13© Jaargang. VRBJOAG 30 DECEMBER 1921 No. 3710 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, 12.60 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week, i 2,60 per kwartaal. Franco per post 2 96 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's verkrijgbaar tegen betaling van 60 ct. per kwartaal, by vooruitbetaling. Af zonderlijke nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN. TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: opZUerdag 35 cent per regel Overige dagen 30 cent per rer Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. KLEINE ADYERTENTIEN, van ten hoogste 30 woorden, waarfik betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en verkoop f 0.75 's Zaterdag, overige dagen f 0.50 Dit nummer bestaat uit twee bladen Het politieke werk in de komende maanden Van verschillende zijden is aan het da gelijksch bestuur van den Algemeeiïen Bond gevraagd een overzicht te geven van den gang van zaken in de komende maan den, voor wat betreft de politieke actie ,van de R.-K. Staatspartij. Het dagelijksch bestuur voldoet gaar ne aan dit verzoek en meent den besten weg te bewandelen door iD de R.-K. pers het gevraagde overzicht te geven. Want al kan het niet instemmen met de hier en daar geuite klachten, als zoude de be langstelling in de politieke actie onder onze katholieke landgenooten zoo uiter mate gering zijn (de deelname aan de can- didaatstellingen in de kiesvereenigingen en aan de indiening van wenschen om trent wijziging en aanvulling van het Staatsprogram, bewijzen het onjuiste dier bewering), toch zal dit overzicht strekken tot verheldering van inzicht in het poli tieke werk dat te doen staat, en daarnaast een aansporing zijn om daar, waar de noodige en gewenschte belangstelling nog niet voldoende aanwezig mocht zijn, deze te doen toenemen. Wij moeten eenerzijds niet zwartgallig, doch anderzijds niet spoe dig tevreden zijn. Gelijk bekend, moesten de groslijsten van candidatcn voor de verkiezing in de katholieke Kiesvereenigingen vóór 15 De cember bij den Bondssecretaris ingeleverd zijn. Evenzoo moesten vóór dien datum de wenschen der locale kiesvereenigingen, en de adviezen der daartoe uitgenoodigde organisaties, omtrent e.v. wijziging en aanvulling van het R.-K. Staat-sprogram zijn ingediend. De wijziging en aanvulling van het Staatsprogram worden thans ver der voorbereid door het dagelijksch be stuur in overleg niet "den" voorzitter der R.-K. Kamerfractie, Mgr. dr. Nolens. Een concept-programwijziging van dit bestuur zal zoo spoedig mogelijk na het binnenkomen van alle adviezen worden ingediend bij het Bondsbestuur, dat daar na in den loop van Februari een defini-. tief concept vaststelt. Dit definitieve con cept zal op de agenda der Bondsvergade ring worden geplaatst. Te voren zullen de R.-K. Rijkskieskring organisaties e.v. amendementen op dit voorstel van hetBondsbestuur schrifte lijk kunnen indienen; terwijl het aan deze organisaties overgelaten wordt te zorgen ?Iat de locale kiesvereenigingen het voor stel in hare vergaderingen' behandelen, waarvoor een termijn van minstens zes iweken zal worden beschikbaar gesteld. Dit wat betreft de aanvulling en wijzi ging van het program. Over de ingediende groslijsten van can- didaten zal in een vergadering, te houden op Zaterdag 21 Januari, een Politiek Ad vies worden uitgebracht. Deze vergade ring, welke op dezelfde basis wordt sa mengesteld als.eene Bondsvergadering, is echter geen gewone Bondsvergadering. Zij is geheel afzonderlijk geregeld in ar tikel 9 van het Bondsrêglement, en be handelt dus uitsluitend het uit te bren gen Politiek