m BUITENLAND. BINNENLAND. 13e Jaargang ZATERDAG 5 NOVEMBER 1921 No. 366c PeABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, 1 2.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week, 1 2.60 per kwartaal. Franco per post 12 86 per kwartaal. pet Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's verkrijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af zonderlijke nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN. TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Zaterdag 35 cent per regel Overige dagen 30 cent per re^y Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. KLEINE ADYEBTBNTIËN, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en verkoop f 0.75 's Zaterdag, overige dagen f0.50 Dit nummer bestaat uit :3-Vie bladen, waaronder het sillustreerd Zondagsblad. De Kool en de geit. De method© of de tactiek van de kool en J.;C geit sparen, is verre van sympathiek! terloops wel eens mag gezegd, "pat er vele menschen zijn, die een voor- tachtigheiJ, welke deugd is, of een plicht Clirislelijke naastenliefde, welke ver- Ijftiiedt zonder grond en noodzaak den naas- e te vcroordeelen van zich afschuiven qi jet een bre.ed gebaar van niet te willen tëüdoeoi aan het de kool en de geit spa- 01 bd! i De afkeurenswaardige manier van de :ool en de geit sparen zit voornamelijk tn iet om eigen voordeel van twee wallen rillen eten. 1 En wij krijgen den laatst en tijd sleed3 terker den indruk, dat de. Vrijheidsbond 3 et d&arop aanlegt om bij de verldezia- «i hot volgend jaar succes te hebben, j Deze indruk is wederom versterkt, door Ie redevoeringen, gehouden op een bijeen- omst van de afd. Leiden van den Vrij- eidsbond j.l. Donderdag. Daarop traden als sprekers op mevr. Pynaend'ts FranckenDyserinck en de eer Dressclkuys. We zullen enkele pasages van beider re- 1 evoeringen weergeven. Mevrouw Wynaendts Francken bracht •sb ulde aan de stoere arbeidskracht van den linister vaai Arbeid. Maar er zijn vrienden van Minister Aal- erse, doch ook tegenstanders van den linister van Arbeid. En daarom voegde ij er aan toe, dat de Minister van Arbeid beter Minister van het tegengaan van den rbeid kon heet en." De kool en de geit De heer Dresselhuys verklaarde„Ook "j *t godsdienstig leven is voor den opbouw er maatschappij noodig." Maar er zijn ware godsdienstige men- chen, doch ook menschen met een surro- E: iat van godsdienst, dio 'n „godsdienstige'' lemming heel aardig vinden, b. v. op een looie Zondagochtend-wandeling, maar ia wars zijn van alle „dogmatisme" met i wijdsch woord noemen zij zich vaak:- Üealisten.'' En daarom liet de heer Dres- ilhuys, als een nadere aanduiding van dat ixlsdienstig leven, onmiddellijk er op vol ar. „Want wij hebben menschen noodig Et idealen." De kool en de geit „Ook den Katholieken willen wij de vfij- iid waarborgenhet gevaar, dat men van ie zijde vreest is overdreven" aldus de ter Dresselliuys. Prachtig, men moet toch z'n best doen. at Katholieke stemmen voor den Vrij- sidsbond te trekken. Maar het antipapisme in dezen tijd is li te mooi lokmiddel voor verscheidene Ezers, dan dat men er geen gebruik van iu maken. En daarom voegde de heer ressclhuys er aan toe: „Als het waar is, it de Katholieken een te hoogen loon aan- ian. dan is dat de schuld van de A.-R. en br. Hist., die met de R.