BUITENLAND. BINNENLAND. 13e Jaargang. DINSDAG 3 JANUARI 1922 No. 3713 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, 12.50 per kwartaal. Bij ODze Agenten 20 cent per week, 1 2.60 per kwartaal. Franco per post 3 2 95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné'e verkrijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, by vooruitbetaling. Af zonderlijke nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN. TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Ziterda; 3S cent per regel Overige degen 30 cent per rog Voor Ingezonden Mededeelingen wordl het dubbele van het tarief berekend. KLEINE ADYEBTENTIEJÏ, van ten hoogste 30 woorden, waait» betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en verkoop f 0.75 's Zaterdag, overige dagen f 0.50 Dit nummer bestaat uit twee bladen De politieke actie. Er wordt in onze kringen al m e e r po litieke actie, voor de m. verkiezingen, ge- voord, dan men, oppervlakkig beschouwd, zou meenen. 't Is alleen jammer, dat die acliede tegenovergestelde richting uitgaat, nJ. anti de reebtsche regeering. En wat deze aotie eigenlijk nog droevi ger maakt, dan ze op zichzelf als is, 't is Jiob feit, dat degenen, die ze voeren, eigen lijk rri.in of meer onbewust handelen, het siiet zoo kwaad bedoelen als ze 't doen. Zij mopperen en brommen, keuren af er eritiseeren krachtig en fel, gaan dan huns- .4 -weegs, maar het zaad is uitgestrooid om later onder de vrijzinnige of socialistische propaganda te ontkiemen. Dezulken moesten tooh 'ns meer denken aan het spreekwoord van de stuurlui aan den wal. En zij moesten bedeaken, da-t niemand 't recht van critiek kan worden ontzegd, als is voldaan aan de voorwaar- Jjden, dat hij ter zake kundig is, en, vervol gens, als hij die critiek zoo uitbrengt, dat degenen, die ze aanhooren, ei geen door hem niet bedoelde, te ver strek kende conclusies uit trekken. Bovendien is het ook gewensekt dat men anderen eleehts becritiseert in tegenwoordigheid 'van personen, die de wa-arde van de cri tiek, doordat zij voldoende op de hoogte zijn van de desbetreffende zaak, kunnen tjcoordeelen. Meestal geschiedt die critiek echter, al leen om z'n hart eens te luchten over ver meende of ware (die zijn er matuur- (l ij k ook wel te vinden) tekortkomingen van de regeerin; verder bedoelt men het *.eoo kwaad niet. Welnu, wij willen dam in dezen tijd van komende en groeiende verkiezingsaotie, /'onze rubriek „Ingezonden Stukken" wel openstellen voor degenen, die eens een of ander bezwaar, hetwelk zij tegen deze re- gecring hebben, willen uiten. Zooals van- J'eolf spreekt, zullen wij dan daarnaast omze meening zetten. Als van deze aangeboden gelegenheid wordt gebruik gemaakt, is 't mogelijk, dat zulke de klaarheid van de politieke actie ten goede komt. ^Elysée HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Nederland en de Kabelkwestie Jap. Onthullingen over Japansch-Fransche plannen ten opzichte van Siberië. Nieuwjaarsreceptie ten Vaticane, op het en bij president Ebert. De Ontwapenings-conferentie. De Kabelkwestie. Kederl and krijgt de kabel J a pM e n a d o. De leaders van de delegaties der vijf groote mogendheden en' van Nederland heb ben hun toestemming gegeven aan een re geling, waarbij Nederland, den- Ver. Sta- ,ten en Japan, de kabelreohben op het eiland 'Jap worden verleend. Hot ontwerp-verdrag betreffende Jap etaat den kabel Jap-Guam aan de Ver. Staten toe, den kabel Jap-Sjanhai aan Ja- .pan, en den kabel Ja-p-Menado aan Neder land. Groot-Britfannië en Italië keur den het ontwerp onder zekere reserves goed daar Gr. Brittamnic ©r