VftlJDAG 11 NOVEMBER 1921 No. 3870 Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN. BU1TEM LAND. BINNENLAND. Jaargang gONNEMENTSPRUS bedraagt bij vooruitbetaling foor Leiden 19 cent per week, 12.60 per kwartaal, [onze Agenten 20 cent per week, 1 2.60 per kwartaal [anco per post i 2 96 per kwartaal. Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's verkrijgbaar betaling van 60 ct. per kwartaal, bü vooruitbetaling. Af- []ijke nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feesidayen. i TELEFOON INTEFtC. 035 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Zaterdag 35 cent per re^el Overige dagen 30 cent per rege] Voor Ingezonden Mededelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. KLEINE ADVERTENTIES, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en vérkoop f 0.75 's Zaterdag, overige dagen f0.50 iimmer bestaat uit twee bladen (oor aile standen. Loi'dt geklaagd over de achterstel- door do regceriiig van andere stan- dan dien der arbeiders. Minister van Arbeid do arbei- jelangen behartigt, zooals hij het 't is goed, of, volgens anderen: 't jo; maar waarom niets gedaan voor langen der andere standen? ér niets te doen voor den midden- p.| Is voor den Landbouwstand? wat doet de Minister van Arbeid te anzien? Niets, niéts voor Zijne Hen tie bestaan er blijkbaar niets an- dan arbeidersbelangen! niet zoo doordraven is al een keer gestruikeld Is, niets zou e<r gedaan zijn voor an- toensolien, dan de arbeiders. Dat is wel wat overdreven! Maar, al zoo zijn, verondersteld dat 't zoo is zulks dan de schuld van den Ier van Arbeid?? Bij deze klachten, ien vaak van ontevredenen hoort, is taal vergeten, dat er is een Minis- vaii Arbeid... maar óók een Minis- fan Landbouw, Handel en Nijverheid, list aan laatstgenoemden zijn in 'tbij- ir zooals reels de naam van het jerie aanduidt de belangen van ouw en middenstand toevertrouwd. verband met wat wij hier zeggen, zij verwezen naar de rubriek uit de waarin wij een gedeelte van een sbode'-artikel overnemen. !0)er jjfcfT VOljriMAAMS hl programrecle van den Pruisischen re| terpresident. - oote ellende, te verwachten in de Duit- steden. Perzië zijn 500 gendarmen door do den overvallen en vermoord. lemeene staking in Italië. (sluiting in de Finsche metaalindus- ankriik zegt de handelsovereenkomst Italië op. Duitschland. i uitvoering van het Vredesverdrag. ar verluidt zijn er bij de Duitsche Industrie plannen in voorbereiding te trachten een radicale wijziging van geetëlde ultimatum te verkrijgen. Braun's Regeeringsprogram. den Pruisische®, landdag heeft mi- fepresident Braun een uitvoerig re- ingsnrogram ontwikkeld, waarin hij igdö, dat in he.t economisc-he leven de gevolgen van de Opper-Öileziache ssiii'g reeds doen gevoelen. Ook de Ufinanciën kunnen hierdoor worden rapromtiteerd. Daarom moeten de. be- ngbevoegdheden-, dio Pruisen als afzon ijko staat heeft, zoo ruim mogelijk len toegepast. streef d moet worden naar grootere kimligheid der staten en gemeenten financieel gebied. De bronnen van in- isten. kunnen alleen dan veel opbren- wanneer het ecnoomische leven it. Daarom moeten maatregelen ter irdering van het economische leven Icn gesteund. Br aim somt dan de ver- programpunten van het nieuwe kabi- op en de maatregelen, welke geno- moeten worden ter bevordering van productie, de uitbreiding der sociale Beving en nieuwe maatregelen ter ïijding van prijsopdrijving. Het zal taak der justitie en der uitvoerende ht zijn, om de woe.kerswinstmahers alle middelen t.e bestrijden, iet zal een der voornaamste plichten re-geering zijn om de grondwet te be- csrmcn en te versterken. Ter bereiking 1 