WOENSDAG 14 DECEMBER 1921 No. 3697 Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN. BUITENLAND. BINNENLAND. 13e Jaargang. DeABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, 12.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week, 12.60 per kwartaal. Franco per post 12 95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's verkrijgbaar tegen betaling van 60 ct. per kwartaal, bg vooruitbetaling. Af- od erliike nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Op Zaterdag 35 cent per regel Overige agen 30 cent per regel Voor Ingezonden Hededeelingen wordt het dubbel© van het tarief berekend. KLEINE AD TEE TEA TIEN, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ei koop en verkoop f 0.75 's Zaterdag, overige dagen f 0. verbuur 50 Dit nummer bestaat uit twee bladen De Katholieke Sociale Week. De tweede les, die gistermorgen om even over 10 uur aanving, werd gegeven door mr, A. van Jole, rechtskundig advi seur bij het R.-K. Vakbureau. De stof, die behandeld werd was het ra denstelsel in Duitschland, Oostenrijk, En geland en Noorwegen. De inleider gaf eerst een omschrijving van hetgeen hij onder raden verstaat en dit zijn de colleges uit de bedrijven ge vormd om naar vaste bevoegdheden de belangen van het bedrijf te behartigen. Het politiek radenstelsel, zoo als Rusland dat kent, blijft derhalve uitgesloten. Door den inleider werden de volgende itelhngen geponeerd. L In de meeste landen van het sociaal- eoonomisoh ontwikkelingspeil van Neder land is op onderling verschillende wijzen, veelal van overheidswege, een radenstel- eel in het leven geroepen. II. De verwezenlijking van dit stelsel is weliswaar door de sociale onrust der laatste jaren niet onbelangrijk bevorderd, maar kan toch voor de in deze les meer bijzonderlijk behandelde landen een resul taat genoemd worden van de gestadige ontwikkeling der maatschappelijke krach ten. IE. Voor een vergelijking met het raden stelsel, dat in Nederland van Roomsch-Ka- tholieke zijde in concretia wordt voorge staan, zijn de volgende eigenschappen, die* de behandelde radenstelsels in het .alge meen aankleven, van belang: Wat hun algemeene positie aangaat: zij worden van overheidswege erkend als ad- viseerende instellingen, inzake kwesties, die betrekking hebben op bedrijf en be- drijfsgenooten. Wat hun organisatievorm aangaat: ook in losse ondernemingen kennen zij raden. Veelal worden de raden in een arbei ders- en een bediendengroep gesplitst. Wat hun taak aangaat: Met rechtspraak of bemiddeling zijn niet de raden, maar afzonderlijke instanties belast. De arbeiders krijgen inzage in en in vloed op de bedrijfsleiding voor zoover dit vereisohte is tot en uitvloeisel van het gel dendmaken van hun gelijkberechtigdheid bij het vaststellen der arbeidsvoorwaarden In de middagles handelde Prof. J. D. J. Aengenent over het bedrijfsradenstelsel in Nederland. De spreker kwam tot de volgende stel lingen I. Het bedrijfsraden&telsel, zooals het in Nederland is gedacht door de vier Roomsch-Katholieke vakcentralcn en zoo- als het door de combinatie van deze vier vakcentralen tot uiting is gebracht in het Paasch-manifest van April 1919 en van het eerste Congres van den R.