e n bij de stembus, dat alle Katholieken er zoo"over denken. V Let op uw vrijheid! De ouden van dagen weten het nog-wel, wat onze vrijheid als Katholieken beduid de in de dagen van Kappeijne. Zij kunnen getuigen, hoe de meening was der andersdenkenden over de Room- schen en zullen dan blijde moeten ver klaren, hoe onze positie thans in Neder land is veranderd. Gij bejammert nog de gebondenheid in zake processies? Maar slel daarnaast de zoo groote verkregen vrijheden! Zie naar onze scholen! Beschouw onzen invloed op verscheiden terrein in het maatschappelijke leven! Hoe anders was het in der liberalen glorie-tijd en hoe anders zou het zijn hij socialistische of communistische over- heersching Let op uw vrijheid. Wij moeten hebben een „breeder kijk" hp de dingen. „Breeder kijk!" zoo is de titel van «en der v.lugschriften van het R.-K. Centraal Propaganda-Bureau en daarin lezen we o.m.: „Gij vooral, die u blindstaart op de kleinheid der dingen, in uw oog groot, op de werking van een wet al is deze een achturenwet op de last van een mant- fegel al heet deze „plakken van zegels" op al deze wettelijke maatregelen, die zonder twijfel in ons leven een rol spelen, Jij vooral, mannen en, vrouwen, die door persoonsbelangen uw „sympathie" laat leiden, uw voorkeur bepaalt, gij moe: breeder kijk op de dingen krijgen, breeder kijk ten aanzien van het wereld gebeuren en van al dit wereldsch gedoe ten opzichte van hiernamaals, breeder kijk ook in de tijden, vergelijkend wat onze vaderen hadden, wat gij hebt en reeds voor uwe kinderen voorbereidt". Bedoelde vlugschriften willen wij gaarne nog eens onder de aandacht van Eesvereenigingen en propagandisten bren gen. We zouden willen aanraden: bestelt ze in groolen getale (ze zijn erg goedkoop) en verspreidt ze alom. Wij noemen nog enkele andere titels: „De R.-IC. Boeren en do politiek"; „Onze vrouwen en do ^Liezing van 1922"; „Landsverdediging"; >De "Vrijheidsbond en de welvaart". Alles c— uitnemend materiaal voor de Propaganda BUITENLAND. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Frankrijk zal op de Haagsche Conferen tie vertegenwoordigd zijn. Een ernstige toestand te Weenen in ver band met de financieele crisis. De beklaagde Killinger in het proces- Erzberger vrijgesproken. Nadere bijzonderheden over den or kaan te New-York. (Buiten! Berichten.) De a.s. Haagsche Conferentie, Do houding van Frankrijk. Daar de aanstaande bijeenkomst te 's-Gravenhage een zuiver technisch ka rakter moet dragen en slechts „ad refe rendum" over alle quacsties zal beslissen, heeft de ministerraad besloten er een studie-missie heen te zenden, waarvan de deskundigen, welke haar samenstellen, later zullen worden aangewezen. Aangezien de credielen, voor Genua ge voteerd, een aanzienlijk overschot heb ben gelaten, zal er een wetsontwerp wor den ingediend, om een deel van dit over schot te bestemmen voor het zenden van deskundigen naar Den Haag, teneinde de Kamers in staat te stellen zich uit te spreken over de quaestie. De delegatie voor den conferentie is reeds benoemd. België. Uit den Senaat. Minister Jas par over de Nederlandse hB c 1 g i's c h e kwestie. In antwoord op verschillende hem ge stelde vragen heef minister Jaspar gis teren in den Senaat nogmaals een over zicht gegeven van do buitenlandsche poli tiek van België en hij zeide daarna in verband met de NederlandschBelgische kwestie: Er wordt veel gesproken over Neder land en ove-r onze relaties met onze Noor derburen. Het tractaat van Versailles dat ten op zichte van Duitschland het tractaat van 1839 heeft vernietigd, kon dat niet doen ten opzichte van Nederland. Er werd een commissie ingesteld, die langdurige be sprekingen hield. Deze leidden tot een ontwerp-tractaat, dat niet geteekend werd