weeds
t sensdag 7 September S92I
zU\
10 C
75-jarig bestaan van de
Vinceiitiusverseniging te Leiden.
Co)
jg eedea to over om eeaigo woorden
irijden -aaji de St. Yincenfcius-Vereeni-
(iie met blijdschap en vrome opge-
3«r tlieid haar derde kwart-eeuw getijde
'da t, Immers, c-r is geen veaeeniging, die
'eelvuldigen zin de Katholieke
ritas doet spreken in baar werken,
itm, de groote on vurige stichter van
to «rsto vereoniging, kon 'niet bevroeden,
zijn. werk, mot eeuige zijner mede-
3rl eaooten en vrome vrienden gestic-ht,
een koog-en en broeden vlucht zou
m. Eet zaadje, door die enkelen in
Jbodem der Christculijke naastenliefde
iat irpen, bleek Gode welgevallig te zijn
gaf den wasdom en lieden ten dage is
i krachtige boom, die zijn takken
over .gansch den aardbol die rijko
iten van Charitatievon arbeid voort-
gt, en, boe ook de landaard is, boe ook
sefregel, steeds vasthoudt en beoefent-
rootsche gedachte, dat geen liefdewerk
ereeniging vreemd is.
al de arbeid door den Yiacentiaan
chfc geschiedt naar den wijzen regel:
ter eere Gods en tob zelfheiliging''.
Vincentius zelve zegt immers„God
reel minder op het uiterlijke en het
ïlijke van onze goede werken, dan op
urige liefde en do zuiver© bedoeling,
mede zij worden verricht". En daar-
ontspruit de .groote kracht der zelf-
iing. Wat beerlijk ideaal, t© worken
ler© Godsden armen en weinig mot
se icbe goederen bedeelden broeder iu
itus de 'liand te kunnen reiken en hem
j; ten begrijpen dat bij niet in ailes arm
Tt it hij, al kwellen aardsche zorgen hem,
ook nog kind van God blijft, en Zijn
genadebronnen ook voor hem steeds
springen, opdat bij zich daaraan
Wat zoete troost daalt den Vincen-
dan in de ziel, als hij ervaart, dat- hij
!'i|fel meer weldaden van stoffelijken
ontving, dian hij die daar voor hem
vaak in diep-treurigen toestand, en
!d(|ea broeder in een wa-nnen handdruk,
vriendelijk toegesproken woord, een
vermaan of een welgekozen raad
kan instorten, hot besef in hem
dig doen worden dat er, ver boven
loffelijke, een hoog en beerlijk geeste-
Hwit voor den Christus da weggelegd,
te streven, bet gemis aan
iche goederen een machtige hulpe is
te eerder bereidt naar de hoo-
volmaaktheid. En den arme komt
eeder gevoel van stille berusting toe,
de Yincinliaan zieh verheugt ia
dofte, dat wat „Gij den minste der
hebt gedaan" zal worden beloond,
irijst zich gelukkig, lid te zijn van die
inbrengende Yereeniging, die hem in
stelt, de liefde tot den naaste toe te
m in den voLsten zin van net woord,
aame brengt hij op do wekelijksche
g het kleino geldelijke offer van bem
erhoegt dit offer naarmate
teer liefde gevoelt voor den arbeid,
aan hij zich uit echte naastenliefde
tot heil van den evennaaste een
i die ook wel teleurstelling brengt,
;^ok wel een enkele maal miskenning
doch daardoor juist den prikkel
tot volharding en de deugd voedt
Jtfïercn.
\0| t meerderen zich geroepen gevoelen
eden in don wijngaard waar nog zoo-
ier behoefte is aan goede en met naaste-
i toegeruste kra-cliton.
Vidicentiusvereeniginig is wars van al-
- of, wat niet wegneemt-, dat mag ge
worden dat zij dn de verloopen 75 ja^
'wa^rruchtbaren arbeid beeft verricht.
talloos vele malen betraden hare
i de schamele stuilpen der armen, om
de bon voor levensmiddelen, brand-
ifl en kleeding hulp te verleenen in den
zoo bitteren nood. Hoe bleek waren
Dgevallen kinderwangen, boe soha-
de kleeding, hoe vervallen dat wat
w huisraad pleegt te noemen. Zie die
plaats van zakken en lappen, die
FEUILLETON
5RSTINNE STRIJD.
prins Czepany stond met over elkan-
£eslag-en armen, den trotschen blik
daria Thercsia gericht. Geen bevve-
verloonde zich in zijne strenge ge-
d hekken. Maar zijne lippen kneep hij
ir te zamen, op zijn voorhoofd ver-
nen diepe rimpels eni zjjn oog begon
'nsleren. Het bleek, dat zijn trotsch,
>t,zaanï gemoed gedwongen werd tot
strijd tegen gedachten), die zich 'on-
ts heurig in hem verhieven.
iria Theresia's heldere etem klonk in
melodieuze klanken door do zaal.
