'weed© Blad
ra
leensdag 12 April 1922
Uit de Pers.
DE POLITIEK DER
ONV. RACHTtGHEID.
v Ma. as bo de sdurijfit
men <lr. van Raveabeija geloovon,
ai, is er geen politieke pnrbij in Nodor-
die het in oprechtheid wint vaai de
Btinis-tisohe. Haar woordvoerder® ae-
i nooit een blad voor den mond, wij
het onmiddellijk: toomaar da'c, die
pjcmeiliode, welke brutaal weg alles
aeggen, allerminst waarborg biedt
achtorbaksehe bedoelingen, komt
i duidelijk naar voren uit volgende be-
f is van
7.
i
het partijorgaan,
is dan de vlootwet voorloopig
m de baan. Door een toovcol eigenlijk
Zon ze hiermee al voorgoed va/n de
hxao zijn, dan zou dat eigenlijk jam
mer zijn.
Jammer, niet omdat wc iets voor de
dootwet voelen, zoomin als we iets
Toelen voor welke andore vlootwet dan
ook, maar omdat dan bier, eon toeval
bewerkt zou hebben wat hot werk van
ce arbeiders had moeten zijn.
lamel en aarde bewegen deze mensohen,
.iro'n „miliitarisrtisoh" voorstel aan de
komt (want ze zijn tegen allo vloot-
behalve natuurlijk als ze tegen
B ^kapitalisme5' zijn gericht). En wan-
r dan buiten hun toedoen dergelijke
nsfogon tegen de mensc-hkoid" voorloo-
sija afgeweerd, zitten ze eigenlijk in
en asck.
er beter bewijs denkbaar, dat hot bij
dét spektakel niet om de zaak zelf gaat
om de propaganda vóór eigen politde-
Dd,
winkel 1
Jon I
i Iet. Ï3 nu ook duidelijk, dat het misbaar
het aan do orde stellen va<a dit ooxt-
i fouter comedie was. De heoron von-
i het wat geschikt dat ze wear eens
dijk konden uitpakken. Vandaar hun
««telling, nu bij „toeval" gebeurde
f ir ze zoo vurig naar verlangden 1
fo:
DE VLOOTWET.
tegenstelling tot de houding dor anti-
icfo aktionaire Kamerfractie acht De 8 tan
aard thans behandeling dor vlootwet
?j t doelmatig-
slj|! J)e Indische fin anedën eohijnon iot«
'ar slecht dan. de moederlandsehe, en
aeu leb op de voor ontwikkeling vat-
hulpI>roiineai van cms Koloniaal rijk,
or raker meer perspectief dan in Nodèr-
aL Kaar voor de naaste jaren vorwaeh-
i in Indaë nog veel grootcr verras-
in de opbrengst der middelen dan
[eiland. Zoozeer, dat aan verhoogde
voor een zelfs zóó urgente zaak als
rsrdodiging, niet gedacht zal kunnen
den. Uitstel tot een volgend jaar, waal-
we meer omtrent den financieel en toe-
bJ zuilen weten, ware verkieslijk ge-
P
aln 18
■ok,
1 A]
BINNENLAND.
rfaging tier Staaisbegrooting met ten
minste honderd millioen gulden.
Een Nederlandseho
ü5dos-Com m is sic gowenschk
berbuigd van den hoogst ernstigen toe-
Rd der openbaro financiën en vaal de
"ijikheid, dat reeds bij de perste
s-taatsbegwotding liet totaal der
gaven zeer belangrijk verlaagd wordt,
de* ek do Centrale Commissie vooa* Bozui-
t fepiag ingesteld door de Noderkuidsche
Itójchapp ij voor Nijverheid en Handel
i edres gericht tot don tijdelijk-Yooxzit-
van den raad van Minister®, wa.arin er
.r i tth op aangedrongen, reeds thans dc
Mi cdigo maatregelen daartoe tc nemen.
Do Centrale Commissie me-cut bij den
zij isvcr van Financiën geen tegenspraak
Iz'ikn out moeten, indien zij rekent met
n ia de eerstvolgende jaren te verwa-oh-
Teamindcriug van de totale opbrengst
B r Bijkabclrjatingon, directe en indirecte
amen, met rond 100 millioen gulden.
mo t in aauine-rloing worden ge-
iraa, dat op de Staatsbegrooting voot
t; kopende dienstjaar reeds oen tekort
•oucu dienst bestaat. van oaigo-
S6 millioen .gutden, terwijl de fhian-
8c5o lasten van den Staat o.a. door de
cswo p ensi oe r. r egelinr voor burgeadljke
s^coaren en milibairen nog aam manke- I
lijk zullen worden ve.rzwaard en -r even
eens rekening mee moör. wonden gehouden,
dat de uibkooringen aan werfcloozen en de
fiuainedeeJo "iteiui nan gemeenten, die door
de -i*-" eden zijn «wraakt,
zeker niet onmiddellijk zullen worden ge
staakt.