-K. Centralen Raad van Bedrijven in Juni 1919, is een concrete belichaming van de organische staatsidee en van de solidariteitsgedachte, welke steeds door de christelijke sociolo gie als leidende beginselen zijn verdedigd. II. Het Nederlandsche bcdrijfsradenstel- Bcl is vooral hierom te verkiezen boven bet Duitsche stelsel der bedrijfsraden, om dat het gedragen wordt door de organisa ties, die uit het reëelc leven zijn - ge groeid, en niet zooals in Duitschland indi vidualistisch is opgezet. III. De gewone bedrijfsraden, de alge meene bedrijfsraden en de Centrale Raad van Bedrijven vormen in verband met het op geregelde tijden te houden Congres en do Consumentenraden een gelukkige com binatie van instellingen die den socialen Vrede in ons vaderland op behoorlijke wijze kunnen bevorderen. IV. Slechts dan mag men van deze uiter lijke regelingen het verhoopte gevolg ver wachten, wanneer allen ook inwendig de 8olidariteitsgezindheid trachten aan te kweeken en tot vollen bloei te brengen. V. Het ideaal, dat de voorstanders van het bcdrijfsradenstelsel trachten te be reiken, is de publiekrechtelijke regeling van het bedrijfsleven. De vierde stelling werd door den inlei der ongeveer als volgt uitgewerkt: Onnoodig moest het zijn op de solidari- ïeilsgezindheid de aandacht te vestigen. Wat baten echter papieren regelingen als cr niet naar gehandeld wordt. De kapita listische geest moet uit de maatschappij verdwijnen en daarvoor in de plaats moet de liefde komen. Onder kapitalistische productiewijze kan men drie dingen ver slaan. Het aanwenden van veel kapitaal bp do eerste plaats. Dit moet natuurlijk niet verdwijnen. Op de tweede plaats ver- Blaat men er onder hot stelsel, waarbij do kapitalen in privaat bezit zijn. Ook daar op antwoorden de Katholieken, dat het ka- Püaal niet moet worden onttrokken aan «et privaat bezit. Het leven in oen colïec- Jjyistischen staat is nu eenmaal niet moge- j|jk. Op de derde plaats is aan de produc- «ofaclor der menschelijke actie. Dit ka- wogokend in verhouding tot den produc- der menschelijke acte. Dit ka pitalistisch stelsel behoort te verdwij- n en voor siles moet er komen de inner lijke geest van naastenliefde, waarbij inlei der zich beroept op de woorden van de Pausen Leo XIII, Benedictus XV en den ge nialen Warmondschen Prof. Broere.die in zijn „Bezadigd woord" zeide: een verhou ding van pure rechtvaardigheid is onmo gelijk als zij niet wordt overheerscht door de naastenliefde. Van weerszijden moet de liefde worden aangekweekt, want men komt er niet als men blijft vragen: ben ik dan niet in mijn recht.Verdwijnen moeten verschillende verhoudingen in de samen leving. De exhorbitant hooge loonen van de bouwvakarbeiders moeten niet gehand haafd worden. We zien vaak dat handen arbeid beter wordt betaald dan geeste lijke arbeid en zulks is niet juist. Daaraan moet uit solidariteitsgezindbeid niet wor den vastgehouden. De avondles die was bestemd voor de behandeling van het onderwerp: socialis me en solidarisme, werd wederom door een goed aantal toehoorders bijgewoond. De les werd gegeven door Mr. J. R. H. van Schaik, lid der Tweede Kamer. De stellingen van Mr. van Schaik luid den: I. Met socialisme en solidarisme voorzoo ver ©economische stelsels wordt beoogd, verbetering te brengen in de maatschap pelijke toestanden. II. Onder socialisme heeft men te ver staan elk stelsel, waarbij de productie middelen zijn in handen van de gemeen schap en de voortbrenging en verdeeling der goederen door de gemeenschap ge schiedt. IIL Onder solidarisme heeft men te ver staan elk stelsel, waarbij de voortbren ging en verdeeling der goederen gesehidet onder leiding van autonome bedrijfsorga nen. IV. Het solidarisme kan in tegenstelling tot het socialisme, dat het organisch ka rakter der maatschappij miskent, tot ver betering der maatschappelijke toestanden leidon. V. Vorbetering is niet duurzaam moge lijk, indien de maatscbappij niet bezield is van den geest van rechtvaardigheid en naastenliefde. V Naïef. Een propagandist der 8. D. A. P. heeft bij een niet-socialist „Het Volk" in huia gebracht. En deze