Jaargang. HATERDAG 10 DECEMBER 1021 3694 Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN. BUITENLAND. BINNENLA Dit nummer bestaat uit drie biaderi, waaronder het geïllustreerd Zondagsblad. Pe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor loeiden 19 cent per week, 12.60 per kwartaal. J onze Acrenten 20 cent per week, 1 2.60 per kwartaal. Franco per post 12 96 per kwartaal, pet beïllnstreerrt Zondagsblad is voor de Abonné's verkrijgbaar betaling van 60 ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af- mderlirke nummers 6 ct.. met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. POSTBUS No. II. TELEFOON INTERC. 935 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: cp Zatelag 35 cent per regel Overig© agen SO cent per regel V oor Ingezonden Mededeelingen wordt het dabbclo van het tarief berekend. KLEINE ADTEBTENTIEN, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhaar koop en verkoop f 0.75 's Zaterdag, overige dagen f 0.50 De actie in vollen gang! Sinds Paus en Bisschoppen heel het Ne- (jj jerlandsohe Katholieken-leger mobiel heb- ben gemaakt om te komen tot de oprich- lieg eener Katholieke Universiteit die i\\ den bijna voltooiden domtoren onzer room- ^^sche emancipatie schitterend moet bekro nen zijn in alle parochies comité's op gericht op last van het Doorluchtig Ëpis- ipaau om de noodige geldmiddelen voor jze errootsohe enderneming bijeen te brengen. Wie het Katholieke volk van Nederland kent. dat groot geworden is in strijd en 'fervaardigheid. zal de stellige overtui ging hebben, dat deze grootsche opzet glagen moet en dat de R.-K. Universiteit gpoedig opgericht zal kunnen worden. Beed<s nu bereiken ons van alle kanten berichten van daadwerkelijk enthousiasme on van groote offervaardigheid, nu einde lijk bet groote ideaal verwerkelijkt gaat worden om aan onze kinderen ook Ka tholiek hoogex onderwijs te geven. Nu vooral dringt de noodzakelijkheid hier van, wijl in de verantwoordelijke positie - welke wij langzamerhand gaan inne men 't allernoodigst is, dat wij over S mannen en vrouwen beschikken, die ,hoog ontwikkeld en tevens principieel Katho liek zijn. En vreugde trilde er door heel het Ka tholieke volk, toen het magistrale schrij flij ven onzer Bisschoppen arm en rijk, jong [IJlen oud. patroon en arbeider, allen zonder uitond ering, opriep om dit heerlijke werk mogelijk te maken. Met. rotsvast vertrouwen baden wij al- Ien tot God, om de gTOotsche actie te ze- genen en van succes te verzekeren. Met heilige geestdrift stelden priesters en leeken zich beschikbaar om als leden van dc parochiale comité's een levend deel uit te maken van de georganiseerde in actie. 1/ Met groote offervaardigheid wo-rden thans in ruimen mate de gelden binnen gebracht voor ons heilig doeL Degenen, die door God rijkelijk met aardscke goe deren gezegend zijn, willen uit hun over vloed ook rijke gaven afzonderen, maar ook de arme ontziet zijn moeitevol ge spaarde penningen niet, om toch ook iets voor de Katholieke Universiteit ai te staan. Wie zou willen achterblijven? Terecht kon ik boven dit artikel schrij ven „de actie in vollen gang Want in alle parochies zijn de parochia- comitó's opgericht. Circulaires, brochures, enz. worden over- fil rondgezonden. De geestelijken op den kansel, de socia le leiders in hun organisaties, propagan disten op meetings wekken de Katholie ken op, om nu het prachtige werk te doen slagen. j Zelfs tooneel-, zang, kunstvcreenigingeu, [voetbal- en turnclubs stellen hun batig saldo ter beschikking der R.