.log? rij hebben de Stemden van ons ko-
tri r'Jk Hongarije vergaderd", sprak zij
e landstaal, het Latijn, „om hen ons
lit kenbaar te maken tot bevestiging
alle vrijheden van öat land, zooals zij
oorkonden van de XVIe eeuw om-
tciè ev€d zijn. Terwijl wij dit doen, ver-
wij een koninklijken plicht ©11 vol
ar. dan aandrang onzos harten. Onze
'ster zal den Stenden/ al dc daarop be
ring heèbonjde stukken voorleggen",
zweeg een oogenjblik vervolgde daar-
'et bewogen stem:
>e tegenwoordige gevaarvolle toestand
Oostenrijk is den Sbenden bekend. Ja,
toestand is zoo treurig, dat wij di-ei*
voor de Stenden verbergen kunnen,
k van niets minder sprake dan van
oriioud van het koninkrijk Hongarije,
^0 kroon van den H. Stephanas, van
a persoon, van onze kinderen 1"
- atmosfeerHoor die moedeloosheid, die
lusteloosheid tot opknapj>oil, var. die
ouders, diet niete hebben, nieta verdienen,
aiet kunnen steunen, elkaar. De Yiacentius
v&reenigiiig treedt er binnen; de oersle
lichtstraal op het somber pad! En zij
opent haar m a g a z ij n, voor den mme
een schatkamer van alles wat hem ont
breekt. En bet magazijn voedt en kleedt
en brengt ongekende vreugde in de harten
van ouders en kinderen, die de honger voe
len wijken, warmte bet lichaam voelen
streelen. Wat moer is, die gegeven aal
moe-s is de sleutel na-ar hot hart en in die
zoo ontvankelijke oogenblikkcn doet het
gesproken woord zoo veel nut. Op het on
der-houden van ongeoorloofde betrekkin
gen wordt gewezen, de plicht tot achting
van. kinderen wordt ingescherpt, de gods
dienstzin wordt aangewakkerd, het doen
geven van katholiek onderwijs wordt voor
gehouden, wenken tot opvoeding van. de
kinderen worden gegeven, heb treden in
B.-K. organisaties wordt bevorderd, het
verkrijgen van arbeid w-ordt gesteund, een
B.-K. courant wordt versteekt, en vele
andere dingen meer dde do band te doen
vindt. Is do woning een krot, dan wordt
een toeslag verleend, om een mee-r mensch-
w aardig verblijf te betrekken. Kinderen,
die lijdende zijn, worden door bemidde
ling naar betere streken, geholpen. Schei
ding van kinderen wordt bewerkt door het
verstrekken van ledikanten en toebehoo-
ren. Vaar zonden wij eindigen als wij den
vollen omvang van den arbeid onder de
armen moesten belichten. Treffen is 't
vaak de groote dankbaarheid van onze
goede armen te ondervinden en de medc-
v er king, de prettige samenwerking zou
den wij kunnen noemen, om den ge go-
ven raad op te volgen en te zorgen dat
de arbeid ook werkelijk resultaten brengt.
Ook van hen, die door de voortdurende
zorgen van de Vincentausve«reQnigin'g in be
ter milieu zijn gekomen, tot meerdere ken
nis zijn gebracht, omdat de Y.-Y. gelegen
heid tot- studio geeft-, waar werkelijk ver
stand en goodo wil aanwezig zijn.
Dit alles biedt een kijk op wat bij huis
bezoek, met liefde en toewijding gedaan,
kan worden bereikt-..
Daar is echter nog meer wat recht heeft
op dezen jubeldag aan de geloofsgenooten
te worden voorgehouden.
