13e Jaargang. MAANDAG 9 JANUARI 1922 No. 3717 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi] vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, 12.60 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week, J 2.C0 per kwartaal. Franco per post 2 2 96 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad. Ia voor de Abonné'a verkrijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, by vooruitbetaling. Af- zonderliike nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. j Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN. TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Ziterdag 85 cent per regel Overige dagen 30 centperiïge Voor Ingezonden Mededeelingon wordt het dnbbele van het tarief berekend. KLEINE ADVEBTENTIEN, van ten hoog6te 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en verkoop f 0.75 's Zaterdag, overige dagen f0.50 Dit nummer bestaat uit twee bladen V Politieke actie. Onder dezen titel schreven we Zater dag een stukje over do vergadering van de R.-K. Kamer-Centrale Leiden op a.s Woensdagmiddag te half twee in het Bondsgebouw. Een onzer lezers uit er zijn bevreemding over, dat wij onder de „Bestuursvoorstel len, welke wel niet veel aanleiding tot discussie zullen geven", blijkbaar ook rangschikken het voorstel om op de defi nitieve candidaien-lijst vijf personen te plaatsen. VaLt daarover niet te praten? ivraagt men ons. En wij antwoorden: Of daarover te praten valtl Het getal vijf toch is, zooals vanzelf spreekt, min of meer willekeurig gekozen. En wat is een onderwerp, waarover langer kan worden gediscussieerd,dan over zulk een willekeurig gekozen geial? Maar een andere vraag is, of zulk een discussie eenige vrucht kan opleverenl Wij willen nochtans wel een en ander naar aameiding van dit voorstel opmer ken. Bij de vorige verkiezing werden er m den Kamerkieskring Leidon onzerzijds drie candidaten gesteld. Toen was er echter één gecombineerde lijst (van 10 candidaten) \oor de vier Zuid-üolland- sche Kieskringen. Nu zijn deze vier kies kringen voornemens, ieder een afzonder lijke lijst in te dienen. Hieruit volgt, dat drie candidaten wel wat wein:g zou zijn; gesteld dat er 'ns twee zouden worden gekozen en gesteld dat een vaa deze twee 'ns minister werd, dan was de Ka tholieke lijst al uitgeput en zou een eventueel komende vacature onvervuld moeten Wijven. Als drie candidaten wel wat weinig is, moeten er dan vijf zijn?... Niemand kan op dez© vraag beslist bevestigend of ont kennend antwoorden. Meer dan vijf candidaten behoeven er o.i. zeker niet ge steld te worden. Maar of het getal vier niet voldoendo zou zijn 't Wil ons voorkomen dat het aanwijzen van vier definitieve candidaten uit de voorloopige lijst (nadat er meerdere zullen zijn uil- gevallen) ook wel gemakkelijker is dan een politiek advies van vijf Niet mag worden vergeten, dat allen geadviseerde candidaten de eisch moet worden gesteld, dat zij eventueel alleszins geschikte Ka merleden zullen zijn. Maar, hoe 't ook zij: wie vier candida- "ïen wil in plaats van vijf, kan er redenen »T)or aanvoeren. Doch, wie er vijf wenscht kan zulks óók verdedigen. En daarom hebben we wat ons het. beste scheen ■willen veronderstellen, dat het be stuursvoorstel „wel niet veel aanleiding tot discussie" zal geven BUITENLAND, HET VOORNAAMSTE NIEUWS In de conferentie te Cannes is besloten, aan Duitschland uitstel toe .te staan voor een de el der betalingen voor 1922. Duit- sche gedelegeerden zullen naar Cannes ontboden worden. Volgens een hardnekkig aanhoudend gerucht zou Engeland voor 1922 afgezien hebben