f922 3729 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi] vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, 12.60 per kwartaaL Bij onre Agenten 9^ cent per week, i 2.C0 per kwartaal. Franco per post 12 06 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné'e verkrijgbaar tegen betaling van 60 ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af zonderlijke nummers C ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. t Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN. TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: opZiterdag 35 cent per regel Overige dagen 30 cent per rege Voor Ingezonden Mededeelingcn wordt het dubbele van het tarief berekend. KLEINE ADVERTENTIES, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en verkoop f 0.75 's Zaterdag, overige dagen f0.5ö Dit nummer bistaat Dit twee bladen f. H. Paus Benedictus XV is Zondag morgen te zes uur overleden. .Wij waren Zaterdag op de vergadering van afgevaardigden van Kath. Kieskringen te ütrecht waarop, zooals bekend, ook do Pers was uitgenoodigd. Te ongeveer elf uur deelde de Voorzitter, mr. A. Baron van Wijnbergen, mede, -dat „Het Centrum" be- rioht had gezonden van heb overlijden van den Heiligen Vader en de vergadering weid geschorst om vijf Onze Vaders en Weesgegroeten te bidden voor de zielerust van Zijne Heiligheid. Ook andere bladen hadden dezelfde droeve tijding ontvangen van de pers bureaus Vaz Diaz e. a. En zoo is het Beer verklaarbaar, dat in vele persorganen Centrum, Residentiebode enz. Zater dagavond het overlijden van onzen Heili gen Vader Benedictus XV werd vermeld. In den verderen loop van den dag zond Vaz Diae een tegenspraak van zijn ©eiste bericht, dat De Leadsch© Courant nog op de derde pagina van het eerste blad kon opnemen. Iedereen bejammert, zooals vanzelf spreekt, deze voorbarigheid der persbureaus Volgens de „Epooa" zou de oorsprong van 'dit voorbarig bericht gelegen zijn in een verklaring van een der geneesheeren prof. Marohiafave. Deze zou Zaterdagmor gen aan de journalisten hebben verklaard, Idafc hij niet meer aan de sponde van den Paus zou terugkeeren, daar consulten ver der nuttelos waren, omdat Z. H. reeds op ■torren lag. Ook in het buitenland was Zaterdag heb bericht van don dood van Z. H. verspreid. Do president van den Duitschen Rijks- clag Loebo Wxlw-chi Zaterdagmiddag in den Bijksdag den Paus in deze woorden yan eerbiedige nagedachtenis: „Benedictus XV, die in het begin van den wereldoorlog tot Paus werd gekozen ©n heenging voor Europa in werkelijken vrede kon leven, heeft gedurende den strijd in den tijd van zijn regeering de volie moreele macht van zijn ambt en al zijn krachten gebruikt ter leniging van het gees telij'k lijden en den materdeelen nood, tot verzachting van den haat 'en tot verzoe ning van de volkeren. Do Paus heeft nog in de laatste dagen de vreugde beleefd Hoor een medodeeling van de Fransche re geering te vernemen, dat de laatste Duit- sohe krijgsgevangenen in Avignon, einde lijk zijn vrijgelaten." De president herinnerde aan do bemoei ingen van den Paus om de hongerblokkado ovor Duitschland, spoediger te doen. eindi gen. Vele duizenden Duitsche kideren zijn dor tussckenkomst van den Paus aan war me Heeding en voedsel gekomen en nog in den laatsten tijd he.eft hij de medewer king verleend om longlijdende studenten haar het Zuiden te zenden om daar gene ring te vinden. Het Duitscho volk neemt warm aandeel aan de smart over den vr gen dood van dezen grooten en verdienste lijken man. Toen dat alles werd