No. 3638 BUITENLAND, BINNENLAND. 13e Jaargang. VRIJDAG 2 DECEMBER 1921 PeABONN'EMENTSPRlJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, 12.60 per kwartaal. Bii onze Apenten 20 ceni per week, 12.60 per kwartaal. Franco per post 3 2 9C per kwartaal. pet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's verkrijgbaar legen betaling van 60 ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af- londerliike nummers C ct.. met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Cit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN. TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Zaterdag 35 cent per regel Overige dagen 30 cent per rege" Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. KLcJNE ADVERTENTIES, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en verkoop f 0.75 's Zaterdag, overige dagen f 0.60 Dit nummer bestaat uit twee bladen HET VOORNAAMSTE NIEUWS. 'Japansche opdrachten in Duitschland in verband met de ontwapeningsconferentie geannuleerd. f Duurte-relletjes te Weenen. j De regeeringscrisis in België. i Do Ontwapenings-conferentie. f De Japansche vlootvoorstellen. Baron Kato heeft persoonlijk aan Bughes en Balfour medegedeeld, dat het Japansche voorstel voor een vloot van 70 pCt. in vergelijking met die van Brittan- nië en de Ver. Stoten, noodzakelijk is voor baar veiligheid. Verklaard wordt, dat het voorstel den volledigen steun heeft van hot Japansche kabinet. Een Amerikaansch gedelegeerde heeft verklaard, dat de toestond delicaat is, maar niet zonder hoop, dat de Japanners ten slotte het origineele plan van Enge land en de Ver. Stoten, dat door alle mo gendheden billijk wordt geacht, zal wor den aanvaard. japansche bestellingen in Duitschland afgelast Naar de „N. Crt." van betrouwbare, «ij- Be verneemt, heeft de Japansche regee- ring aan Duiteohe firma's toegezegde, zeer belangrijke opdrachten van pantserpla ten, scheepswanden en prikkeldraad gean nuleerd, met bijzondere verwijzing naar de ontwapeningsconferentie te Washing ton, btf L-— België. X; De Regeeringscrisis. De koning heeft gistermorgen een aan- Vang gemaakt met de consultatie van po litieke leiders voor het vormen der nieuwe regeering. Zooala gebruikelijk zijn eerst de voorzattere van kamer etn senaat in audiëntie ontvangen. Daarna zullen de staatsministers worden ontboden. De „Libre Belgique'' meldt, dat de heer Carton de Wiart op het herhaald aandrin gen van zijn pa-rtijgenooten zou hebben aangenomen, als kabinetsformateur op te treden. Cv Duitschland. .v F" De schadeloosstelling, f D# 8 t ij gi n g van de mark. De „Times" schrijft de jongste stijging Van de mark toe aan de geruchten, die than» een vasteren vorm aannemen, dat de betaling der Duitsche schadeloosstelling twee jaar zal worden uitgesteld met even- tueele verlenging indien zulks noodig «nooht blijken. Oostenrijk. L_ Duurterelletjes tp Weenen. Gistermiddag kwam het te Weenen tot demonstraties tegen de duurte.. Duizen den arbeiders, voornamelijk uit het ar beidersdistrict Florisdorff defileerden in optocht langs het parlement en begaven zich naar de binnenstad, waar voor tal rijke magazijnen en winkels de demons tra tics werden voortgezet. Hierbij werden ver schillende winkels geplunderd. De politie stond machteloos. De arbeiders in de bedrijven van Floris dorff hebben het werk neergelegd. Tijdens de demonstraties voor 't parlement werden dom bondskanselier door een sociaal-de mocratische deputatie de volgende eischen pvergelegd lo. Verwezenlijking van het soc.