Advies. De afgevaardigden, op die vergadering aanwezig, beraadslagen over de groslijsten, onder de leiding van het Bondsbestuur. Zij komen op deze ver gadering eenerzijds met voldoende gegevens omtrent de vraag, wat in het algemeen in den betrokken kieskring wordt ge- wensebt ten aanzien der candidatenlijs- ten, anderzijds zonder bindend mandaat-, wijl deze vergadering van afgevaardigden is een vergadering van overleg. Het moet mogelijk zijn in een of meer bepaalde ge- vfJlen wegens zwaarwichtige redenen in 't belang der katholieke zaak wijzigingen te brengen in de adviezen door de kies kringorganisaties voorloopig, als in eer ste instantie, uitgebracht. Het is echter duidelijk, dat deze z.g. Politiek-Adviesver gadering alléén door overleg en unanimi teit tot resultaten kan komen, daar het 0,1 juist zoude zijn door een besluit, bij meerderheid van stemmen te nemen, een v-vies to geven tegen den zin der afvaar- ging van een bepaalde kieskringorgani- a'ie, welke zulk afwijkend advies zou aangaan. Ongetwijfeld is deze vergadering van groot gewicht. Een welslagen daar van zal het bewijs leveren, dat in de or- "ganisatió der R.-K. Staatspartij rustig overleg en ernstig verantwoordelijkheids gevoel een objectieve eensgezindheid van zoovele afgevaardigden uit alle oorden ;les land mogelijk maken. Vermoedelijk zal deze vergadering bestaan uit ruim 100 :|i='C-vaardigdcn. Dezen wacht dus een verantwoordelijke en ernstige taak, daar kot goede verloop der verkiezingen in oo;e partij grootendeels in hunne handen •rust! Nadat het Politiek Advies is uitgebracht •zuilen in de kieskringorganisaties de stem mmgen gehouden worden over de gros- J'jrien, zullen dus worden aangewezen. welke der voorgestelde candidaten op de officieele candidaleulijsten zullen worden gebracht, en in welke volgorde. Deze stemmingen zullen gehouden worden in den loop der maand Februari. Op de Po- 1 itiek-Adviesvergadering zal een uiterste termijn voor het houden dezer stemmin gen worden afgesproken. Het dagelijksch bestuur was van oor deel, dat, na do vaststelling der candi- datenlijstcn zoo spoedig mogelijk de al- gemcene verkiezings-propaganda moest worden begonnen en ingeluid met een groolsche betooging der gansclie katho lieke partij-organisatie: den Nederland- schen Politieken Landdag. Reeds werd dit plan met den directeur van het Centraal Propaganda-bureau, den heer De Wolf, besproken en is besloten half Maart dezen groolcn propagandadag le houden. Ten aanzien van den Politieken Land dag, waarvan do voorbereiding Tecds is ter hand genomen, zullen binnenkort na dere mededeelingen worden gedaan. Inmiddels zijn door den directeur van het Propaganda-bureau een serie Vlie gende Blaadjes gereed gemaakt, en zullen verder als propagandamiddelen worden beschikbaar gesteld een verkiczingskrant „de Regeeringsvlag" en een affiche naar het ontwerp van Joan Colette, terwijl ge noemde directeur andere p'ropaganda- uitgaven in voorbereiding heeft. Uit het bovenstaande moge blijken, dat de politieke actie der katholieken reeds in vollen gang is, en men niet zal te klagen hebben over het stilzitten onzer partij. Mogen velen aan het politieke werk der komende maanden hunne beste krachten wijden, en door aller samenwerking een bevredigend resultaat worden bereikt. V Propaganda. feit, dat de S. D. A. P. in ons land 22 van de 100 Kamerzetels heeft, is toe te schrijven niet aan hare-iiHveadiss kracht, niet aan liaar de kiezers overtuigendo in nerlijke waarde, maar aan bare nooit rus tende, nimmer versagende propaganda naar buiten. Zoo deelde de voorzitter van het Arn- hemsche Congres in