tengevolge van het Wielingen-incident, waarbij Nederland een voor ons onaan nemelijke souvereiniteit opeischte. Wij hebben thans de besprekingen hervat, doch ik kan nog geen oplossing brengen, wat niet wil zeggen, dat wij geen oplos sing' zullen vinden voor deze zoo ingewik kelde kwestie. Een halve oplossing even wel is er geene en zou tusschen beide landen kiemen van wrijving kunnen la ten voortbestaan. Daarom vraag ik, dat men de regeering verder den weg laat be wandelen, waarop zij zich begeven heeft Twee Senatoren hebben vervolgens nog over de betrekkingen tot Nederland ge sproken, Lejeune en van Overberghe, en de wenschelijkheid betoogd van een goe de verstandhouding tusschen beide rijken Minister Jasparover de bankiersconferentie. Minister Theunis spreekt vervolgens over de internationale leening voorzoover de houding van den Belgischen gedele geerde te Parijs betreft. Deze is geweest als volgt: Om geen nutteloos werk te doen, hadden de bankiers ten laatste voorgesteld een leening van 1200 milliard mark goud te sluiten, waarvan bijna een mililard voor België gereserveerd zou worden. Maar dat sloot in: opgeven van onze prioriteit. België heeft dit even on gerijmde als onzedelijke voorstel afge wezen, dat aan den eenen kant de andere staten van een deel van hun vergoeding berooft en aan den anderen kant België een schade van meer dan 8 milliard toe brengt. De spreker eindigde met de ver zekering, dat Frankrijk en België hun rechten op vergoeding niet kunnen prijs gaven. Duitschland. Het procos inzake den moord op Erzbergcr. De beklaagde Killinger vrijges proken. De gezworenen hebben na een korte beraadslaging de beide hun voorgelegde vragen ontkennend beantwoord. De be klaagde Killinger, werd daarop vrijge sproken en in vrijheid gesteld. De uitspraak werd door de toehoorders, die in groote getale waren opgekomen en de zaal geheel vulden, met grooto opge wondenheid opgenomen. Oostenrijk. Do financicclo crisis. Een ernstige toestah'd. 3>e berichten uit Weenen zijn zonder onderscheid onrustbarend. Zoo seint de correspondent van het „Acht Uhr Abend- blatt": Als gevolg van den ongekenden val van de Kroon in de laatste dagen, is te Weenen een soort verkoopersstaking begonnen. Talrijke zaken in de binnen stad en ook in eenige buitenwijken heb ben haar winkels gesloten, om niet in de noodzakelijkheid te komen, haar waren tegen waardelooze papieren Kronen te moeten afgeven. "Voor talrijke zaken in de levensmiddelen- en da textielbranche vormen zich lange rijen van kooplustigen, die zich haasten, hun behoefte aan ver- bruiksartikelen te dekken. De door de kooplieden verlangde prij zen zijn fantastisch hoog en geheel wil lekeurig, daar de Weensche zakenwereld elk besef van een verstandige vaststelling der prijzen verloren heeft. In de binnenstad is de politie versterkt, ofschoon nog geen berichten omtrent on lusten zijn ingekomen. Wel doen ver schillende geruchten in de stad de rondo en is de stemming buitengewoon opge wonden, Engeland. Dc Engclsch-Iersehe kwestie. Naar een oplossing. Churchill heeft zijn verklaringen aan gaande de EngelschTersche besprekin gen uitgesteld, omdat hij morgen volledi ger en volkomen bevredigende mededee- linwen omtrent het verloop der bespre kingen hoopt te kunnen doen. Volgens de „Times" hebben de onder handelingen een zeer gunstig verloop. Al hoewel de twijfel, die dcor de overeen komst tusschen Collins en De Valera ge rezen is, nog niet geheel uit deu weg ge ruimd is, heeft toch de verklaring der on derteekenaars van hot verdrag van Lon den, dat zij zonder voorbehoud de bepa lingen van het Londensch verdrag erken nen en zullen nakomen, de voortzetting van het onderzoek van tui. grondwetsont werp mogelijk gemaakt. Van allo nieuwe leden der Tersche