op wees, dat de Briteche belangen in de toekomst ook 'een zeker reciht op Jap zouden willen op- ei sohon. Ook werd er door Amerikaans-olie krin gen op gewezen, dat de bepalingen van de -jongste Amerikaansche-Japansohe over eenkomst waarbij aam de Vereenigde Sta ten algemeene rechten op kabels en draad- 1 looze installaties op Jap worden gegeven, alleen van belang zijn voor deze beide mogendheden en één afzonderlijk verdrag tusschen Japan en de Vereenigde Staten eouden vereischen. Het Verre Oosten. Onthullingen over l i-T ranse hJ apans cheplannen !ten opzichtevanSiberië. r De correspondent bij de o-ntwapenings- yconferentie van het „Handelsblad" seinde Zondagavond aan zijn blad j Uit zeer gezaghebbende bron verneem Skiiet verontrustend o nieuws eemer ge- j.'lhcinie correspondentie, welke tusschen [{Frankrijk en Japan gevoerd is gedurende •fHe maanden, die zijn verloopen tusschen Harding's voorstel t-ot het houden der ont- iwapeningsconferc-ntie em de opening dezer Conferentie. De correspondentie liep over He Fransche en Japanscho belangen in (Siberië. Do vertegeiiwordigers van de regeering "van Tsjifca-, thans te Washington, hebben öeze correspondentie in hun bezit, en zul len haar morgen publiceeren. Zij toont, onder andere dingen, boe Frank- T k- in ruil voor de bescherming en uit breiding der Franse h-S i b e r i- 8che belangen tegenover de Brits ch Amerikaamsche belangen, de Japan- sclie militaire bezetting in een deel van Siberië wilde steunen, en lot haar hand having wilde bijdragen. In dit verband wijs ik op da verklaring van Borah in een hedenmiddag gehouden rede. volgens welke de vertegenwoordigers van Tsjita het Staa-tsdeparteinant er van in keunis stelden dat zij de viervoudige entente in zake de Stille Zuidzee als een onvriendelijke daad jegens Busland be schouwen. In het lie$it dezer nieuwe onthullingen wordt he.t duidelijk, dat Engeland en Ame rika vrijheid van actie tegenover Frank rijk zouden vinden en de Japansch-Siberi- sche politiek ernstig zou kunnen worden geschaad. Ten slotte zegt de corr. „Indien zij juist zijn, zullen de onthul lingen een uitbarsting van verontwaardi ging ten gevolge hebben en de wereld verder dan ooit afbrengen van de vrede lievende atmosfeer, welke Washington ernstig poogde te scheppen. De gevolgen zouden kunnen leiden tot het meest oit- tere antagonisme en elk vooruitzicht op een internationale goede gezindheid voor de komende jaren een doodelijke wonde toebrengen." Deze onthullingen, doen, naar liet ons voorkomt, toch wel een zweem van waar heid vermoeden, indien men daarbij ver gelijkt het rapport van Trotzki (zie Bus- land), waarin hij wijst op de intriges van Japan ten opzichte van Siberië. Duifschland. Nieuwjaarsrede van Mgr. Pacelli. An t. woord-rede van President Ebert. Bij de ontvangst der hoofden van de buitenbuidsehe diplomatieke vertegënwoor digingen, ter g*- .geilheid van Nieuwjaar heeft de apostolische nuntius, mgr. Pacel li, de volgende «-ede aohoudeu: „Mijnheer de president! Voor de eerste maal sedert den wereldoorlog komt het corps diplomatieque te Berlijn met Nieuw jaar voor den hoo-gsten beambte der Duit- sche repmbliek bijeen. Een gelukkige gebeurtenis, een zinne beeld van den toeneraemden terugkeer der menschheid tot het ideaal der broederlijk heid en van den vrede tusschen de volke ren. welk ideaal den roem der beschaafde volken uitmaakt. Moge de Goddelijke Voorzienigheid het den menschen mogelijk maken, in dit jaar de werkelijke en duurzame verzoening der volkeren te voltooien, waarnaar door al len van goeden wil verlangd wordt en die op do