dit doel en ter democratiseering van bestuur zullen zoo spoedig mogelijk soniwerpen aan he.t Huis worden aan- odeu. Ook do ambtenaren moeten zich isfc zijn van liun plicht om de grond- te beschermen. Ter regeling van de btspoSiii© der ambtenaren zal een sontwerp worden ingediend. De diepe ellende in de steden. opperburgemeester van Berlijn heeft Vertegenwoordigers van de pers den lig&n financieelen toestand der Duit- steden uiteengezet. Hij verwachtte, als gevolg van de diepe ellende waar- sfit grootste deel der burgerij verkeert, cdig ernstige troebelen zullen uitbre- Daar de leden der entente-commissie uitsluitend verkeeren in de me.er 'Sïonde gedeelten van Berlijn, zijn zij Wffien onbekend met den werkcüjken toestand. Het grootste gedeelte van heb volk, vooral vrouwen en kinderen, zijn aan de grootste ellende blootgesteld. De vernietiging van machineriën. In de rijksdagzitting van gisteren werd de door de meerderheidssocialisten inge diende interpellatie over de dreigende ver nietiging van machineriën. in Duitsche fa brieken, behandeld. De interpellatie was aangevraagd door den afgevaardigde Hoch, die nogmaals erop wees, dat vol gens den wensch der entente de fabrie ken tot vredes-doeleinden waren ingericht en dat er geen oorlogs-mate,rïeel in werd vervaardigd. De minister van financiën, Bauer, be antwoordde de interpellatie en zeide, dat alles wat aanstoot kon geven en tegen de- enten te-verordeningen indr-uisehte. geheel vermeden is. De waarde van de machine riën, welke volgens het ententebevel moes ten worden vernietigd, bedraagt ongeveer 10 milioen gouden marken, terwijl do waarde der gebouwen, die omvergehaald moeten worden, ongeveer 214 millioen gou den marken vertegenwoordigt-. De Duit sche regeering is voornemens de in.te.rge- 'afllüeeirdte coiltrolc-commisie tot herroe ping van haar bevel te brengen, en bij niet inwilliging hiervan zich te wenden tot den geza-ntenraad. De minister betreurde het, dat Duitsch land geen beroep kon doen op een gerechts hof, dat alleen op juridische gronden oor deel zou vellen. Ten slotte wees de minister op de ont steltenis, in arbeiderskringen door het entente-bevel gewekt-, en zeide, dat volgens betrouwbare berichten niemand een vin ger zou uitsteken, wanneer het bevel tot vernietiging werkelijk zou afkomen. De regeering en de industrie. Gisteren heeft een bespreking van de delegatie met den rijkskanselier plaats gehad.. Het verrassende resultaat van de ze besprekingen is, dat het rijks verbond zich weliswaar bereid verklaart de regee ring de devizen te verschaffen, die zij noodig heeft om de betalingen voor he.t herstel te doen, maar deze toezegging af hankelijk maakt van de vervulling van den eisc-h, dat de rijksspoorwegen in par ticulier bezit zullen overgaan. Om dit tot stand te brengen moeten onderhandelingen worden gevoerd in verband met artikel 248 van het vredesverdrag., Engeland. De lersche kwestie. De houding van Ulster. Gisteren is na een bijeenkomst van het Ulsterkabinet te Londen een communiqué uitgegeven, waarin gezegd wordt, dat de eer®te-minister Craig overeenkomstig de wensehen van het kabinet, duidelijk te kennen heeft gegeven, dat er geen rech ten van Ulster kunne® worden prijsgege ven. Italië. Frankrijk zegt de handelsovereenkomst op. Dq Frans che regeering heeft, naar de „Times" meldt, de handelsovereenkomst met Italië die in Februari 1922 afloopt, op gezegd. Het besluit heeft blijkbaar de Italiann- sehe regeering verwonderd en een onaan- genamen indruk gemaakt op de zakenlie den, die zich den handelsoorlog van 1898 herinneren. Ook kan het besluit een ongunstigen invloed uitoefenen op de