VRIJD&G 10 MAART 1922
No. 3769
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN.
Buitenland.
binnenland.
Uit de Omgeving.
Jaargang.
jONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week, J 2.50 per kwartaal.
m>ie Aeenten 20 cent per week, -2.60 per kwartaal,
inco^perpoal »6 pet tw«l«L
'efllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's verkrijgbaar
betaling 60 ct« Per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af-
lijke nummers C ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II.
ummer bestaat uit twee bladen
PROPAGANDA.
ezen belangrijken tijd van politieke
irorden de Katholieken opgeroepen
nadering.
VOORHOUT,
andag 13 Maart. Spreker
rB. v. Leeuwen, van Hülegom.
w, te 7 uur.
niwikkeling.
iociaal-democraten willen het volk
kelen.
htig als ze 't maar in waar-
"doen.
rillen die ontwikkeling schenken
liddel van het tooneel.
als 't maar waarlijk hooge
lkunst is.
feiten bevestigen niet de ver
ging, die we in deze voorwaarden
.zal nu voor de Leidsche SD.A.P. dezer
worden opgevoerd „Allerzielen",
tooneelstuk, dat:
lens, een scheeve. onware en belee-
voorstelling geeft van Katholieke
fcleer, Katholieke zedenleer en Ka-
;e priesters;
U edens, óók als tooneelstuk door
t-K a t h o 1 i e k e n als van nul en
ir waarde wordt geschat,
igen Lijd geleden werd dit alles klaar
umenteerd in ons blad aangetoond
iet bekende Leidsohen schoolhoofd,
eer Hoeks.
de vertooning van zülk een tooneel-
s... socialistische volksopvoeding!
men misschien niet zoo brutaal
im voor die volksontwikkeling een
mtelijke subsidie te vragen? 't
ms geenszins verwonderen, als er
okort zoo'n verzoek binnenkwam,
dan zou toch geen enkel Raadslid,
D i de volksontwikkeling waarheid
gen, daarvoor kunnen worden ge-
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT
op Zaterdag S5 cent per regel O vorige degoti 30 cent per reg«
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele
van het tarief berekend.
SfiJkkintHJlnT/ST1ENf JV1 ten boogste 30 woorden, waaria
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur
koop en verkoop f 0.7® a Zaterdag, overige dagen f0.50
ET VOORNAAMSTE NIEUWS,
inota der Amerikaansche regeering
Ie niet-deelneming aan de conferen-
Genua.
tagu, de Britsche staats-secretaris
ndië, dient zijn ontslag in.
Hermes van omkooping beschul-
)e Vredesonderhandelingen.
De Conferentie te Genua,
^merika's weigering.
„Voos. Zfcg.'' uit
mt, is de nota aan de Italiaansohe
ing, waarin verklaard wordt, dat
b niet aan de conferentie te Genua
ielnemen, door Hughes opgesteld.
>gt daarin, dat Amerika wel bereid
*5uropa te helpen, maar legt er den
op, dat het ook vaet besloten is
het oogenblik niet onnoodig in de
sohe aangelegenheden en quaes-
verwikkelen. Verder verklaart hij,
conferentie van Genua minder van
usohen, dan wel van politieken aard
arom cL© Vereenigde Staten beslo
bben er niet aan deel te nemen
keurt Amerika het af, dat men be-
kw es ties van het program van de
1! entie heeft uitgesloten, zonder wier
leling de oorzaken van de econo-
orisis in Europa niet terzijde te
zijn. Deze kwesties zijn o.a. dat
wt na zal gaan bij de kwestie van
®tsohe schadeloosstelling hoever
capaciteit gaat, en derg. Zoo-
®ze belangrijke kwestie niet gere
ld kan volgens de meening van het
faaneche kabinet Amerika Europa
lancieel helpen.
wordt in de nota verklaard, dat
a-®ouctio in Rusland weer op peil ge-
moet worden en dit kan alleen
f6 medewerking van 'n ordelievende
mg niet echter door het toelaten
voorbehoud van de bolsjewistische
ebbers te Genua.
'"ïcdeele kringen te» Washington
men, dat nu het confer en tiepro gram
*®Qua wellicht volgens de Ameri-
®mchen gewijzigd zal worden.