't Is niet ons doel te beschrijven, hoe
groot en zwaar de arbeid is van het ,.L i ef-
dowerk voor Kinderbe-scher-
m i n g", dat niet. alleen groote offers
vraagt aan geld, doch enorm veel toewij
ding en tijd- van de confrères, die daarbij
de leiding hebben. Hoeveel voogdijkinide-
ren, regeoringskinderen en niet tot deze
rubriek behoorende hebben de zorgen van
hot liefdewerk genoten. En wat al zware
zorgen, als men weet, dat er velen, zijn,
waarvan de opvoeding, zelfs op jongens en
meisjesleeftijd, geheel -opnieuw moet wor
den opgebouwd. Uit welke omgeving ko
men vele van die arme Irindereu, die geen
liefde kennen, geen warme moederkus voel
clen op de verbleekte wangen, die raak ge
tuigen waren van de meest perverse en
beestachtige f amilieto es tanden, die honger
en kou leden en nu werden overgeplaatst
an het- Vincent.iusb.uis te Li&se, waar zij
bloemen in de kassen worden verzorgd
en, voor zoover niefc-moederlijke zorgen
dat kunnen, worden gekweekt door voe
ding en kleeding en wat meer is door een
schat van godsdienstige eu zedelijke les
sen tot degelijke burgers en burgeressen
der maatschappij, gestaald tegen haai* ver
leidingen. Wat al goeds het liefdowerk
stichtte is in dit kleine bestek niet te om
schrijven de v-ruehten zullen Kerk en
apaatsciha.ppij in den schoot vallen.
Kent men do epijskoke rij? Daar
wordt eiken dag weer aan gekookt het
voedsel, den bezochte gezimi-m te ver
strekken. En, nu dit liefdewerk het voed
sel bereidt en vers-trekt in de lokalen van
d-e V.-V. aan honderden kinderen daags,
te begrijpen wat een tijd en toewijding
die confrères off eren,'die in echte nederig
heid zelve de armen spijzen en dage
lijks maar weer opnieuw met vreugde dia
duizendo liters voedsel verstrekken.
Gok voor geestelijk voedsel zorgt de ju-
bile-erend© Vereeniging. Haar biblio
theek toch met duizenden boeken staat
gratis open voor de armen, door de Y.-V.
bezocht, terwijl olkeen zijn kennis kan
komen vermeerderen door voor een luttel
bedrag bij de bibliotheek een bock te hu
ren, haar zoo tevens gelegenheid gevend
aldus steeds meerdere lectuur te kunnen
aanschaffen.
Zoo gaven wij dan een stukje 'leven van
de Bint; Vincentius vér., die besUuud woriït
door een Bij zonderen lift ad en vier com-
ferentiëa heeft: >St-. Petrus-, St. Dominic us,
O. L. Y. O. Ontvangen em het H. Hart.
Deze laatete is van jongeren datum en be-
etoa-t voor het grootste deel uit B.-K.
studenten, terwijl de andere, oudere con-
ferentiën zijn saam-gesteld uit mannen van
alle standen, va<n intellect en van arbeid,
die allen één van ideaal, den armen wel
te doen om God© te beha,gen en eigen hei
liging te bewerken, door ecneu band dus
gebonden, in broederlijke liefde, naar do
levensregels volgens oud doch niet ver
ouderd regiem, door deax stichter opge
steld, zich thans verheugen iu het blij aan
schouwen van dezen dag, die als een
mijlpaal op den weg van arbeid en toewij
ding de glorificatie brengt en nieuwe
kracht om met frisseken moed voort te
gaan op den ingeslagen weg.
Dankbaar zij op dezen jubeldag gewe
zen op den steun van velen ontvangen,
welke steun hot mogelijk imaakte zooveel
arbeid te verrichten.
En dan op de eerste plaste a-ijst voor ons
op de St. Anna-Ye-recnigkig, die 57 jaroa
onafgebroken voor de V.-V. het magazijn
voorzag van goederen. Hoeveel ontelbare
geestelijke verdiensten brachten die -ontel
bare volumen 'goed, tob kleedingstukken
van iederen aard verwerkt, met nimmer
verflauwde liefde cn geheel belanglooze
toewijding van die nijvere dames, wien de
armoede van zoovelen steeds tot nieuwen
prikkel was om steeds maar meer te zor
gen, altijd.