-K. Universi teit, die komen moét. De ijvervolle leden der parochiale comi té's gaan op dringend verzoek van den Bisschop de mensclien persoon- 1 ij k bezoeken, ontzien tijd noch moeiten, om hun parochie kranig te voor schijn te doen komen. Zulk een actie 't kan niet anders moot een groot succes worden! En reeds nu komen er hoopvolle berich ten binnen, die onze verwachtingen verre overtreffen. Ik denk hijvoorbeeld aan het kleine Oud-Ade, dat met zijn 500 commu nicanten bijna ƒ1800 schonk en nog onge veer ƒ300 toezegde als jnarlijksche bijdra ge. Dat is schitterend I Zóó zal ook spoe- ïen medische en natuurkundige facul teit werkelijkheid kunnen worden. En ook andeTe berichten maken mij op timistisch. Als ik hoor van de reusachtig© actio in het enthousiaste Hille.gom, Zoe- terwoude, enz. dan moeten ook daar de resultaten schitterend worden. Blij en geestdriftig zien wij 'de komen- Öo weken tegemoet. Bijna overal wordt zeer hard gewerkt! Straks komen de rijke gaven binnen! Dan komt de groote vraag: zal de R.-K. (Universiteit mogelijk zijn? Ik voor mij durf nu reeds deze vraag be antwoorden met een overtuigen j a. "Want, ttafc d© Katholieken will e n, komt, ook «<1 moet het de grootste offers kosten Moge God Zijn onmisbaren zegen aan doze offervaardigheid en onbaatzuchtige ac •ta schenken! J. P. VERHAAR, pr. t .Warmond, Groot-Seminarie. 'N.B. Ondergeteekende, secretaris van 'tab diocesaan Universiteibs-Comité stelt ®-an de parochiale comité gratis beschik bar: brochures^ inteekenformulaeren, re- Saementen, 'n cliché van een symboliek© tekening (geschikt vóór circulaires), enz. ®ov©ndd©n verstrekt heb secretariaat aller- «ando inlichtingen ovér de te voeren actie, ■prebewL ®nz. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Scheuring in de Sinn Feingelederen. De Valera en twee anderen tegen de overeen komst met Egeland. Aftreden van de Va lera te wachten. Ook Nederland in het Viervoudig Ver bond voor de Stille Zuidzee-belangen? Het Kapp-proces. De Ontwapeninas-conferentie, DE BONDGENOOTSCHAPPEN. Het Viervoudig Verbond. De vier voornaamste punten van de viervoudig© overeenkomst zijn: Punt 1 stelt voor de territoriale inte griteit van het Zuidzeegebied en verplicht elk© mogendheid het gebied van een an dere mogendheid niet aan te vallen. Punt 2 zegt, dat in geval de levensbelan gen van eenigerlei mogendheid in de Zuid zee wordt bedreigd, deze mogendheid de moreel© verplichting heeft de ander© te raadplegen alvorens handelend op te tre den. Punt 3 zegt, dat in geval van een ge schil tusschen twee der contracteerende partijen, de andere twee uitgenoodigd zul len worden te bemiddelen en als scheids rechter op te treden. Punt 4 voorziet in de afschaffing van het Engel8 ch-Japansch verdrag, dat eindi gen zal bij do ratificatie van het nieuw© verdrag. Nederland in het Vier- voudig Verbond? Volgens de Amerikaansche bladen, wel ke d© 4 punten van het accoord, dat tus schen de vier groote mogendheden betref fende het Stille Zuidzee-vraagstuk zal to-t stand komen, bespreken is het waarschijn lijk, dat ook Nederland, dat in do Stille Zuidzee eveneens groote belangen heeft, verzoeken zal in dit viervoudig ver bond te worden opgenomen. Overeenstemming inzake de kwestie der Still© Zuidzee. Reuter verneemt, dat de overeenkomst inzake de kwestie van de Stille Zuidzee de goedkeuring verwierf van alle betrok ken mogendheden. De definitieve «ekst wordt thans opgesteld. Verwacht wordt, dat Hughes den tekst zal meedeelen in een plenaire bijeenkomst, over enkele da gen te houden. OORLOGVOERING. Tegen chemische strijdmiddelen. De commissie voor advies van de Ame rikaansche delegatie ter ontwapeningscon ferentie heeft geadviseerd, om bij even tueel© toekomstige oorlogsvoering van alle chemische strijdmiddelen af te zien. Het rapport is opgesteld door Pershing. 