politieke betrek kingen, die den laats ten tijd juist verbe terden. Algemeene staking. In het station to Rome ontstond een botsing tussohen spoorwegmaohioisten en fascisten. Er'werden schoten gewisseld, waarbij een machinist werd gewond. Ten gevolge van dit incident werd het vertrek der treinen uit Rome gesehorst. De Kamer van Arbeid (do Italiaansc-he C. G. T.) besloot de algemeene. staking te Rome af to kondigen. Ook bij de bladen wordt gestaakt, zoo dat deze niet kunnen uitkomen. De algemeene staking zou voortduren, tot allo 6000 fascisten Rome verlaten zul len hebben. Dit is echter, zelfs indien de fascisten er in toestemmen, onmogelijk, daar ook geen treinen meer loopen. De regeering heeft bekend gemaakt, dat zen zoowel fascitsisehe als socialistisch© manifestaties zal onderdrukken. Finland. Uitsluiting der Metaalbewerkers. De bond van werkgevers in de Finsche metaalindustrie heeft besloten, de arbei ders van alle bij dezen bond aangesloten fabrieken en ondernemingen tegen 3 Dec. e.k. to ontslaan. Door dezen maatregel zullen ongeveer zevenduizend arbeiders worden getroffen. Het conflict is ontstaan in de gr ooi e me- taalfabriek Was, waarvan do arbeiders in staking waren gegaan en als voorwaarde voor de hervatting van. den arbeid hadden geëisoht, dat sedert Maart stakende ar beiders weder hi dienst zouden worden genomen en dat do gedurende de st-akin; aangenomen arbeiders weer zullen worden ontslagen. Do uitsluiting zal tot het einde dezoï staking duren. Spanje. Een Duitsche spion. In de streek van Gomaro hebben de Spanjaarden, een Duitseher gearresteerd, die aanteekeningen maakte over de ka- nonen, welke door de. Rif sol daten waren gebruikt. Montenegro. De Sovjet uitgeroepen? Volgens ie Berlijn ingekomen berichten zou in Montenegro een revolutie zijn uit gebroken. Uit Rome wordt gemeld dat de opstandelingen de Sovjetrepubliek Monte negro hebben uitgeroepen. Servische troe pen zijn in aantocht. Perzië Vijfhonderd gendarmes vermoord. De correspondent van de te. Allahabad verschijnende „Pioneer" maakt melding van de vermoording van vijfhonderd gen darmes door Koerden te Soejboelak. Het blijkt dat de commandant der gendarme rie enkele Koerdenhoofden aan een diner had uitgenoodigd en ze daarna liet arres teer en, waarop de Koerden de stad bezet ten en de geheeie bezetting vermoorden. Buiteolandsche Berichten, De hongersnood in Rusland. Het officieele bolsjewistische orgaan „Praw- da" meldt, dat er in het gouvernement Samara ongeveer 400 asyla bestaan, waar een 87.000 kinderen, zoo goed en zoo kwaad als het gaat, ondergebracht zijn. Van deze kinderen genieten er een 40 percent een1 betrekkelijk goede ge zondheid, de anderen lijden aan schurft, dy senterie en verzweringen, als gevolg van de langdurige ontberingen, welke zij, bobben moe- en verduren. In deze asyls, waar liet meest noodzakelijke ontbreekt, beschikt men slechts over 15 percent van het normale voedsel, zoodat de sterfte bui tengewoon hoog is. Instinctmatig ontvluchten de kinderen deze huizen, in de hoop, zelf ergens meer voedsel te vinden. Zoo heeft men, zegt de „Prawda" in het gouvernement Oefa, groote troepen kin deren in de bosschen gezien, die daar in bijna geheel verwilderden toestand leven. Zij voeden zich met wortelen, gras en boomschors, mot het noodlottig gevolg, dat maagziekten een ware razzia onder hen houden. Deze ongolukkigen zijn reeds tot een dergelijken staat van verval gekomen, dat zij slechts onsamenhangende ge luiden voortbrengen en de bosschen invluchten, zoodra zij een mensch bespeuren. Een dergelijke toestand, voegt het bolsjewis tisch orgaan hier aan toe, heeft in