geschreven en ge- •proken was de Paus nog niet gestorven,-- maar de dood worstelde toch reeds met heb leven van den Vader der Katholieke Chris tenheid, aan de harten van allen even dierbaar. En Zondagmorgen te zes uur de Katholieke wereld in rouw gedom peld Tot bijna het laatste oogenblik was de Paus bij kennis, Om kwart voor éénen in den nacht van Zaterdag op Zondag droeg mgr. Migone, pauselijk Kamerheer in ac tie ven dienst, de H. Mis op in de pauselijke particuliere kapel. Nadat de Paus nog de 'H. Communie had ontvangen, ontsliep Hij zacht. God heeft blijkbaar het sterfbed van Zijn dienaar gezegend met een rijkdom van ge naden, vol van vertroostingen. Telegram men hebben reeds Zaterdag hieromtrent bijzonderheden medegedeeld. Zaterdagmor gen, de feestdag van den H. Agnes, voor ■"ie de H. Vader steeds eone bijzondere ■"©roering had de H. Agnes is de be schermheilige van heb collegium „Caprani- ©a", waar de Paus destijds leerling was woog de H. Vader het beeldje van die Heilige te zien, dat Hem onlangs door de leerlingen, van genoemd college ten ge- •ehenike gegeven was. Toen men het beeld- Je den Paus voorhield, richtte Hij zich op *n bad eenigen tijd, daarna verviel Hij in »ea nieuwe sluimering. Toen Vrijdagmiddag de genees heer en Aen Paus aanrieden, zich gewillig aan hun voorschriften te onderwerpen, riep hij uit: „Indien het God zal behagen, mij nog Staar Zijn Kerk te laten werken, ben ik ©aartoe bereid. Indien Hij zal zeggen, dat *©t voldoende is, moge Zijn Heilige Wil geschiede n." De woorden van den Paus verwekten een ontroering onder do aanwezigen. Het is zoo juist, wat de Duitsche Rijks- dagpresident Zaterdag verklaarde„Paus Benedictus XV heeft gedurende den tijd van zijn regeering de volle moreel© macht van zijn ambt en al zijn krachten gebruikt ter leniging van hotgees- telijk 1 ij den en den mate rieel© nood, tob verzach ting van den liaat en de verzoening van d© volke- e n." Paus Benedictus XV is geweest de man van z ij n tijd. De wereld-geschiedenis loont, dat God Zijn Kerk bij voortduring heeft geschon ken Pausen, die den nood der tijden kon den lenigen, wier geestegaven bijzonder aanpastten aan de. eischen van den lijd, die op de wereld-geschiedenis hun stempel hebben gedrukt, dia waren mannen van hun tijd. Zoo is ook Paus Benedictus ge weest de grooto Paus van het tijdperk, waarin de wereld zichzelf met een ramp zaligen oorlog had geslagen.... en waarin de losgebroken volkerenhaat weer moest worden neergedrukt, om te kunnen komen tot wereld-rust, tot waarachtigen vrede. Wij treuren rondom de dooden'uaar Maar niet als zij, die geen hoop hebben. God verlaat zijn Kerk niet! De pausen sterven, de Kerk blijft. In dc personen is wisseling, Christus' Stedehou der blijft. Christus stelt aan het hoofd zij ner Kerk, als zijn Plaatsbcldeedcr op aar de, een mensolieen menseh met men schel ijkc tekortkomingen. En, aan wien veel is gegeven, van hem zal ook veel worden gevraagd. Laten wij daarom ontbinden de kracht van 't gebed, opdat God Zijn dienaar Benedictus XV opnemc* in de verheerlij king der zaligen. Do grooto data uit bot leven van Benedictus. 2L November 1854. Geboren te Pcgli bij Genua. 21 December 1S78. Priester gewijd. 2 Januari 1883. Benoemd lol secretaris van den apostolisch.cn nuntius te Madrid. 23 April 1901. Benoemd tot substituut van het staatssecretariaat. 16 December 1907. Tot aartsbisschop van Bologna verheven. 22 December 1907. Door Paus Pias X tot aartsbisschop gewijd. 25 Mei 1914. Kardinaal gecreëerd. 3 September 1914. Tot Paus gekozen. 