13e Jaargang. ZATERDAG 14 JANUARI 1922 Z'fd'd Do ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, 1 2.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week, i 2.60 per kwartaal. Franco per post 2 95 per kwartaal. Bet Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's verkrijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, b(j vooruitbetaling. Af zonderlijke nummers C ct„ met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN. TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: opZtterdag 35 cent per regel Overige dagen 30 cent por regej Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. KLEINE ADYEETENTIEN, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en verkoop f 0.75 's Zaterdag, overige dagen f0.50 Dit nummer bestaat uit drie bladen, waaronder het geïllustreerd Zondagsblad. Meer vrijheid?. Wij hebben meermalen betoogd, dat eon ecbadnwzijde van de organisatie kan go- legen zijn in het te veel reglementeeren, te vastleggen Bandeloozc, teugelloozc concurrentie is verkeerd. Maar voor een gezonde concurrentie is toch een zekere, en neg wel een ruime mate van vrijheid be slist noodig. Ons oeeonomisch leven ver schrompelt en verdort, verliest zijn beteo- konia en kracht zonder die vrijheid. Nu is heel moeilijk met juistheid aan te geren do grens tussclien te veel en te wei nig vrijheid. De practijk moet zulks uitwijzen. En nu schijnt min. Aalberse er van overtuigd ta zijn, dat do prijspolitiek in de typogro- r pliie, afstammend „uit een economisch ge- - heel andere periode", de concurrentie in haar vrijheid te veel aanrandt, te zeer be knel De minister wil daarom niet voor de „uitgetrokken" werklooze typograpben maatregelen nemen, ter verzachting der gevolgen der crisiswerkloosheid, „zoolang de huidige dwingende prijspolitiek blijft Hot hoofdbestuur van den Alg. Ned. Ty pografenbond heeft tegen deze opvatting va* den minister al telegrafisch geprotes teerd, maaro.i. alleen nog maar met groot© woorden.' Belangstellend zien wij er naar uit, of 'door de beide bij het collectief arbeids contract in de typographic betrokken par tijen met bewijzen zal worden weerlegd, dat dit contract, voorzoover betreft de prijs regeling niet is de „vrijwillige oorzaak" van werkloosheid gelijk, de minister beweert- BUITENLAND. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Poincaré heeft de opdracht tot het samenstellen van een kabinet aangenomen. De commissie van herstel staat aan Duitschland een voorloopig uitstel toe. De tekst van het Fransch-Britsche waar- borgverdrag. Alle delegaties hebben Cannes verlaten. Berichten over hongersnood en epide mieën in Rusland. De conferentie te Cannes. Uitstel der Duitsche betalingen. Havas seinit uit Cannes Aan de Duitschera is gisterochtend liet volgende bekend gemaakt: De commissie van horstel heeft beslaten ein de Duitsche regeoring een voorloopig witste! toe te staan voor de betalingen der op 15 Januari en 15 Febrauri 1922 verval lende termijnen, voor zooveel deze termij nen niet zijn gedekt door reeds in natura gedane betalingen of in baar. A. Gedurende deze uitstelperiode zal de Duitsche regeering in buitenlandsche de ris en dc som van 31 millioen goudmar- ken moeten betalen en wel iedere 10 da- gen. De eerste storting zal 15 dezer moe ten plaats hebben. B. De Duitsche regeering zal binnen 14 dagen aan de commissie van herstel een hejvormingsoiitwerp moeten voorleggen, niet geschikte waarborgen voor de begroo- ting en de muntcircula/tie, evenals een vol ledag program van betaling in baar en le veranties in natura over het jaar 192-2. C. Deze voorloopige uitstelperiode zal eindigen zoodra de Commissie van Herstel of de Gallicerde regeeringen een beslis sing zullen hebben genomen over het ont werp en