zijn openingsrede moe, dat van Schapers brochure aan de vrou wen 100.000 exemplaren zijn geplaatst, van een door mevrouw Wibaut vervaar digd schrift eveneens 100.000, van. Kleere- koper's brochure voor de zoogenaamde „Roode Week" 85.000 en van Sannes' ge schrift over de veenatreken 50.000, terwijl van een roode kerstkrant niet minder dan 636.000 exemplaren door het land werden verspreid. Dit zijn cijfers, die wij wel eens mogen bezien- Beschaving. Engeland wilde de duikbooten afschaf fen. Amerika wenschte het aantal te be- perkcti. Do andere groote mogend/heden, die te Washington confereeren Frank rijk, Italië, Japan verzotten zich daar tegen. En zoo is de duikboot gebleven! De verraderlijke aanvallen der onder zeeërs hebben in de laatste oorlogsjaren aan 20.000 non-combattanten (met-strij ders) het. leven 'gekost. En de beschaving(I) handhaaft dit ver schrikkelijke oorlogswapen, over welks ge bruik door Duitschland men zich tijdens den oorlog zoo (oprecht?!) verontwaar digd toonde. Dood-a.rme, ziellooze beschaving! BUITENLAND. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Ontevredenheid over het mislukken van het duikbootvraagstuk. Verwarde toestand op de Duitsche spoorwegen. Lloyd George verklaart, dat het lersche verdrag aangenomen of verworpen moet worden. Een middenweg is er niet De Ontwapenings conferentie. HET DU 1KB OOTEN VRAAG STUK. De mislukte poging. In verband met het feit, dab Frankrijk •blijft vasthouden aan een tonnage van 90.000 voor zijn duikbooten, welk cijfer driemaal zoo groot is als dat, hetwelk in het Amerikaansclie plan wordb voorge steld, is heb niet mogelijk gebleken be Washington tot een overeenkomst in zake de duikbooten te komen. Naar verluidt zouden de, besprekingen over dit onderwerp definitief gesloten zijn. Als een gevolg hiervan zouden de mo gendheden zooveel duikbooten kunnen bou wen als zij willen. Daarom moet Groofc- Britannië, zoo wordit gezegd zich niet alleen het rcöbt voorbehouden om duikbooten te bouwen, dioeh ook om zooveel hulpschepen te bouwen als noodig is voor de bescher ming van zijn handel. De „Times"-oorrespoaident te Washing ton meldt, dat nergens de bewering wordt geuib, diat bet uitblijven eener overeen stemming omtrent de duikbooten een on- gunstigen invloed zou moeten uitoefenen op de bekrachtiging der reeds getroffen regeling aangaande de groote schepen. In Washington betuigden de Italiaan- sche en Japansche afgevaardigden hun te leurstelling bij de hernieuwing der Fran- sche. voorstellen en verklaarden, dat hun regecringen ontevreden waren over Frank rijke houding. Aangezien Frankrijk echter blijft vast houden aan zijn eischen van 330.000 ton aan lichtere vioo teenheden en 90.000 ton onderzeeërs, zou men toch nog een uitweg trachten te vinden voor een overeenkomst door besprekingen te voe ren over de grootte der schepen en het kaliber der kanonnen voor de bewapening. Er is sprake van een Amerikaansch voor stel om den inhoud van bijkomstige sche pen tot ten hoogste. 10.000 ton to beperken, terwijl de kanonnen dier schepen hoog stens van 8 duim-kaliber zullen zijn. Balfour, het hoofd der Engelsdhe dele gatie te Washington, is niet erg gerust over Frankrijke houding. Hij legde zelfs de pertinente verklaring af, dat hij de Fransche plannen beschouwde als tegen Groot-Brittannië gericht. „Iedereen die de zaak van strategisch en technisch oogpunt 'beschouwt, zal dit moeten toegeven", zei- de hij, „juist ook, waarneer men let op den geografischen toestand. Tegen wie worden anders de schepen gebouwd? En met welk doel? Ik kan er geen voldoende antwoord op geven." De „Daily News" citeert