6 September 1914. Plechtig gekroond. ROME, 22 Januari. Bijna lot het laatste oogenblik was do Paus bij kennis. Om kwart vóór één uur vannacht las Mgr. Migone de H. Mis in do Pauselijke particuliere kapel, waarna de II. Vader de H. Teerspijze ontving. Kort voor zes uur werden de Kardina len Gasparri en Giorgi, aartsbisschop Na salli Rocca, de prelaten Pizzardo, Gaccia Dominion! en do majordomus de Samper iq de sterfkamer geroepen. Kardinaal G'orgi gaf den Paus do laatste absolutie. Eenige oogenblikkcn later ontsliep Bene dictus XV zacht, om zes uur in den mor gen. Zijne Heiligheid lag rustig met was bleek golaat en gevouwen handen. Aanwezig waren voorts de edellieden Aldobrandini en Massini, alsmede de hco ren van den pauselijken hofstaat. Kardinaal Gasparri nam weenend met Monseigneur Sincero het kerkelijk be stuur over, dat hij zal waarnemen, lot er een nieuwe Paus gekozen is. Alle klokken van Rome luidden. „Msb." ROME, 22 Januari. In zijn laatste wils beschikking heeft de H. Vader bepaald, dat Zijn lichaam niet zal gebalsemd wor den. liet stoffelijk overschot van den Paus zal, mot de pontificale gewaden bekleed, op een praalbed in de troonzaal worden neergelegd. Later zal het in de St. Pieler worden op gebaard. De St. Pieter zal alsdan voor de gploovigen worden opengesteld. Onmiddellijk na het overlijden van den Paus heeft kardinaal Gasparri, in zijn hoedanigheid van Camcrlengo der H. Kerk hei, bestuur der Kerk overgenomen. Do sterfkamer des Pausen werH «1 allen, die bij het afsterven van den H. Va der aanwezig waren of even later werden toegelaten ontruimd; alleen een peleton der edelgarde, in groot uniform, onder bevel van markies Serrazzani houdt er de wacht. De Pauselijke bibliotheek pn 's Pausen particuliere werkkamer op de tweede ver dieping zijn gesloten en verzegeld. Kardinaal Gasparri zond onmidclcliijk na 's Pausen afsterven, overlijdensbericht aan de regeeringen en het corps dip'nrna- tique. De kardinalen werden per te' n van het overlijden van Z. H. in kennis gesteld. „Msb." ROME, 22 Januari. Hedon voormiddag ging kardinaal Gasparri, Camcrlengo der H. Kerk, met de rituecele plechtigheden, over tot 't constaleeren vau het overlijden van den Paus. Daarna werd het lichaam bekleed mot de witto toga en do anclero Pauselijke gewaden. Do handen wcrdeiv -kruiselings over de borst gelegd cn door,een rozenkrans saam gehouden. Vier groole brandende waskaarsen wer den om het bed geplaatst. In de sterfkamer «werdon in den ooh- tend nog verscheidene H.H. Missen opge dragen. In den namiddag zal het stoffelijk over schot naar do troonzaal worden gebracht, waar het rnet plechtigheid op een praal bed zal worden neergelegd. Hedenochtend had in de zaal der con gregaties de eerste vergadering plaats van van hot II. College/bijeengeroepen, door den kardinaal Camcrlengo. Allo te Rome aan wezige kardinalen namen aan deze bijeen komst deel. Aan de verschillende kardinalen werden functies opgedragen, betreffende de rege ling der begrafenisplechtigheden cn de voorbereiding tot het conclaaf. Ook dc Apostolische Kamer heeft he den onder voorzitterschap van kardinaal Gasparri vergaderd in verband met de kwestie van liet beheer der kerkelijke goederen, gedurende het vacant-zijn van den Pauselijkcn troon. Kardinaal Gasparri, die nu aftreedt als Pauselijk staatssecretaris, berichtte aan de ledc-n van liet Corps diplomatique, bij de mededeling van 's Pausen overlijden, ook zijn aftreden als staatssecretaris. „Msb." ROME, 22 Januari. De overbrenging van het