het program, in de voorgaande olinea genoemd, behalve wat verders an ders mocht worden beslist. Het verschil tusscben het tijdens-het uit- Bid betaalde bedrag en de sommen, welke oyer die periode werkelijk zijn verschul digd in verband met den slaat van beta ling, zal opeisclxbaar en betaalbaar zijn binnen 14 dagen na een beslissing, al naar gelang van de commissie van herstel of der Geallieerde regeeringen. Wanneer het ontwerp en het program, waarvan liicrboven sprake is geweest, door de oommissie van herstel zullen zijn ont vangen, zullen deze onmiddellijk door deze commissie aan de, Geallieerde regeeringen worden medegedeeld, die aldus in staat zul den zijn of wel zelf de kwestie verder te be handelen, of haa-r naar de commissie van ter verdere afdoening te ver wij- De Duitsche delegatie is gisteravond uit Lannee vertrokken. tekst van het waarborg- verdrag. Hava? seint een en ander den tekst Tan ontwerp van het door Lloyd Geor- fn atMl ®r'and overhandigd verdrag, waar- gezegdOverwegend dat de Fransche bodem tweemaal bij menscbe-n- heugenis door Duitschland overweldigd is, en da>t liij nog ernstig onder de verwoes ting lijdt overwegend dat de Fransche en Britsche volken een zwaar offer hebben gebracht aan menschenlevens cn rijkdom men bij het afslaan der Duitsche invasie; overwegende dat de welvaart der Euro- peesche volken en dc economische organi satie der wereld ten zeerste zijn getroffen door de beproevingen van den langduri- gen oorlogoverwegende dat waarborgen voor de veiligheid van Frankrijk tegen een toekomstige Duitsche invasie onmisbaar zijn voor het herstel van het Europeesche evenwicht, hetwelk in het verdrag van Ver sailles is vervat, kan niet genoeg voor zien worden in de verdediging van de ge meenschappelijke en essentieelc belangen der hoog© conbractcerende partij, zoowel als het behoud van den vrede ih West- Europa. De volgende artikelen zijn vastgesteld: Art. I. In geval van een rechtstreekschen, niet uitgelokten aanval op het Fransche grondgebied door Duitschland, zal Groot- Britannië zich onverwijld met- zijn mari tieme, militaire en lucht vaartstrijdkrachten aan do zijde van Frankrijk scharen Art. II. De hooge contract eerend e par tijen bevestigen opnieuw het gemeenschap pelijk belang, he.twelk de art. 42, 43 en 44 van het Verdrag van Versailles voor haar bieden, en zij zullen zich aaneen sluiten in die een schending der genoemde artikelen dreigt of indien er gevaar zou rijzen ten opzichte hunner interpretatie Art. III. De hooge contraotcerende par tijen verbinden zieli bovendien zich aaneen te sluiten in geval de door Duitschland te treffen militaire, maritieme en luchtvaart maatregelen onvereenigbaar mochten zijn met het. Verdrag van VersaillesArt. IV Het huidige verdrag legt geen enkele ver bintenis op eenig Dominion van het Britsche Rijk, tenzij het door het belang hebbende Dominion is goedgekeurd. Art. V Het huidige verdrag blijft van kracht ge durende een tijdperk van zes jaren en zal aan het einde dezer periode bij gemeen schappelijke goedkeuring hernieuwbaar zijn. De zitting van den Oppersten Raad. De Opperste Raad kwam gisteren om elf uur bijeen. Llyod George bracht het tele gram van Briand ter kennis, waar deze hem zijn ontslag mededeelde. Lloyd George werd door den Raad opgedragen Briand telegrafisch het leedwezen van den Raad te betuigen, hetwelk zijn aftreden en het onderbreken der onderhandelingen hebben teweeggebracht. De Raad besprak vervolgens den toe stand door het vertrek der Fransche dele gatie geschapen en besloot dat de beslui ten, waaromtrent algeheel© overeenstem ming werd bereikt, van kracht zullen wor den, o.a. wat betreft de conferentie van Genua. Bonomiwerd belast met het ver zenden der uiitnoodigingen. De