-dem. jfinancisek plan, speciaal het opeischen der buiten!andsche valuta en controle van den devisenhandel, alsmede strenge be straffing van overtreding dezer bepalin gen. 2o. Opeisching van al het goud van kerken en kloosters. 3o. Een nieuwe belasting op het bezit, instelling van een nieuwe progressieve ver mogensbelasting. 4o. Verbod van invoer voor allo luxe artikelen. 5o. Geleidelijke afschaffing van alle levensmiddelentoelagen van staatswege. 6o. Onmiddellijke invoering der kin- 'derv erzekerbg. Rusland. f*" De opstand in de Oekraïne. De „TJkrainska Tribune" deelt het vol gende mede: De Oekrainsche opstandelin gen zijn de Djnepr overgestoken en de provïaciee Poitawa en Tsjernigof binnen gerukt. De steden Loubny en Romodan Bjjn ingenomen. De spoorweg tusschen Kief en Nie-gine bevindt zich in handen der^ Oekrainers. Tengevolge hiervan is de ®6Bige terugtoohtsweg voor de roode troe pen afgesloten. Uit Rowno wordt gemeld, dat de op- ■kadeüngea zich van de telegrafische verbinding tusschen Kief en Rowno heb ben meester gemaakt, waardoor de tele grafische verbinding verbroken is. Berichten uit de meest betrouwbare bron nen verzekeren, dat de generale staf van het Oekrainsche leger met goed Bucces het eerste deel van zijn programma ver wezenlijkt. De Oekrainsche soldaten Leg gen een ongehoord en moed en groote va derlandsliefde aan den dag. Het roode leger daarentegen verheet dagelijks meer vertrouwen in zijn kracht en raakt gede moraliseerd. Het is mogelijk, dat de eerst volgende dagen sensationeel nieuws zul- Zweden. De werkloosheid. Tengevolge van de werkloosheid en de aanzienlijke verhooging der soldij is de aanwerving voor leger en vloot van Zwe den zoo toegenomen, dat er haast geen ge gadigden meer kunnen worden aangeno men. Portugal. Bolsjewistische beweging. Uit zoo goed als alle groote steden .an Portugal komen berichten, die wijzen op een bolsjewistische beweging. Reeds de bomaanslag, die voor eenige dagen op het huis van den Amerika anschen gezant plaats had, stond met die revolutionnaire beweging in verband en de andere verte genwoordigers van vreemde mogendheden hebben dreigbrieven ontvangen. Men verwacht de aankomst van vreemde oorlogsschepen op de reede om zoo noodig de buitenla.ndsche missies en onderdanen te beschermen, wanneer de beweging tot een uitbarsting komt. Buiten fandsehe Beric ten. Groote brand te Gent. Te Gent zijn gisteren de gehouwen afgebrand van de groote spinnerij ,.La Lys". De schade bedraagt twee millioen francs. Men vermoedt dat do brand is ontstaan door het springen van een electrische lamp. Springvloed pp de Phil'ppijnsn. Verschillende plaatsen in de provincie Ca- piz (eiland Panay, Philippijnon). zijn Zater dag door een springvloed overstroomd Er zijn meer dan 100 menschen verdronken, terwij' er een enorme schade ie toegebracht aan den te volde staan den oogst en de woningen. Het drooge jaar 1921. Het is waarschijnlijk, dat dit jaar het droog ste zal zijn, waarvan heugenis bestaat. Op het oogenblik ie er een tekort aan regen van 30 centimeter en de gemiddelde regenval voor December bedraagt maar 5 centimeter. „N. -R. Crt.* Brutale diefstal. Een brutale diefstal heef. eergisteren, op klaarlichten dag, plaats gehad in een der drukste winkolMraten van Marseille. Een juweelen-elalage aldaar was waarlijk een feest voor de oogen en de schittering van dia mant en parelen fascineerde zelfs een niet al te deftig en niet, koopkrachtig individu, die in contemplatieve houding lang zijn blik lie4 gaan over de wonderen rijkdom, slechts door een oroce ruit van hem gescheiden Dit obstakel met oen hamertje verwijderen er een flink deel van den inhoud deT etalage