Het adres zegt verder om.„Alleen door
ingrijpende beperking van allo overheids
uitgaven zal bereikt kunnen worden, dat
bet verbroken evenwicht tussöhen ont-
vangstca en uitgaven van den Staat her
steld wordt en een sluitende begroeting
mogelijk zal zijn.''
-Do toestand is te ernstig geworden, dan
dat thans kan worden volstaan met be
perkte maatregelen tot bezuiniging en re-
ar gcimlsaifci©, die voor een deel nog slechts
geleidelijk effect zullen sortèercn. Hoe
nuttig dergelijke maatregelen mogen zijn,
thans is onmiddellijk noodig een belang
rijke vermindering van het totaal van alle
overheidsuitgaven, die reeds op de eerst
volgende Stantsb ogr o o ting tob uiting
komt. Do verlaging der begrooting zal ten
minste op een bedrag van honderd mil
lioen gulden moeien worden gesteld en
alle departementen van algemeen be&luur
zullen daartoe ernstig moeten mede
werken."
De Commissio verzoekt de Bogeering
dan ook ten spoedigste oca aanschrijving
to richten tot alle daarvoor in aanmerking
komende colleges ear autoriteiten teneinde
tv> bewerken, dat bij de samenstelling der,
nieuwe Stoatsbogrooting de uitgaven zoo
danig verminderd worden, dat heb totaal
dor uitgaven ten minste 100 millioen gul
den lager wordt dan voor het loopeni
jaar is genaamd.
De wijze, waarop dit kan worden be
reikt, meent de Commissie aan li&t oor
deel van hot Kabinet te moeten overlaten.
Zij veroorlooft zich slockts er op ie wij
zen, dat het misschien wensohelijk zou
zijn de aangeiogeruheid in handein te stel
len vaai een commisisie van -advies, 'die on
geveer to werk zou moeten gaan op dc
zelfde wijze als dc bekende eommiosie-
Croddes in Engeland.
Een der gel ijk o commissie zou waar
schijnlijk naast bezuinigingen, die rc&ds
dadelijk voor het nieuwe dienstjaar kun
nen worden toegepast, voorstellen kunnen
doen, die in hot vervolg tot. vorder bespa
ring aanleiding geven. De vermindering
dor Staatsuitgaven met een bedrag van
100 millioen gulden lean toch slecht® als
een voorloopigo maatregel worden bc-
echouwd. Om een duurzaam evenwicht-
tusschen iukoraston en uitgaven der over
heid to veraekoreu, zal het budget nog
aanmerkelijk voider verlaagd moet-cn wor
den.
Daardoor zal het ook mogelijk worden
de belastingen, die nu reeda bolcnxraerd
werken op den bloei van handel, nijver
heid en scheepvaart en dat bij de daling
van het nationaal inkomen in toenemende
male zullen doen, te verminderen of to
wijzigen.
Het adres is anidorteckend door do hoe
ren Walrave, Boissevain en V. B. Bcynen,
reap, voorritter en secretaris der Centrale
Commissie.
Do Ccr.trdie Cc.inmissie voor Bcz.ulni-
•giïig zal dit adroc aan do leden van het
Kabinet oa van de Staten Generaal, tevens
verzenden aan de Kamers van Koophivn-
del, do veroohilieoido vcrcenigingen op het
geljied van nijverheid, handel en schoep-
vaacb, landbouw en middenstandsorgani
saties enz.
Gezien het groote belang van bezuini
ging op de ovcaheiclsuitgaven voor alle
klassen der bevolking, hoopt de Oommis
sie, dab alle personen en lichamen, die hofc
niet dc strekking van haar verzoek eens
zijn, ndhaesie-betuagingen met het atlres
zuilen zenden aan de regeeriag en van
deze zending medectoeling zullen doen aan
hot secret-a.rin.at te Haarlem.
Koninklijke onderscheidingen.
Bevorderd is .tot commandeur clor Qrde
van den Ned. Leeuw mr. M. J. C. M. Kolk
man, oud-Minister van Einanoiën, voor-
.riibter dor Commissio van Advies inzake
het aandeed der gerace.nton in die opbrengst
van de oorlogswinstbclastiag.