-K. samenwerken." Wat voorzichtigals het waar is jDe kool en de geit! JVan dergelijke soort redevoeringen zul- jHp er nog wel meer te. liooren worden ge ven vóór de verkiezingen Sclieeve voorstelling. (Uit een kort verslag der j.l. gehouden pdscho Raadszitting in „Het Volk'': De theorie van B. en W. dat om den middenstand te sparen de. geheele Leid- sche, bevolking dure brandstoffen moet stoken heeft gezegevierd. [Dit- is een schecve voorstelling van Barheid [Do vage motie-v. Eek inzake goodkoo- verstrekken van brandstoffen door de (aicente werd bestreden vanwege B. op grond dat de gemeente de brand- pffeai niet goedkooper zou kunnen btrekken dan de particuliere brandstof- pliandelaars hier ter stede. Maar niet den middenstand te sparen." peil „sparen" van den middenstand >als de Volk-verslaggever het klaarblij- Jijk bedoelt zou zijn een economische Rasheid cn een beleediging' voor dien gr is voor deze verklaring in „Het Volk" 1 cenigo aanleiding gegeven door eonige ^-bedoelde maar slccht-gezegde verkla gen van de zijde van B. en W. Zoo b.v. [verklaring van den voorzitter: „Wij wil- lcven en laten leven!" De middenstand behoeft men niet te spa- li dc middenstand behoeft men niet uit 'n pere welwillendheid cf barmhartigheid ie *en leven. De middenstand vindt zijn r e- Jn cn recht van bestaan in zijn ma at- plappelijke nuttigheid, In onontbeerlijkheid voor een ptroffende productie en verdeeling der Peren. F'a-r ook daarin alleen kan een lak den middenstand reden en reclit van 'aan vinden. V Twee opmerkingen. Hier vol ge in zijn geheel een stukje uit de rubriek Kerknieuws van de „X. R. Crt.-': Men schrijft ons In de Remonstrantsche kerk alhier is gisteravond weder een wijdingsuur ge houden, ditmaal onder leiding van ds. P. Eldering. „Allerzielen" stond boven het programma en de overdenking was gewijd aan de geheimenissen van dood en leven. De samenkomst werd ge opend en gesloten met gebedverder wisselden gemeentezang, voorlezing, so lozang (Truus Nacht well) en vioolspel (de heer W. B. Thicme) elkander af. Ons trof het harmonieuse samenwer ken van de muzikale krachten met den leider van den avond tot een stem mend en fraai geheel. De overdenking was aldus ingedeeld: lo. „de gestorvenen"hierbij werd ge lezen een fragment uit Kierkegaerds Liefdedaden, door mevr. Claris-Fran sen van der Putten vertaald hierbij een Trauergesang van Bencken en een Benedict us voor de Viool. 2o. „Het Sterven"gelezen werd een fragment uit mei-rouw Roland Hoist's Aan den doodhierbij „Gieb dich zufrieden'' van Bach. 3o. „Ecuwigheidsgedaehtea"ge lezen een deel' van 1 Cor. 15, gezongen Abide with me, in de vertaling van den vervolgbundel Ned. P-rot. Bond. Daar na- weer viool, gebed en zegenbede. 't Geheel maakte een goeden en ge- wijden indruk. Of er nog zijn, die het Roomsch achten een Protestanten Al lerzielen te vieren Die bezwaarde lie den zouden gerust gesteld kunnen zijn, wanneer zij dien middag en de vorige dagen in de bibliotheek der zelfde Re monstrantsche kerk de predikanten voor hun leerlingen lantaarnplaatjes over de hervorming hadden zien ver- toonen. Het komt ons voor, dat het zelfs heuglijk is, wanneer wij goede godsdienstige gebruiken van algemeens strekking interconfessioneel kunnen, uitwisselen. En tot deze gebruiken be hoort het vast ook, in de November- niaand aan de geheimsnissen "van dood en leven een vrome gedachte te wijden. Twee opmerkingen willen wij hier bij ma ken. EerstensDat interconfessioneel ,,uit- isse 1 e n'* van „goede, godsdienstigs gebruiken" zal wel in de practijk worden een overnemen van die gebruiken uit de Katholieke Kerk. Tweedons: Het zal, helaas, dan wel zijn een overnemen, min of meer gebrekkig, van vormen zonder den inhoud, z o n- door de levende, bezielende, effectieve be kentenis, die- de werkelijke inhoud van dis vormen is. Men leest dit al in het stukje over de Allerzielen-pleehtigheid