Londen weinig verbaasd over
van de Vereenigde Staten om
°P de conferentie van Genua te
,edegenwoordigen.
waarom Ame.rika niet aan de
IQhe wil deenemen. blijkt duidelijk
c Ereenigde Staten wenschen,
Pa eerst zelf een poging zal doen
1 e| Moeras te'kcmen. Men hoopt te
dat de resultaten van Genua
ssluit i
voldoende bevredigend zullen zijn om de be
langstelling van de Vereenigde Staten in
de Europeesche vraagstukken op te wek
ken en dat het daardoor mogelijk zal zijn,
dat de Vereenigde Staten op een volgende
conferentie zioh met de Europeesohe aan
gelegenheden zullen bemoeien.
Duitschland.
Dr. Hermes van omkooperij beschuldigd.
De „Freiheit" beweert, dat dr. Hermes
van een wijnhandel wijn tegen bijzondere
prijzen gekocht heeft en daarvoor contra
prestaties heeft beloofd. Wegens laster
heeft minister Hermes een aanklacht tegen
de „Freihedt" ingediend.
Da beschuldiging tegen dr. Hermes wordt
in de wandelganger van den Rijksdag zeer
druk besproken. Van de zijde der onafhan-
kelijken wordt gezegd, dat deze beschul
diging niet. uitgebracht, is om de benoe
ming van dr. Her mes tot minister van fi
nanciën te verhinderen.
De „Freiheit'' verheugt zioh over het
feit, dat dr. Hermes een aanklacht inge
diend heeft, want daardoor zal dit blad
de gelegenheid gegeven worden om zijn
beweringen te bewijzen.
Engeland.
Britsch-lndië en net verdrag van Sèvres.
Montaguneemt ontslag.
Gisteren werd in het parlement medege
deeld, dat Montagu, de minister voor In-
dië, zijn ontslag heeft aangeboden, het
geen is aanvaard.
Dit is een gevolg van de publicatie van
hef telegram der Indische Regeering aan
Montagu, waarin er bij de Britsche Regee
ring op wordt aangedrongen, de meening
van den Indischen Islam in zake de quaes-
tie van het nabije Oosten op de conferen
tie, dié dienaangaande door de drie geal
lieerde mogendheden dén 22sten Maart te
Parijs is bijeengeroepen, te aanvaarden.
Blijkbaar is deze publicatie door 'Mon
tagu gesanctionneerd zonder dat'de andere
leden van het Britsche kabinet d-aarvan
op de hoogte waren en deze. ook niet goed
keurden.
Een dergelijke verklaring is door den
Lord-kanselier in het Hoogerhuis afgelegd.
De indruk te Londen.
Het bericht,"dat de Britsche regeering
in Indië, na met verschillende Indische
staten overleg te hebben gepleegd, het
moederland heeft aangeraden, het verdrag
van Sèvres te herzien, heeft te Londen
gr ooien indruk gewekt.
meen was men van meening, dat het „nood-
der Mahomedanen, tengevolge van de be
handeling hun geestelijk opperhoofd aan
gedaan, ernstig was, doch over het alge
meen was men van meenin, dat het „nood
lottige vredesverdrag" meer een middel
was om anti-Britsche propaganda te voe
ren dan een werkelijke motie voor opstan
dige gezindheid.
Dit la&hste blijkt thane, op grond van
de officieel© mededeeling, een onomstoote-
lijk feit te zijn.
Teekenend is hierbij, dat de teruggave
van Adrianopel en van Smyrna aan de
Turken als een „conditio sine quo non"
voor het herstel der loyaliteit schijnt te
worden gehouden.
Deze waarschuwing komt juist op tijd,
nu de vijandelijkheden tusschen Grieken
en Turken weder worden hervat, waarbij
men in Athene rekent op Britsche hulp.
Of deze in de tegenwoordige omstandig
heid zal worden verleend, is zeer twijfel
achtig. Er waren reeds e enige troepenat-
deelingen aangewezen, om eventueel tegen
de Turken te opereeren. Dat de Indische
opperbevelhebber lord Rawünson zich in
deze omstandigheid ernstig verzet tegen
een verdere vermindering der koloniale
troepen is speciaal tegen de vervanging
van Britsche door inlandsohe officieren,
ligt voor de hand.