Wat tal van donateurs gaven met liefde
hun gaven, om de V.-V. in dc -gelegenheid
te stellen haar zegenrijk werk voort te
zetten. De offerschalen, eens per jaar den
gcloovigen geboden, zij getuigden st-eeds,
dat de arbeid van do V. V. werd gewaar
deerd. Hoevelen zondon gaven in natura,
voedsel, 'kleeding enz. Doch eindigen wij.
De Bint Vincentius-Vereenxging, die nu
haar 75-jarig bestaan viert, jubelt en
dankt God den Gever aller gaven voor
alles wat Hij in haar heeft gewrocht; zij
dankt den H. Patroon Vinceretdus van
Paulo, die haar zoo zichtbaar heeft bijge
staan, zij dankt de armen, die zij als broe
ders in Christes heeft, loeren kennen,
steunen maar ook waardeeren, ook voor
de leering en dc genegenheid van velen
hunner ontvangen, en zij gaat het nieuwe
tijdperk van arbeiden voor des armen heil
in, met de bede, dat Gods onmisbare zegen
haar 'bijblijve als oen Heli tend spoor op
den weg. die leidt roar do vermeer dring
va-n Gods glorie cn de zelfheiliging -barer
leden.
H. W. SPEKDEL,
Leiden, 8 Sept. 1921. Vmcentiaan.
STADSNIEUWS.
GEMEENTERAAD.
(Vervolg.)
Tf. Benoeming van drie loden van do Commissie
Tan Financiën en uit dozen van den Voorzitter,
(aftredend: do H.H. B. J. Huurman, J. F. X Saa
dors an J. Splinter Gzn).
Herkozen de hceron Huurman, Sanders en
Splinter. De heer Huuruiau zal als voorzitter
fungeer en.
4. Benoeming van twee leden van de Cömm.
vauFabvicage, (aftredend: de H.H A. Mulder en
J. do Lange).
De heer Mulder wordl kerkazjn. In de vaca
ture De Lange wordt gekozen de heer Splinter,
•aio dezo benoeming aanneemt.
5. Benoeming van twee leden van do Commissi0
voor het Openbaar Slachthuis (aftredend: do
H.H. Tli. C. F. Stijnman eu J. Splinter Gzn
Dc heer Sijtsma wordt herkozen; 'in de va
cature Splinter die niet meer in aanmerking
wensolit te komen, wordl gekozen de heer
Wilbrink.
6. Benoeming van twee leden van d© Commis-
6io voor liet Marktwezen, (aftredend: de H.H. J.
Wilbrink ©n T Groenevold.)
De hoeren "Wilbrink en Gnoecoroi-d- worden
herkozen.
7. Benoeming van twee leden van d© Gom mi -
610 voor het Oud-Archief, (aftredend: d© H.H. J.
A. van Hamol en A. J. Oost dam.)
De hoeren Van Hamel en Oost dam worden
opnieuw benoemd.
8. Benoeming van drie ledon van d© Commissi©
voor de Huishoudelijk© verordeningen en uit de*
zen van den Voorzitter, (altredend: de H.H J.
do Lange, K. Sijtsma en Mr. D. A. van Eek.)
Do hoer De Lange. aftr.. verzoekt niet op
hem te stemmen. De hoeren Sijtsma en Van
Eek word en herkozen-; in de vacature Dc Lange
wordl gokc-zeii de heer* WïitnèivTo't vooMtfter
wordt gekozen do heer Sijtsma.
9. Benoeming van two© lodon van de Commissie
voor de Strafverordeningen, (aftredend: de H.H.
Mr. J C. van dor Lip en Mr. D. A. van Eek.)
De Ireereu; Mr., van dor Lip en Mr. van Eek
woiden herkozen.
10. Benoeming van vier leden yan de Commis
si© voor de Stedelijk© Fabrioken van Gas en
Elecfcriciteii, (aftredend: d© H.H. J. d© Lange,
F. Elkerbout, A. J. Oostdam en Mr. D. A van
Eek.)
Do heer De Lango verklaart in verband
ni-et zijn© benoeming tot vr-et hou dor dat hij aiet
voor eea herbtaooming tot lid van deze
Commissie in aanmerking wensché. te komen.
De -heer Oostdam, zegt even een©, ki verband
met eeu vroegere verklaring, -goon herbenoe
ming te venschen.
Gokczon worden d© h-eoron Huurmaa, F.