eerbiediging van het recht, op den vruchtbaren en vre-delievenden arbeid en op de eeuwige wetten van gerechtigheid en waarheid steunt. Door deze gevoelens bezield, betuigen wij u heden, mijnheer de president, temid den van de moeilijke omstandigheden van den tegenwoordigen tijd, onze hulde en brengen u tevens onze gelukwcnsche voor u zelf en voor het Duitsoh volk." De rijks president antwoordde daarop: „Mijnheer de nuntiusVoor de geluk wens chen, aan het Duitsche volk en mij a-ls zijn vertegenwoordiger gebracht, ver zoek ik u mijn diepsten dank te aanvaar den. Gaarne volg ik uw gedachtengang om het bezoek der heeren 'vertegenwoordigers de vreemde mogendheden als het sym bool van een langzamen terugkeer der menschheid naar den vrede te beschou wen. De omstandigheden, dat deze woorden uit den mond van den vertegenwoordiger van Z.H. den Paus komen, die zijn voor naamste, doel er in ziet, vrede op aarde te brengen en te behouden, geeft, aan die woorden in mijn oogen een bijzonder be te eken is. Het Duitsche volk wenscht voor zich niet an der 8 dan in vredelievend en arbeid naast de overige vc-lken zijn nationaal be staan opnieuw op te bouwen. He.t koestert de hoop, dat in het komende jaar de er kenning der wereldnoodzakelijkheden ver der zal toenemen en dat in deze erkenning elke actie zich zal beijveren om door vructhbare samenwerking met alle overi ge volken aa-n de menschheid den waren en oprechten vrede te geven. Door deze gfoote hoop bezield en door drongen van het bewustzijn, dat de ver vulling daarvan gebiedende noodzakelijk heid is, verzoek ik u, mijne heeren, ook mijn geil uk wens chen vor uw welzijn en voor het welzijn dor door u vertegenwoordigde regeeringen en volken te aanvaarden." Verkiezingen in Lippe. De verkiezingen, die op 1 Januari in den vrijstaat Lippe hebben plaats gehad, we zen op een sterken achteruitgang van de socialistische partijen en ook van de com munistische partij. Frankrijk. De Nieuwjaarsreceptie op het Elysée. Bij de Nieuwjaarsreceptie op 't Elysée heeft mgr. Cetrretti de gelukwenechen aan den president der republiek overgebracht. In zijn toespraak heeft mgr. Ccrritti o.a, gezegd, dat hij zich gelukkig achtte, dat 't dezen keer de nuntius is, die als deken van het corps diplomatique dte gelukweo.- schen vertolkt, omdat daardoor een eeuwenlange traditie hechter wordt. „Door de groote vTaagsfukken die het heeft zien oplossen en ook door die, welke thans zijn aangevat, maakte het jaar dat voorbij is reeds een grooto vooruitgang naar den wereldvrede, die de prijs moet zijn van de eenheid. Moge hot komende jaar weldra dat werk van pacificatie zien verwezenlijken Door de zending, die hun is toevertrouwd door hun resp. regeeringen, zullen de leden van het corps diplomatique gelukkig, zijn samen te werken met den president, zoo wel voor het hooger geluk van de mensch heid als ter bevordering van de vredelie vende aetde van Frankrijk in de geheele wereld." Millerand antwoordde met denzelfden wensch als mgr. Cerrettïe, dat 1922 aan de wereld eindelijk den volledigen vrede moge brengen, de rampen herstellen en tot zelfs de sporen van den langen en wrecden oorlog uitwisschen. „Niemand was meer bevoegd dan de ge zant van het hoogste moreele gezag, waar van mgr. Cerretti hier de vertegenwoordi ger is, om zich ten tolk te maken, namens het corps diplomatique, van die wenschen naar vrede en van die-n wil naar eenheid waaraan de regeering van de republiek zich zonder voorbehoud associeert." Rusland Wat de toekomst brengen zal. Op het 9do radencongres lieeft, naar uit Kopenhagen wordt gemeld, Trotzki