Benoemd tot ridder der Oraeje-Nass au-
orde mr. L. A. Bdos, se.ci'ctaris dier oom
missie.
Fusie N. V. V. en A. N. V.
Ln de Maandag gehouden vergadering
vak de- hoofdbesturen der bij het N. V. V.
aangesloten bonden, werd het voorstel der
fusie-commissie aangenomen.
Het bestuur werd echter opgedragen
geen enkele verandering in het program te
aanvaarden.
Men meende, dat wanneer het A. N. Y.
alsnog wijziging in heb door de commissie
vastgestelde rapport weuschte, de bespre
kingen als gccinidigd konidesn worden be-
sehoaiwcl.
SPORT.
VOETBAL.
Wedstrijd-programma
Voor Vrijdag o. s.:
LEIDSCHE VOETBALBCND.
lste klas B.
2 uur: Lisscril'ijk I't Vierde.
2de klas B.
2,30 uur: L. F. C. V—D. L. V H
3do klas A.
5,30 uur: U. V S. IVKweekschool.
5,30 uur: Sportman III/ugdunum V,
5,30 uur: D. V. S. IILissertLijk IL
3de klas B
5,30 uur: Lugklunuin VIL F. G. Vil.
4de klas A.
5,30 uur: L. F. C. Vldl—Lugdunum VU
3,30 uur: D. V. S. IVSavift Boy«.
4de klas B.
5,30 uur: A. S. G. VSportman 4.
Voot Zaterdag 15 April.
3de klas A.
5,30 uur: Sportman II-TT. V S. IV.
Leger en Vloot.
Officieren.
Van Iwrvecgdc zijde wordt het volgen'de mede
gedeeld":
Bij de betrokken dop a/r tornen ten is thans in
"bewolking de regeling volgens welke de over
gang zal kunnen plaats hebben van gedeta-
olreerde reserve officieren van het Nedoriand-
©ehe togor tot het korps beroepsofficieren, van
het legor in Nederlarwhsch-Indië.
Bo mogeliakkf-d'-d is niet uitgesloten, dat de
gclogonlhftid tot 'overgang con ^eenmalige" zal
zijn, d. w. z. dat die golegcmhoi'd slechts g>e-
■open.d wondt voor die roservo officieren, die
op hot o ogenblik, waarop do regeling wordt
vaslgeetcllid, g-öd'cl.achcord zijn. In dit geval
eouden reserve-offlaioren, die god'etadh.ocT.d
worden na <Le tolstaudikoniiiig van do regeling",
van overgang tot liet korps Incliisciho beroepsof
ficieren worden uitgesloten.
Belajighd^Kjadcn zullen goed doen. met die
•UxOgelijihcid rdkenring te kaudea on voor zoo-
ver zij wellicht nog ia dubio zijn omtrent hun
aanvraag om detacheering hun beslissing zoo
.spoedig mogelijk to nemen. Intuasdhen. zijn
nadere inlichtingen te vork rijgen aan. het Bu
reau Bomidd-cding voor Vcrlofs-ofPicieronFlu-
wcelen Burgwal 10, te 's Gr ave nh age.
Land- enTuinbouw.
t Bloemt) ollenbours.
Bo bloemhollchbeura te Haarlem was goesd
bezocht, Bo prijzen van do groote ma ton glar
diolutssOTi hl-oven laag, ofschoon vcEtsdhülen'de
soorlen uil ver-kocht zijn. Et was veel vraag
naar kleinere mateu, t-egen rod-alijkc prijzen.
De voligendo inotoeringen werden -a. a. gemaakt
voor gladiolussen van 12 cM. en. op 1012 cM.
cu 610 oM.: America 2,001,250,85. Ba
ron «T. Hulot 3.50—1,50—1.25, BrcncMeycn-
4r,5<>—2,60,
Fausl 3,50—2,001,15, Glory of Hollacod
4,00—2.25—1,50. Golden West 4,00—2.50
—1,50; Hal ley *1,20—0.75—0.46, LieShaefeiier
5,503.00—2,Lovc-limsa S,00—1,60;
Master Wietoe 2,00—«-l,20; Niagara 2,00
1.10, Panama 3,751,751,35; Prince of
Wales 2.25-1.15-0,75; Whit* Giant 6.00
5y2o2,50; Willy Wïgrrwin 2,751,50
1.—. War 4,00--2-00150.
Dubbele Begonia, in kleuren, 5,50.