'Men gelooft echter niet, dat bet rapport do zienswijze weergeeft van alle andere hooge legerautoriteiten. De officieren zijn over 't algemeen van opinie, dat vergif tige gassen en andere chemische middelen moeten beschouwd worden als ieder ander wapen. De 5—53 verhouding aanvaard? Reuter meldt aan enkele bladen, dat, volgens den correspondent van de „Mor ning Post" te Washington de regeering te Tokio onvoorwaardelijk do voorgestelde vlootverihouding van 5—5—3 heeft aan vaard. EEN SCHRIJVEN AAN DEN H. STOEL. Naar de „Croix" uit Rome verneemt, heeft do H. Stoel een schrijven ontvangen van Hughes, secretaris van de conferentie t© Washington, waarin wordt gezegd, dat de leden der conferentie diep getroffen zijn geweest door de betuigingen van'sym pathie en solidariteit, welke uit alle dee- len der wereld werden ontvangen, en dat onder deze betuigingen die van den Paus hun bijzonder aangenaam is geweest. Hughes verzoekt dan ook kardinaal Gaap and, aan wien het schrijven is ge richt, aan den H. Vader de uitdrukking zijner erkentelijkheid wel te willen over- brengon, België. De Kabinetscrisis. Na vel© moeilijkheden schijnt' minister Theunia er in geslaagd zijn een kabinet samen te stellen. Echter is de oplossing nog niet volkomen, daar verschillend© nieuw© leden hun goedkeuring aan de be noeming niet gegeven hadden- Duiischlatid. De Ontwapening. Dó inter-geailieerde controle-commissie voor de ontwapening in Duitsohland heeft thans maatregelen, genomen tegen het aanstellen van stafofficieren voor de uit voering der ontwapeningsplannen, daar zij hierin een verkapten mobilisatie-maatre gel ziet. i Kolennoo'd. Een mededeeling der rijfcskoleri commis sie bevestigt den bedenke-lijken toestand der kolenverzorging van Duitschland, die door de onverwachte gebeurtenissen, den mislukten oogst in West-Duitschland, die aanzienlijke transporten aardappelen en veldvruchten vereisc-hte, de opzegging der extra-werktijden die den achteruitgang der kolenproductie veroorzaakte, een groote ramp dreigt te worden, vooral daar op verhoogden toevoer van Opper-Silezi- sche kolen niet te rekenen valt, daar de Polen thans reeds verlangen, dat de ver bruikers aan de levering van Poolsche ko len den voorkeur zullen geven. Verhooging post- en telegraaftarieven. Do Rijksraad heeft in zijn zittting van Donderdag het voorstel omtrent een nieuwe, buitengewoon groote verhooging van de post en telegraaftarieven goedge keurd. Een brief zal voor het plaatselijk verkeer 1 mark, voor^binnenlandsch ver keer 1.50 mark kosten, In het geheel bedra gen de. tarieven nu het vijftien k twintig voudige, of meer, van voor den oorlog. De ze verhooging was noodzakelijk omdat er voor het jaar 1921 een tekort was van 4 milliard mark, dat in 1922 waarschijnlijk zou stijgen tot 8 9 milliard. Door de nieu we verkooging zullen de ontvangsten met ongeveer 5% milliard worden vermeer derd. Verborgen wapens. Naar gemeld wordt hebben de bezettings autoriteiten te Dusseldorp twee zware en zes lichte machinegeweren, benevens 147 geweren en 30.000 geweerpatronen gevon den. De wapenen zijn ontdekt onder den vloer eener door Fransche troepen be woonde kazerne en zouden bij de laatste groote onlusten door de roode afdeelingen daar zijn verborgen. Verkecrsstaldng te Berlijn. Het personeel van de Hoch- en Under- grundbahn te Berlijn is gistermorgen in staking gegaan. Ongeveer 2400 personen zijn bij deze staking betrokken. Ilct Kapp-proces. In bet proces tegen Von Jagow c.s. ge voerd, wegens hun deelneming aan den Kapp-putsch, verklaarde Ludendorff, die als getuige geboord werd, dat de mede- deeling van een blad, dat Kapp en Liittwitz de aanstichters van de Kapp-putsch wa ren, onjuist is. Het bolsjewistische gevaar was ernstig