JIusland nooit bestaan, zelfs niet in de eeuwen der don kerste barbaar3chkeid. Over den toestand in het Baschkirenland, dat eens door de geweldige schatten van den Zui delijken Oeral en de onoverzienbare kudden vee, schapen en paarden, als het rijkste gebied v?,n Rusland gold, schrijft Adigamoff in de „Prawda" van 18 October, dat deze in zijn ontzetting aan het ongelooflijke grenst. Lente en zomer van 1921 waren Teeds zeer zwaar. Er waren geen levensmiddelenvoorra- den en geen voedsel voor het vee. De bevolking was gedwongen in hoofdzaak van gras en wortelen te leven. Epidemische ziekten, vooral de cholera, deden de hongeren de, in lompen gehulde racnschen bij duizenden sterven. De steden werden door vluchtelingen overstroomd. De organen van het levensmidde len-commissariaat konden zelfs de eigen beamb ten niet voeden. Toen vluchtten ook dezen en het geheeie bestuursapparaat liep in de war. Een toestand, welke het meest op absolute anarchie geleek, ontstond. De hoop bestond echter nog, dat de nieuwe oogst, in don herfst, bet vreeselijksle zou doen overwinnen, en dat men met bet herstel der verstoorde economie zou kunnen beginnen. De vernietiging van den geheelen oogst door de langdurige droogte, heeft deze lieop den bodem ingeslagen. Ik durf de gevolgen van honger on koude in dezen winter niet schilderen, zegt Adigamoff, fflaar ik geloof, dat het grootste deel der be volking zal uitsterven, als niet spoedig doortas tende hulp in het land der Baschkiren verleend wordt. Reeds nu is het meerondeel der be woners dakloos, in 't gunstigste geval zijn zij zonder middelen van bestaan. De honger heeft onmiddellijk na den z. g. oogst het werk van den oorlog voltooid. Ten slotte verklaart Adigamoff, dat hef Baschkirenland vaak vergoten wordt, wijl men van daar geen berichten ontvangt. Er zijn bijna geen wegen, de dichtstbijzijnde spoorweg ligt vaak oen week loopens van, de dorpen af, be-, richten uit andere deelen der republiek komen pas na een maand aan, wijl de telegrafisten wegens gebrek aan voedsel gevlucht zijn. Wil men de bevolking van di-u hongersnood redden, dan doet men goed niet de „laatste berichten" 1 af te wachten. Een strenge winter verwacht. Evenals hier te lande heeft ook in Engeland de winter plotseling zijn intrede gedaan. Uit verschillende deelen van Grool-Brittannië wordt sneeuwval gemeld en men denkt uil zekere tee kenen te kunnen voorspellen dat wij dit jaar 'n strengen winter zullen brijgen. Zoo meent men het vroegtijdig verschijnen van wilde ganzen en zwanen van IJsland en Siberië op do Hebriden als een van de voorleckenen daarvan te mogen aanmerken, Trouwens men heeft opgemerkt, dat ook vele andere vogelsoorten in groote vluchten zuidwaarts trekken. Men grondt de voorspelling van een strengen winter ook op het feit, dat wij zulk een buiten gewoon mooien zomer bobben gehad. Wanneer deze mooi-weor-periode zich ook over" don aan- and en winter zou voortzetten, zou dit boteo- kenen, dat wij gedurende de meeste winterda gen van eenzeifden wojkenloozcn, slralenden he mel zouden kunnen genieten als in den afgeloo pen zomer '1 geval was. Dit beleekont dan ech ter tevens, dat de aarde in deze streken hel be schuttend wolkendek zal moeten missen, het welk andere jaren onzen winter meestentijds tot een kwakkelwintcr maakt. „Tel." Dg hertenjacht in Schol-and. Het afgeloopen jachtseizoen in Schotland is zoo goed geweest als nog zelden te voren. Naar schatting zijn in de afgeloopen twee maanden in het gebied ten Noorden van de Grampian 6000 herten geschoten. Hiervan waren 300 a 400 tien- of elfonders en bijna 100 royal en im- perïalgeweien. „Tel." llit