lijk naar de troonzaal heeft heden na middag plaats gehad. Morgen voormiddag zal het stoffelijk overschot naar de Sacraments-kapel in de St. Piclcrskcrlc worden overgebracht. Het lijk wordt, overeenkomstig 's Pau sen verlangen, niet gcbalsomd. ROME, 22 Januari. Tegen half drie ar riveerden ten Vatican e de kardinalen, pre laten cn loden van het corps diploma tique, om bij de overbrenging van het lijk, van- de Hernia vordier-mgr. wr.nr de sterfkamer des Pausen was, naar de troon zaal op de tweede verdieping. Het corps diplomatique begaf zich rechtstreeks naar de appartementen van kardinaal Gasparri, terwijl de kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders in de sterf kamer des Pausen bijeen kwamen. Om 325 uur zotte de droeve stoet zich in beweging. Een peleton der Zwitsersche garde ging' voorop, onmiddellijk gevolgd door dc officieren van de garde, dc com mandanten van de Palatijnsche garde en gendarmes. Daarna schreden vier geheim aalmoezeniers, vier geheim-kamerheeren met cappa en degen, dc commandant der Zwitsersche garde, de majordomus, Mgr. de Samper cn de andere dignitarissen van het Pauselijk paleis. Volgden tien dragers van do scdia met kjjarsen, acht leden der edelwacht, die de baar droegen, waarop liet ontzielde li chaam van Paus Benedictus, in pontifi caal gewaad. Over het gelaat van den overleden Paus licht een uitdrukking van innige kalmte, de trekken ondergingen geen verandering Tien leden der edelwacht vormden het cerc-cscorte. do neven en verwanten van den Paus volgden. Daarna de kardinalen: Vannutelli, Delai, Gasparri, Ranucci, Tac- ci, Frühwirth, Gasquet, Granito. Billof, Lega. Volgden do bisschoppen, kanunni ken, prins Aldobrandini, commandant der edelwacht en prins Ghigi, maarschalk van het conclaaf. Eenige pelotons der edelwacht sloten den stoet. Talrijke toeschouwers stonden eerbie dig langs de gangen en in do zalen en knielden neer toen het lijk van den over leden opperpriester hun voorbij gedragen werd. In de troonzaal aangekomen, schaarden de garden zich aan beide zijden van het baldakijn, daar opgericht. Nadat het Pau selijk overschot onder het baldakijn ge plaatst was, zegende de Sacrsita het lijk, hetgeen vervolgens ook de andere kardi nalen uit het Vaticaan. Toen werden het corps diplomati que en talrijke genoodigden tot de troon zaal gelaten. Tot 0 uur in den avond werd door dezen van de gelegenheid gebruik gemaakt, om bij het lijk van don II. Va der te bidden. Morgenochtend 9 uur zal het lijk naar de St. Pieter worden overgebracht, zo dat de geloovigen rondom de baar voor de zielerust van den Paus zullen kunnen bidden. „Msb." ROME, 22 Januari. De Italiaansche mi nister-president heeft, onmiddellijk nadat hij kennis had gekregen van liet overlij den van den Paus maatregelen voorge schreven, opdat do volledige vrijheid van de voorloopige' regeering der Kerk der beraadslagingen van hel II. College verzekerd zouden zijn. ROME, 22 Januari. Do minister-presi dent Bonomi deelde het bericht van 's Pau sen overlijden, onmiddellijk nadat hij t vernomen bad, den koning en de hoogea officieëlen persoonlijkheden en den gou verneurs der koloniën mede. Order werd gegeven, dat op alle open bare gebouwen te Rome en in de provin cie do vlag halfstok zou worden geheschen ROME, 22 Januari. De minister-presi dent heeft verordend, dat morgen alle staatsscholen gesloten moeten blijven ten teeken van rouw. lieden waren nagenoeg alle theaters en cinema's te Rorne gesloten.* „Msb." BUITENLAND. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Een rede van Lloyd George over de binnen- en buitenlandsche politiek. Een compromis tusschen Ulster en Zuid- Ierland. Duitschland. Duitschland neemt de uitnoodiging naar Genua aan. De Duitsche regeering lieeft Hen Ito- lia.anschen gezant te Berlijn medegedeeld, dat. zij de uitnoodiging voor de conferentie te Genua heeft aangenomen, en dat zij de namen der Duitsche vertegenwoordi gers zoo spoedig mogelijk bekend zal ma ken. De spoorwegstaking in Saksen. Een wilde staking. De verwachte spoorwegstaking ia Zater dagmiddag begonnen. Om twaalf uur wei gerden de stakers, de locomotieven voor do treinen te doen koppelen. De chefs maakten hun er op opmerk zaam, dat dientengevolge talrijke arbeiders niet naar kun woonplaatsen zouden kunnen terugkeeren. De stakers lieten zioh echter niet bewegen, den arbeid te hervatten. De sneltrein naar "Wcenen, die om 11 uur 22 min. uit Dresden had moeten vertrekken, bloof isn liot hoofdstation staan De bond van spoorwegpersoneel staat overigens nog steeds op het standpunt, dat de staking voorbarig is en dat eerst de on derhandelingen te Berlijn moeien worden afgewacht. De belastingquaestie. Naar' het „Hb'd." uit parlementaire krin gen verneemt, is het belastingcompromis tusschen Centrum en soc.-democraten zoo goed als verzekerd. De algemecne grond slag daarvoor bestaat hierin, dat iu plaats van de, door do soc.-dem. aanvankelijk voorgestelde heffing op de „Sachwerte" een gedwongen leening zal worden uitge schreven. Men" stelt zich deze lecning zóó voor, dat ieder bezitter van oen groot ver mogen een bepaald percentage daarvan in aandeejen dezer koning moet beleggen. Het tweede hoofdpunt van de basis voor hot compromis is dc onmiddellijke inning van 2/3 gedeelte van het Reichsnotopfor. Wanneer het compromis tot stand komt, zal waarschijnlijk ook wel de groole coali tie in het Rijk worden gevormd. Hongarije. Rumoer in het parlement. In het Hongaarsche parlement zijn weer stormachtige tooneelen voorgevallen. Van legitimistiscke zijde werd een scherpe aan val gedaan op den rijksbestuurder Hor thy waarvoor de voorzitter den spreker tot de orde riep. Daarop begonnen de legitimisten lawaai te maken, zoodat de zitting eenige malen afgebroken moest worden. Ten slotte kwam 't zoover, dat een der le-gitiniistische afgevaardigden zich op den voorzitter wierp. Toon deze hem tcrugstiot, trok de afgevaardigde een revolver, schoot echter niet. Mot veel moeite gelukte het eindelijk eenigen afgevaardigden de gemoederen weer tot kalmte te brengen. Engeland. De lersche vrede. Een compromis tusschen gister cn Zui d-I e r 1 a n d. Michael Collins en Craig, de premier van Xoord-Ier!andzijn tot een veelbelovende overeenstemming gekomen als resultaat van een particuliere samenkomst- te Lon don. In plaats van de grensregelings-com- missie, gelijk bepaald in bet verdrag, zul len 't Noorden en 't Zuiden ieder een ver tegenwoordiger benoemen, die verslag zul len uitbrengen over de toekomstige gren zen aan Collins cn Craig, die dan daar over tot overeenstemming zullen komen. Collina verbindt zioh den boycot v, Belfast te doen ophouden en Craig be looft, den terugkeer der katholieke werk lieden vaar de scheepswerven te bevorde ren. Beide partijen zullen gezamenlijk een bijlegging van de spooi'wegstaking bevorde ren en zullen eveneens trachten een meer geschikt stelsel te beramen dan den raad van Ierland ter behandeling van vraagstuk ken, geheel Ierland betreffend. Lloyd George over de Binnen- en Buiten landsche politiek. Op de biiecDkomst der