Elionbtnrt, Sanders cn Van. Eek.
11. Benoeming van vier leden Yan de Commis-
fiie van Beheer over d© gestichten „Endegeest",
„Voorgccst" en „RMr-ngeeet", (aftredend: dej
H.H. J. A Bots, B. J. Huurman, J. B. Moijnen
en M. Dubbel deman.)
D© Vootz. zegt, dat de rogcling van d©
gestk-hleu aangeeft, d-at jaar «teek-is éér. lid
aftroodt. Daardoor behoeft thans aüesn ia de
vacatur0 Huurman te wordeu voorzien. De
hec-r Huurman werdt herkozen.
12. Benoeming van twee leden van de Commis
sie van Beboer over hot Grondbedrijf, (aftredend:
de HH. A. Mulder en J. Splinter Gzn.)
Dc -hoeren Mulder en Splinter worden her
kozen.
13 Benoeming van vior loden van d© Commis
sie voor don Geneeskundigen Dienst ©n den Keu
ringsdienst van Waren, (aftredend: de HH. B.
J. Huurman, Th. B. J. Wilmer, J. Splinter Gzn.
en T. Groenevold
Do hoeren Huurman, Wilmer, Splinter en
Groenevold- worden herkozen.
14. Benoeming van drio loden van de Commis
sie van onderzoek der bezwaarschriften tegen
aanslagen in do plaatselijke direct© belasting
©n uit dezen van den Voorzitter, (aftredend: de
H.H. Th. B. J. Wilmer, J- Splinter Gzn. ©a T.
Groenevold
Herkozen worden de hoeren WBmcr, Splinter
on Groendveict, waarvan de oerste als voor-
«dtter woedt aangewezen.
15. Benoeming van drie plaatsvervangende le
den van d© Commissi© van onderzoek der be
zwaarschriften tegen aanslagen ia d© plaatselijk©
directe belasting, (aftredend: d© H.H. A. J.
Oostdam, Th. C. F. Stijnman en J. J. van Sma
len
De he oren Oosfcdam, Slijnman ©n Van St-ra-
lem. worden opnieuw voor deze functie© aan
gewezen.
16. Benoeming van drio leden van de Commis
sie voor het Stedelijk Museum „do Lakenhal",
(aftredend: d© H.H. Dr. G J. Boekenoogen,
Mr. J. A. F. Coebergh on J. A. van Hamol.)
De -hoeren Dr. Boebortoogen, Mr. Goehe-igh
en Van Hamel worden herkozen.
17 Benoeming van ©en lid van liet Bestuur der
Stedelijke Werkinrichting, buiten de led-en van
don Raad, (aftredend: de lieer A. L. Reim-e-
ringer.)
De heer A. L. Reimcringer wordt opcrieuw
gekozen.
18. Benoeming van een lid en van een plaats
vervangend lid ion d© Commissie van onderzoek,
bedoeld in art. 22 van het Reglement voor do
werklieden in dienst van de gemeente Leiden,
(ahredend: de H.H. P. Ho&mskork en F. El
kerbout-)
De keeron Heemskerk en F. Etkeihout wor
den opnieuw gekozen.
19 Benoeming van sen Voorzitter en van een
plaatsvervangend Voorzitter der Commissie van
advies, bedoeld in art. 35 van de verordening,
regelende den rechtstoestand van de ambtenaren
der gemeente Leiden, (aftredend: de H.H. A. J.
Oostdam eu K. Sijtsma.)
Herkozen de hoeren Oostdam en Sijtema.
20. Benoeming van oen lid der Commissie van
Toezicht op het Middelbaar Onderwijs.
Gekozen wordt de hoor Mr. H. M. A. Goe-
hergb, aftredend lid.
21. Benoeming van oen Directeur van de Gas
tneenlelijke Artkridsbéur», teverys Districta-Ar-
beidsbeura en. vaststelling van diens iaarweddo
Bonoemd- wordt de hoer W. F. Schutter.