nieuwe lezer vertelde hem kort daarna Toen ik „Het Volk" doorlas vielen xxxij vele dingen op, waar ik tevergeefs in mijn courant naar gezocht heb. In debat over de uiteenloopende richtingen van diverse partijen, viel mij weer op, dat deze verschillen zoo zonder eenige haat of schelden bespro ken werden. Aldus vertelt althans die propagandist in „Het. Volk". Wie het gelooven wil „Het' Volk"„zonder eenige haat of schelden"'t Is als de bewering, dat water brandt! De propagandist is erg naief als hij meent, dat we zijn bewering gelooven.; tenzij misschien de 'bedoelde nieuw ei „Volk"abonné buitengewoon verstand is. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. De beslissende dag voor den lerschen De overeenkomst inzake den Stillen Oceaan geteekend. 08 regeering van Albanië omvergewor pen. Revolutie in Peru. Spoorwegongeluk in Amerika. De Ontwapenings-conferentie. De onderteekening van het verdrag. Do overeenkomst inzake den Stillen Oceaan is gistermorgen door de vertegen woordigers der vier deelnemende mogend heden formeel geteekend. De commissie voor den Stillen Oceaan en het Verre Oosten nam een resolutie aan behelzende dat de vier betrokken mogend heden overeenkomen, de buitenlandsche postkantoren in China niet later dan 1 Jan. 1923 op te heffen op voorwaarde, dat een doeltreffende CMneeédhe postdienst wordt in stand gehouden. Een Amerikaan over het Viervoudig Verbond. In den Amerikaanschen Senaat heeft B or ah. Maandag in een* redevoering ge zegd, dat het nieuwe viervoudig verbond niets anders zou zijn dan een militair ver bond, tenzij de conferentie werkelijke re sultaten bereikte inzake de ontwapening. Borah zeide voorts, dat het resultaat der conferentie ontmoedigend zou zijn, indien zij eindigde zonder duikbooten, ver gifgas en ander barbaarsche wa-pens verboden te hebben. Briand en Lloyd George 8 amen naar Washington! H. N. verneemt uit Parijs: Vogens het „Petit Journal" houdt men in diplomatieke kringen te Parijs rekening met de mogelijkheid, dat Briand en Lloyd George tegelijk naar Washington zullen gaan. België. De Kabinetscrisis opgelost Naar het persbureau V. D. meldt, is mi nister Theunia eindelijk ei in geslaagd een kabinet samen te stellen. Het nieuwe ka binet bestaat uit: Theuni8 (Financiën), Jas. er (Buitenland-^ Berrijer (Binnenland), van de Vijvere (Eco nomie), Ruzette (Landbouw), Deveze (Oorlog), Neujean (Spoorwegen), Ja-nson (Justitie), Franck (KoloniënX Hubert (We tenschappen), en Depelsmaecker (Indus trie). Engeland. DE IERSCHE VREDE. Debesl i s a e n d e dag. Uit Londen wordt gemeld: De politici betitelen de gedenkwaardige parlements zitting, die heden plaats heeft als een „zitting zonder weerga", omdat al le precedenten geheel worden verwaar loosd. De zitting zal oen record slaan, 's Konings rede zal kort zijn en zich be perken tot één punt. Zij die het adres van antwoord in de beide Huizen voorstellen en ondersteunen, zullen geen parlementai re debutaten zijn, doch veteranen in den Home Rulestrijd of ervaren parlementa riërs. Bovendien zal het adres zich niet be perken tot een formeelo betuiging van dank voor de genadige troonrede, doch zal uitdrukking geven aan de goedkeuring van het parlement van het verdrag Het feit. dat de eerste-minister onmid dellijk nadat het adres van antwoord zal zijn ingediend en ondejftteand het woord zal voeren zonder volgens de gebruikelij ke practijik te wachten op de rede van den leider der oppositie, zal een definitieve inbreuk bp de parlementaire gewoonten beteekenen. Een proclamatie der Ierse h e bisechopp e n. Een laatste proclamatie werd door de bisschoppen te Dublin bijeen, aan het volk gericht, om