liberalen heeft Lloyd George Zaterdag het vrooi-J go- voord. Hij verklaarde, dat ten aanzien van de algemeene verkiezingen niets besloten was. Met nadruk wee3 hij op het nut der internationale conferenties, welke zooal niet problemen oplosten toch den vrede bevor derden. De conferentie te Genua was bijeenge roepen uit verlangen en als een ernstige poging om de oorlogen te doen ophouden. Spreker geloofde in den Volkenbond, maar er zou geen vrede zijn, tenzij de be wapening aanzienlijk werd verminderd. „Duitschland", zcide hij dan, „mag aan geen betalingen ontkomen maar lijdt aan uitputting, zooals andere naties." Uitstel was daarom onvermijdelijk. Met nadruk wees hij vervolgens op den ernstigen toestand van den wereldhandel en zcicle, dat vertrouwen noodzakelijk was. t' het herstel was de opheffing der werk loosheid onmogelijk. Lloyd George prees Balfour voor do rol, welke deze te Washington had gespeeld ten gunste van de goede verstandhouding tus schen Amerika en Groot-Briltanmië, waar van de wereldvrede grootendeels afhing. Overgaande tot* bespreking der binnen- landsche vraagstukken, zcide Lloyd Geor ge, dat het rapport der bezuinigings-com- missie zou gepubliceerd worden. Hot was echter nog niet gereed. Indien de partij strijd terugkeerde., zou de energie van de non, die zijn aangewezen den toestand, welke op den oorlog volgde, tc herstellen, in partijruzie verbruikt worden. Door de nationalo ce.nlie.id is veel be reikt. Zoo zou dc Icrseho kwestie nog niet geregeld zijn, wanneer het twee-partijen stelsel hervat was. Het zou daarom nood lottig zijn tot de oude partijeonflicte-n te rug te keer en, wanneer de taak der natio nale aanheid nog niet was vervuld. Zwitseriarif Ex-keizerin Zita. Volgens een bericht van de „Basl. Nachr." uit Bern is do controle op de ex-keizerin Zita verscherpt, daar 7ekc.ro teekenon er op zouden schijnen te wijzen, dat in do laatste uren van buiten uit met of zonder oorkennis der ex-keizerin iets in het schild wordt gevoerd. Ex-keizerin Zita is Zaterdag om 5 uur 40 te Genève aangekomen, cn met den treio van 7 uur 25 naar Lyon doorgereisd. Spanje. De strijd in Marokko. Een Spaanse li o nederlaag. De Parijsche bladen vernemen uit O ran, dat aldaar uit Mocloey berichten zijn bin nengekomen, dat de Spanjaarden na een grooten slag, bij Duadrioesj togen de Rif- bewoners geleverd, hun posities moesten veidaten en terugtrekken. Aan beide kan ten vielen tal van do oden. Tsiech.o-Siawafciie. Dreigende Mijnwerkersstaking. De federatie van mijnwerkers in het Te- plitser bekken heeft besloten in staking ie gaan indien dc loonen zullen worden ver laagd. Binnenkort zal een conferentie plaatsvin den van vertrouwensmannen van alle mijn werkers in Bohemen. waar besloten zal worden tot een algemco.r.e staking bij ver mindering der loonen. Letland. Het Concordaat met het Vaticaan. De minis le rra.ad van Letland hechtte zijn goedkeuring aan het concordaat mei) het Vaticaan. Zuid-Afrika. De staking in de mijnen. De besprekingen tusschen de mijnwerker» en de eigenaars zijn tot heden toe zonder resultaat gebleven. De gemeenteraad is er in geslaagd zich van een voldoenden voor raad kolen to verzekeren voor cle. voorzie ning gedurende een week van licht en wa ter. Twintigduizend zwarte arbeiders zijn" reeds naar hun woonplaatsen vertrokken* hetgeen beteek ent, dat duizend blank* werklieden werkloos zullen zijn, ook wan neer de staking wordt opgeheven. De sta kers zijn nog steeds rustig en ordelijk.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1