Enkele Begonia, in kleuren, 3,75
ONDERWIJS
Katholieke Onderwijzers.
Uit het ja-arvorekiig va<n den aeca^toa-ifl
biijfcfc, dat op 1 Februari li. het aanbal lo-
deax vaai de Ddocesaaax-veroe.nigdinig van
B.-K. bijzondere onderwijzers in heb bis
dom Haarlem 1301 boclroeg togen 1322 op
31 Augustus 1920.
Het aantal vrouwelijke leden bedraagt
636 togen 663 mannelijke. Er zijn 165 le
den hoofd der school en 1136 rtieb-hoofd.
De inkomsten bedroegen 106SS.81
D© balans sluit met een batig saldo van
3730.70.
Faillissementen.
Uitgesproken:
A. M. van Vol sen. on fóboudar, Voorlxurg.
Gut. Mt A. M. R. Degnin.
A. E. Haygroen, koopman. Wassenaar. Gur.
Mr. A. L. ÏHu van tier Boes.
C. Verlaan, vr arid rijder, Voorhout. Our. Mir.
E A Cosman.
W. H. Koareweor Jr., koopeman, Beiden. Gur
M"r. F. K. do Haan.
jJit de Omgeving.
BODEGRAVEN.
Bekroningen. De Fok- en. Conteole-
vetreeniging „De Toekomst" alhier heeft
met haar zwart-blaar vee Groninger Vee-
slag op de Paasohtordoonstelling te Am-
steadom in het Poleis voor Volksvlijt we
derom groolo successen behaald. De vol
gende onderscheidingen vielen haar ten
deel: Afd. M. 3-jarige stieren le prijs Kees
742 S. van H. v. d. Graaf te Bodegraven,
2e Prijs Herman 781 S. van Th. J. v. Vliet
te Alphen aan den Rijn, fokker H. v. d.
Graaf te Bodegraven.
Afd. M. 2-jarige stieren: le prijs Anton
Leenderts 788 S. en tovens karnpioea&prijs
van H. Los, te Bodegraven.
Afd. Melkkoeienle pr. Hendrd/ke 2744
A. van H. v. d. Graaf re Bodegraven, af-
deeliing A.
Meliksriiotteo:: 2e prijs Suze IV 1446 S.
eigenaar de vorige.
3o prijs Barones IV 1233 S. eigenaar de
zelfde.
Afd. Molkvaa-rzenle prijs Lydewij van
H. v. d. Graaf to Bodegraven. 3e Prijs
Truus, eigenaar dezelfde.
Afd. Iraehtige schotten 2o prijs Irma
1239 S. van dezelfde eigenaar.
Afd. Kuis pink en: le prijs Nelly V, 2e
prijs Adolburga, 3o prijs Sirena allen van
H. v. d. Graaf te Bodegraven.
Afd. Mooiste verzameling Fokvee2e en
3o prijs H. v. d. Graaf te Bodegraven. Afd.
Vette schottencerv. vormc-ldmg H. I^os
te Bodegraven,
BOSKOOP.
Spoorweg. Burgomoestor on WoUióudore de<
zer goinecnto brongen tor kennis dat voor
oon iedor, ter lezing ligt, een afschrift van het
procesverbaal der in deze gemeente gehouden
zitting door een Commissie uit Gedeputeerde Sta»
ton dezer provincies in verband mot d© onteige»
ning van percoelen voor den aanleg van oen
spoorweg GoudaAlphen d. Rijn, benevens
een advies der Commissie omtrent ingediende
bezwaren aan den Minister vnn Waterstaat.
HILLEGOM
Nog eens: #,Dc Elecb*tsche Tram."