De lersche kwestie.
Poging tot verzoening.
Volgens de „Evening News" tracht de
Engelsohe regeering een conferentie tot
stand te brengen tusschen Collins, den
premier van den Ierschen vrijstaat en Sir
James Graig, den premier van Ulster met
het oog op een gemeenschappelijk plan
van actie vast te stellen tusschen de Noor
delijke en Zuidelijke regeeringen om het
gewapende geweld en alle ongeregeldhe
den in geheel Ierland te onderdrukken.
Men hoopt, voegt de „Evening News'' er
bij, dat deze bijeenkomst binnen eenige
dagen zal plaats hebben. Indien de beide
lersche leiders een grondslag vinden voor
oen gemeenschappelijk© politiek ter hand
having dér orde, is de Britsche regeering
bereid hen met al hare macht bij te staan.
De burgeroorlogte Belfast.
Het is in de laatste dagen weer allesbe
halve rustig te Belfast, melden de Engel
sohe bladen. De toestand is aldaar zelfs
zoo verergerd, dat do krijgswetten weder
om zullen moeten werden afgekondigd.
Den gansohen dag wordt er geschoten,
terwijl verscheidene bommen in de huizen
zijn geworpen. Verschillende do oden en ge-
woden worden reeds gemeld. Er heerscht
opnieuw een ware burgeroorlog in de stad.
Thans is een verordening uitgevaardigd,
dab elkeen, die met een revolver gewa
pend, wordt aangetroffen, tot twee jaar
gevangenisstraf zal worden veroordeeld.
Rusland.
Ongeregeldheden.
Volgens berichten uit Petrograd zouden
er door de hongersnood ernstige onlus
ten zijn uitgebroken te Garof. Naar ver
luidt zijn de boeren daar een week lang
in opstand geweest.
Italië.
Fascisten-wraak.
Een eigenaardig geval van faseasten-
wraak heeft zich dezer dagen in een dorp
bij Ferrara voorgedaan. In een herberg
aldaar had een vechtpartij plaats gehad
tusschen communistische arbeiders en fas
cisten. Na afloop van de vechtpartij ruk
ten een groepje van ongeveer 100 fascisten
op fietsen en motoren gezeten het plaats
je binnen. Zij haalden de schuldige com
munisten, die den secretaris van den fas-
oistenbond afgeranseld hadden, uit hun
huizen en brachten hen voer een paar ge-
improviseerde rechters.
In plaats van dat deze heeren hun tegen
standers nu ook eens flink lieten afram
melen, namen ze op zeer „christelijke" wij
ze wraak.
Zij dwongen hun vijanden namelijk om
graote glazen wonderolie uit te drinken,
hetgeen zij onder het opzetten van de lee-
lijkste gezichten en onder groote hilariteit
van hun „beulen" deden.
Noorwegen.
Tegen de besmettelijke ziekten.
H. N. verneemt uit Kristiania: Daar in
den la at sten tijd verscheidene personen in
Noorwegen zijn gekomen, vooral uit de
landen van Oostelijk Europa, die lijdende
zijn aan kwaadaardige besmettelijke oog
ziekten is aan alle -doktoren en gezondheids
commissies in het geheel'» land last gege
ven acht te slaan op deze ziekten en door
snelle opneming van de?e personen in een
hospitaal zooveel mogelijk maatregelen te
nemen ter voorkoming van besmetting.
Buitenlandsche Berichten.
De storm.
Uit berichten over den storm in Duitschland
blijkt, dat deze heel wat slachtoffers beeft ge
maakt.
In het plaatsje Erkrath bij Düsseldorf zijn
door instorting van een fahrieksmuuT acht ar
beiders gedood, 2 zwaar en 2 lidht gewond.
In DüsseMorf zelf moest de brandweer tot
dertigmaal toe uitrukken in verband met bel
afwaaien van schoorsteenen, dakpannen en ge
velstukken.