in - zijn zakken bergen, was voor den dief het werk van een oogenblik. Een brievenbesteller, die van verre, door het gerinkel der glasscherven opmerk zaam gemaakt, de gediagingen van dm kunst liefhebber had gev>:gu zette echter den man die zich ijlings met zijn buit uit de voeten maakte, achterna err slaagde erin hem in te halen en aan de politie over te leveren. Een cycloon te Lissabon. Een hevige cycloon heeft al de loodsen van het militaire vliegterrein buiten Lissabon ver nield on groote schade berokkend aan de Por- tvgeesche luchtvloot. Enkele vliegtuigen wer- den geheel vernield, waaronder een, dat spe ciaal was verbouwd voor een tocht van twee officieren tuoechon Lissabon en Genua en dat ongovcer 30.000 pond heeft gekost. Ernstige botsing. Uit Red Blu/f (Caüfornië) wordt gemeld: Bij oen botsing te Proberta tusschen een trein en oen omnibus waarin schoolkinderen werden vervoerd, werden, voorzoover bekend, vijf kin deren gedood. Men vreest, dat tengevolge van bekomen verwondingen nog acht kinderen het leven zullen verliezen. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Het conflict in de metaalindustrie. De resultaten van de Novsmber-actie. Het Bureau voor de R.-K. Vakorganisa tie. De Tweede Kamer beeft den stemplicht uit de Grondwet geschrax>L De waarn. burgemeester van Leiden de heer Pera is benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau. Een bezuinigings-motie in de gisteravond gehouden vergadering der Tweede Kamer. DE STRIJD IN DE METAALINDUSTRIE. Men schrijft ons: Het Hoofdbestuur van den Ned. R.-K. Metaalbewerkersbond besloot in zijn be stuursvergadering van Donderdag 1 dezer, om naar aanleiding van het besluit tot loonsverlaging door de R.-K. Werkgevers vereniging, de toegeworpen handschoen op te nemen en den opgedrongen strijd te aanvaarden. Dit besluit zal door den R.-K. Metaal bewerkersbond met de overige Metaaibe- werkersbonden in een gecombineerde be stuursvergadering op beden, worden be handeld. Van werknemerszijde wordt ons opname verzocht van liet volgende: n een pergmededeeling van de R.-K. Werkgeversvereenigmg verspreid, doen de Kath. Werkgevers het voorkomen, als of het accountantsrapport tot de conclu sie komt, dat loonsverlaging noodzakelijk is. .4»-.. - Wij laten deze mededeeling geheel voor rekening van de werkgevers en stellen er prijs op te verklaren, dat ons inziens de werkgevers 'het rapport niet erf> aand dachtig schijnen gelezen te hebben. Het rapport zegt. dat loonsverlaging van niet veel beteekenis kan worden geacht en dat andere middelen dienen overwogen te worden om den toestand van de indus trie in betere banen te lei :en. Bovenstaande mededeeling omtrent bet rapport zou zeker niet door ons gedaan zijn geworden, ware het niet dat door de onverantwoordelijke publicaties van de zijde der werkgevers we tot deze mededee ling gedwongen werden. De mijnwcrkersloonen. In de gisi ren gehouden vergadering der Contractcommissie hebben de mijndi- recties medegedeeld, dat de loonen en duurletoe-slagen der mijnarbeiders gedu rende de maand Januari gehandhaafd zul len blijven. De gezinsduurtetoeslagen van de mijnwerkers op de Limburgsche mij nen werkzaam en in Duitschland woon achtig, worden ingaande 1 Jan. ingetrok ken. Voorts is nog aan de organisaties ver zocht in overweging te nemen den zes- urigen werkdag op Zaterdag weder tot acht to verlengen. De November-actic. Bevredigende resultaten. Naar we vernemen heeft de November- actic der R.