Men .schrijft ons uit Hillogom: Het wordt al
gemeen gezegd: do tram moet eloctrisdh wor
den, on, als or vertraging is of or gebeurt tan
ongeluk, .wordt er ecu formeelc wardioopskreot
om eleclrificatie geslaakt. Hol oifde vervoar-
miLdtiri wordt dam uitgcsdhohlen voorr' a3 wat
slecht en lcclijk is, hoewri. do tram ais st-oom-
<ram doet wat zo kan. Bit zou men pas recht
beseffen, als hot vorvoèr eens uitsluitend op
den trein was aangewezen. Maar ooit wordt
jammer g-cncog over het hoofd gezien,, dat do
moeste ongelukken to wijton zijn aan eigen
schuld. Hot trampersoneel: heeft hoogstzoldem
schuld, het zij tot zijn oer gezegd. Ais .de trams
smrilor tot stilstaan konden worden gri)Tocht
door een betere remiiiTidhting on liet oplos
sen dezer mo&ielijkheld nadert «ijno voltooiing
zou ©r vcol gewonnen zijn. Dat .noamt niot
ivog, cfaft ar in ernst zoor naar en riectxüscho
vorbin'd'Lng wordt verlangd. Do weg.voihreeding
zal wogons do hoogo kosten en de noodzakelijke
bezuinigingen nog geruimen t,ijd tot de vrome
iveusriten Wijven briiooren, en daarmoe is het
elect rificcGTon van hot geilreele traject Hwm-
stodeLolden voorloopig vrij zefcor uitgesloten
maar niet dcnüL<?oldig is, dat de clcctrlsdho
van Hccnistdd'o af wordt dcoTgetrokkon tol
Bennehrwk en tot Hillegom. Het mooie, lan-
delijiko Bonnebroek met rijn J) auto or rei non
Leeft er gro(A -holcung bij, borwijl Hillegom er
zeer "door zou word"en gehaat wogc-ns hot grcolo
vorkeer. Vragen we: wat wordt nu behalve
oen voortdurend, gemopper gedaan om tot
gedeeltelijke electrificali-c lo konion? Het ant
woord is kort, maar weinig bemoediigond: niets!
Boor lichamen, waarvan knarivt uitgaat, moet
bij do Directie aangril'rongon wca."don en g&mo-
tiwerd; liet .waarom elect risoh". Wo denken
daarbij in de ectrsto plaats aan gemeenilehestu-
rea, v&hv-oroeniglngen. van blooirjhollenhau.de-
laren, van kweekers, grondeigenaars, huisaige-
naars d. In bri bijzonder moeten de grond
eigenaren aicih voor de zaak. iixtoressecron ©n
ivied spcculoenen op onteigening van een. smal
at rook je grond of erat stuk berm dat bijna
waardeloos is en men zco tegen, een zarirt
prijsje tracht .van die hand te doen. Zo» iets
zou niet alleen immoreel zijn, doch cn-enzcer
tegen het belang dor gomeensohap. Door trok
ken van do clocirische tot Rannebrodk en lol
Hillcgom is miet uikgeslo'.en en zulks ligt ook
in het belang onzer gemeente. Niet van oven-
groot belang is voor HÏÏll'egom het geheel door-
1 trokken der lijn HeorrtslcdeLoidon (althans
niet vsan egoïstisch staniilpunt) want, griiourt
•dit, "dan is het bijna, zeker, dat de remise vctr-
'dwijat en dat met baar weggaan een 60-la.l
gezinnen trtampersonori. Hopen we in ernst,
dat de Hriiamien met gezag en invloed de elee-
tnillioatio dor tram in everweging en studio
nemen. Bo gemeente zoai met de vorwezon-
lijking dier plannen tor doge gehaat zi.hi.
LEIMUIDEN.
Voetbal. Zondagmiddag speelde onzaj
voclbalvercen. S.N.H.D. I een bonclswed"-
strijd tegen L.F.G. V te Leiden. Wederom'
mocht deze club Yan het z.g. platteland
het genoegen smaken een overwinning
naar huis mede te nemen. Onze kranig»
voetballers wisten driemaal den keeper
van L.F.G.V. hel nakijken te geven van
den bal. Wolvcrdicnd was de overwinning
van 30 voor S.N.II.D. I, want er werd
prachtig spel geleverd. We hopen de/.e kra
nige spele-rs nog eens vaak zoo le ?ii*n.
WOERDEN.
Do handel. Het schijnt dat Woerden
een geweldige aantrekkingskracht uit
oefent op de flegmatieke h andelsd rij vend
Engclsch'e natie. Wc worden tenminste te
genwoordig letterlijk overstroomd door
een zeer hinderlijke vloedgolf van koop
lieden die, enorm brutaal ais zo zijn, met
hun voordeelige stukken stof bijna niet
van je af zijn te slaan. Boozc tongen fluis_
teren dat deze menschen wel tot de natto
behooren, echter niet tot de Engelschei,
daar zij met hun drie woerden koeter-
waalsch nooit verder geweest zijn dan de
beroemde Amsterdams.:'.© Jordaan. Vast
staat intusschen, dal zij niet zoo eerlijk
en oprecht zijn als de directeur van een
vliegenden wiknel alhier, die in zijn strooi
biljet zegt, „er trotsch op te gaan de spil
te zijn voor de opdrijving der manufac
turen". Zulke baanbrekers rw m we lie
ver in onzen toch al zoo duren lijd!!