van het ontvangen van de 450 millioen Marken goud, die het te vorderen had. Engelsch-Fransche be sprekingen over een garantie-verdrag. De Dail Eireann heeft het Engelsch— lorsche verdrag met 64 tegen 57 stemmen aangenomen. De Valera neemt definitief ontslag. Oe Ontwapenings-conferentie. Dc moderne oorlogvoering. De giftgassen ongeoorloofd verklaard. De giftgassen zijn in de zi/tting van Za terdag als oorlogsmiddel ongeoorloofd verklaard Engeland, Frankrijk, Italië en Japan hebben het Amerikaansche voor stel goedgekeurd om het gebruik daarvan te verbieden. De conferentie te Cannes. Do zitting van Vrijdag. De re de van Briand. In zijn gehouden rede zegde Briand o. m., dat de Fransche delegatie zich van den aanvang af voor een internationale econo mische conferentie heeft uitgesproken, te meer, daar hij telkens wanneer zich voor hem de gelegenheid voordeed deze kwestie te bespreken, verklaard heeft, dat het voor het herstel der wereldmalaise noodzakelijk is, dat alle volken daartoe gezamenlijk pogingen in het werk stellen. Ik stem dan ook. aldus Briand, volko men in nyet het beginsel van het voorstel van Lloyd George, waarbij ik mij echter t recht voorbehoud, de bijzonderheden van dit voorstel meer uitvoerig te onder zoeken. Ik bon, wat deze aangelegenheid betreft, van meening, dat het niet aan gaan, zich daarbij te laten leiden door ge voelsoverwegingen, hoe eervol deze ook mogen zijn. Het gaat er hier niet om, vooroordeelen op te offeren, doch het gaat om do hoogste belangen van het tegen woordige oogenblik. Toen Lloyd George dergelijke overwe gingen opperde, ging Briand voort, scheen 't mij, alsof er een groote steen in mijn tuin viol; er werd echter geen enkel perk verpletterd. De personen, wier handen ik in verband met het verdrag van Angora verplicht was te schudden, had ik ik zie mij verplicht hot op te merken reeds indertijd te Londen moeten ontmoeten. Thans stelt men ons voor do taak, posi tieve en pract/ische oplossingen der voor naamste vraagstukken te vindon. Door het initiatief te nemen voor de ontzaglij ke onderneming eener poging tot herstel van Europa, laden wij een groote ver antwoordelijkheid op ons, want wij doen bij dc volken verwachtingen ontstaan, die niet zonder gevaar teleurgesteld kunnen worden; wij moeten slagen en daarom moeten wij alle noodige maalrogelen en voorzorgen nemen. Daarom moeten dc relaties met Rus land vergezeld gaan van waarborgen, wel kc, vóór mij, door een van mijn voorgan gers zijn geëischt, daar wij er ons anders aan zouden blootstellen, gedupeerd te worden. Do zitting van Zaterdag. De botalingen door Duitschland. In de ochtendzitting van Zaterdag werd de kwestie van herstel besproken. De Belgische gedelegeerden, gesteund door hun Fransche collega's, waren van oordeel, dat Duitschland in 1922 nog min stens 300 millioen meer in natura kan betalen dan de 500 millioen, voorzien in de besprekingen te Londen. Zij hebben daarvoor bewijzen aangevoerd. Indie.n deze meening de overha/nd be haalt, zooals waarschijnlijk is, dan doet zich als tweede kwestie d'e vraag voor, hoe de betalingen in natura verdeeld moeten worden tussc-hen de geallieerden. Godeeltelijk betalings uitstel aan.Duitse fa- land. De conferentie is overeengekomen om aan Duitschland een uitstel van betaling toe te staan voor een deel der betalingen voor het jaar 1922-, op voorwaarden welke nog niet zijn vastgesteld. Een concessie van Engeland? Een hardnekkig gerucht loopt in uitste kend ingelichte kringen, dat Engeland er van afziet, in 1922 do 450 millioen Marken goud te ontvangen, die het te