re- geering, die na de verkiezingen, dus onge veer begin Juli zal optreden, zal verlangd worden, dat zij, evenals hun vo rgangers schriftelijk verklaren het verdrag te aanvaarden. De „Manchetser Guardian" zegt, dat de besprekingen, waarvan het doel is het ontwerp der Iersche grondwet in overeen stemming te brengen met het verdrag van Londen, beter opschieten, dan de grootste optimisten tien dagen geleden hadden durven hopen. Do uitsluiting in het Machinebedrijf opgeheven. De langdurige uitsluiting in het Engel- sche machinebouwhedrijf is thans ein delijk opgeheven. Spanje; Een overval in Marokko. Het blad „El Liberal" publiceert parti culiere brieven, ontvangen door de fami lies van soldaten uit Salamanca, waarin wordt gezegd, dat de Mooren op 1 Juni het garnizoen te Larache, bestaande uit een compagnie van het regiment „Victo ria" zouden hebben overrompeld en het grootste gedeelte der verdedigers afge maakt, terwijl de overlevenden gevangen worden genomen. Buitenlandsche Berichten. De orkaan in Amerika. Omtrent den orkaan, die Zondag jl. in New York woedde, wordt nog hot volgende gemeld: De storm kwam plotseling op. Wind en water hoozen vernielden in enkele minuten uitgestrekte oppervlakten land. Bovendien sloegen bliksem flitsen onophoudelijk door 'het luchtruim. Komende uit het Zuid Westen bereikte de orkaan om half vijf de stad Met ontzaglijke snelheid joeg de orkaan over de voorsteden naar het Noorden en Oosten van New York, waar do meeste ontspanningsplaatsen der stad liggen. De wolken waren slechts enkele honderden voelen boven den heganen grond en daar onder lei onkelden zuilen van gelen rook, terwijl voor den storm uit een muur van stof en stukken van allerlei soort werd voortgestuwd. Uit hot donkere gevaarte lekten en flikkerden de bliksem stralen, soms drie of vier tegelijk, welke onmid dellijk werden gevolgd door donderslagen. Groote hoornen werden ontworteld en mede gevoerd. Andere vielen op huizen of auto's en bedolven de inzittenden onder zich. De elcciri sche geleidingen worden vernield, de telefoon dienst functionneerde niet meer. Het grootst aantal gedoode personen kwam in de nabijheid van City Island om, een der drukst bezochte ontspanning, plaatsen voor de New Yorkers, gelegen in het Long Island Sound Toen de storm het water van de Sound geeselde, bevonden er zich honderden skiffs en cano's Deze sloegen om en zonken bij dozijnen. Kust bewakers, politiemannen en vrijwilligers van de naburige „yachtclubs" werkten tijdens en vier uur na den storm om mannen, vrouwen én kin deren to redden, die zich vastklampten, aan de omgeslagen booten. Toen het donker werd, werd het reddingswerk voortgezet bij zoeklicht. Maandagmorgen waren er 20 lijken gevonden, waarvan de meeste van kinderen. Men schatte, dat ongeveer 20,000 personen, waaronder een groot aantal vreemdelingen, zich op City Island bevonden, toen de storm losbrak. Door schrik bevangen ten gevolge van het onweer on de donderslagen, vielen de menschon ten prooi aan een hevige paniek en liepen elkan der onder den voet. Behalve de City Island werd er een groot aan tal personen gedood in het park op den moorde lijken oever van het Manhattaneiland aan de Haarlemrivier. Een aantrekkelijkheid van dit park is de Turksche schommel met een middel lijn van 100 voet. Als een stuk speelgoed nam de wind den schommel op en sloeg dien aan stukken tegen den oever der rivier. Er bevonden zich ongeveer 50 personen in den schommel. Zeven van hen werden op slag gedood, teiwijl dertig personen gewond worden. In een restaurant te Mamaroneck bij New York werden een vrouw en baar dochter door oen ontwortelden boom, die als een stormram door den muur van het gebouw heengedreven werd, gedood. Te Mount Vernon doodde éen vallende