De heer Kuyvenhovon wil omtrent dit
punt iets zeggen om daardoor ©enige bekend
heid te geven aan da werkzaamheden van de
•gom. arbeidsbeurs, wrik lidhaam van, veel
moer beteokems is, dan menigeen meent. Door
de verplichte aanmelding van weikloozen wor
den ial van arbeiders hier en in andere
plaatsen geholpen. Hot is daarom -noodig dat
cr een -directeur is die zich geheel aan dezen
arbeid Ar» vrijden, terwijl hot salaris naar
«pr. m-oeui! hooger moot zijn dan thans door
B. en W. is voorgesteld. Spr. zou öfn aanvang-
salaris wcnschen van f 3800 mét 4 één-jaar-
lifkflolie vorlïoogingen van f 100.
Do lieer Bots, Wefh., zegl dat B. em W.
in do waardeeriug van de Ariieidsheurs bi)
niemand onderdoen. Er zijn dan ook groote
sommen aan dezo zaak besteed. Het voorge
stelde salaris achten B. en W. voldoende.
De hoer Kuyvemhovon betoogt dat de
heer Schut ten feitelijk iu salaris acht ©raat
gaat. Spr. is darenn evoriala het bestuur van
de Arbeidsbeurs van meening dat het voor
gestelde salaris niet aan redelijke eiscbsn vol
doet.
De hear Bol©. W- Gi.. zegt dal men niet
moet vergeten de muziek dto hier om de toe
komst i«n zit.
De Voor zit teT betoogt nog. dat deze be
noeming van. den heer Schutter in eik geval
'en promotie betoekerrf.
Do heer Kayvonhovem teekl zijia voor
stel ia.
Het voorstel van B. on W. wordt hierna
go -dgekeurd.
22. Voorstel tot verhuring van eenige percee-)
len weiland in den Boschhuizerpolder aan d©
Leidscbc Football-club.
A'-a^oncziif-n.
23. Vrooretel:
a. inzake hot sluiten van kaagcldlocningen ge»
durende Let 3e kwartaal 1921;
b. inzake het aangaan van een rekening-cou*
rant-overeer,komst met- een of moer bankrasLol-»
lingo» ton behoeve van do Stedelijke Fabrieken
vnn Gas en Eteetriciteit.
De 'heer Huurman zegt, nameais de
Comm. van Financiën dat dein com-m. er prije
-op zou h-ebben gestold indien di-l sink in bare
handoa was gesteld.
De heer Sijtsma: jklwecr mis.
De heer Huurmati: Neen niet inis; er is
hier een vergissing bog-aao.
De lieor Van Ec-k bad oorspronkolijk te
gen d-it voorstel -bezwaar omdat -hij vreesde dat
•daardoor cunoodig geld zou wordon opgeno-
111 coi. Bij aa-uer onderzoek ia hem -echter go-
bloken dat deze vrees ongegrond is. Verder
vraagt spreker of hst niet geweuscht is, dal de
Woningbcuwvoroenig-iogcn hare gelden tegen
©en Weinc rente ecneu. waardoor Icenir^eii
bij banton voorkoaisïi kunnen wordan.
De V 0 o r z. zegt, dat B. en Y»\ dit punt
•zeer ernstig aullen overwegen.
D© heer De Lange, weth., zegt. dat in do
toriichting een klsine feut ie ingeslopen; ds
bedoeling is dat ate pèaatsrerranger vaa den
Hoofdboekhouder dieas plaatsvervanger kan
optreden.
Het voorstel wordt goedgekeurd.
24. Voorstri:
a. tot ïiiot-aanneeüag van hst voorstel de Lan
ge c.s. inzake hot verkenen van 2 dagen extra-
verlof aan werklieden in kot continubedrijf
b. tot vaststelling yan d© verordening, tot
wijziging van dio van 31 Mei 1905 (Gem.blad
110. 18), houdend© R-eglanient voor do werklieden
in dienst va-a de gemeente Leiden. (Voor de
onder a bedoeide -arbeider één dag langer va-
cao lie).
De heer De Lange zegt. namens de voor-
«toilers, dat zü hs.ru voorst ei r cl rokken.
De heer v. Stralen was indertijd voorne
mens eenzelfde voorstal sr. te dienen. Hij neemt
daarom hot voorst el-De Lange over.
De heer De Lange zeg4, dal hei vcorstel
is ingetrokken, omdat nadar geWekcn is, dat
een groot gedeelte van de bezwaren van de
ccmti-au-arbeiders reeds waren vcrvaLkai d-002
de invoering van de 45-urt-gc werkweek.
De V'oorz. zegt, dat de continu arbeiders
een langdurigen werktijd hadden. Dal verschil
is nu vervallen.