do metaalnijverheid. Het „Centrum" meldt, dat men het bij de onderhandelingen tussohen do Katho lieke werkgeversvereniging en de samen werkende mctaalbewerkersbonden er over eens is geworden, dat een specialo com missie moet onderzoeken, hoe de toestand is in de industrie, te weten in een aantal takken en ondernemingen. Eerst als de commissie mot haar rapport gereed is, zal moeten worden nagegaan, welke middelen eventueel zullen kunnen en moeten wor den aangewend, om de industrie te helpen Of deze hulp zal moeten zijn loonsverla ging, zal dan eerst kunnen blijken. Volgens het blad moeten de katholieke werkgevers pogingen hebben aangewend om overleg met den Metaalbond tot stand to brengen. Verkiezing Tweede Kamer. Een advies. De volgende alphabetische groslijst van candidaten heeft de Bond van R.-K. Kies verenigingen in den Rijkskieskring Dor drecht aan de plaatselijke parochiale aan gesloten kiesverenigingen gezonden: 4. Do heer J. Borghols, lid van den Raad van 's-Gravenhage. en voorzitter van De Hanze aldaar. 2. Mr. J. F. J. Kolkman, 's-Gravenhage, lid van de Prov. Staten van Zuid-Holland, oud-voorzitter van den R.-K. Rijkskies kring, Dordrecht. 3. De heer C. J. Kuiper, Utrecht, lid van do Tweede Kamer en Md van het hoofd bestuur der R.-K. vakorganisatie. Pensioenwetten. Dinsdag a. s. De voorzitter der Tweede Kamer heeft de toezegging gedaan, dat Dinsdag a.s. in avondzilting de Burger- en Militaire Pen sioenwetten in behandeling zullen worden genomen. Regceringsdrukwork in Duitschland. De conferentie, gisteren door vertegen woordigers van patroons en gezellen orga nisaties in de typogrrfie met den Minis ter van Landbouw gevoerd over het uit voeren van Regceri ngs drukwerk in Duitschland, heeft tot geen bevredigend resultaat geleid. Het bewuste drukwerk bleek reeds besteld, terwijl de Minister met het oog op liet prijsverschil geen hoopge vende toezeggingen voor de toekomst kon doen. De Gezellenbonden zullen intusschen de actie tegen het geven van Rcgeeringsop- drachten in het buitenland blijven voort zetten. Onjuist bleek het bericht als zou het drukwerk in kwestie niet hier te lan de gemaakt kunnen worden. Regeeringsdrukwerk naar het buitenland. R.-K. Grafische Bond. Naar aanleiding van het laten drukken van heb blad van den Octrooiraad „Oc trooi" in Duitschland, had het hoofdbe stuur van den Ned. B.-K. Grafisch en Bond tegelijk met de andere werknemersorga nisaties in het druklcersb ed r i j f i.l. "Woens dag een onderhoud met den Minister van L., H. en N. Ofschoon in den b ree de werd bel oogd dat het genoemde, feit zeer ten schade der Grafische werkers was en zeer geren de aanleiding zou ••worden, lot navolging, bleef de Minister tamelijk ongevoelig voor die argumenten. Wel was de minister over tuigd dat de 15 pet. prijsverschil die de regeering toestaat, momenteel geen enke'o industrie in staat stelt, om tegen Duitsch- land te concurreeren. Ondanks dezo we tenschap heeft de Minister het werk reeds naar 't buitenland verplaatst, terwijl hem eveneens bekend scheen te zijn dat bier door IIcJlandsehe typo's werkloos - waren, geworden. Ook hei aangevoerde argu ment. dat het hier betrof een specifiek Hol landseh werk, en de Feitelijke onmogelijk heid voor onze HoUaodsche typo's, om in 't buitenland werk t? vinden, ook niet in ncnnale tijden, vanwege de taalmoeilijk heden, maakte op den Minister niet den minsten icd uk. Hij vergeleek dit drukwerk, met de leve ring van welk ander produet ook, een ver gelijking die door de vertegenwoordigers der werknemers ten sterkste bestreden werd. Ofschoon de Minister de toenemende werkloosheid zeer ernstig vondt, zag