besluiten, die nog geen definitief karakter dragen, zullen zoo noodig opnieuw worden over wogen. Daarna werd de Commissie van Herstel ontvangen. Dubois deed voorlezing van de 's ochtends genomen besluiten. Vervolgens werd de Duitsche delegatie binnengelaten, en werd zij van deze besluiten in kennis ge steld. Ralhenau nam er acte van in naam van het Rijk, er aan toevoegend, dat ex vol gens liem geen sprake is van een in gebre ke blijven van Duitschland daar de on derhandelingen zijn geopend met betrek king tot de stortingen, welke den 15den Ja nuari moeten gescliieden. Eveneens werd ac te genomen van de uitnoodiging aan Duitschland om aan de conferentie van Ge nua. deel te nemen. Alle delegaties verlaten heden Cannes. De Ontwapeninqs-conferentie. DE WASHINGTONSCHE CONFERENTIE. De conferentie verloopt. Het aftreden van Briand brengt de WashingtonsChe conferentie tijdelijk in verwarring, daar men omtrent de houding van een mogelijk kabinet-Poincaré tegen over de tot stand gebracht maritieme over eenkomst en het verdrag inzake de Stille Zuidzee in het onzekere verkeert. De hoop, dat een Fransch-Britsche entente ten slo>- te de Fransche duikbootpolitie.k zal wij zigen, en tot een betere oplossing van het vraagstuk der proportioneel© verdeeling van het maritiem hulpmateriaal in staat zal stellen, is thans geheel vervlogen. Het gevoel van geprikkeldheid tegen liet natio nalistisch Frankrijk, dat de plannen voor een cconomischen wederopbouw van Euro pa en daarmede van de wereld, waarbij ook Amerika betrokken is, in de war stuurt, lokt algemeen© critiek op Briaud's vijanden uit. Algemeen is men van gevoe len dat de door Poincaré voorgestane po litiek Europa niet zal veroorloven zich vreedzaam te ontwikkelen. De conferentie te Genua schijnt Amerika minder aantrekkelijk toe onder den invloed der Fransche nationalisten, waardoor do kansen op een deelneming van Amerika verminderen. Duitschland. Verhooging der Spoorwegtarieven. De rijksminister van vrtkeer heeft den rijksraad1 medegedeeld, dat hij in overleg met den minister van financiën de spoor wegtarieven met 50 pOt. verhoogd heeft, welk besluit op 1 Februari in werking zal treden. Frankrijk. De Kabinetscrisis. Volgens de „Echo de Paris" zal Poincaré zoo hij het nieuwe ministerie vormt, be halve het minister-presidentschap ook do leiding van het ministerie van buitcnland- sche zaken op zich nemen. Mannoury, do voorzitter der budgetcommissie van de Kamer, zal volgens ditzelfde blad minister van binnenlamdsche zaken, Lasteyrie, de financieele rapporteur van de Kamer, mi nister van financiën worden. Voorts wor den Maginot als minister van oorlog en senator Jean Durand als minister van jus titie genoemd. Uit het oude ministerie zullen vermoe delijk dc minister van arbeid Le Trocquer en misschien ook de minister van handel Dior worden overgenomen. In plaats van Dior wordt ook de. vroegere minister van financiën in bet kabinct-Millerand Marsal, genoemd. Of Loucbcur deel uit zal maken van het nieuwe ministerie is nog de vraag. Als andere, personen, die nog voor een post in het nieuwe ministerie in aanmerking komen, wordon nog genoemd, Ruybel, Cheron en Lugol, thans onder-minister voor het bevrijde gebied. Poincaré. Poincaré aanvaardde de opdracht tot het vormen van een kabinet. Rusland De epidemieën. Naar Politiken uit Riga vernomen heeft, heerschen op het oogenblik in Rusland de epidemische ziekten zoo lievig als nooit te voren. Omtrent den gezondheidstoestand in het gebied van den hongersnood bevat de „Pravda" eenigc nadere, mededeelingen. On het plaatsje Motüódysj~(4100 inw.) in de Tartaanscho republic, zijn in den loop van één week 90 gevallen van typhus voor gekomen, 775 gevallen van dysenterie, 39 van acute darmziekte, 117 