in de Re monstrantsche kerkPlaatst daar te genover de schoone, zoo indrukwekkende dooden-liturgie onzer heilige kerk Neen, wij zijn niet trolsch in zelfgenoeg zaamheid, maar wel dankbaar enon tevreden over onze te geringe dankbaar heid. Onvruchtbaar. ..Als wij de anti-Rome-hetze. die, wij mogen gerust zeggen vooral de paar laat ste jaren zoo bijzonder fel optreedt on vruchtbaar noemen, dan wordt ons va-n die zijde zelfingenomenheid verweten. Wij troffen nu iu een artikel van de an ti-re v. Standaard dezer dagen de volgende zinsnede aan: „Ons oordeel over de.n onvrucht- baren (Wij spatieeren. Red.. L. Ort.) guerrilla-krijg tegen Rome, die bij voorkeur gevoerd wordt door „Protes t-anten", die slechts van protest leven, maar helaas niet van protest tegen de wezenlijke verzwakking van het refor matorische beginsel, mag bekend ver ondersteld." Hier wordt ook tevens dien protesteeren- den „protestanten" een raak lesje, gege ven Er valt met name in de Ned. Herv. Kerk genoeg te protesteeren tegen het ook daar voortwoekerend ongeloof HET VOORNAAMSTE NIEUWS. De Japansche minister-president ver- De Hongaarsche nationale vergadering neemt de onttroningswet aan. Nieuwe ko ningskeuze te verwachten? Nieuwe Duitsche belastingen Duitschlaml. De nieuwe belastingen. In den Rijksdag verklaarde rijksminis ter dr. Hermes bij het begin der beraad slagingen. omtrent de belastingwetten In de redo van dr. Wirth op 1 Juli is op de geweldige lasten gewezen, die het Duitscho volk door het Londensche ultima tum zijn opgelegd en op de omstandigheid, dat alles moet worden beproefd om door ce-u daad te bewijzen, dat ons ganse he prestatievermogen in dienst moet worden gesteld van de vervulling onzer verplich tingen. Ik ben mij bewust, dat deze nieuwe hef fingen de geweldigste belasting zijn, die ooit een volk is opgelegd. Ik vertrouw echter, dat zij door het Duitsche volk kan worden gedragen, indien alle krachten wor- den vereenigd en ingespannen. Ik meen bij voorzichtige schatting de verhooging der ontvangsten tengevolge van do nieuwe belastingen op 40 a 42 milliard mark te kunnen begroeten. De vraag, of die som voldoende is om onze verplicht-in- gen na te komen moet ik ontkennend be- antwoorden. Aan nieuwe uitgaven komt op de. gewone bcgrootmg voor een bedrag van G5.S mil liard. zoodat die in totaal 114.25 milliard beloopon, waarbij o.a. 55.1 milliard ia ver band met de uitvoering van het vredesver drag. De gewone begrooting sluit met een tekort van 53 milliard mark. Voor liet dienstjaar 1021 moet Duitsch- land voor een bedrag ran li0 mi]liarj a3„ leoningen sluiten. De yoorloopige begrooting wordt be- zwaard door een onzekeren factor van de daling der geldwaarde. De betalingen staan onder den geweldigen druk der vaht- Usehommelingen, die volstrekt niet kan worden berekend. De nieuwe ontwerpen moeten ten spoe digste worden afgehandeld. Een practisehe up weg uit onzen geweldigen financieelcn nood zal eerst dan worden gevonden, wan neer^ onze voormalige vijanden beginnen ra Z1.ef1' d,a'fc cle beslissing omtrent Opper- bilezrë den toestond zoodanig heeft ver ergerd, dat do aanpassing va-n het presta tievermogen des volks bij zijn verplichtin gen onmogelijk wordt. Wij hopen, dat de onderhandelingen met do vertegenwoordigers van industrie, han del en landbouw inzake credietverleening een krachtige financicele hulp tot resul taat zal hebben. De koster, .der, bezetting. De kosten van de woningen welke in he,t bezette gebied voor officieren en onder officieren lot het einde van 1922 zullen wor den gebouwd, bedragen volgens inlichtin gen