boom insgelijks oen vrouw en haar kind. In de stad New York werden 'geweldig grooto reclameborden als een veertje van de daken geslingerd en muren en vensters „inge blezen" door den wind. Dit alles speelde zich in minder dan een half uur tijds af De wind bereikte soms een snel beid van 140 tot 160 K.M. per uur. Ook op andere plaatsen woedde de storm. Te Syracuse, 350 mijlen van New York, werden de straten door een wolkbreuk overstroomd. Builen do stad werd de expres naar New York dooT het water „verrast", zöodat het vuur van de 'locomotief gedoofd werd en de passagiers in de slaapwagens door 'het wal er overrompeld wer den Zij moestem met booten en vlotten uit de expres gered worden Sommige passagiers wa ren in nachtgewaad en hadden dekens om zich heengeslagen. Het water stond zes voet hoog, toen de laatste passagiers van de dalcen der coupés gered wer den. Waarschijnlijk heeft de orkaan aan minstens 75 personen het leven gekost. Er zijn reeds 51 lijkon gevonden en herkend. Voor zoover bekend worden 22 personen vermist. Men vermoedt, dat zij hij Long Island zijn verdronken. Er is nog geen Taming gemaakt van de ma terieole schade, die echter zeer groot is. De bladen maken melding van een moedige daad van oen twintigjarig meisje, dat tijdens het woeden van den storm in een klein bootje er op uitging en 24 drenkelingen, vrouwen en kinderen, uit het water haalde Zij sprong her haaldelijk in zee om uitgeputte zwemmers te helpen. Meisjeshandelaars gearresis&rd. Een 15 jarig meisje, afkomstig uit Lyon,-' dat onder bedxiegelijke voorwendselen naar Barcelona gelokt was, waar haar zoogenaamd een betrekking als kamermeisje in een hotel werd aangeboden, is daar aan de valstrikken van gewetenlooze belagers ontsnapt en heeft de politie in staat gesteld, een heel complot van meisjeshandelaars op het spoor te komen en de hoofdschuldigen te arresteeren Het ikind was door een zekeren Gilbert Cedepe te Lyon naar een vtouw, genaamd PaTisse, verwezen, die haar over de grens smokkelde en in Barcelona aan meisjeshand e laars uitleverde, die haar naar Zuid'Amerika wilden verschepen met een aantal andere slachtoffers Gelukkig kwam de politie, die lucht van de zaak gekregen had, tusschenheide en, dank zij den inlichtingen, die het meisje kon geven, werden Copede en zijn handlangers onmiddeï lijk gearresteerd, terwijl zijn vrouwelijke medeplichtige later eveneens werd ingepikt. Paniek bij een stierengevecht. In een dorp bij Madrid had tijdens een stierengevecht een vreemdsoortig incident plaats Juist op het oogenhlik, dat de stier den doodel ijken ©toot zou ontvangen, brak namelijk do leuning van een tribune, zoodat een aantal toeschouwers boven op den matador en den stier Tolden. Er volgde oen tooneel van onheschrijfolijke verwarring, waarbij de stier gelukkig zoozeer van het geschreeuw der vrouwen en kinderen, die in de arena getuimeld waren, van streek raakte, dat hij het op een loopen zette. De goede angstige lobbes werd inlusschen in veiligheid gebracht om later afgeslacht te worden en hot slierengeveoht gestaakt, daar er een derigtal gewonden waren. BINNENLAND. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. De houding der „Nieuwe Katholieke Partij''. (3de blad). Wijziging der Lager-Onderwijs-Wet Het Internationaal Christelijk Vakcon gres. Wijziging L.-O.