van" scheur buik, 80 van Siberische pest, tezamen 1498 personen van de 4100! Honderdduizenden vluchtelingen uit bet gebied van den hongersnood verspreiden de epidemieën over het geheele land. De vluchtelingen zijn in een onbeschrijfe- 1 ijken staat van vervuiling. De meesten zijn in lompen gekleed en sedert maanden niet meer met water in aan raking gekomen. Zij zijn dan ook geheel met onrein, voornamelijk lijf- en kleerluizen overdekt. Semasjo, de oppcr-coanmissaris van den Russischen gezondheidsdienst heeft ver klaard, dat de toestand veel erger is dan In 1919. Heb is onmogelijk om de ziekten to localiseeren. Vrijwel het geheele land is geïnfecteerd. Ook de eomruisaris en een groot aantal leden van buitenlandsche missies ziju ziek geworden. Te Petersburg worden wekelijks onge veer 350500 nieuwe, typbusgevallen vast gesteld. De ee-nige hoop van Rusland is ge vestigd op het buitenland. De Hongersnood. Een draadloos bericht uit Moskou meldt, dat in de provincie Samara do toestand met den dag ernstiger wordt. Nauwelijks een tiende gedeelte der bevolking is in staat van eigen middelen te leven. Er zijn ze v en hoond er d vijf t i g posten, die voor de voedselvoorziening zorgen, doch slechts een derde van het aantal verhongerde kinderen kan hierdoor geholpen worden. In het geheel wordt slechts een vijfde gedeelte der bevolking gevoed door de Rus sische en buitenlandsche hulporganisaties. Engelsch-indië Te Madras. Te Madra.s hebben ernstige ongeregeld heden plaats gehad in den morgen van den dag, clat de kroonprins aldaar zijn intrede deed. Er had een gevecht plaats tusschon inboorb'ngen en politie op gepantserde auto's. Er zijn verscheidene dooden. Mexico Nieuwe revolutie? Draadloos uit Anapolis Naar het heet heeft generaal Felix Diaz, een neef van den vrocgcren president, re volutionaire woelingen begunstigd in de staten Vera Cruz en Caroea. De regeering heeft bijzondere maatregelen genomen om de beweging te bestrijden Naar verluidt hebben reeds talrijke arrestaties plaats ge had. Buitenlandsche Berichten, Een consul-gcncraal vermoord? N. T. A. draadloos uit New-York: Daar men gelooft, dat Manuel Dieguez, de consul-generaal van Guatemala, die plotseling is overleden vergiftigd werd, is een lijkschou wing bevolen. De griep in Engeland. In het gelieelo land meldt Reuter is do laatste week het aantal sterfgevallen tem gevolge van influenza tweemaal zoo groot geweest als in do daaraan voorafgegane week. In London steeg hot aantal dooden van 151 tot 354. Scheepsramp. Volgons een berioht uit Memel zijn ten ooston van hot einland Hageluitd tien stoomschepen en drio begeleidende ijsbrekers in den Finachen Golf ingevroren. Vier sohepen, waaronder een Duitsch, egluktc het im Beval binnen te loopen. Een onmiddellijk tor hulpVcrlcening aan do overigo schepen uitgezonden ijshreker, vond nog slechts een Russische ijshreker; van de andero schepen was geen spoor meer te ont dekken. Men veronderstelt dat ze gezonken zijn. BINNENLAND. HET VOORNAAMSTE NJEUWS^ De regeering weigert de werklooze ty pografen te steunen, zoolang het prijsta- rief gehandhaafd blijft. Een rapport is te verwachten omtrent een onderzoek naar de werktijden in Duitschland. Bezuinigingsactie. Een. schrijven aan de Politieke Part ij en. De Central© Commissie voor Bezuini ging, ingesteld door de Nederlands che Maatschappij voor Nijverheid en Handel heeft zich dezer dagen gericht tot de Hoofdbesturen van alle politiek© partijen in Nederland met het volgend schrijven: De Centrale Commissie voor Bezuiniging enz. wetende, dat binnen korten tijd door Uw© partij in het openbaar vele vraag stukken van algemeen belang zullen be sproken worden, zou liet op hoogen prijs stellen, indien in liet programma Uwer partij ook werd