De hoer Van Stralen is hot met bot ad
vies van de Comm. \au de Lich!fabrieken niet
eens. Het is -niet waar dat de betrokken -ar
beiders mst ©en vrijen dag meer genoegen ne
men. Vroeger was er voor de ccntLnu-arb-eiders
op 6 d-sgen één dag meer. Het is dus billijk
om de verhouding te malien 1214. Het ver
schil is -niet alleen dat de coutrn u-arbeid ere zoo.
nu en dam een vrijen -dag niet op Zondag
hebben, maar men vergoot, dat zij 5 vrije
feestdagen per jaar moeien missen. Zo zijn
dus in belangrijk slechtere conditie dan -d©
-andere aihrid-ers. Spreker meent dus dat er
alle aanleiding bestaat, hc-t van den heer De
Large overgenomen voois lel aam te nemen.
Wat voor de werklieden gekk zal naar spreker
meent -ook voor sommige ambtenaren m-oeten
gelden.
Dc Voorz.: dat is al geregrid.
De heer Van Stralen: Ja. officieus,
maar i'k bel) het maar liever officieel.
Do Voorz. brengt thans ki stemming pamt
Zij zwoeg eu kon geen wooixl meer uit
brengen. De gedachten aan hare kinderen
had de moederlijke gevoelens over de
majesteit der koningin doen zegevieren.
Deze uiting der moederliefde werd ver
staan en gewaardeerd. Zij bracht op de
toch reeds ontroerde gemoederen een
diepen indruk teweeg. Menigeen wisc-htc
tranen uit do oogen, sommigen bogen
hot hoofd en sloegen den vochtigen blik
ter aarde, als schaamden zij zich over
hunne gemoedsaandoening.
„Yau de gohcele wereld verlaten'*, ging
zij op weemoedigen toon voort-, „vluchten
wij als tot ons laatste toevluchtsoord, lot
de oude deugden der Hongaren, Aan hun
ne trouw geven wij ons en de onzen over.
In hel tegeniwoordige dringende gevaar
moet onverwijld naar het zwaard gegre
pen worden om onzen vijand en dien des
Rijks terug te drijven. Vaatelijk vertrou
wen wij, dat Hongarije's Stendent over-
e<erjkoms(.ig hunnó liefde en trouw, ons
met raad en daad zullen bijstaan".
Duizenden hadden deze woorden kun
nen spreken zonder te kunnen troffen of
mede te slepen. In don mond van Maria
Theresia hadden zij echter een geheel
eigenaardige macht, een onweder-
staanbaar geweld. Nauwelijks liad zij de
laatste woorden uitgesproken, of een -on-
beschrijfelijko storm van geestdrift brak
los.
„Moriamur pro rege nostro!" riep ceq
stenï, en onmiddellijk donderde het door
de zaal: „Moriamur pro rege nostro!"
De kreet der Stenden drong door naar
builen tot de wachtende volksmenigte, en
als hot stroomen der golven rolde de
kreet door cle straten) van Presburg: „Mo
riamur pro rege nostro!" „Laat ons ster
ven voor onze koningin!"
„Goed en bloed voor onze meesters!"
Eene aigemeene geestdrift sleepte allen
mede. Velen trokken hel zwaard en zwaai
den! het door de lucht, onder den kreet:
„Moriamur -pro rege nostro I"
Anderen zonken op de knieën, en hiel
den het in tranen zwemmende oog op de
koningin gericht. Zelfs prins Czepany
wischte, het hoofd schuddend, een traan
uit het oog.
Boskay stond met opgeheven hoofd eq
het gelaat van vreugde stralend. Zijn blik
rustte op de ledige ruimte der deur, door
welke dc koningin verdwenen was, opeens
werd hij bij den arm gegropen en om
ziende zag hij denf prins Crepany.
„Graaf Boskay, ik ben overwonnen",
zeide hij. „Neen, hier is geen tegenstand
mogel-ijk! De duivol moet haar geloof
schenken! Leve onize koningin! Goed ei4
bloed voor onze gebiodsterl"
Hij omarmde den graaf. Ten aanschouwc
van allen werd de \6rzooning der beide
partijen bezegeld. OVder herhaalde juich
kreten en door geestdrift bezield, verlieten
de Stenden de zaal en begaven zich naar
liet gebouw van dert Landdag. Daar wer
den' de besluiten der koningin voorgelezen
en de opnieuw bevestigde vrijheden van
Hongarije met eindeloos gejuich begroet.