-K. Arbeidersbeweging mooie resultaten opgeleverd. De uitslag heeft aan de verwachtingen beantwoord. Hoe groot het aantal nieuwe leden is, is nog niet met zekerheid te zeggen. Op het bureau Drift zijn ze bij massa's binnen gekomen, terwijl ook opgave is gedaan aan de veschillende Vakbonden. Al die opgaven moeten nog gecombineerd en verzameld worden, zoodat het juiste aantal eerst over eenige weken zal bekend zijn. Het zal niet tegenvallen, d&t staat vast. „Centrum". De Departementale werkweek. Naar men verneemt is door den Raad van Ministers een circulaire gezonden aan de Departementen van Algemeen be stuur en de hooge colleges van Staat (de beide Kamers, Algemeene Rekenkamer, Raad van State. Kabinet der Koningin), waarin wordt ingesteld een werkweek van 39 uur. Bij de huidige regeling bestaat voor do ambtenaren een 33-urige werk week. Zondag sar beid in Bakkerijen. De beer Duymaer van Twist heeft den Minister van Arbeid gevraagd: le. Is het juist, dat van den hoofdin specteur van den arbeid, hoofd van het 10de district der Arbeidsinspectie, een rondschrijven naar de burgemeesters in zijn district is uitgegaan, waarbij vergun ning is verleend om ir. de bakkerijen ar beid te verrichten op Zondag 4 Dec. van 8—9. 91—124 n.m., 2è—5 «4 en 6—10 uur? 2e. Kan de Minister maatregelen nomen, dat de arbeid op genoemden Zondag niet wordt toegestaan? Een nieuwe verlaging van den melkprijs? De Noord-Hollandsche Bond van Melk veehouders en de R.-K. Bond van Melk veehouders hebben te Amsterdam een ge combineerde vergadering gehouden, waar de deze week in werking getreden ver laging van den, melkprijs met i oti per L. werd besproken. De vergadering hechte haar goedkeu- ri g aan deze prijsverlaging, doch ver zette zich tegen het voornemen der Con ferentie om over 14 dagen den melkprijs nog eens en dan met 2 ct. per L. te ver lagen. Brengt de ConK Lie haar voor nemen ten uitvoer dan, zoo werd besloten, zullen de veehouders zelf melk gaan dis- tribueeren in Amsterdam en tegen de Con federatie concurreeron, ten einde 'invloed te krijgen op den consumptie-melkver- koop in Amsterdam en andere steden. Een R.-K. Ziekenhuis van rond 1 millioen Men bericht aan „De Tijd": Te Venray, aan den weg naar Oosloon, zal een groot en modern ziekenhuis wor den gebouwd in opdracht van de Eerw. Zusters van Liefde. Ingenieur-architect J. Kniser te Venlo is opgedragen de planüen te ontwerpen. Naar gemeld wordt zal Frederïk van Eeden op 2den Kerstdag het H. Doopsel ontvangen uit de handen van pater Prof. de Groot in de Kapel der Benedictijnen te Oosterhout. Volgens „De Avp." zullen, volgens de nieuwe legerorganisatie ongeveer benoo- digd zijn aan onderofficieren bij de infan terie 1650; bij de cavalerie 132; bij de ar tillerie 750 en bij de genie 250; hetgeen beteekent dat er bij de infanterie alleen reeds een overcompleet aan onderofficie ren zal ontstaan van pl.m. 1350. Staten-Generaal. TWEEDE KAMER. Vergadering v. gisteren. Grondwetsherziening. •Aan de werkloosheids-moties der S. D. A. P. voegde de communisten er nog een toe. David Wijnkoop wilde ook mee doen en, daar hij voortreffelijk de kunst van opbieden verstaat, vroeg hij maar even tjes uitkeering gelijk aan het volle loon, indien geen productieve arbeid tegen het normale loon kan worden verschaft. Zij werd als onzinnig verworpen (met 3 stemmen voor) evenals alle andere mo ties, die volkomen overbodig waren, omdat de Regeering voor de werk- loozen wil doen wat mogelijk is. Van den tweeden termijn der werkloos heidsinterpellatie verdient nog vermel ding dat minister Ruys den heer van Be- restcyn beloofde, met zijn ambtgenoot van Onderwijs te zullen overleggen over steunverleening ook aan werklooze kun stenaars. De Kamer ging toen weer terug naar de Grond wetsherziening. Het amendement der communisten om reeds aan 18-jarigen het stembiljet in handen te geven werd verworpen met 83 tegen 3 stemmen; dat der S. D. A. P. om den minimumleeftijd van 23 op 21 jaar te brengen kelderde met 53 tegen 20 stem men. Het vrouwenkiiesreehtortikeL, waarover de Anti-revolutionnairen stemming vroe gen, werd goedgekeurd met 68 tegen 16 stemmen, die van de A.