vorderen heeft. Deze concessie is verkregen, zonder dat Frankrijk een van zijn rechten heeft prijs te geven. Duitsche gedelegeerden ontboden. Briand heeft volmacht gekregen om Duitschland uit to noodigen, gedelegeer den naar Parijs te zenden, die later naar Cannes ontboden zullen worden ten ein de in overeenstemming met het verdrag van Versailles inlichtingen te verschaf fen aangaande de betalingscapaciteit van Duitschland. Deze gedelegeerden zuilen mededeeling ontvangen van de voorwaar den der geallieerden en zullen slechts wor den ontboden, wanneer de Opperste Raad tot overeenstemming is gekomen betref fende de kwestie der schadeloosstelling, waarschijnlijk eerst na twee dagen. Deelneming der V. S. w a a r s c h ij n l ij k. Naar verluidt is men in hooge officieele kringen der Vereonigde Staten geneigd, de uitnoodiging, om aan do economische conferentie le Genua deel te nemen, in gunstige overweging to nemen. S o v j e t-R usla-nd en de Economische conferentie. Naar de „Temps" uit Riga verneemt heeft, volgens berichten uit Moskou, het centrale uitvoerende comit7, dor sovjets een commissie ingesteld om het program uit te werken, dat de sovjetregoering aan de westelijke mogendheden za) aanbieden bij do besprekingen, die zij thans op touw tracht te zetten. Het program zou do volgende punten omvatten: lo. de schulden van vóór den oorlog; 2o. de oorlogsschulden; 3o. vergoo ding aan Rusland van de materieele ver liezen, welke het ten govolgo van buiten- landsche interventies heeft geleden; 4o. restitutie der oorlogsschepen en koop vaardijschepen, 'd'ie door Denikin, Wran- gol en Joedenitsj uit d© Russische havens zijn weggehaald; 5o. regeling van de kwes tie van het Verre Oosten; Go internatio nale regeling van het vraagstuk van het economisch herstel van Rusland op de grondslagen, welke te Moskou zijn ont worpen, maar welker details niet bekend zijn; 7o. regeling der commercioele, finan cieel© en industriedie betrekkingen; 8o. consulaatwezen; 9o. het vraagstuk der nationaliteiten; lOo. wisselkoersen. De sovjetregeering sluit in dit program voorloopig alle politieke kwesties uit. maar behoudt zich waarschijnlijk voor, ze bij do onderhandelingen zoo noodig te berde te brengen. Besprekingen tusschon Lloyd George ©n Briand. Zaterdagmiddag hebben, naar aan do „Tel." gemeld wordt, Lloyd George en Briand een vrij langdurig onderhoud ge had, waaromtrent- geheimhouding in acht wordt genomen. Het schijnt zeker to zijn, dat de beide premiers zich met iets anders dan alleen mof, cLe kwestie der schade loosstelling bezighouden. Het zou niet aan te nemen zijn, dat Frankrijk zich ten slotte zou vereenigen met de Engelsch© voorstellen, n.l. de bijeenroeping van een conferentie te Genua ter bespreking van het herstel van Europa on het toestaan van betalingsfacilitoiten aan Duitschland zonder hiervoor zekere tegemoetkomin gen te krijgen. Indien wij goed zijn inge licht, bespreken Briand en Lloyd George op het oogenblik de mogelijkheid van militair© garanties, welke Engeland aan Frank rijk zou geven ingeval van een Duitschen inval. Deze waarborgen .zouden een soort compensatie aan Frankrijk zijn voor de opofferingen, die het naar het schijnt, bereid is te doen in zake dc Duitsche betalingen in centan ten. Inderdaad houdt Frankrijk vast aan de betaling van 1250 millioen goucknark in den vorm van leveringen in natura en aan waarborgen van militairen aard. Wat België betreft, dat land zou waarschijn lijk 800 h. 900 millioen goudmark kunnen krijgen. De bladen hechten buitengewoon veel gewicht aan de besprekingen tusschen