Visch. Bij het dempen van gcdeelton
der Singelgracht voor uitbreiding van het
Rijksmagazijn, kwam vorige week een
grooto hoeveelheid visch, waaronder kar
pers van ruim twintig pond, zoo goed als
op het droge. De pachter van het gemeen
telijke vischwater, die deze buit begrijpe
lijk liefst zelf binnenhaalde, waarschuw
de de politie. Deze handelde echter vol
gens bestaande wetten, toen zij besloot,
dat. de visch binnen de opgeslagen schut
ting voor den eerlijken vinder, of beter:
schepper was; de snoekjes en baarsjes
mochten n.i. niet gevangen worden met
haak of net, en ook niet gegrepen met do
hand, maar enkel met een ermner ge-
schept!!
Voetbal. Vooruit alhier speelde
Zondag gelijk tegen Gouwsluis I. Uilslag
4—4.
Ook Vooruit I deelde tegen Schoonhoven
eerlijk do punten.
De wedstrijd der R.-K. Voelbalver-
ceniging V.E.P. alhier tegen IJsclstein
ging niet door wegens afgekeurd terrein.
KwakzalvéHj. Een ieder die niet
Woerdenaar van vandaag of gisteren is
zal terstond de hoofdpersoon uit de vol
gende melo-dramatische gerechtelijke
scène herkennen, zooals wo die dezer da
gen in een onzer periodieken lazen. Uit
overdeven piëteit noemen wo geen naam.
Onbevoegd uitoefenen der geneeskunde.
Voor de Rechtbank te 's-Gravenhage
heeft terecht gestaan in hooger beroep
een vrouw, die door den kantonrechter te
Dordrecht is veroordeeld tot ƒ300 boete
of 2 maanden hechtenis wegens het on
bevoegd uitoefenen der geneeskunde. Zij
hield geregeld des Donderdags zitting te
Dordrecht (beklaagde woont thans te
's-Gravenhage) en behandeldo met ge
neesmiddelen en met gebed. Een patiënt
had een duif moeten meebrengen; bet
dier werd de hals afgesneden en het bloed
moest de zieke drinken. Geld werd niet
gevraagd, maar de patiënten lieten uii
vrijen wil een bedrag achter. Beklaagde
beweerde door gebedsgenezing niet de ge
neeskunde uit te oefenen. Het O.M. vroeg
bevestiging van het vonnis van den Kan
tonrechter. Do verdediger maakte gewag
van door beklaagde verrichte genezmgon
en legde den nadruk op do woorden, in
do dagvaarding gebruikt, dat beklaagde
„buiten noodzaak" de geneeskunde had
uitgeoefend; daar de meeste patiënten te
vergeefs hulp gezocht hadden bij de ge
neeskundigen, was beklaagde wei genood
zaak hun haar hulp te vcrleenen. Pleiter
vroeg vrijspraak of een lichtere straf.
Dc Kiezerslijst. Daar gedrukte kie
zerslijsten op minstens /GO zouden komen
hoeft het Bestuur der R.-K. Kiesvereoni-
ging het aangedurfd deze lijsten met een
paar duizend namen over le schrijven.
Voorwaar een prestatie-
Zondag was cr in de R.-K. Jongens
school gelegenheid to-zien of men wel al*
kiezer stond opgelcekeiul. Verschillende
onjuistheden zijn reeds ontdekt, waardoor
de moeite dus niet voor niets is geweest.
Vergiftiging. In hel gezin van A al
hier zijn vergiftigingsverschijnselen ge
constateerd door het gebruik wan ciefi
goede worst. Een mand met deze sevaar-
DE „TULPENZIEKTE"
DE GESCHIEDENIS VAN DEN TULPBOL
IN HOLLAND.
voorjaar weer rijn intrede doet ia he*
htif'i ce groen en Mocmen weer deel lieriavan
f verkwikkende zöffinestoalen, nu lijkt loot
niet mi dienstig ecaia l© rolevecreii Iroo da
-def- taaiflLleiiQia.nclel, meer speciaal do iulpen-
AVjj Sfaèaadv,.!, zijn intrede deed in Hriland.
fe tot 'he&l kwam de eerste tulp uit Cap-
stu-* vanwaar rij .in 1559 werd overgo-
n ci fdA naar Augsburg en in den tuin van dun
l4^*ser Her wart een plaatsje vend.