-R„ op den heer Smeenk na. van de Ohr.-Hist., op de hee- ren Gerretson en Ankeman na, en van den Katholieken heer van Groenendael. Volgde stemplicht, die thans is voorgeschreven bij de Grondwet, doch dien de Regeering in de nieuwe Grond wet facultatief wilde maken. De Anta-revolutionnairen waren daar mede niet tevreden en stelden voor ook de facultetiefsteUing in de Grondwet te doen vervallen. Zulks met de uitdrukke lijke bedoeling, dat. het amendement zou worden beschouwd als eer. principieele be slissing over den stemplicht, die den zou moeten worden verwijderd uit de additio- neeje artikelen. Met deze opvatting kon den zich vereénigen d heer Kolthek, do communisten en de sociaal-democraten. De heejen Marchant en Drion wezen er op, dat de stemplicht ook kan worden ingevoerd (m.a.w. facultatief is) al staat dit niet vermeld in de Grondwet. Dat het amendementen F turner werd aangenomen met 50 tegen 30 stemmen (die der Katholieken behalve de he eren Dec kers en van Groenendael, der O1- Hist, en der heeren B ijle veld en Braat.) betee kent. Jan ook niet dat de stemplicht va.n de baan is. Da-t wordt nu uitgevochten bij de addition eele artikelen. Dq heer Troelstra verwachtte veel van een verdubbeling van het aantal leden. Zijn 200-leden-amenrlomenb lichtte hij zeer uitvoerig tee. Minder uitvoerig was de toelichting tot het Vrijheidsbond amen dement, dat het aantal Tweed^-Kamerle- wilde v.r<>-rr/vn t— in op 150. In de discussie hierover is men blijven s-teken. Avondvergadering. Arbcidsbegrooting. Aan de orde is hoofdstuk X A (Arbeid) van de Staatsbegrooting voor 1922. Besloten wordl geen algemeene beschou wingen te houden dan alleen bij de hoofd- afdeelfnegn, en dat de spreektijd ten hoogste een half uur zal zijn. Bij de afd. Arbeid worden algemeene beschouwingen gehouden. Mevr. Groeneweg (8.D.A.P.) heeft me( betrekking tot het voor-ontwerp werk tydcnbosluit bezwaar er tegen dat in het winkelbedrijf de vrouw 8 uur zal mog^ werken en de man 9; zij wil gelijke be handeling voor beiden. De heer Hi ems tra (S.DA.P.) komt op tegen de agitatie om den Minister te bewegen niet verder voort te gaan met de voorbereiding inzake de Landbouwarbei- derswet. Hij dringt aan op spoed, opdat het ontwerp nog voor de verkiezing zal kunnen worden behandeld. Voorts dringt bij erop aan dat niet zal worden gehandeld Z' oals met betrekking tot de technische adviseurs voor de conferentie te Genève, die nog op 't laatste oogenblik telegrafisch gewaarschuwd moesten worden waardoor zij goeddeels te laat kwamen. De heer Schaper (S.D.A.P.) komt op tegen de reactie inzake de Arbeidswet Hij wil dat de 45-urige werkweek regel blijve en overwerk uitzondering en be klaagt er zich over u<ij Arbeidswet nog niet verder is ingevoerd dan voor fabrie ken en werkplaatsen. Hij wijst op de slechte toestanden voor de meisjes in lunchrooms en dringt aan op spoed met' de regeling waardoor het aantal vrije Zondagen van 1? op 26 wordt gebracht. Ook hij meent dat men de vrouwen niet meer dan noodig is moet beschermen en de Arbeidswetgeving niet overdrijven moet. De heer Ankeman (C.