-Wet Het Voor-ontwerp gereed. Het „Hbld." meldt, dat Leb yooront- Wie verhuisd zijn Wie ma 1 Februari verhuisd is, behoeft inet maar zijn vroegere woonplaats te ver dekken, om daar op 5 Juli te stommen. Hij kam etemmem in zijn tegenwoordige woonplaats, mits hij daarvan aangifte doet op de gemeentesecretarie voor den 20sten Juni a.s. Wie nA 20 Juni komt, komt te laat. Men denke er aan Onder het Vergroot-glas. Eere aan de vrouwen. Gisteren heeft „De Leidsche Courant" opgenomen een uittreksel van het ver slag van den Keuringsdienst van waren in het keuringsgebied Leiden. En daarin lazen we o.m.: Benoemd werden: tot scheikundige Mej. H. S. J. Fuhri Snethlage; tot Analysten de dames A. E. Christiaanse en C. Wirth; tot keurmeesters K. West en W. Immink;' tot klerk Mej. F. G. M. de Kruijs; tot bedien de J. de Geus. Do dames zijn hier niet gepasseerd! De scheikundige, de analysten, de klerk allen dames! Waarom alle voornamere betrekkin gen (dames kunnen mooielijk keurmees ter zijn) in dezen tak van dienst zijn toevertrouwd aan vrouwelijke krachtent Zouden de salarissen te gering zijn? c Wij mcencn van niet. Zouden er geen mannelijke gegadigden: zijn? Wij welen het niet. In ieder geval, wij meenden deze samen stelling van personeel merkwaardig ge noeg om ze speciaal onder de aandacht' te brengen. werp ter technische herziening vam de L. O.-Wet ter kennisneming 13 toegezon den aain de besturen van verschillende ou- dorwijsvereenigimgen. Daaruit blijkt, dat ten aanzien van het U. L. O. de eiscli van op zijn minst 24 leerlingen voor de oprich ting van een zoodanige 6chool zal wor den voorgesteld. Voorts wordt het getal leerlingen, waar bij splitsing der school in een lagere ei> een (kop-) U. L. O. school noodzakelijk is (dn de wet thans op 220 bepaald), op 300 gebracht. Ned. R. K. Textielarbeidersbond. Te Nijmegen had de bijzonder druk-be- zochte jaarvergadering plaats van den Ned. R. K. Textielarbeidersbond „St.- Lambertus". Uit het jaarverslag bleek, dat d-jte or ganisatie op het eind vam het vorig jaar 61 afdeelingen telde met in totaal 13.619 leden. Aan de bondskas was over 1921 afge dragen 340.874.50 of 22.593.38 meer dam waarop bij de begrooting was gerekend. Deze meerdere opbrengst is in hoofdzaak een gevolg van de hoogere con tributie van de ontvangen ondersteu ning groot 9009.10 uit het weerstandu* fonds van het R.-K. Vakbureau. Ofschoon het afgeloopen jaar aan sta- kende en wenklooze leden een bedrag van 57.633.66 was uitgekeerd, was er nog een overschot van 23.543.72, waar door het bezit van den Bond einde 1921 steeg tot 117.723.11^. De bogrooting over 1922 werd in ont vangst en uitgaaf vastgesteld op ƒ312,233. Na afloop der vergadering werd een bezoek gebracht aan de H. Land-Stich ting. Internationaal Christelijk Vakcongres. Vrijdag en Zondag a_s. reizen de leden der Nederland sche (Vakbureau) delegatie af, die deel zullen nemen aan hot congres van het Internationaal Christelijk Vakver bond, dab 21, 22 en 23 Juni te Innsbriick (Oostenrijk) gehouden wordt. De Vakbureau-delegatie wordt gevormd door de volgende heeren Pastoor J. G. vam Sohaik, C. J. Kuiper, A. C. do Bruyn, J. Th. Nijkamp, Mr. van Jole, Mej. Hutten, S. van Tol (Bakkers), A. J. Loerakker en H. Kuiper (Landarbei ders), A. A. v. Hamersveld, B. Hinter- ding (Kantoorbedienden), J.' Th. van der Laan (Houtbewerkers), J. Hellemons, T. H. vam Leur en G. Hoen, (Spoor- on Tram wogpersoneel), O. Roestenberg en F. Pas- sier (Lederbewerkers), F. van Welie (Me taalarbeiders), O. van Rijswijk en A. Die- mei (Naaaisters en Kleermakers), J. Ge- men (TabaksbewerkersA. v. d. Mey» (Textielarbeiders), J. Zwaga (Transport arbeiders) P. Kleyts, W. Mooyman, R. Hub seknaiis (Fabrieksarbeiders.). De Fransche regeering heeft benoenul tot officier de l'Instruction publique de beer F. J. M. Hoefnagels 1e Eindhoven^ die gedurende den oorlog de leider waa van het Eindliovensch Dagblad. In tegenwoordigheid van het cura torium der Technische Hoogeschool tei Delft, den Senaat, het Kon. Instiuut vani ingenieurs en de vereeniging van Deut sche ingenieurs/van lal van hooglceraren^, lectqren, studeerenden es studenlenver-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1