aan den dag getreden in Januari 1920. Lüttwitz en Kapp hadden het plan opge vat, dit gevaar af te wenden. Toentertijd stond ook de uitlevering der zoogenaamde oorlogsmisdadigers op de agenda. De ongrondwettige verlenging der nationale vergadering en de vrees, dat de verkiezing' van den rijkspresident niet door het volk zou geschieden, alsmede het dreigend ge vaar voor het vormen van een rood leger in Westfalen deden de ontbinding der bri- gade-Erhardt niet gewenscht schijnen. Getuige had alleen in de bladen gelezen, dat de brigade in Berlijn zou binnenruk ken. Kapp verklaarde, dut hij dj hoop koes terde, dat het hem zou gelukken, een re geering op breederen gronds'ag te vormen Toen Lüttwitz verklaarde, dat de rijks- weer en de veiligheidsweer niet meer ach ter hem stonden, zag Kapp zich genood zaakt zijn ambt neer te leggen. Alleen Von Jagow was tegen deze ambtsnederlegging. Lüttwitz legde daarop ook zijn ambt neer en sprak de hoop uit, dat de door Schiffer in het vooruitzicht gestelde amnestie aan hem en de andere officieren zou worden verleend. Op een vraag van den president ver klaarde Ludendorff, dat hij op 13 Maart in 'alle geval een bloedvergieten heeft willen vermijden. Daarom was hij in den vroegen morgen aan de Brandenburger- poort geweest. Hij was op 13 Maart vrij willig naar den rijkskanselier gegaan. Met den strijd tegen het bolsjewisme was het hem en den anderen heilige ernst geweest. Frankrijk. De betrekingen met het Vaticaan. In den Senaat is geïnterpelleerd over de hervatting der betrekkingen met het Va.ticaan. Er werd op gewezen, dat deze betrekkin gen zijn hervat, zonder dat de Senaat daarin geraadpleegd was en men vroeg, wat de terugslag er van zou zijn op de openbar© meening in Italië. In zijn ontwoord verkaard© Briand„Tk zal onzen Italiaanschen vrienden nimmer reden geven, om te vermoeden, dat in deze diplomatiek© stappen iets minder welwillends te hunnen aanzien is gele gen." De handelsbetrekkingen met Spanje critiek. De kwestie van de handelsbetrekkingen tusschen Framkijk en Spanje worden weer toegespitst. In den ministerraad is zij opnieuw ter sprake gekomen en is over wogen om, zoo er zich voor 10 December a.8. geen oplossing voordoet, maatregelen te nemen, waardoor de invoerrechten op de Spaansche goederen, die Frankrijk wil len binnenkomen, zoodanig worden ver hoogd, dat zij een volkomen prohibitief ka rakter zullen krijgen. Volgens mededeelingen van bevoegde zijde heeft Frankrijk aan Spanje een nota overhandigd, waarin wordt aangedron gen op de aanvaarding van de door Frank rijk gestelde voorwaarden terzake van de handelsrelaties tusschen beide landen. In dien deze nota niet het verwacht© resul taat had zouden de onderhandelingen worden afgebroken. Engeland, DE IERSCHE VREDE. Nieuwe verwikkelingen. Scheuring in Sinn Feiri? Nauwelijks is de vredesklok over Enge land en Ierland geluid, of de vrede dreigt door een nieuwe verwikkeling verstoord te worden. Immers in een verklaring na afloop van de zitting van het Dail Eireann-Kabinet deelde De Valera het volgende mede „De bepalingen van d© overeenkomst met Engeland zijn absoluut in strijd met de wenschen van de meerderheid dezer na tie wenschen die hun uitdrukMnig vonden in da gebeurtenissen van de laatste dne jaren. Ik kan het aannemen van dit ver drag door de Dail Eireann of door het land zelf niet aanbevelen en wordt hierin gesteund door de ministers van binnen- landsche zaken en van landsverdediging, de heeren Stack en Brigha". De Dail Eireann is bijeengeroepen tegen Woensdag a.s. 11 uur, hetzelfde uur, waar op de koning te Londen het parlement van Westminster za-1 openen. Deze tijding, hoewel door velen lang verwacht, doet toch