uit. betrouwbare bron, ongeve.er 2 y. milliard mark. Geruchten over verandering van het Verdrag van Versailles. De correspondent van de. „Kölnische Zei- tung* te Londen verneemt uit invloed- politieke en financicele kringen aldaar, dat de stemming reeds zoo ten gunste van ver- ndering van het Vredesverdrag gekeerd is, dat- men een conferentie daarover voor bereidt, die in Februari al bijeenkomen. Hongarije. De vervallenverklaring van Karei van Habsburg. De nationale Vergadering heeft het wetsontwerp, waarbij Karei van Habsburg vervallen verklaard is van den Hongaar- sehen troon, aangenomen. Een spoedige koningskeuze te vernachten Uit Weenen wordt aan de „Tel." ge meld: Naar van goed ingelichte zijde wordt verzekerd, bestaat bij do groofemo gondlieden het voornemen, de Hongaar sche koningskwestie zoo spoedig mogelijk uit de wereld te helpen door een spoedige koningskeuze. De mogendheden der Groide J-n.eiilo hebben reeds riet-bindende derhandelingen gevoerd en zijn. voorne mens, om, indien zij tot overeenstemmin geraken, haar candidaat aan de Hongaar sche regecring aan te Icvclen. Voor de candidaluur wordt o.a. denaam genoemd van koning Ferdinand van Roe- vmenie, daar do gedachte aan een persoon lijke unie lusschen Roemenië cn Honga rije weder veld wint. Het schijnt even eens vast te staan, dat voortdurend be sprekingen plaats vinden tussehen de re gccringcn van Italië en Roemenië en dat do betrekkingen tussehen deze beide lan den op het oogenblik zeer innig zijn. Tn elk ge\a! heeft ook een gedachtenwisse- hng plaats gehad tussehen Boekarest Praag cn Belgrado. Frankrijk. De Kathedraal van Boulogne gedeeltelijk ingestort. De kalhedra-al van Boulogne gebouwd ia basil iek vorm, met daarachter de bekende groote kapel, i.s een modern bouwwerk, dat in 1830 word begonnen. Het schijnt dat m!n, ™.ctie kathedralen niet erg gelukkig is, want gisteren is het groote ,jewelf ingestort. Gelukkig was op lie.t la- memand in de kerk, zoodat geen persoonlijke ongelukken zijn voorgekomen. Ben aantal van dc arcaden, die het mid denschip omringen, zijn ook vernield. Dc groote koepel is ongeschonden gebleven, evenals liet koor. Zooals men weet was de ka(hcdraal gelegen in de middcleeav. sche bovenstad temidden van de citadel. Msb. Noorwegen. Dmeinni kon en Groenland. Op 2 Juli deeklo de Dcensclie gezant te Chrisliania den minister van buitenland- scho zaken mede, dat het Dcensche dept. van buitenlandsche zaken een bekend making had gepubliceerd, ingevolge wel ke met het oog op de van Dcensche zijde aan de W- en O.-kusl van Groenland aan gelegde handels- en vongstalions geheel Groenland onder de Dcensche koloniën was gerangschikt en onder Deensch be stuur gebracht. In een schrijven van 2 November heeft het Noorsche dept-, van buitenlandsche zaken den Dcensche gezant medegedeeld, dat de Noorsche regeering een uitbreiding der Dcensche souvercinilcit over Groen land niet kon erkennen, daar een over eenkomstige uitbreiding van den Deen- sehen alleen handel voor het zakenleven groote lasten na zich zou sleepcn, en in liet bijzonder de lot dusver door de Noren in do wateren der betrokken gebieden uil geoefende visseherij zou verdringen. Japan. Een aanslag op den Minister-President. De „Times" verneemt uit New-Yorlc: Het departement van builenlandseho za ken Ir Washington heeft van het departe ment van buitenlandsche zaken te Tokio een telegram entvangen, meldende, dat dc Japansche premier 11 ara op het sta- 'oii le 'lokio is vermoord. De premier werd aangevaren doo-* een jongen Kore- aan, die van u:l de derde kb.r-se-waclitka- mcr op hem tcctrad en