Ijn HoBand kwam rij ecfluer nieft vanuik
V! ^k^nul doek ui,t Pa/rijs &n wel diridkwari
toir teulia'i rij Sh Europa. ïntgovaercl! werd, dus
van don tae! -%j ariigea oorlog'
.IteruTo dlezie'n oorlog mie't imoer bradit te
ter;, ötoorzetter, sOotan die 91'aten van Hofl-
i»1 1G35 oau vorkond mot Frankrijk.
i1' verboud d!eedl m Hollanrl vooi wat
■iBficli Tvojj ingang vlndën; men dweepte mol
0 viausdlio gewoonten en manieren en dtö
M ^'^adigden en kejoaa'd'en, sotiuddcn kot
i'S.0ïer toekencn rSes tijde.
ïn de jaron 1635 en 1636 werden de
«on-ostm. inzondoi'keM Friesland;
flind oa Holkvnd, invaar getoistord door
ddo voor «ft onder do mimlcro
on de anncm liaar sl-arktoffcra maakte.
|nj., versie jaar stierven ie Am (erdam snoer
1 tri* duwend, be Leidoa twintig tkuiaead
,vo«
ïnensoken.
To Nijmegen violen £n 1636 meer dkui zee
duizend, elaclitelfeio, on eentmaail wordon
óón dag Iwee cm zestig lijkon bcgravon. Am
sterdam verloor loem weder moor dan zeventien
dufeemd züj:ter bewoners, on Haarlem seven
duizend.
En to midden van di'ion vrees el ijken oogst
dos doods, van toon niemand in d'io d'agan
belwajloldie, ol lurt was ,,-;lie slaondd band
Gcdvs", aldus W. J Hofdijk in zijn „Gesvble-
diöflis dos Noilerlandsokea Volks", kraakt een
dolle zuëbt naar tijdelijk gewin bet hfoi.n van
Holfand'e kurgera tot waa-ort waanzin.
In dÜezolMe ditugpeo. wooi uit Parijs, waar
muon toen, door dio opsdir-ocving vaai oonigio
specicl'anit'On, dludaemdlen limr-es voor 'n "Lulponlbol
5>ela;i3dë do „TulponzLekto" naar bet allcm
Ixan'dol drijwrikle Holtand' over, cn vooral in
tAjtlöIordlam, Haarlem, Alfcma'ai", Hoorn, Enkr
kuü.zcin, Mecli^rrikliik, Ut rookt, Vlaaien, Rotterdam
en Leidon. vvderp snen zïoh in don d-oUiletii draai-
<kolik van cliorT windkandctl.
Niot al ©en vond men gogoodë fi.vd.on, dite
riek zoo vx*rro verrgaton, maar onder de goringo
Ikurgore, koor cm en di»onstba.ren werd dezo ra-
zemy voorlgvpTan'l. Hot gilde dfer Woomiiston
won dagelijks aa:n broeders. Er waTen er, die
vroegor niets beaa'ton, d-ocüi mu in minder dan
oen maand lijd vijftig lot zestig duLzemd guidon
ia pigondcHn verkregen. Men. voitb'eolddo zioli,
da^ er in dit vak steeds to wjnmm, nfijmnoj te
verliezen aou rijn. Bikwijla zag men pruikcn-
nraikers, stoifllcitecilul-s en dorgoLijken, wieiniige
dagen tevoren in kun gewoon gewaad Ioopcnda.
mi oen o ogenblik als grooto koeren uitgodoscht,
in praoktiigc rijtuigen romdrijdiöiud'o en grovo
verteringen. ma<kendlo. Oud en jong, vrouw en
mam, doakier cn dic astmaagd, boer en edelman
ja briofldragCTS, schippers, VTCfOriiodeo, <urfdra
gers en sdkccirsteenvcgerB koekten "tulpen; ieder
verliet zijn work, elk meetul© nxeltorkaast rijk
tc wordon; wat Itetcm en mèdideton gdbruikt
werden om de bil,o oman te doen Tijzen, Ls nau
welijks te besdkrij\TCtn. Ecflilgien w©rd«n aoo
darteü, dat Roden, die nauwelijks in kun oigem
huis scüterp bier cn •boHkmoöTc/n'brij krijgen
lkrmdony nu niet wisten, kioe zij rich aamstollen
wouden, want wiijn was kun mauwcrijks genoeg,
zocdnit anaa't nook rogol "tc vinden waren. In de
korko'iigcu, die in al do gonocmidle st-e'dien tot
maTMpilaial.ae'n van WoemJioiikni kervoiriiQid wa
Ten. en waaraan sommigen nog bum uiilllraiig-
hord, xtan dien 'lijd oen tuSp h'ekoudon
kokken, womcilcle bet don gaosdlien dag vom
fortuinaookere. .Aldaar kwamen rijk en arm,
okriston en jood koppen en verkoopen, om ziek
door dien in-gekeoMon handel Le ver rijken. Ge
lijk het in dergelijke gcr/wllca aiMoos gaot, on'l-
stondon er wrftilra geschillen. Hierom werden
cr makdkxars, ix unltazen on experlon henoemd
Aten maakte na tem onion en taïiëlvcm. Min
sökroef oonlracfton cn was zoo hodrijvcg of hel
heslaan d:or weroi-l eraan king Zco dr voel
kandleJ gedaan was an eon lasso kwaimt braaf
geTd had gowonnon, einditgdo do diag niet zcJdon
inet maal'tijlden en drinkpartijen.