nog een .nti- kel uit het „Journal', waaruit blijkt, hoe er in de eerste dagen van den oorlog over gesproken werd om 70.000 man koloniale troepen van Afrika naar Europa over te brengen. Admiraal Degony was er voor en de bouwer der Fransche duikbooten Si- Dioiïet was er zeker van,, dat hij voor dit doel schepen kon bouw<^ van 7 k 10.000 ton. In 1918 weid evénwel plotseling ver klaard, dat het plan praetisch niet uit voerbaar was en heit werd verworpen- De noodzakelijkheid van koloniale troepen is 'echter gebleken en bet plan van vervoer door onderzeeërs is thaais opnieuw in stu die, Curzon en Balfour, die het plan hebben willen ombrengen, hebben slechts bereikt, dat bet herleeft. Het blijkt duidelijk, diait Frankrijk de handen vrij wil hebben en zelf ongehin derd door zijn eigen onderzeeërs zonder Engels ch© tusschen komst de verbinding tussohem de bevolking van 100 millioen (blanken en zwarten) wil handhaven. België. Een motie van vertrouwen in de Kamer. De Kamer heeft met 82 stemmen (Ka tholieken en liberalen) tegen 7 stemmen en 67 onthoudingen (7 christen-democraten en socialisten) het wetsvoorstel tot vast stelling van bet contingent voor 1922 op 113.000 man aangenomen. De debatten over de regeeringsverkla- ring werden besloten met een rede van den socialist Hubin. Deze spreker trachtte een soort requisitorium tegen Woeste te 'houden door den katholieken staatsminis ter er van te beschuldigen, dat deze voor een groot deel oorzaak is van de oorlogs rampen, welke België hebben getroffen. Woeste verklaarde, dat hij niets op den laster van Hubin zou antwoorden. Indien God bean het leven liet, zou hij wel de ge legenheid vinden om zijn naam van allen blaam to zuiveren. Deze woorden werden door de Katho lieken levendig toegejuicht. De motie van vertrouwen in de regee- ring werd daarna met 79 (katholieken en 'liberalen) tegen 13 stemmen (socialisten) eoi 3 onthoudingen aangenomen. De rest der leden was reeds vertrokken. Duitschland. Do Spoorwegstaking. De Berlijmsche commissie van den Duit- sohen bond van Bpoorwegmannen heeft, naar de „Yorwarts" meldt, gisteren haar standpunt tegenover de afwijzende hou ding van het rijkskabinet terzake van de eischen der spoorwegmannen vastgesteld en besloten nogmaals met de regeering in contact te treden om door onderhandelin- gen een overeenkomst tot stand te bren gen. De bond van Duitsche spoorwegbeamb ten publiceert een verklaring, waarin o.na gezegd wordt: De beweging van Essen is ials een wilde stakingsbeweging te beschou wen. Het uitvoerend comité wijst elke deelneming af. Zoolang nog met het rijks- ministerie van verkeer onderhandeld wordt-, mogen. geen stakingsacties begon nen worden. Ook het algemeene verbond van spoor wegmannen spoort zijn leden aan aan geen plaatselijke acties deel te nemen. Door de partieel© spoorwegstakingen in het westelijke gedeelte van Duitschland, is ee.n groote verwarring in het zen te voorschijn getreden. Aan de staking nemen slechts arbeiders deel. Het centrale bestuur van de organi satie der Duitsche spoorwegarbeiders ont raadt nog steeds deelneming aan de be woging. Naar van gezaghebbende zijde wordt medegedeeld is de regeering vastbe sloten een afwijzende houding te blijven aannemen jegens de eischen in heb ultima tum vervat. Volgens berichten uit Dussel- idorf heeft do geallieerde commissie aan de stakingsleiders verzocht de Entente- transporten te blijven vervoeren, welk ver zoek toegestaan werd. Hongarije. Karl en Zita naar Wight? Naar de „Vossiscke Zeitung" uit "VVee- nen verneemt, zullen Karei en Zita van Habsburg binnenkort naar Wight verhui- een, waar