teleurstellen. Im mers het was niet onbekend, dat er eenig verschil van meening bestend tusschen de Kabinetsleden van Sinn-Fein, doch men meende, dat door de onderlinge onder handelingen overeenstemming zou worden verkregen. De scheuring in den boezem van Sinn Fein is nu feit geworden. Van de zeven kabinetsleden zijn er nu vier voor het aannemen van de overeen komst, nJ. Griffith, Collins, Barton en Cosbave, terwijl De Valera, Stack en Brigha de minderheid vormen, die zich tegen het Engelsch-Iersche verdrag kant. De „Westminster Gazette" meldt, dat Lloyd George aan Ja m e s Craig, denUlsterpremi er, medezaldeelen, d&terv an vernietiging van hetpas gesloten verdrag met 1- stergeensprakekan zijn en dat- elke poging daartoe van de zijde van Ulster nutteloos is. Het Noordelijk parlement van Ierland kan ook niet op voet van gelijkheid met het nieuw© Ier- sche lagerhuis geplaatst worden. De liberale bladen zeggen verder, dat in de drie opeenvolgende zittingen van het Dail Eireann kabinet een zeer optimisti sche stemming heersohte. Zoodra De Va lera zijn meening had uitgesproken ston den de heeren Griffith e-n Collins op en verlieten de vergaderzaal. De meeste liberale blad nete Londen zijn het er over eens, dat de meerderheid van de Dail Eireann zich achter Collins en Griffith zal scharen. Aftreden van De V alera. Naar uit Dublin aan de „Evening News" wordt gemeld, zal De Valera in zijn nu wat vreemdsoortige positie van president aftreden in verband met de publicatie van het antwoord van Griffith en Collins op de proclamatie van De Valera, Arthur Griffith was tot nog toe de vice-president der republiek. Michael Collins, het hoofd van het republikeinsche leger. In het antwoord aan het Iersche volk, zegt Griffith het antwoord werd later ook door Collins onderteekend zich te verheugen over het accoord tusschen de Engelsohe regeering en Ierland tot stand gekomen. Verder zegt hij te zullen hand haven, wat hij geteekend heeft en de overtuiging te hebben, dat het einde van het eeuwenoude conflict nabij is. Opgemerkt dient nog te worden, dat De Valera uit Amerika afkomstig is, terwijl Griffith ©n Collins geboren Ieren zijn. Te vens dat De Valera door de revolution- naire republikeinen 3 jaar geleden tot hoofd der republiek werd gekozen, terwijl Griffith en Collins de mannen zijn van het oogenblik. Sinn-Fein is principieel niet republ ikeinsch. Buitenlandsche Berichten, Groots branden. V.D. meldt uit Asschersleben: De pakhuizen van de Mittel-Deutsche Samenkulturen Ges. M. B. H. zijn mot 13.000 centenaars beetwortelen- zaad afgebrand. De schade bedraagt vier mil- li oen mark. V.D. meldt uit Maïnz: Door 'n groot on brand is de Franiscbe ijzerfabriek „Adolfhütto" in Dillenburg voor bet grootste deel vernield. Hot bedrijf wordt in zeer beperkte male voortge zet. De schade bedraagt 7 millioon mark. Levend verbrand. In een vervallen huisje aan een eenzamen weg, niet ver van Orleans, leefde een gr-hrok- kig moedertje van 92 jaar, dat, geheel bestaan de van de openbare liefdadigheid, haar ellendig) buisje nooit had kunnen laten repareeren. Het dak er van was in de lente, reeds ingestort^ zoodat men het oudje van onder de puinen hac6 moeten uitgraven. Dinsdagmorgen nu bemerkte een veldwach- ter, die zach op een kwartier afstand bevondi* rook boven het hutje. Hij begaf er zich on- f middellijk hoen, doch toen hij ter plaats© j kwam, was het geheel© bezit van het vrouw- tje een prooi der vlammen geworden. V&a de ongelukkige zelf vond men nog slecht© enkele beenderen: twee wervels, bet bekken been en het dijbeen. Het lichaam was bijna geheel door de vlammen verteerd. Aardschokken in Mldden-ltalië. Sedert acht dagen worden in do omgeving