0n,g»koordi3 somman wordon voor eon enkelen
bol besteed. Men kadhf toern vooc een tulp twee
kraton tarwe, vior lasten rogjgo, vier vette ossen
acht vette varkens twaalf vc4to schapen, twee
okshoofden wijn, lior tonnon adhtguldems bier,
it woo ternnou boter, diuizemd ponden kaas, een
ked en toolxfiioorcn, oen palk Moeren, oen ril vo
ren beleer en oen ecfliip om dit weg te voeren,
waard vijDhondiord gulden, k&dr-agcnde dit alles
wei drie-diumzend gulden, waaxwoor de bost©
•luliphol adoit te koe,]) was. 1).
Ectn hol vam de tulp .«Scmpor AaigaL-ï'ais"
waarvak hot kedlte, diat er riecMs tw&o bes-lon-
dc*n>, ©en te Acjislcr-diam en een te Haarlem,
weavl verkookt roor liar du'izcmd gulden in
baar gdd', honovon.s ,eten (karos niet Itwee appel
grauwe schimmels.
Inluasckcn woir«n hot voleita'cdrt iu'Ot altijd
workdliijk hollen, diiio rncn tlcookt on veidcodht: or
werden, m'issdlrietn hondordm.aal imeer tulpen
Tcrlhamdold: dan or in al de tuinen, der wereld
worden gevonden-. Do verkoop or had me: -lal
aoo min bet voornemen om de h'oilon -to loveren
als do Joorn>c-r oïu zo ts onivangen: nrou sloot
koop legen marktprijs op -.i ea brief je
en hot «rsdbSL «Tor.-- ij-ia; i f s c tetenn,
werd tTc-ex den voruczar i.
Eten Amstordajninxor won diaarmoe litenca
"d©n flijd' .ton vier ma an dun een kapi'Uioi van
zcstiitg duizend .gulden. Geen wonder dat ook lr€4
LooCd van den mmdoron. m.an op kol word go
bracht.
Te Haarlem stond Biel handwerk gdkeel s'u^
„cn do AanOjacSrt^ezdl'latn. p;istea nopgens op
ate op Tuflpkoopon, totdat do Magistraat
tegen ©en bealnit mam, en aTie_ Tulpsckuldoa
verklaard© tooifg on. von ge end or waarde".
Voi*siandcgo bloemisten zodlAoii tov.cirgoofii
bijtijds dien dvhon winuSiaruldl 4e he-or on; d«
process^! over wanil»otaJllug worden logro c«i <Sa
geredbU^xavcn vorddaarden zidk in diaze ■ontw
weigd!; do S-tlalo® x-on 'Holland maaMen hep®*
Ringen, die niet werden otpgovcffgd maar gm
kukkig, en trouwens natuurlijk, holde d« zaak
rioliKwlf dood. Rünmon (kortca tijdl diaaldem
prijzen zoo snol, dat tnen ternauwernood!
tien gsdld'em ko"n bekomen "voor eon bofl, dSi
weinige weken to voren nog gretig voor d#i
aam vam viijfduizemid gniSdem. was gelkoeilil.
1) JM feet torewe :kcetto in diem tijd two*
ihondertl Vior ea t toil tig, bet last rogge kondemi
veertien en oen hal van gulden. Een vdtto am
wvvd gemnwWeld gad-:«d op IkondVird -ttonti*
©••a i.irken op dertig, oen sciluvap op gu*"
i! n K .ta b.!ioi>
I I r til hor.ilord panffl
f IVii u.SAxxt*
I J 1,. I lirfm. «1 «a
j r". t.-'.g.- It '..■ek'K VOt#