Briand en Lleyc! Gborgo; betreffende een Engelsch-Fransche overeenkomst. Vol gens de „Petit Parisien" schijnt Engeland besloten te hebben om aan Frankrijk een meer bevredigenden waarborg te ver schaffen dan dien aan laatstgenoemd land in het vooruitzicht werd gesteld bij de drievoudige overeenkomst. Aangezien Frankrijk van zijn kant do eerste is, om het sluiten van een Europeesche over eenkomst te wensehen, waarbij de vol ken zich verbinden, om zich van elk aanvallend optreden te onthouden, is het duidelijk, dat men thans een brug zal kunnen slaan tusschen de concessies van Engelsche en Fransche zijde. Oostenrijk. Dreigende Kabinetscrisis. Uit Weenen wordt gemeldHet staats verdrag van Lana, tusschen Oostenrijk en Tsjecho-SlowaMje gesloten, dreigt tot grocte moeilijkheden aanleiding te zullen geven. Niet alleen de groot-Duitsche-rs ook de Christelijk-socialen verzetten zich krach tig tegen het in werking treden van het verdrag. Deze tegenstand schijnt behalve de an dere regeeringsleden ook kanselier Scho- ber geïrriteerd te hebben, daar hij zelfs gedreigd heeft te zullen aftreden. Zoo Schober bij dit besluit blijft zrillen daar uit voor Oostenrijk groote moeilijkheden voortspruiten, daar Schober een goed ge ziene figuur is. Als opvolger va-n Schober wordt reeds genoemd de huidige minister van finan ciën, Gürther. Enceland, DE IERSCHE VREDE. De overeenkomst a angenomen. De stemming over de Engclsch-Iersche overeenkomst in den Dail Eireann had plaats te midden van groote opgewonden heid. Do voorzitter maakte den uitslag eerst in het Ierseh bekend, vervolgens in het Engelsch. De overeenkomst werd aangenomen met 64 tegen 57 stemmen. Het nieuws bereikte snel de menigte buiten het gebouw, welke een luid gejuich aanhief. In den Dail zelf werd weinig gede monstreerd. De uitslag der stemming in den Dail Eireann heeft sensatie verwekt, want na berichten 'der laatste dagen had men zulk een meerderheid ten gunste van de over eenkomst niet verwacht. Te Dublin was het enthousiasme zeer groot. De voornaamste voorstanders der ratificatie werden op straat geestdriftig toegejuicht. De Valera, die eveneens werd toegejuicht, was blijkbaar zeer teleurge steld en terneergeslagen. Het bericht omtrent de beslissing werd te Londen met een diep gevoel van opluch ting ontvangen, voornamelijk in de groote politieke clubs en in de schouwburgen. De samenstelling van het nieuwe Tersche kabinet zal binnen enkele dagen bekend worden gemaakt. De Valera neemt definitief ontslag. De Valera heeft formeel zijn ontslag in gediend. Hij verklaarde, dat hij gisteren met zijn aanhangers een bijeenkomst zou houden. Rusland Een hongerstaking. De Berlijnsche vertegenwoordiging der sociaal-democratische arbeiderspartij van Busland, de z.g. menschewild, heeft indi rect een telegram uit Moskou ontvangen, volgens hetwelk alle te Moskou in de ge vangenis van Boekyrti opgesloten sociaal democraten, 35 in getal, in hongerstaking zijn gegaan. Zij bevinden zich reeds meer dan elf maanden in arrest, zonder dat te gen hen een aanklacht werd ingediend, terwijl anderen, die kort geleden uit de provinciale gevangenissen naar Moskou werden overgebracht, nu op bevel van de Tcheckft naar Turkestan of andere ver af gelegen streken zullen worden gebannen. Als protest tegen deze wreedheden heb ben de gevangenen de hongerstaking ge proclameerd. De toestand is ernstig, daar de sociaal-demoeraten besloten zijn, tot 't uiterste te gaan, wijl eenigem van hen reeds de gevolgen van de gevangenschap in de gevangenis van Orel hebben onder vonden. De Moskousche soc.