een kasteel voor hen in gereed heid wordit gebracht. Frankrijk. Het gezantschap bij het Vaticaan. Bij de behaaideling van de begrooting voor buitenlands die zaken in den Senaat is nogmaals ernstig gedebatteerd over de cred iet aanvrage voor bet gezantschap bij bet Vaticaan. Het crediet werd ten slotte met 133 te gen 130 stemmen goedgekeurd. Engeland. De lersche Vrede. Verklaring van Llo y d George. In antwoord op vragen betreffende het lersche verdrag, heeft Lloyd George een verklaring afgelegd, waarin hij zegt: „Geen Britsche staatsman zou verder kunnen gaan, dan wij. Geen Britsch staats man zo-u een voorstel kunnen overwegen, waardoor Ierland buiten het Veroonigd Koninkrijk zou komen. Het verdrag stelt Ierland gelijk aan de andere staten van het Vereenigd Koninkrijk, Ierland heeft dezelfde ree! .--let- lidmaatschap van den Volkenbond cn elk recht dat Canada in rechten en volgens de grondwet heeft. En niet slechts de verwerping, dooh ook do verandering zelfs van het verdrag door Ierland of Groot-Britannië zou het zouder waarde makeai. Dit zou inderdaad tegen de belangen van beide landen zijn. De Brit sche regeering is tot de uiterste grens in 't verdrag gegaan en het heropenen van de besprekingen, die werden gesloten na een zeer volledige behandeling van elk punt zou vruchteloos zijn en is onmogelijk. De eerste minister voegde er aan toe, dat het werk van de ministerieel© com missie betreffende het vertrek der Brit sche strijdmachten, het afkondigen van «imnes-tie en het treffen van alle noodige schikkingen, welke noodig zijn om do ver antwoordelijkheid te doen overgaan op 'de Iers oh o voorloopige regcering, nu on- noodig wordt opgehouden, doordat het ver drag nog niet is goedgekeurd, doch na de goedkeuring zal het mot den meeaten spoed worden uitgevoerd. Hot is het voornemen der Britsche re- geering, zegt Lloyd George, om zonder vertraging haar verantwoordelijkheid over te dragen aan de voorloopige regeerlng, welke aan het bewind zal zijn gedurende do periode, welke noodig is om bet bestuur van den Ierschen vrijstaat to organisee- De ail Eireann zet de besprekingen voort. Do Dail Eireann hervat zijn besprekin gen over bet verdrag Disdag as Intus- sohen noemt bet verlangen der Tersohe openbare lichamen, waarbij inbegrepen zijn de Sinn Fein-b es turen in North Done gal en South Cory, tot ratificatie van het verdrag toe. Het bericht, dat een compromis zou zijn bereikt tusschen de oppositie-partijen be treffende do ratificatie van het- verdrag, is nog niet bevestigd. Deonlustent eBelfast. Dit jaar zijn te Belfast 110 personen ge dood en 540 gewond. Onder de eersten zijn 11 politic-beambten. Zuid-Afrika, Dreigende staking. In verband met de op 1 Januari ingaan de loonsverlaging dreigt in de kolenmijnen van Johannesburg sedert eenogen tijd een staking. De onderhandelingen tusschen de regee r in gaver tc-g enw o o rdigers en de ar- beidersleidera worden voortgezet. Perzië Een nederlaag van regeeringstroepen tegen Koerdische opstandelingen. De troepen der Perzische regeering, die tegen de horden van den Koerdischen rooverhoofdman Simko opereeren, hebben, naar door bet Britsche ministerie van Bui- tenlandsche Zaken wordt bekend gemaakt, hij Salmas een ernstige nederlaag geleden. Een Exchange-telegram uit Cons tan ti- nopel meldt voorts, dat de Perzen in do gevechten bij Salmas niet minder dan duizend dooden o-p bet slagveld bobben «achtergelaten. Naar verluidt, zou in de streek van Ta briz (in het Noord-Westen van Perzië, na*- Ibij de grenzen der republiek Azerbeids- jan) een autonome Koerdische regeering zijn gevormd. „Tel." BINNENLAND. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Het R.-K.Staatsprogram. De nieuwe Leerplichtwet. Vergadering van „St Deus Dedit" Ontslag Rijksambtenaren. Het conflict in de metaalindustrie. Ontslag Rijksambtenaren. Bezuiniging. In verband met het feit, dat het Rijk alle belastingen zal innen, waardoor ver schillende gemeenteambtenaren in Rijks dienst zullen overgaan, is gisteren plotse ling aan een honderdtal tijdelijke inspec teurs en adjunct-inspecteurs van de Rijks belastingen ontslag aangezegd in Mei en volgende maanden van 1922. Of hierdoor do achterstand, die er is op belastinggebied, blijkende uit het feit, dat de belastingen nu reeds ongeveer een jaar te laat geïnd worden, nog meer in het ge drang zal komen, moet worden afgewacht. „Msbd." Do Indische Lccning. Zéér aannemelijke aanbiedingen. Do Rcgee'ring heeft gistermiddag zeer aannemelijke aanbiedingen ontvangen voor do in do Verecnigdo Stalen to plaat sen Indische dollardleening. Uiterlijk Za terdag a.e. zal do beslissing vallen, welk' bod aanvaard wordt mmaa*» Do Spoorabonnemcnfcn. Strengere controle. Door do Nod. Spoorwegen is aan het' personeel voorgeschreven, dat met ingang van 1 Jan. 1922 alle abonnementskaarten ook van personen die als geabonneer- den bekend zijn steeds ter inzage ge vraagd en nauwkeurig nagezien irioe.tv>r den. Werkliedenkaarten. De afschaffing. Het Bureau voor de R.-K. Vakorganisatie heeft zich telegrafisch tot den Minister vari Waterstaat gewend in zake do afschaffiri/ an werklied enkaar ton op de spoorwegen. Het getal wcrkloozen. Sterke toename. Volgens opgaven van de besturen de* gesubsidieerde werkloozenkassen waren in de week van 28 November tot en met 3 December werkloos 45.566 leden, waar van 44076 mannen en 1490 vrouwen. In de week van 2120 November waren de cijfers 30.333, 28.993 en 1430. Uit do metaalnijverheid. De directeur van den Metaalbond meldt aan de „N. Rott. Crt.": In dc Woensdag gehouden algemeene ledenvergadering van den Metaalbond is naar aanleiding van liet verwerpen van bet voorstel van liet dagelijksch bestuur door de vakorganisaties bet volgende be sluit genomen: De aanvankelijke loonsverlaging van 10 pet. voor de meerderjarige cn van 15 pet, voor do minderjarige werklieden, zooals zij in ecnige afdcelingen van den Metaal bond ingevoerd is, zal thans bij de andere leden eveneens ingevoerd worden, cn wel gedeeltelijk 15 Januari en voor de overige, leden op 1 Februari e.k. Uit de textielindustrie. Do Fabrikantenvereeniging te Ensche dé heeft aan de hoofdbesturen der tex- tielarbeidersvcreenigingen op bun schrij ven, waarin hunne bezwaren tegen dei nieuwe hulpenregeling naar voren worde* gebracht, geantwoord, dat het niet moge lijk is den leertijd der wevershulpen op langer dan een half jaar te stellen, nu zei eerst met veertien jaren in de fabriek ko men, te meer daar mag worden aangeno men, dat ze op dien leeftijd het weven spoediger zullen lecren. Ook moeten dei fabrikanten zich door de invoering dezen regeling belangrijke financiecle offers go' troosten. De Fabrikantenvereeniging vind# dan ook geen reden om de aangevraagd* conferentie toe to staan. ...\lg. R.-K. Kunstenaars-Vcrecniging. In de jaarvergadering, gehouden to Am-., sterdam op 23 December, zijn in het hoofd bestuur gekozen als voorzitter: Ir. Josr, Cuypers; onder-voorzitter: Mgr. J. A. 3. van Schaik; secretaris: Frank Luns; pen' ningmeester: Ir. H. Thunnissen. Staand* de vergadering is tot eerc-lid benoemd Mr. A. Tepe, die als directeur van heti Centraal Bureau der K. S. A- in de func-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1921 | | pagina 1