een uitvoerig rapport uitgebracht over do le- gersterktc. Van de oudere lichtingen ston den nog onder dienst, die van 18981901. Het leger telde nu 1593.000 man. Het aan tal officieren bestaat voor 67i pet. uit plattelandsbevolking, 12 pet. uit arbeiders en do rest uit do overige Manden der maat schappij. De mililaire-sehoV-n worden uit sluitend 4 arbcüUjcugd. Bij de bespreking van de kwestie om het leger nog verder to demobiliseeron, wijst Trotzki erop, hoe in ZuLd-Rusland met En gelsch- en Italiaaqsch kapitaal tegen de sovjet wordt geintrigeerd, te r w ij 1 in hot Oosten Japan stukken van Ruslandpoogt te ontne men. Het rapport besluit: „Wij zullen in 1922 het bewijs leveren, dat wij onze grenzen, beter zullen beschermen dan tot nog toe is geschied". In aansluiting daarmede heeft de Oekra- insmhe sovjet commissaris Rakowsky na mens de andere sovjet-republieken ver klaard, dat zij bereid waren om met alle middelen de integriteit van het land te verdedigen. Roemenië. Uitbreiding der Kleine Entente. De Matin" verneemt uit Belgrado, da-t de minister-president van .Roemenië, Take Jonescu, er op aangedrongen beeft, dat op de te Parijs te houden conferentie der kleine Entente besloten zal worden, tot aansluiting van Oostenrijk en Polen. In goed ingelichte kringen in Belgrado gelooft men, dat deze conferentie reeds in de eerste helft van Januari zal plaats vin den en dat het zal gelukken Oostenrijk en Polen voor de Meine Entente te winnen. Zuid-Afrika. Staking in de Kolenmijnen. De staking der arbeiders van de steen koolmijnen is begonnen. Tot dusver heeft de beweging een kalm verloop. Van het Vaiicaan. Nieuwjaarsrede des Pausen. Bij de aanbieding hunner wenschon ter gelegenheid van Nieuwjaar door de kardi nalen heeft de Paus een toespraak gehou den, waarin hij hoofdzakelijk uitweidde over de belangrijkheid der nieuwe betrek kingen van den H. Stoel met Frankrijk. De H. Vader drukte vervolgens zijn leed wezen uit over de moeilijkheden van aller lei aard, waarmee de staten, die bij de in eenstorting van het vroegere Oostenrijk- Hongaarsche rijk zijn ontstaan, te kampen hebben. Daarna behandelde Zijne Heiligheid de Oostersche kwesties en herinnerde er aan, hoe Syrië in verscheidene staten ver deeld is, waarin de H. Stoel essentieele belangen heeft. Tenslotte sprak de Paus den wensch uit, dat de wereld, die nog in beroering ver keert, voorgoed tot den vrede moge terug- keeren. Buitenlandscte Berichten, Valsche Ncdcrlandsche Bankbiljetten in Duitschland. De Duitsche politie is er, naar de „TeL" meldt, in geslaagd, opnieuw de hand te leggen op een bende vervalschers van Ne derlandsche bankbiljetten. Tot dusver had men nog slechts do „zestig gulden fabriek" te Barmen ontdekt. Thans wordt uit Müu- chen gemeld, dat het de politie aldaar lukt is, een werkplaats te vinden waar zeer goede vervalschingen van Nederland- sche bankbiljetten van honderd gulden werden vervaardigd. Deze biljetten waren zóó goed nagemaakt dat zij slechts met de grootste moeite van de echte biljetten kunnen worden onderscheiden. De politie van München heeft een aantal personen gearresteerd. Dc storm. Ernstige verwoestingen in Duitschland. Het Noord-Westelijke kustgebied van Duitschland, voornamelijk te Wcster- land en hét eiland Sylt, zijn door den storm en de springvloeden weer grootr- verwoestingen toogebracht. Op het ei'ard is een stuk kuslmuur ter lengte van der tig meter w?pgeslagen. De springvloed drong het Kurhaus binnen en vernielde-de leeszaal. De schade wordt cp millioenon geschat. De D.'ensche driemaster „Hosannahis' gisteren in zeer gehavonden