-democraten doen een beroep op het internationale proletariaat, welks interventie alleen nog het ergste kan voorkomen. Roemenië. Een defensief verbond met Joego-Slavia'? Uit Belgrado wordt aan heb „Hbld." ge meld, dat koning Alexander met zijn ge volg incognito naar het koninklijke slot Sinaja in. Roemenië is gegaan. Officieus geeft men aan deze reis groote politieke botcekenis. Men spreekt in Belgrado van een aj. onderteekening van een defensief verdrag tusschon Roemenië en Joego-Sla- vië. Zuid-Afrika. De staking aan de kolenmijnen. Naar uit Johannesburg aan de „Daily Telegraph" wordt gemeld, is do Zuid-Afri- kaansch© regeering ten gunste va.n arbi trage te aanvaarden, tenzij alle ultimatums worden ingetrokken. Amerika. De opstand in Peru. Naar de „Times" uit Lima verneemt, zijn aldaar van Iquitos draadlooze telegram men binnengekomen, volgens welke de Pe ruaans che opstandelingen na een over winning der Reg.troepen bij Yurimaguas, op de vlucht zijn geslagen. Verschillende leiders zijn op rivierboot en scheen ge-gaan met onbekende bestemming. Regeerings- politie houdt thans overal toezicht. De te legrammen melden ook dat in de oproer- gebieden hongersnood heerscht, maatrege len tot spoedige voedselvoorziening wor den genomen. Buitenlandsche berichten. De brand te Hartlepool. De brandschade te Hartlepool wordt of ficieel vastgesteld op ruim twee millioen pond sterling. De vlektyphus in Polen. De Warschausche bladen verbreken thans het zwijgen over de vloktyphus-epi- demie, die in Polen heerscht en die reeds tot Warschau zelf is doorgedrongen. On der de bevolking heerscht groot ongerust heid. Dat de toestand inderdaad ernstig is, blijkt uit het feit, dat een bijzondere mi nisterconferentie is bijeengeroepen, om te beraadslagen over maatregelen tot bestrij ding der ziekte, terwijl men zich reeds gewend heeft tot den geneeskundigen di recteur van den volkenbond, Reichmann, en den Praagschen gedelegeerde van het Rockefeller-instituut, professor Gunn. Het departement van volksgezondheid heeft een reeks strenge verordeningen uitgevaar digd. BINNENLAND. HPT VOORNAAMST!! NIEUWS. Bijzonderheden omtrent den treinmoord. Uit dc Metaalnijverheid. Volgens „Het Centrum" heeft de sta king aan de arbeidersorganisaties onge veer 2 millioen gulden gekost en wel i millioen aan den Modernen Bond, i mil lioen aan de Katholieke organisatie en 400.000 aan de Christelijke werknemers organisatie. Het dagelijkseh bestuur van het Chr. Nat. Vakverbond heeft, overwegende, dat thans nog niet kan worden vaslge Leid, of en zoo ja hoeveel van de betrokken arbeiders den arbeid heden zullen kun nen hervatten, besloten de stounbewe ging althans voorloopig nog onverzwakt voort te zetten. Het bestuur van de Landelijke Federatie van Metaalbewerkers heeft Donderdag in Rotterdam vergaderd. Een motie werd "-n-n genomen, waarin om. staat: besluit alsnog met alle ten dienste staan* de middelen de staking te willen doorzet ten met alle organisaties die in vollen erna# willen sbrijdvoeren tegen de aangekondig- digde loonsverlagingin het bijzonder ea tegen de loonsverlaging voor de arbeider* in het algemeen; geeft als zijn meen ing te kennen, dat alsnog de loonsverlaging tegengegaan kao worden, indien alle categorieën als mijn- werkers, spoorwegarbeiders en transport arbeiders tot de algemeen© werkstaking worden opgeroepen. Uit het Schildersbedrijf. De collectieve overeenkomst voor het schildersbedrijf in Nederland, is wederom voor den duur van 1 jaar vernieuwd, te rekenen van 1 April 1922 af tot en riet 31 Maart 1923 met handhaving van de bepa lingen in heb thans loopende contract. Iloogo Raad van Ariieiu Bij Kon. besl. is met ingang van 2 Ja nuari 1922 op hun verzoek eervol onslag verleend aan mej. H. van der Meij te La ren (N.