het aan te sporen, heden voor al, God te bidden, opdat de Goddelijke voorlichting met de leden van de Daal Eirea-nn moge zijn in hun beraadslagin gen en besluiten. De Valera. De Valera heeft een mededeeling gepu bliceerd, waarin hij ontkent, dat Ierland's eer op het spel staat bij de ratificatie der overeenkomst-, daar de gevolmachtigden naar Londen werden gezonden onder de uitdrukkelijke voorwaarde, dat geenerlei bereikte overeenstemming zou worden af hankelijk gemaakt van ratificatie door 't „Dail" en het long. De overeenkomst kon verworpen worden indien zij het land niet beviel. De ratificatie, aldus De Valera, is geen bloote formaliteit. De „Daily News" meldt, dat De Valera, bij aldien de „Dail Eireaann" de Tersche overeenkomst aanvaardt, zich uit de poli tiek zal terugtrekken en wederom tot zijn boeken zal terugkeeren. Hij was vroeger professor in de wiskunde en de Keltische taaal aan Maa-ywooth-college. Albanië. De regeering omvergeworpen. De „Temps" verneemt uit Tirana, dat de regeering te Tirana door de volgelingen van Essad pasja is omvergeworpen en dat de leden ervan in de gevangenis zijn ge zet Men vreest voor een confliot tusschen de nationalisten en de Italiaa-nschgezinde elementen. Japan. Een aanslag op den Premier. Zondag jj. is te Tokio een aanslag ge pleegd op den nieuwen Japanschen pre mier Takahasji. Naar vernomen wordt is dit reeds de tweede aanslag binnen en kele dagen op het leven van den premier. Amerika. Revolutie in Peru. Revolutionaire troepen, die in het Oos ten van Peru oper ere eren, hebben gisteren de troepen der regeering verslagen. Van het Vaticaan. Bisschop Neumann venerabilis. In tegenwoordigheid van den Paus, tal rijke prelaten, theologen, vertegenwoordi gers van religieuze instellingen en orden, benevens Italiaanscl\e en buitenlandscho kerkel ijke ho o g wa a r digh ei cl s bekleed er s had Maandag de voorlezing plaats van t decreet betreffende de heldhaftige beoefe ning de-r deugden door den eerbied waar dig en Neumann, Redemptorist, bisschop van Philadelphia. Na voorlezing van het decreet las de Hoogeerw. Pater Murray, de generaal der Redemptoristen, een adres van hulde en dank voor, waarin hij de vreugde uitdruk te vau het vaderland van Neumann, de orde der Redemptoristen en van alle Ka tholieken van Noord-Amerika. De H. Vader wees er in Zijn antwoord op, dat het decreet door alle Katholieken met vreugde moest worden vernomen, om dat allen de gelegenheid moesten gebrui ken om de deugden van den eerbied waax- digen Neumann na te volgen. Msb. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. De inlijving van de militielichting 1922. (Leger en Vloot). De Tweede Kamer heeft de behandeling van de Grondwetsherziening beëindigd. (Staten-Generaal). Spoorweg GoudaBoskoopAlphen. Over vijf jaar. De procedure tot onteigening dor gron den, noodig voor den aanleg van. den spoorweg Gouda—BoskoopAlphen aan den Rijn ia thans in een nieuw stadium gekomen. De stukken plannen en teckeningen liggen thans voor de tweedemaal ter vi sie, terwijl een commissie uit Gcdcputeer de Staten van Zuid-Holland op 6 Januari 1922 zal zitting houden om bezwaren van belanghebbenden, die intussehen ook schriftelijk kunnen worden ingediend, aan te hooren. He!, zal evenwel nog zeker eenigen tijd duren voor het fcenoodigde terrein in eigendom zal zijn verkregen. De trein zal over vijf jaar kunnen rij den, indien geen bijzondere omstandighe den vertragend optreden. Uit de Metaalnijverheid. In een conferentie tusschen de Conv- missie-van Tien uit de samenwerkende metaalbewerkersorganisaties en de firma Frans Smulders te Utrecht, lid van de R.