-H.) brengt lof aan den Minister en aan de arbeidspraes- tatie van het Departement. Hij wil dat de arbeidspraestatie van het volk zoo veel mogelijk worde gesteund en bevor* derd en beveelt den Minister aan de wette* lijke maatregelen zoo te nemen dat (ie in dustrie niet wordt belemmerd. De heer Drion (V. B.) wp^rschuwt tegen overhaasting omdat hij vreest dat de Minister bij do uitvoeringsmaatregelen niet voldoende rekening zal houden met de kenbaar gemaakte bezwaren. De heer Smeenk (A.-R.) acht uit breiding van do arbeidsbescherming tot den landbouw noodig. Behoorlijke regeling zal den trek van de landarbeiders naar do stad tegengaan. Ook hij wil uitbreiding der Arbeidswet, met name tot bet hAtel- en tot het winkelbedrijf. De heer Snoeck Henkemans (G. H.) hoorde van twee mannen die een warn hart hebben voor de arbeiders een verschillend oordeel over het voor-ont- werp-Landbouwarbeidswet. Als het niet strikt noodzakelijk is moet men, meent hij niiel met maatregelen komen welke onwii- teiieurigen administratievenomslag met zicli brengen. Hij vraagt of niet mogelijk is een regeling dat invoering alleen ge schiedt waar dit noodig is. Ook de heer Teenstra (V D.) wil in do wet alleen het strikt noodzakelijke ge regeld wordt, maar acht a' de nu gemaak te opmerkingen praematuur. De Minister deelt mede een uitvoe rig advies in zake het winkelbedrijf ont vangen te hebben, hetwelk in ernstige overweging is. Wat betreft de bescher ming der vrouwen mag men het physieke en psychische onderscheid tusschen man en \touw niet uit het oog verliezen. Ook hij acht het voorbarig nu over het voor-ont- werp-Landbouwarboidswet te spreken. Wat betreft de conferentie te Genève, er bestond groote kans dat de landbouw er niet zou worden behandeld. In het ver volg zal het. aantal technische adviseurs aanzienlijk worden ingeperkL Aan de al gemeene maatregelen van bestuur inzake do Arbeidswet wordt gewerkt. Do rege ling van het winkelbedrijf zou volgens be lofte niet in werking treden voordat da wet op de winkelsluiting er was. Spr. hoopt niet voor do moeilijkheid gesteld te worden de maatregelen in te voeren om dat men te lang moet wachten op de wet inzako de winkelsluiting. Aangaande do stem door de Nederlandsche Regenringsge- deiegeerden te Genève uitgebracht inzake bespreking eener regeling voor bot land bouwbedrijf, deelt spr. mede dat die sl^ein tegen een internationale regeling i3 uitge bracht in overeenstemming met zijn in zichten. Da nationale wetgeving moet voorgaan alvorens men tot een interna tionale regeling kan komen. De wijziging der Arbeidswet zal, zoo niet dit jaar, dan in begin 1922 worden ingediend. De beer Oud (V.D.) dient mede namens den heer Dresselliuys een motie in, da wenschelijkheid uitsprekende om tot ver sobering van Óen staatsdienst ever tegaaiï en daarom geen nieuwe ambtenaren vast of tijdelijk aan te stellen en in vacaturea niet huiten het bestaande ambtenaren corps te voorzien alvorens de Kamer zich zal hebben uitgesproken over de voor stellen der bezuinigingscommissie. Do heer Duys (S.DA.P.) vreest dafi men in dat geval vacatures zal aanvullen met menschen die minder geschikt zijd dan wanneer men de vrije keus laat.. De Minister verwondert zich er over dafl men nu met een andere motie komt dan bij de Waterstaalsbegrooting. Hij had hef verstandig en beleefd gevonden als metf hem vooruit hiervan in kennis had ge-j steld. Deze motie gaat het beleid van hef> geheele Kabinet aan en spreker noem* deze motie onbekookt. De heer Ketelaar (V.D.) komt hier 1 tegen on. waarna do Voorz. opmerkt»

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1921 | | pagina 1