hem herhaaldelijk met een mes in de borst stak Een kwar tier later overleed Hara aan zijn verwon dingen De aanvaller werd onmiddeliijk gearresteerd. de wildwreedc gevoelens \an zoo tal var. zwarte reactionairen, vooral in Den Haag., die nu eigenlijk wel eens een bloedbaG willen zien". Zoo slaat het in een communiqué vao de I. A. M. V. (aan den lezer is het om dezi> lctlerpuzzle op te lossen), liet is'evenwel nóg erger. Verderop vertelt het communiqué oua, dat die zwarte reactionairen „onder lei ding der Jezuïeten, met opzet een gewcld- dadigen volksopstand uitlokken, om deze met wapengeweld neer le slaan". Ziehier de Jezuïet in zijn nieuwste ver schijning: melk gietend in den mond van een hongerstaker om een revolutie le ontketenen. Misschien begrijpt de lezer het nie!? Dal is nu juist liet Jezuictische van lie*, jval. Dc Nederlandschr Verceniging van ischhandelaren heeft den minister vaa binnenlandsche zaken verzocht, het za- endoen door gemeenten geheel onmoge lijk Ie maken. De N.V. Anton Iliulink's Fijne Vlcesc-h' waren en Conservenlahriek te Deventer heeft het personeel medegedeeld, dat de' duurlebijslag zal worden omgezet in loon en 3 maanden een bijslag van 10 pCt. op het loon zal worden gegeven. Het crcdiet aan Duilschlaml en concurrentie. Vraag aan da regeoring. De heer Slingenberg heeft den ministers van Financiën cn van L. N. en H. do vol gende vragen gesleld: I. Is de Regecring bereid mede le deel- len, over welk bedrag van het crcdiet, groot ƒ20.000.000. ten behoeve van Duitsch land beschikt is? II. Is do Regeering niet van roecning, dat met dit Nederlandsche crediet de Duitsche industrie indirect versterkt wordt in haar concurrentiestrijd met de Nederlandsche industrie, in een. tijd, dat de bestaansmociclijkheden voor dc Neder landsche industrie steeds grooter worden? III. Is de Regecring niet van oordeel, dat het derhalve wenschelijk is, met deze credietverleening niet verder voort te gaan? Drukwerk uit het buitenland. Vraag aan de Rogeerin De lieer Ankerman heeft den minister van Landbouw de volgende vragen sleld: I. Zijn de berichten uit de dagbladen juist, dat vanwege het Ministerie van L N. en H. belangrijke bestellingen druk werk voor den Octrooiraad in Duilschland zijn gedaan? If. Zoo ja. zijn dan de beweegredenen, die den minister er toe geleid hebben, deze bestellingen in het buitenland te doen, gegrond op het feit, dat door de lage va luta daar goedkooper kan worden gele verd dan in ons land? III. I-Iccft de minister de Nederlandsche drukkerijen voldoende in de gelegenheid gesteld om offer!os le doen tegen concur- recrcndc prijzen? Winkelen in Üuitscliland. Een onzer lezers die juist uit Frankfort terug is gekomen en dus de winkelprij zen ginds en hier kan -sergelijken, schrijft ons. dat men om goedkoope winterkleeren te koopon de reis niet meer behoeft te doen. Want, met hot dalen van de mark. stij gen ook de prijzen in Duitsehland en bo vendien moet men rekening houden met de Duitsche uitvoerrechten en de Neder landsche invoerrechten. Wat men droc; ging vroeger vrij uit on in, maar tegen woordig wordt men ook voor dc kleeren aan den lijve onderzocht en als ze nieuw zijn, moet men betalen. Rekent men dan 1 nog de kosten van hei visum, de reis het verblijf, dan zal men tot de slotsom komen, dat men zich hier goedkooper had kunnen klcedon. Voorai als men ook no; let. op de quoliteit. Er is in onze winkels ton slofte mee kous. In Duilschland is het mooiste weg gekocht. niet zoozeer r'oor dc vreenvlcl gen als door do. Du it sobers zelf, die be- vrcesd voor con verdere verhooging der prijzen, zich voor de eerste jaren dekk „Hbld: Van hongerstakers en Jezuïeten. Dc hongerstakers, die ons land rijk is, worden gevoed met m.clk. Een heel nuchter feit. zal men moenon. Maar daar zit meer achter, zegt hel. j.Onlr.'