gewezen op de absolute noodzakelijkheid van bezuiniging op de uitgaven der overheid. De actie onzen commissie, die evenmin als de Nederlandsche Maatschappij voor Nijverheid en Handel zelve, aan eenige po litieke partij gebonden is, heeft haar oor sprong te danken aan het bewustzijn, dat Nederland een staatsbankroet iegemopt gaat, wanneer in dc toekomende jaren van gering volksinkomen de uitgaven der over heid even hoog blijven, als zij tlians zijn. Do bekostiging va-n dergelijke uitgaven toch kan geschieden op twee wijzen. De eerste is die, van het heffen van buitengewoon hooge belastingen van alle klassen der bevolking. Indien bet totale vol les ink omen in de eerstvolgende jaren weder terugvalt tot dat van de destijds niet onmmstige jaren 19091913, namelijk 2200 millioen gulden, zal immers een to tale belasting (directe en indirecte te. za- men), geheven moeten worden van 25 pCt. van alle inkomens van 3000 en minder ©n van 65 pOt. van inkomens boven do grens, zonder eenigen aftrek, om te ko men tot het bedrag van 900 millioen gul den, dat thans noodig is. Dat- een derore- liike belasting druk voor alle klassen der bevolking uiterst moeilijk te dragen is en op alle bronnen van inkomen van ons volk verstikkend zou werken, behoeft wel geen betoog. Dc andere wijze van bestrijding der uit gaven zou zijn, dat men groote bedragen ging leencn en daarmede de Staatsschuld nog aanmerkelijk zou vergrooten. Dit zou onverbiddelijk medebrengen een sterke da ling van dc koopkracht van den gulden en daarmede een nog veel duurder worden van hot levensonderhoud, iets wat voor al de minder gegoede klassen zwaar zou treffen. Bovendien opent deze wijze van uitga- ven-besfrijdmg een gevaarlijken weg. waarvan men bijna niet meer terug kan lreeren. zooals U bekend zal zijn uit. de voorbeelden van de Centrale en Oostelijk- Europcesche rijken. Onze commissie vertrouwt daarom, dat Uwe partij, die naar zij weet, ernstig be hield is met den wcnscb liet volksbelang in zoo breed mogelijk opzicht te dienen, ook harerzijds niet zal nalaten te streven naar een verkiezingsresultaat. waarbij de nieuwe volksvertegenwoordiging volko men doordringen is van den ernst van de zen bijna, nood lotting en toestand. Met alle gegeves, wcllcc onze commissie hieromtrent ten dienste slaan, zullen wij U op aanvrage gaarne helpen. Typografen niet onder de crisisregeiing. Geen bindende p r ij s- regeling. De Alg. Neder!. Typografenbond heeft don volgenden brief van den minister van binne,nlaudsclie zaken ontvagen: Hernieuwde overweging van de verzoe ken om een steunregeling te treffen voor „uitgetrokken" typografen heeft mij niet doen terugkomen op het besluit, neerge legd in mijn brief van 15 October 1921. In liet algemeen do juistheid erkennen de van hetgeen uwerzijds en ook van an dere zijde is betoogd over de groote waar de van de collectieve aijbeidsovcreea- Onder het Vergroot-glas Voor de patroons. Een bericht in het nummer van vandaag mag zéker niet aan de aandacht der pa troons ontgaan. En daarom vestigen we er hier de aandacht op. We bedoelen een bericht onder Stadsnieuws over de oprich ting van een Patronaats-Arbeodsbeurs. Voor een patroon is 't veel waard een jong- monsch in betrekking te hebben, dat hij vertrouwen kan, "dat eerlijk, netjes, fat soenlijk isEn nu werpe men nie.t op? „Degenen, die we van die Katholieke Ar beidsbeurs krijgen^ zullen ook geen heili gen zijn." Dat is volkomen waar.... Helaas zal er misschien wel eens een of ander tusschen doorloopen, die maar al te weinig van een heilige heeft. Doch dit staat vastOver het algemeen zullen 'b goede jongens zijn, die zich door bemidde ling van de Patroonsarbeidsbeurs presen teeren; en alle gewenschte, juiste infor maties zijn te bekomen