Op den weg van Kxefeld naar Bochum ia
oen zware boom op een tramwagen neergeko
men. Een mannelijke passagier en een meisje
werden gedood, terwijl een vrouw levensgevaar
lijk werd gewond.
Van een fabriek te Krefeld-Linn werd hét
bovenste deel van den schoorsteen ter lengte
van 13 meter afgemkt. Twee fabrieksmeisjes
werden verpletterd, meerderen licht gewond.
Te Kirefe&d-Riheinhafein werden twee arbei
ders met zooveel kracht door een windhoos
tegen oen muur geslingerd, dat men aan hun
herstel twijfelt
De 6torm heeft ook over geheel Frankrijk
gewoed en vooral aan de kudt veel schade
aangericht Er worden Verscheid ome schip
breuken gemeld. Bij Boulogne ie een Vaartuig
vergaan, waarbij vijftien opvarenden zijn om
gekomen. i
Ontploffing. f
Te Jiosephs/tia&t in Bohemcn hoeft een ernstig
ongeluk plaa/ts gehad door heit ontploffen van
handgranaten. Daar dooi' het stuwen van het
ijs in de Elbe een der bruggen gevaar liep,
poogden militairen het ijs door handgranaten
te doen springen. Ben grooto menigte toe
schouwers was langs de rivier samenge
stroomd. Plotseling vlogan een aantal hand
granaten in do lucht. Een student, twee arbei
ders en een jongen werdén gedood, tweo petr-
eonen ernstig gewond.
Een hofelral.
Een Fransche dame, in een der hotels Van
Ndzza, verblijf houdend, verliet voor enkele
minuten haar kamer, om haar dochter in een
'daarnaast gelegen vertrek te bezoeken. Toen
zij terugkeerde, waren, haar ju weed en ter
waarde va/n 100.000 francs verdwenen, waar
schijnlijk door een brut alen. „hotel rat" mee
genomen,
Een groote bakkerij.
Te Li saai on is men doende imot den bouw
van den. bakkerij, die de grootste ter wereld
wordion moet. In 16 uren tijd zal men in deze
bakkerij in staat zijn, 300.000 Kg. brood en
16,000 Kg. broodjes te produoeeren Hot eigen
aardige is; dat bijna al het werik automatisch
zal worden gedaan. »- J L' -
De Tweede Kamerverkiezingen.
De uitslag van de stemming in de R.-K.
Kiesvereenigingen in den Rijkskieskring
Utrecht is de volgende:
No. 1. J. G. Suring, Maarssen, 18.602
stemmen.
No. 2. L. Baron van Voorst lot Voorst,
Twello, 14.045 stemmen.
No. 3. Knigge, Wilnis, 7508 stemmen.
Voorts verkregen: Mr. P. J. M. Aalberse
1906, Mevrouw S. Bronsveld—Vitringa
1748, Mevrouw Brouns—Van Besouw 894,
G. Bruna 699„ Ir. L. Feber 194, A. J. de
Goey 222, Mr. L. Kortenliorst 572, A. J.
Loerakker 935, P. H. J. Steenhoff 6444,Prof
J. Veraart 719 en G. v. d. Worp 1087 stem
men.
Het „Politipk Advies" luidde: No. 1. J.
G. Suring, no. 2. L. Baron Van Voorst tot
Voorst, no. 3. P. H. J. Steenhoff.
Gisteravond heeft het comité van actie
voor do katholieke vrouw in het parle
ment te 's-Gravenhage een propaganda-
avond gehouden om mej. J. A. Meijer als
nummer 3 op de katholieke lijst van den
rijkskieskring 's-Gravenhage in de plaats
van mr. Veraart geplaatst te krijgen. Als
spreeksters zijn opgetreden de dames A.
Mooyman en Berckel.
De vergadering werd bijgewoond door
mr. Kooien, voorzitter van de Tweede Ka
mer, het Tweede Kamerlid mr. Kolkman
on het Eerste Kamerlid Blomjous.
De beweging-Van Cranenburgh.
Haarlem, 2 Mrt. 1922.
Aan den HoagWelgeb. HoogEd. Gesfcr.
Heer Mr. A. J. M. G. Baron van Wijnber
gen, voorzitter van bet Dagelij,kscb Be
stuur van de R.-K. Staatspartij, Maliesin
gel 56, Utrecht.