van het Bolsena-meer (prov. Rome) aardschok ken waargenomen. De muren der huizen zijn in verscheidene dorpen gescheurd. Een groot deel der bevolking huist thans onder den bloe ien hemel. Ex zijn geen slachtoffers te betreu- rem Brutale diefstallen. Twee z.g. autobandieten hebben te Genève den ruit van een juwelierswinkel ingeslagen en zich meester gemaakt van 100.000 francs aan juweelen. Daarna namen zij de vlucht naai, Frankrijk. Dicht bij de grens worden zij ech- j ter gearresteerd. Gisterenmorgen heeft te Freithal, nabij Drea-" den een brutale roof plaats gehad, Een kas sier van een glasfabriek, die, vergezeld van. nog een tweetal bedienden, een bedrag van 209.000 mark van de bank had gehaald, word door een vijftal fictseTs overvallen. Do aanval lers strooiden den kassier en zijn bedienden' peper in het gezicht en konden zich zoo doende ongehinderd met dc gestolen som geld© uit de voeten maken. „TeL" Sigarettenzwende! f8 Wccnen. Het was in den laatsten tijd aan do Ween!-" sche politie opgevallen, dat in de afé's her haaldelijk Duitsohe sigaretten te koop werden aangeboden. Zij waren van een goede kwali teit en niet duur. Duidelijk was, dat dezo si garetten niet langs normalen weg werden in gevoerd. Na een ernstig onderzoek zijn de politie autoriteiten een uilgebreiden smokkelhandel op het spoor gekomen. Do smokkelaars zelf zijn thans bekend. Geconstateerd is voorts, dat van' Juli tot November 2Yk millioen sigaretten naai* Oostenrijk zijn gesmokkeld- De heeren hebben; er 10 a 20 millioen Kr. met hun handel ver diend. Ook douaneambtenaren moeten bij deze affaire zijn betrokken. De sigaretten waren af komstig van een fabriek uit Münchon. 42 per sonen zijn gearresteerd. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Verschenen is het Voorloopig Verslag (Tweede Kamer) inzake het wetsontwerp- Deckers tot afschaffing van den zomer tijd. Een wetsvoorstel tot meer doelmatig© regeling van den zomertijd, door verlenging van het tijdvak waarbinnen deze kan wor den ingevoerd, zal binnenkort door de re* geering worden ingediend. De Min. v. Waterstaat heeft geantwoord op de vragen betreffende den stoomtram- dienst Den HaagLeiden. Do malversaties te Gendringen. (Ge- - mengde Berichten.) KENTERING. Begint ér een kentering te komen in d« beweging, welk© sommige anti-paaps ché Protestanten tegen het Katholicisme in ons land eenigen tijd hebben volgehouden t vraagt de „Tijd". Zeker is, dat sommigen hunner zich schamen over de ophitserijeö en kwade praatjes, als waarmee Ds. Dr. v. de Vaart Smit nog pas tegen Rome is los gevaren. Zelfs de christelijke Amsterdammer; die in dezen heel wat op zijn debet heef! maant tot een waardiger houding aan. Heb blad schrijft om. „Rome zet er vaart achter. Het werkt on der hoogen druk. Alle krachten zijn mo-1 biel, en geen inspanning of offer is té groot, om de arbeidersmassa voor de kerk te behouden en versche zielekrachten té winnen. Wij trekken alleen uit Rome's gezwoeg de slotsom, dat het meer dan tijd is, dé Protestantsche kerken uit haar dommel' wakker te schudden, opdat zij weer wer kelijk haar taak als geestelijke moede* voor het volk van dezen tijd verstaan. Inl de nieuw© groote stadswijken is Rome dé eerst© om haar schitterende kerkelijke ba©- j tions te bouwen. Wij, Protestanten, denken er ernstig over oude, verloopen kerken voor afbraak van do hand te doen. Et*;' voor nieuwe kerken houden wij een ba zaar." ij Het blad zegt hier zijn geloofsgenoot ten harde waarheden. Velen hunner begin nen het bla-geeren tegen Rome moede té worden en veroordeelon de georganiseerd© anti-paaps che campagne in de N. Z. Kapel e.d.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1921 | | pagina 1