hij daarin geen aanleiding voor de regeering, om, speciaal voor het drukwerk, een uit zondering te maken, dit niet meer in h# buitenland to laten vervaardigen. Wel wilde de Minister ernstig beschermings maatregelen overwegen, mits het initiatie! daartoe vanuit de Tweede Kamer kwam. Tot •zoolang blijft de Minister passief. Alleen kon hij toezeggen in den Minister^ raad te zuilen overwegen de 15 pet. prijs verschil te herzien met het oog op de da lende valilta. De Minister deelde verder nog nft.de dat het uitgeven van dit drukwerk naar Duitschland door den Ministerraad is goed gekeurd. De werknemersvertegenwoordigers wa ren over verschillende mededeelingen teii. zeerste ontstemd en zullen het waarschijn lijk bij deze poging, de regeering van haar ingenomen standpunt terug te brenge^ niet laten. Algemeene Nriionanf.vf he Opzichters- en Teckcnnnrsbond. De Algemeene Ncderlandscho Opzicht ters- en Tcèlccnaarsbond heeft zich ii verband rfief do veie orduikondo berich ten nopens 'bezuinigingsmaatregelen, doof gemeentelijke- en provinciale besturen te nemen, waaronder het geven van ontslag aan ambtenaren en werklieden een'voor name plaats inneemt, gewend tot dö colleges van Gedeputeerde Staten en cte besturen van een zeventigtal der grootste gemeenten in ons land met verzoek, i& dergelijke gevallen, alvorens over to gaan tot het geven van ontslag ook aan tech nische ambtenaren, te willen overwegen, of overplaatsing van do overbodige ambte naren naar afdeelingcn, waar hun dien sten nog wel noodig zijn. mogelijk is. Het verzoek is gegrond op do overwe ging, dat het betrekkelijk geringe aantal technische ambtenaren door do regel matige uitbreiding der verschillende dien sten voortdurend zal moeten worden vermeerderd, terwijl het niet in bet be lang van een goeden gang van zaken mag geacht worden, bekwame ambtenaren te ontslaan, om korten tijd daarna weer nieuwe te moeten aanstellen. Daarnevens zal vaak door overplaatsing naar een andere afdeeling het geven van ontslag kunnen worden voorkomen. Eenzelfde schrijven is gericht tot do hoofden der verschillennp departementen. Propagandamaand der R.-K. Arbeidersbeweging. Men schrijft, ons: Van verschillende coöperatieve vereenï- gingen lcwarn de toezegging bij het P B. dat zij een geldelijke bijdrage willen schen ken, om de kosten der buitengewone pro paganda te helpen bestrijden. Hieruit blijkt dat de besturen dezer coö peraties beseffen, welk groot belang er voor hen zit in een krachtige R.-K. Arbei dersbeweging. Mogen degenen, van wie tot heden niets gehoerd werd, binnenkort dit voor beeld volgen. Het bczuinigïngsvraagsluk. De Tel. meldt, dat de staatscommissie voor het Bezuinigingsvraagsfulc onder lei ding van mr, Rink gereed is gekomen met' het eerste doel van haar rapport. Het zal zeer spoedig aan de Koningin worden uit gebracht. Naar de „Msb." uit goede bron ven- noemt zal dr. Frederik van Eeden eerlang tot het Katholicisme overgaan. Mr. P. G. 't Hoofd, lid van de Eerste Kamer cn president vanhet gerechtshof te Arnhem, die opnieuw naar het Diaco- nessenhuis te Leiden is overgebracht, was gisteravond onveranderd ernstig. De minister van financiën maakt be kend, dat in de maand October 1921 bij de Algemeen Rekenkamer zijn overgebracht: 1.300.000 stuks onbruikbaar geworden! zilverbonds van ƒ1 van den bij Kon. be sluit van 19 Februari 1920, Stbl. no. 82, bepaalden vorm. Hc.fc Ned. Weekblad voor den handel in. Kruideniers war en meldt, dat in de week van 310 Nov. uit ons land naar Enge land ziju verzonden 117 kisten, inhoudende 500.4000 et. eieren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1921 | | pagina 1