- K. Werkgeversvereeniging, heeft de firma verklaard gevolg te zullen geven aan het besluit tot loonsverlaging, met dien ver stande echter, dat zij een kinderbijslag uitkeert van" 1} pCt. van het verlaagde loon per kind, tot een maximum van 6 pGt. gedurende 4 maanden, onder verdere bepaling, dat de firma de loonsverlaging met terugwerkende kracht ongedaan zal maken, indien de werkgevers den strijd zouden verliezen. De Commissie van Tien heeft verklaard ook over loonsverlaging in dezen vorm geen onderhandelingen te kunnen voeren. De arbeiders der firma zal dus worden ge adviseerd in staking te gaan. Krupp in Holland. In aansluiting bij de berichten betref fende een vestiging van een Krupp te Rotterdam, bericht de „Köln. Ztg." thans, dat onder den firmanaam Fried Krupp Reederei ünd Transportbetrieb te Rotter dam een nieuwe maatschappij is opge richt met een kapitaal van ƒ200 millioen, waarvan voorloopig 40.000.000 wordt uit gegeven. De leiding van de onderneming berust uitsluitend bij do fa. Fried Krupp A. G. De maatschappij heeft uitsluitend ten doel, de reederij- en transportbelangen der Essensche firma in Rotterdam te be hartigen. Passeneontrolo in Duitschland. De Duitsche consul-generaal te Amster dam verzoekt ons mede te deelen, dat het aantal personen, die in strijd met do be palingen zonder pas en visum in het be zette en onbezette gebied van Duitsch land vertoeven, voortdurend toeneemt, waarom de Duitsche Regccring genood zaakt is de passencontrole aan de Weste lijke grens van bezet Rijnland te verschcr pen. Indien een buitenlander de bepalin gen overtreedt moet het viervoudig be drag van het oorspronkelijk visum wor den betaald, terwijl bovendien nog an dere strafbepalingen kunnen toegepast worden. Huur van arbeiderswoningen. Volgens het „Hbld." zou het in het voor nemen van de regeering liggen, te eischen, dat de huuropbrengst van met rijks voor schotten gebouwde arbeiderswoningen in he.t vervolg ten minste zal moeten bedra gen zeventig procent van,- de exploitatie kosten. Ned. R.-K. Bond van Handels-, Kantoor- en Winkelbedienden. De Nod. R.-K. Bond van Handels-, Kan toor- en Winkelbedienden „St. Franciscus van Assisië" hield Maandag te Utrecht eene buitengewone bondsvergadering on der leiding van den voorzitter, den heer A. A v. Hamersveld. Bij zijn inleiding memoreert hij den zwo ren strijd in de metaalindustrie ©u wekt op tot het geven van flinken financieelen steun door de leden, waar het hier gaat om een strijd tegen de toepassing der o ui- liberale theorieën. Medegedeeld werd dab de onderhande lingen met Vroom Dreesman over dal loonregeling betrokken zijn, omdat de fir ma de wijzigingen van het Bondsbestuur niet wenscht te accepteeren. In 't kort memoreert spreker het to$ stand komen der loonregeling met den Ned. R.-K. Bond van Handelaren in Ma nufacturen en Aanverwante vakken. t Wegens de toepassing van de loonrege ling, rakende de periodieke verhoogingen, moesten de bonds besturen van de R.-K. ea Christel. Beda enden organisaties de onder handelingen met de R.-K. V ere enig in j voor den Geld- en Effectenhandel verbre ken. De bondsvergadering ging hiermede accoord. Medegedeeld werd de stand van zake£ betreffende de Internationale Federatie van Christelijke Bediendenorganisaties. De vergadering gaf volmacht aan he$ bondsbestuur cm zoo spoedig mogelijk t* komen met een nieuwe loonregeling voor <k winkelbediend en. Hierna werden eenige huishoudelijke zs ken behandeld. Het Bureau voor de R.-K. Vakorganisatie en de R.-K. Centrale Raad v. Bedrijven Het bestuur van het Bureau voor dC R.-K. Vakorganisatie heeft Prof. Mr. J. A. Veraart uitgenoodigd in den R.