-H.) en aan mr. A. G. A. Ridder van Rappard te Tiel als lid van den Hoogen Raad van Arbeid, en aan den heer W. Drop te Rotterdam als plaatsvervangend lid van d'ien Raad, onder dankbetuiging voor de door hem in die functies bewezen dienslen en zijn voor het tijdvak van 2 Ja nuari 1922 tot en met 25 November 192/ benoemd tot lid van genoemden Raad me^ Polak on de heer W. R. Y. Crocsen, bei den te 's-Gravcnhage en tot plaatsver vangend lid do heer C. J. A. Smit Jr. to Amsterdam, onder bepaling, dat laatstge noemde zal optreden ter vervanging van liet lid van den Hoogen Raad van Arbeid^ Joh. Brautigam U pof ferdprr Centraio Jeugürauu. Bij Kon. besl. is aan H. Th. Cox op zijn verzoek eervol ontslag verleend als lid van den Centralen Jeugdraad Werkloosheidsverzekering en steun aan uitgeputte kassen in 1922. Onlangs heeft do Minister van Arbeid een bespreking gehad met de vertegen woordigers van ©enige groote gemeenten cn van de vakcentralen over de regeling, die in 1922 zal gelden voor werklooze leden van door de crisiswerkloosheid uit geputte workloozenkassen. De regeering heeft naar aanleiding van de gevoerde besprekingen besloten de regeling in het algemeen niet te wijzigen. Echter zouden door de vakcentralen voor stellen worden gedaan inzake den termijn van 78 dagen, gedurende welken men na uitgetrokken te zijn moet hebben gewerkt om opnieuw recht op uitkeering uit do werkloozenkas te kunnen doen gelden cn inzake do regeling der uitkeering bij ge deeltelijke werkloosheid. Inmiddels moet do getroffen regeling worden toegepast. Verreweg de groote meerderheid der ge meenten, waar leden der kassen wonen, heeft reeds bericht aan d© rrsrriinz moia te werken Tweed o Kamer-verkiezing tn De officieele uilslag van het referen dum over de candidaten 3 lot en me', van alle candidaAenlijste.p van den Vri.j— zinnig-Demoeratischen Bond is, naar Tel. meldt: 1. mr. P. J. Oud, 2. E. M. Tccnstw, 3. Th. M. Kelenaar, 4. jhr. mr. dr. E. A. van Bcresteyn, 5. W. O. A. Koster, G. P. Nul ling, 7. E. J. Abrahams, 8. H. B. Berghuija. Nu mr. van Bcresteyn als lid van den Bond heeft bedankt, treedt de beer Kos ter in zijn plaats. Voor de 2e plaats is gekomen mevr, mr. B. Bakker-Nort. De eerste G plaatsen op alle candidalon- lijslen worden dus ingenomen door mr, II. P. Marohant, mevr. mr. B. Bakker- Nort, mr. P. J. Oud, E. M. Teenstra, Th. M. Ketelaar cn W. O. A. Koster. Voor de restccrende plaatsen-zullen do 4 groepen van kieskringen in den loop van deze maand candidaten stellen. In dc huishoudelijke vergadering der Hervormde (Gereformeerde) Staatspartij do anti-papisten werd volgens do Stand, besloten voor do as. verkiezingen namens deze partij candidaten le stellen* Jljr. Van Bercsteijn cn dc V.D. Bond. De heer Van Beresteyn heeft aan dei „Tel." een onderhoud toegestaan, naar aanleiding van zijn uittreden uit d$ Vrijzinnig-democratische Kamerfractie ott -partij. Dc lieer van Beresteyn begon met e? op to wijzen, dat hij het volstrekt buiten- gesloten acht, hoe de uitslag van hot re ferendum ook mogo zij, om langer meS den heer Marchant samen te werken eni mot hem te blijven plaats nemen aan een tafel van „politieke vrienden". Op mijn besluit, aldus de heer van Be resteyn, heeft de bekendheid van den ge deeltelijken uitslag dezer stemming geen invloed gehad. De bewering vaD den heer

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1