Hoogwelgeboren Heer,
Wij hebben de eer het Dagelijksoh Be
stuur van de R.-K. Staatspartij bij dezen
uit te noodigen tot het bijwonen eener voor
vergadering, welke ondergeteekenden met
eenige personen, die instemmen met het
artikel in de Maasbode van 25 Februari j.l.
„De Richting in de Politiek'' op nader te
bepalen datum zouden willen houden.
Mocht Uw bestuur in principe daartoe
genegen zijn, dan zullen ondergeteekenden
zich gaarne met U in verbinding stellen
ter nadere bepaling van tijd en plaats der
te houden voorvergadering.
Met de meeste hoogachting, hebben wij
de eer te verblijven
Uw dw.
w.g. VAN CRANENBURGH.
C. W. HüFFER.
- L. NIEUWENHUYS.
6 Maart 1922.
Aan de WelEd. Geboren Heeren:
R. C. A. van Cranenburgh.
Mr. C. W. Hüffer.
L. Nieuwenhuys.
Mijne Heeren,
Wij hebben de eer U de goede ontvangst
te berichten van Uw schrijven dxl 2 Maart
1922.
Het zal U niet verbazen, dat wij, aan wie
meer in het bijzonder de behartiging der
belangen der Katholieke Staatspartij is
toevertrouwd, met bezorgdheid van Uwe
plannen hebben kennis genomen.
De laatste jaren toch, en speciaal de laat
et© weken, zijn reeds verschillende daden
gesteld, en pogingen aangewend, die de
Katholieke partij nadeel hebben toege
bracht, en die, worden ze over eendgen tijd
niet gestuit, tot splitsing, zoo niet tot ont
binding dezer partij moeten leiden. Begrij
pelijk, dat Uwe thans aangekondigde actie
onze bezorgdheid deed toenemen.
Uw optreden verschilt echter, hetzij
mot voldoening geconstateerd, van al
het voorafgegane hierin, dat, terwijl de
tot dusverre gevoerde actie bovenbedoeld,
plaats vond, vaak in 't geheim, dikwijls
anoniem, steeds zonder eenig contact te
zoeken met de leiding. Gij openlijk naar
vo-ren treedt blijkbaar niets wcnscht te ver
bergen, en, alvorens iets te ondernemen,
aanraking zoekt met ons.
Daaruit besluiten wij, dat Uwe intentie
zuiver is, terwijl gij zelf reeds verklaard
hebt, de groote bezwaren te gevoelen, aan
de volvoering van Uwe plannen verbonden-
verbonden.
Onder deze omstandigheden hebben wij
geen bezwaar uwe uitnoodiging te aan
vaarden, overtuigd, dat het ons gelukken
zal, U den o.L eenigen, waren weg te wij
zen, dien de Katholiek op politiek terrein
te volgen heeft.
Wijl de gan-sohe partij bij deze zaak be
lang heeft, zullen wij uw schrijven en ons
antwoord publiceerCn.
Het Dagelijksoh Bestuur van den
'Al'gemeenen Bond,
'A. v. WIJNBERGEN.
L. HEERKENS-THIJSSEN.
FRANS TEULINGS.
Het Kamerlid Bongaerts.
Naar de „N. K." verneemt, is do heer ir.
M. C. F. Bon"'s. iïd «Ier Tweede Ka-
mer, rueen arhitragequacs-
tie naar Suez vertrokken. De heer en me
vrouw Bongaerts zullen, nadat deze taak
is beëindigd, een bezoek brengen aan het
Heilige Land. Omstreeks Paschen zullen;
zij in ons land terugkeeren.
Do Grondwetsherziening.
Het „Hbld." verneemd, dat het Voor*
loopig Verslag der Eerste Kamer over de
voorstellen van wet tot herziening van
verschillende hoofdstukken van de Grond
wet misschien nog einde dezer week zal
verschijnen. Anders begin der volgende
week.
Do wijziging der Kieswet
De Zeelieden.