toestand op de rede van Deal nabij Dover aangekomen Het schip heeft dagen laag in den storm op de Noordzee rondgcdobDord. Het vaar tuig was beroofd van alie zeilen, het want was aan flarden gescheurd en het dek door de hocge zeeën gïheal sclioon ge veegd. Dc mannen waren wegens de groo to vermoeienissen tolaci uitgeput. Eag en nacht hadden zij moeten pompen om het schip boven valer te hcuden. In de laat ste dagen hadden zij zoo goed ais geen voedsel meer gehad. „Tel." Een bomaanslag tc 'Dinkelsbülil. Meer dan 50 gewonden. Uit Berlijn wordt* aan de „Tel." ge meld: To Dinkolsbühl, waar op Oudejaar# nacht, op 't marktplein een groote me nigte stond te luisteren, naar het koraal gezang op den kerktoren, heeft een jonge man een door hemzelf vervaardigde- boio te midden van het dicht opeen gedrongen volk geworpen. Door de bom, die met dy namiet, schroot cn spijkers was gevuld, werden voor zoover thans bekend is, meer dan vijftig personen gewond, waarvan twintig zeer ernstig. Elf personen zijn naar het ziekenhuis gebracht. De bomaanslag was waarschijnlijk be- doeld tegen do politie, daar zich nabij de plek, waar do bom werd geworpen, politie beambten bevonden. Epn aantal personen, die van medeplichtigheid worden ver dacht, is in hechtenis genomen. Een drama tc Berlijn. De Kurfürslendamm te Berlijn was Zondagavond het tooneel van een sen sationeel drama. Een krankzinnige rende om ongeveer zeven uur 's avonds van het station Zoologischer Garten den Kurfür- stendamm op, en stak met een dolk naar alle voorbijgangers. Verschillende personen werden gewond. Een wachtmeester van de veiligheidspolitie, die den krankzinnige wilde ontwapenen, werd zoo zwaar ge wond, dat hij kort daarna overleed. Eerst nadat een andere beambte der veiligheids politie den man door een schot in den buik buiten gevecht had gesteld, slaagde men erin, den razende te arrestecrcn. Hij werd naar de Charité overgebracht. „Tel." De moord te Borrnr mouth. Er is thans ctD sensationeel© vondst ge daan in de moordaffaire van 'het meisje to Bournemouth. Het kle.ne platte kof fertje, dat het meisje bij zich droeg en hetwelk zij van huis mee genomen had is in een boschjo teruggevonden, wel zes mijlen van de plaats van den moord, liet koffertje lag open, doch twee van de ge zonden telegrammen, lagen en er nog in, benevens eenige toiletbenoodigdheden en linnen. Op dit koffertje zijn verschillende vingerafdrukken gevonden, waarvan de politie voor het opsporen van den misda diger gebruik hoopte te maken. In de por- temonnaie was geen geld meer aanwezig. De plaats waar het koffertjp gevonden is vertoont geen spoor van autobanden, doch niet verder is de Beachroad. Men tracht nu verband te brengen tusschen het in het telegram genoemde Beachhouse en de Beachroad. Inbrekers. Dieven hebben zich Dondemacht te Rome toegang verschaft tot het palei3 van prins Massinni, een lid van de oudste familie der Italiaansche aristocratie, een afstammeling van Quintus Fabius Maxi- mus, die in 209 v. C. de Romeinsche legers in. den veldtocht tegen Hannibal aanvoer de. Er is voor honderdduizenden gld. aan kostbaarheden gestolen. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Men tast nog in het duister aangaand* den treinmoord. Vijf matrozen verdronken. De nieuwe bankbiljetten van 10 gld. Nieuw bankbiljet van ƒ10. De directie van „De Nederlandschd Bank" deelt in de „St. Crt." mede, dat zij een bankbiljet van 10 in omloop zal bren gen, dat het volgende aanzien heeft: Do voorzijde vertoont in het midden den volgenden tekst: DE NEDERLANDSCHE BANK betaalt aan Toonder TIEN GULDEN De Secretaris De President Deze woorden, in blauw gedrukt, zijit, omgeven door een in dezelfde kleur ge— drukten gegraveerden rand, in de boven hoeken waarvan de waarde-aanduiding „10" voorkomt. Op den voorgrond bevindt zich ter lin kerzijde van den tekst een mannenfiguur voortellende den arbeid en ter rechterzij de een vrouwenfiguur voorstellende de welvaart, elkander de hand toereikend. Tusschen die twee figuren, als symbool van den tijd, een gevleugelde zandlooper, omcirkeld door een slang, die de 6laart in den bek houdt. Achter en naast de beide figuren is, door verschillende attri buten, hun symbolische beteekenis ver duidelijkt In de staande randen, die het biljet rechte en links omsluiten, is de oranje appel als versicringsmoh'ef aangebracht. De voorzijde is over haar geheel be drukt met een grijsbruinen ondergrond, in het middenvak twee dolfijnen vertoonen- de, rustende togen een schelp, en de sL.r rfem kroDk-Vn.ie om een drietand. De keerzijde vertoont in het midden, in bruin gedrukt TIEN GULDEN, omlijst door een rechthoek)gen rand, even eens in bruin gedrukt, welke in de vier hoekon cirkelvoimige openingen heeft, welke zijn voorzien met de waarde-aan- duiding „10". Serielelters en nummers zijn in dezen rand driekleurig afgedrukt, en wel in het bovenvak en in een kleiner let tersoort in de beide staande kanten, ter wijl in de-n onderrand nogmaals de serie- letters zijn vermeld, thans voorafgegaan door het woord „Serie", waaronder tiet woord „Amsterdam" met de dagteekening van het biljet. De biljetten zijn gedateerd van 3 Mei 1921 af. Ter weerszijden, binnen den rand, is de strafbepaling van art. 232 van het Wetboek van Strafrecht afgedrukt De keerzijde is over haar geheel bedrukt met een lichtblauwen ondergrond, ver- toonende op regelmatige afstanden den leeuw uit het Rijkswapen en bezaaid met blokken. De biljetten worden gedrukt op papier van ongeveer 16,8 bij 9,9 centimeier, waarin als watermerk voorkomen de woorden „Ned. Bank". Zij worden voor zien van den stempel der nandteekeningen van don president en den secretaris. R.-!K. Staatsprogrnm. R.-K. Artsenve rceniging. Het Bestuur der R.-K. Art- envereeni- ging heeft naar „De Tijd" meldt besloten alsnog te trachten op hel R.-K. Slaatspro- gram geplaatst te krijgen: I. Betere verloskundige verzorging op het platte land door: a. Krachtiger steun voor opleiding van vroedvrouwen; b. Be tere salarieering der vroedvrouwen. II. Doelmatiger en krachtige bestrijding van het neomalthusianisme. III. Verbod tot het houden van spiritis tische seances. IV. Toepassing van hypnose alleen zuiver medische gronden. R.-K. Vrouwenbond. In overleg met de Dioc. Commissies van politieke voorlichting heeft naar de „Ka tholieke Vrouw" meldt, de Federatie van de R.-K. Vrouwenbonden in Nederland de volgende wenschen betreffende de wijzi gingen en aanvullingen van het R.-IC Staalsprogram aan het Bestuur van den Algemeenen Bond van Rijkskieskringor- ganisaties in Nederland toegezonden: 1. Toekenning van het getuigereeht aan- meerderjarige vrouwen: art. 20 B. W., art. 131 B. W., art. 991 B. W. en art. 23 wet op het Notarisambt, art. 858 W. B. v. Burger lijke Regtsvordering. 2. Benoembaarheid der vrouw tot arbi ter of scheidsvrouw, ar. 622 W.B. v. Bur- gerl. Rv. 3. Herziening van die vermogens-rechte lijke verhouding der gehuwden. 4. Benoembaarheid der vtouw tot Kin derrechter. 5. Bijzondere behartiging van de belaiw gen der groote gezinnen. 6. Wettelijke regeling voor fondsen voof Kindertoeslag. 7. Onbenoembaarheid en ontsla? mot

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1