Nog in dezelfde zitting besloten dc Ster.:-
den( lot de aigemeene wapening. Deze be
droog 15000 ruiters en 300Ö0 man voetvolk.
Maar hiermede waren do. Slenden niet te
vreden. Zij stelden nog 20.000 recruten ter
beschikking voor de keizerlijke regimenten
Een man zonder geweberu
De verklaring der Hongaren van voor
Maria Theresia te velde te willen trek
ken, veranderde voor het oogenblik niets
aan den gevaarvollen toestand van Oos
tenrijk.
Opper- en' Beneden-Oostenrijk, Bohemfcn
en Silezië bevonden zieh in handen des
vijands. Spanje en Piemont maakten zich
gereed om de Italiaansche provinciën van
liet keizerrijk weg te nemen.
Wel hadden 'de Hongaarsche Stendenj
tot c-ene aigemeene wapening besloten,
maar do uitvoering van dit besluit eischte
ge ruimen tijd, én inmiddels kon geheel
Oostenrijk bezet zijn. Kwam t-en «lotte het
Hongaarsche leger aanrukken, dan had
bet geen ander vooruitzicht dan onder de
vijandelijke OArermacht le moeten} bezwij
ken. Oostenrijks ondergang eou dus in
weerw.il van de geestdrift, der Hongaren
voor Maria Theresia vol Iroleken worden,
en de hoven van Parijs cn Berlijn hun
verraderlijk doel, de vernietiging van het
Rijk der Habsburgers bereikt hebbeni
De scherpzinnige Bartonsleiin verkeer
de omfrent den toestand in do grootste on
gerustheid. Slechts een verdrag met. Prui
sen kon naar zijne zienswijze redding aan
brengen. Herhaaldelijk beproefde hij de
koningin tot dezen stap te bewegen!, maar
tevergeefs. De nood dreef den bezorgden
•staatsman opnieuwtot eenldergelijk voorstel
en thans werd hij door het. Engelsche hof
ondersteund.
..Zou ik den vodver zijn roof toekennen?
Het is homeltergerH en strijdig tegen alle
recht!" riep Maria Thercsia smartelijk
uit. „Frede rik handelde steeds jegens ons
als eon veinzaard. Ik vertrouw hem niet.
Ik weet zeker dat hij, en tiij alleen Frank
rijk lot dezen oorlog aanzette. Hij alleen
is de oorzaak van al deze ongelukken. Ik
weet dat hij Oostenrijks ondergang ver
langt eiV daarnaar streeft. En zou ik mot
dezen man een verdrag aangaan? Dezen
man mijn schoonste proviuciën afstaan?"
„Het offer moet liet koninklijk hart
Uwor Majesteit ongetwijfeld zwaar val
len, maar zonder dit offer zal alles opge
offerd moeten worden-!" sprak Barten-
stoin eü begon haar nogmaals deiu poli-
ticken toestand breedvoerig te ontvouwen.
Maria Theresia volgde zijne redevoering
met de meeste aandacht en erkende ein
delijk de noodzakelijkheid van den srnar-
telijlcen stap.
„Ik onderwerp mij aan het geweld der
omstandigheden", zeide zij diep bedroefd,
„maar ik zal er u aan herinneren, Bar-
benstein, dat wij tevergeefs het zwaarste
offer brachten en tevergeefs grootmoedig
zijn geweest".
Zij gaf de no-odige volmachten! voor da
vredesonderhandelingen, en nog dezelfden
dag ijlden twee koeriers naar de legers
der Oostenrijkore -on Pruisen bij Nc-isse.
Sedert dan- stag bij Mollwilz had Frede-
rik geenf militaire daad van e-eniig gewicht
verricht. Hij waagde liet niet eens. de
door de Oostentrijkci-s bezatt-e vesting Neis-
so aan te grijpen uil vroes voor don slu-
wen veldmaarschalk Nöipperg. Daarente
gen zette hij zijne militaire oefeningen
voort in de vaste overtuiging dat de vruoh
ten? niettemin rijpen zouden, die de Fran
sehen en Beieren voor hem plukten.
-tu. (Wordt vervolgd).