De Christelijke Zeeliedenbond heeft in
een adres aan de Tweede Kamer verzocht'
het wetsvoorstel-Albarda tot wijziging der
Kieswet zoodanig te wijzigen, dat ook de
Noordzeewisschers in de gelegenheid wor
den gesteld hun stemrecht uit te oefenen.
Dit zou b.v. kunnen geschieden door
eenige dagen voor de stemming de gele»
genheid open te stellen om hun stem uit
te brengen.
Wijnaccijns.
V e r h o o g i ng.
De „N. R. Crt." verneemt, dat de Rcgee»
ring overweegt een wetsontwerp in te die;
nen tot verhooging van den wijnaccijns.
Het Onderwijs.
Herziening.
Uit do Kamerbesprekingen over het
lager onderwijs brengen wij hier naar
voren, dat een herziening van de Lager-.
Onderwijswet in aantocht is,die strekt tot
bezuiniging en tot technische verbetering.
Opheffing Kaderlandstorm.
Naar het „Hbld." verneemt, bestaat het
voornemen, als uitvloeisel van het K. B.
van 28 Febr., tot- vaststelling van een re
geling voor den vrijwilligen landstorm,
over te gaan tot opheffing van het insti
tuut van den Kaderlandstorm in zijn te-
genwoerdigen vorm.
In genoemd'K. B. n.l. word bepaald, dat
de kruieropleiding voortaan zal plaats heb
ben bij de landstormverbonden, zoodat de
afdeelingen van den kaderlandstorm on»
dergebracht zullen worden bij den gewo
nen Landstorm.
De overgang zal plaats hebben tegen
15 April.
Lager stads-port?
Naar „Humf. Fin" verneemt, zullen de
posttarieven voor stadsbrieven worden
verlaagd van 10 op 5 ets. De oorzaak ligt
in de sterke vermindering van stadsbrie
ven voor de posterijen. ..„Zoo straft het
kwaad zichzelf,", zegt het blad.
Een nieuwe bedreiging van den
Bloenibollenhandel.
De bloembollenstreek, die zioh ondanks
vele moeilijkheden op vrijwel hetzelfde
peil heeft weten te handhaven als voor
den oorlog, al ia het afzetgebied buiten*
gewoon beperkt, al bezorgden Duitsch
land en Oostenrijk haar de noodige vaiuta-
stroppen en werd Rusland geheel verloren^
wordt thans, aldus wordt uit Hillegom
aan de „Tel." gemeld, opgeschrikt door be
richten uit Amerika, dat aldaar over de
beperking van den invoer een „hearing"
zal worden gehouden.
Een fonds werd in allerijl gesticht om
te trachten het dreigend gevaar, dat ar
moede en ellende voor een nijver bevol
kingsdeel beteeke-nt, af te wenden en de
regeering, ter hiulp geroepen, steunt krach
tig de actie, die de bloembollenstreek voor
den ondergang moet behoeden.
Loonen in de tuinderij.
In overleg met de arbeidersorganisatie^
hebben de tuinderspatroons, aangesloten
bij den Land- en Tuinbouwbond te Loos
duinen, Veur, LeidschendamSchipluiden
en de Delftsche Warmocziersvereeniging'
het loon vastgesteld als volgt: 4 maanden
ƒ24, 4 maanden ƒ26.50 en 4 maanden ƒ29
per week naar gelang van het jaargetijde.
Te Hilversum is 7 Maart overleden!
59 jaar oud, de heer J. Lasonder, notaris.
De begrafenis zal Zaterdag a.s. op heï
kerkhof te 'sGravenhage plaats hebben.
NIEUWKOOP.
Tragisch. De 73-jarige A. van WieriiSi
gen werd Woensdagmorgen dood te bed
gevonden.
Do storm. Door den storm vaiS^
Woensdagmiddag werd een stuk zink van!
den koepel #der 37 meter boogen dorpstouj
ren losgerukt, terwijl de kinderen deilj
openbare lagere school op het plein aaii j
't spelen waren. Daar het stuk zink pljxfe
25 pond woog, is het gelukkig, dat hei
geen der kinderen raakte.
nongcrcud Rusland. -Thans is vasfge»
sleld, dat de collecte voor ..hongerend
Rusland" langs de huizen der ingezetenen
zal worden hot: Vn op Maandag den