. Dit is door ir.r. Riet Tnlcman ontdekt. Het wordt gedaan „om lo koelen Staten-Generaal. TWEEDE KAMER. erg a der i n g van gistere n. VoorzitterMr. Dr. D. A. P. N. Kooien. Grondwetsherziening. Voortgegaan wordt met de behandeling 2n de voorstellen lot wijziging der Gronii- et. Art. 10 met de daarop ingediende amen dementen. Dc Minister van Binnenlandsche Zaken, de heer Ruysde Bcerenbrouck, ulgt zijn gistermiddag afgebroken re de. Spr. zegt oorzichtig te moeten zijn met dc amendementen, waarvan dc gevol gen niet precies zijn te overzien. Het ko- igscliap en de verhouding van het Oran jehuis tot het Nederlandsche volk is door erschillende sprekers behandeld. Spr. her innert aan de zegetochten van de Konin gin in 1919 ia de bedreigde Nederlandsen© gebieden. Als drager van de volkseenheid acht luj den president nie.L gelijk aan den Koning. Spr. vergelijkt den toestand van Nederland met dien in Frankrijk, waar men in koortsachtige liaast zich voorbereidde op den oorlog met de.n aartsvijand. De vergelijking met Tsjecho-Slowakije, een re publiek, die bezig is to worden, gaat hecie- maal nie.t op. Indien in 1918 de revolutie ons land was gekomen, dan zou het cr in ons land anders uitzien dan thans het geval is. De lieer Schaper (S. D.): Wat heeft dat met de grondwetsherziening te maken De Minister: Vraag aan uw fractie leider wat de reden van hem daarmede 10 maken had? De. vraag is gesteld monarchie of repu bliek? Deze vraag is thans meer \an aca demisch dan van practisch belang. Zelfs de partijgenooten van inr. Troclstra zijn er zoo varf doordrongen, dat het monarchis tisch beginsel zóó leeft in het volk, dat d3 febris aine.ndendi cr hen niet toebracht, om een wijziging voor te stellen. Dit feit bewijst meer dan allerlei spitvondige be schouwingen over de theorieën va.n repu bliek e,ti koningschap. Wanneer een wetsontwerp tot regeling va.n de opvolging zou worden verworpen, zal men moeten wachten tot dc troon leeg gekomen is, on dan zal men moeten beslissen. Het advies van de Staatscommissie heeft de Regecring afgewezen, omdat h. i. de Grondwet uitgaat van het Koningschap en liet is dus verkeerd, daarin een uitnoo- diging te plaatsen om tot een anderen staatsvorm te komen. De gelegenheid daar toe bestaat altijd. Het conflict kan ontstaan wanneer geen 2/3 meerderheid wordt behaald voor een voorstel. Maar een dergelijk conflict is altijd mogelijk en een oplossing daarvoor ligt voor dc hand. Do lieer Troelstra zelf wil de beslissing 'over den regeeringsvorm niet aan het volk over laten. Het denkbeeld van mr. Troelstra komt niet overeen met het amendement dat hij heeft ingediend. Het amendement-van Schaik heeft spr.'s sympathie niet. Er is een staatsbelang bij betrokken, da-t in de Grondwet de kwestie van de opvolging zoo duidelijk mogelijk zij geregeld. De. onzekerheid, die het gevolg van deze bepaling zou zijn, acht spr. on- gewcnscht. Do amendementen Marchant, Troclstra en van Ravesteyn zijn onaannemelijk. Do amendementen Rutgers en Snoeck Henko- mans ontraadt spr. ten sterkste. De aanne ming van do overige amendementen kan spr. niet aanbevelen. Do heer Schaper (S. D.) herinnert er aan dat hij in de Staatscommissie de eeni- republikein was, zoodat de Minister in het advies der commissie geen gevaar be hoeft te zien voor het. koningschap.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1921 | | pagina 1