bij het bestuur van de beurs, hetwelk toch ook in deze één zekere verantwoordelijkheid draagt. Wij mogen de Patronaals-Arbeidsbeurs een maatscbanpeli h rvuievn arbeid voor spellen. komst in do drukkersbedrijven, over de goede gevolgen, welke deze heeft gehad en nog zal hebben, over de groote werkloosheid en har© oorzaken (malaise in industrie en handel, bezuiniging, Duitsche concurren tie), blijf ik het handhaven van een prijs- t-arief in de tegenwoordige omstandigheden afkeuren, omdat het bijdraagt tot vermeer dering en bestendiging van werkloosheid. Het bedrijfsleven verkeert thans in eea toestand, die de voortzetting der produc tie iu zeer vele gevallen afhankelijk maakt van het doen van aanbiedingen, waarbij van alle winst wordt afstand gedaan, zelfs tijdelijk met verlies wordt gewerkt. In allerlei industrieën wordt op die wij ze het bedrijf in gang gehouden. Ook in het drkkersbedrijf zal, indien niet langer wordt vastgehouden aan do prijs politiek uit een economisch geheel andere periode, de kans op meer werkgelegenheid grooter worden. Werk, dat anders niet zou worden opgedragen, of zou worden uitge steld, zal dan wel in druk worden gegeven, terwijl ook een deel, zij het wellicht een klein deel, van het werk, dat nu naar Duitschland gaat, in het land zal blijven. Mijn oordeel blijft daarom, dat, zoolang do huidige dwingende prijsregeling blijft gehandhaafd, geen ondersteuning aan „uitgetrokkenen" mag worden verleend. De overige oorzaken der werkloosheid in do typografisch© bedrijven acht ik wel van zoodanigen aard, dat ik, zoodra die vrij willige oorzaak is weggenomen, bereid zal zijn tot het nemen der bekende maatrege len ter verzachting der gevolgen der cri- cis werkloosheid. Daarop is he,t volgende telegram ver zonden Het hoofdbestuur van den Alg. Ned.' Typografenbond beeft met verontwaardi ging kennis genomen van uw antwoord dato 11 Januari nopens „uitgetrokken" typografen, waarin gepoogd wordt pressie op onze organisatie uit te oefenen ora aan gegane overeenkomsten te verbrekenonzS opvatting van goede trouw verzet zich' daartegen. Een Staatkundige organisatie zonder Partijverband. Te VGravenliage is Woensdagavond eeU vergadering gehouden van cenige min. ol meer op den voorgrond tredende persof nen, welke vergadering geleid heeft tot d# stichting van een staatkundige organisatie los van elk partijverband. In het voorbereidend comité hebben ri& ting: Dr. J. C. Kielstra, hoogleeraar aan dC Landboawhoogeschooldr. C. L. Torlpy Duwel, directeur van het Intern. Intermaf diair instituut; A. Th. H. Winter, majoor van den generaion staf O. I. L., leer aar aa* de Hoogere KrijgsschoolJ. J. Brunr hoofd-rcdacteur van Dc Nieuwe Courant' dr. R. A. Fockema, oud-president van liei- gercclitshof tc Leeuwarden dr. A. vajt Gijn, oud-minister van FinanciënWl Graadt van Roggen, socrctaris-gcnernal del Nederlandsche JaarbeursA. n. barof van Hardenbroek van Ammerstol. indu* tried A. A. Just de la Paisièrcs tc Bre da dr. P. H. Ritter Jr., hoofdredacteur van bet Utreohtsch Dagblad dr. II. R. Rib- bius, hoogleeraar aan de Handelshongo- sclioolW. J. C. Schuurman, niajoor v. d. Gen. Staf; dr. C. A. Verrijn Stuart, hoog leeraar aan de Rijksuniversiteit tc Utrecht" Th. A. H. Winter lid van de Kamer van Koophandel te 's-GravenhageR. Zuyder- hoff, Lid van de Rekenkamer. De Vrijheidsbond zal weer een vetr moeten laten! Is eenigen tijd geleden ge vormd de Democratische Partij door eenj deel der vroegere Unie-liberalen nu heeft men een afscheiding van de meer 'conservatief gezinden,: een deel der vroe gere oud-liberalen. In het nummer van hedenochtend schrijft dc hoefijzer-corr. van het „Tlbld." Uit hetgeen in ons Avondblad werd ge-«

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1