-K. Raaf van Bedrijven als zijn Economisch-Advk; seur te willen optreden. Prof. Veraart heeft deze uitnoodiging aanvaard. In ver band hiermed heeft hij gemeend zijn voor zitterschap van den R.-K Centralen Road van Bedrijven te moeten neerleggen. Hij) heeft, het Bestuur uitgenoodigd tot een laatste vergadering onder zijn presidium, op Dinsdag 20 December a.s. Het R.-K. Vakbureau heeft Mr. A. van Jole, zijn Economisch-Juridisch- Adviseur, als bestuurslid van den R.-K. Centralen Raad van Bedrijven aangewezen, in- de plaats van den be#*r p T ^f-rravc.s De werkioozeoa i.it,enng De Minister van Arbeid heeft naar wij vernemen een circulaire ter kennis ge bracht van de besturen der gemeenten, toegetreden tot de regeling vervat het' Werkloosheidsbesluit 1917, waarin do mi nister meedeelt bereid te zijn de steun- verleening aan de noodlijdende werkloo- zenkassen in 1922, vermeld in zijn circulai re van 5 December, na 1 Januari 1922 even eens van toepassing te doen zijn voor de werkloozenkassen in het transportbedrijf, evenwel met inachtneming van de volgen de wijzigingen. De in evengenoemde circulaire sub. 2 op genomen maximum uitkeexingsbedrageni per werkdag zullen voor de werkloozenkas- Ben der transportarbeiders vereenigin gén worden vastgesteld als volgt: Gemeente le klasse: voor gehuwden en kostwinners 2.50, voor ongehuwden niet bij ouders inwonend 1.30 en voor ongehuwden bij hun ouders inwonend 1voor gemeente lie klasse: zijn deze bedragen resp. ƒ2.25, 1.70 en 0.90voor gemeente IITe klas se resp. ƒ2, ƒ1.50 e«n ƒ0.80. De loonnormen voor arbeiders zonder vast dienstverband (losse haven- en trans portarbeiders, losse arbeiders) worden itt verband hiermede aldus gewijzigd, dat in de drie gemeenteklassen de. maximum uib- keerings bedragen voor gehuwden en kost winners als maximum uitkeeringsbedragen per dag worden beschouwd, behoudens wat betreft die gemeenten, waar op grond van de bestaande loonnorm reeds thans lagere maximum-bedragen dan bovenge noemde worden uitgekeerd. Het bedrag der uitkeering aan Zuiderzeevisschers en de met deze gelijkgestelden ƒ1.65 per werk dag. blijft ongewijzigd wat betreft de ge huwden en kostwinners, terwijl aan de on gehuwden niet- en wel bij hunne ouders in wonend, niet meer mag worden uitgekeerd dan resp. 1.30 en 0.70 per werkdag ge durende hoogstens 36 dagen in de periode 15 November15 Maart. b. Uitkeeringsduur en uitkeerir.gsperio- de. Van 1 Januari 1922 af, wordt do uit keeringsduur bepaald op ten hoogste 6® dagen per kalenderjaar. De bepalingen be treffende de uitkceringtsperiode voor Noord zeevisschers (haring-, beug- en tre-ilervis- 8che.rs) blijven gehandhaafd, ook die be treffende de uitkeeringsperiode en den uit keeringsduur voor Zuiderzeevisschers noi de met dezen gelijkgestelden. De werkloo zenkassen der transportarbeidersverceni- gingen verstrekken geen uitkeering bij in krimping van den normalen wekelijkschent werktijd. Voor die vereenigingen blijven' de reglementaire bepalingen te dezen aan-; zien gelden. Overigens zijn de verdere be palingen voorkomende in evengenoemde! circulaire mede van toepassing op def steunregeling voor werkloozenkassen irf' het transportbedrijf. Deze regeling zal gelden, voorzoover zij zich bereid verklaren daarvan gebruik te maken, voor de volgende vereenigingen? Centrale Bond van Transportarbeiders ;.1 Ned. B.-K. Bond van Transportarbeiders „St. Bonifacius", Nederl. Federatie^ vani TransportarbeidersChr. Zeelieden- bond in NederlandChr. Dem. Bondl van Zeelieden, Haven- en Transportarbei ders N«derl. Bond van Chr. Fabrieks- en Transportarbeiders (voorzoover be

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1921 | | pagina 1