weede Biad. laandag 5 September 1921 BINNENLAND. n& RECHTZAKEN. STADSNIEUWS. Uit de Omgeving. RSTINNE STRIJD. [cd. RK. Boud voor grootc gezinnen. jaarvergadering van dezen bond, löuden in bet „Haagschc Koffiehuis" te •echt, werd geleid door den Voorzitter p, van der Heijden, uit 's-Hertogcn- cft. Mede was aanwezig de geestelijke iseur, de ZeerEerw. pater De Groot uit Nijmegen. Voorzitter verklaarde, dat hij het Jngswoord niet met de noodige opge- tóieid It on uitspreken. Ondanks een propaganda, die dit afgeloopen r door den secretaris van cfen bond is roerei, hebben de goede verwachtingen, rmede na do invoering cener rcorga- itie van hoofdbestuur en orgaan, het [r werd ingetreden, niet veel effect ge- Nog lijdt de bond aan een tekort van geld. [is oorzaken van dezen toestand wor- genoemd do foutieve opzet van den die met een groolen schadepost aan rsle propaganda begon; het weinige dat in enkele afdfcelingen wordt inden, en het niet of slecht afdragen bonds'contributie door meerdere af- igen. Iheer van Alfen, uit 's-Hcrtogen- u0'|li, secretaris van den Bond, tevens teur van de „UK. Familiebode", ric)|hl daarna omstandig verslag uit van u" hondstoestand over het afgeloopen ph hetwelk zal worden opgenomen in Zufiondsorgaan. orgaan „De RK. Familiebodo" blijkt [zijn lezers te voldoen. 'irna gaf de penningmeester, de hoer lach uit 's-Hertogenbosch, een over- van de financiën en lichtte do be- toe, die ongewijzigd werd aau- in. Voor het loyale aanbod van den ilaris, om dit jaar van het voor hem [trokken salaris verder afstand te en het volgend jaar er geen te be- braclit de vergadering hem luiden de pauze werd door den heer P. J. G Jevoet, lid der Tweede Kamer, een gehouden over het Rijkskinderfonds, een uiteeiiEetting van de toenemen- ilangrijkhcid in deze tijdsomstandig- van een goede en voor ons, katho- te aanvaarden oplossing van het agstuk, bij welk3 regeling tot nu ongehuwde en de kleine gezinnen il ten nadeele van de groote den ig geven, gaf spr. oen overzicht van fiplkaan en de toepassing van kinder- Sen met de argumenten, die voor en de verschillende stelsels kunnen jen aangevoerd. Verder deed spr uit- wiittfc }jet rechtj 'der kinderen op het '^"•iondei'houd, dat zij zelf niet in slaat mf"1 je verdienen, en daartegenover de 6 tLJ van ^en Staat om do groote ge- ®a!*i le hulp te komen, als bevorderaar let algemeen welzijn als reclilsbe- "ier en ter ondersteuning van het schietend particulier initiatief, verklaarde, dat van de verschil- systemen wij slechts blijvend dat derfondsen) kunnen aanvaarden en ircgcld -volgens bet stelsel der ver- verzekering. Dat de overheid steun 00^ aan zu^ een ^'onds. ligt ge- 7'ïl (ki Tan wat zh ™eds op ander 1 a,« belasting, schoolgeld-heffing, van personeel in overheids- studiebcurzec{ en woningbouw voor >to gezinnen, doet. Het tot stand van een Rijkskinderfonds hangt af van de vraag, of de Minister van op zijn standpunt za-1 blijven staan, dergelijk fonds zonder Rijkssubsi- moeten wordfen bijeengebracht, het- ffil mogelijk zal zijn, en ook van de of de verkiezingen ten gunste van [g«ering nullen uitvallen. Dat liet hoog noocjig is, om in deze actie n hoi >r A. oe.fi is os' ei' de De ?ii mniin ichen word| i dez"1 [wichtige dag brak aan. Te Pres- men. over het lot van Oostenrijk en li aclili ll&nd beslist worden. In de straten. "I bewogen zich statige ruiters in in 1>* i'deraclvtigc Hongaarsche kleedcr- c-en 1' burgers, landlieden en bewoners is k ppen. Zelfs de onwetendsten sche de groolo gezinnen1 te steunen, blijkt uit de resultaten der laatste volkstelling. Ver moed wordt, naar tot dusver uitgewerkte gegevens, dat. het gemiddeld aantal kin deren per gezin in ons land niet meer dan 1,5 of f.6 zal zijn, terwijl dit. volgens de vorige volkstelling nog 2,1 was. Ofschoon spr. het met kapelaar Geertman uit En schede eens is, dal. hit geboorte-vraagstuk op de eerste plaats een zedelijk-gods- di-erastig vraagstuk is, kan toch niet wor den ontkend, dat de finaneieele gezios- loestand in zeer veel gevallen invloed daarop heeft Op deze, met veel belangstelling ge volgde rede, ontspon zich een vrij uit voerig debat. In zijn repliek noodigdo de heer IIaazrt- voet den heer Van Alfen uit zijn denkbeel den omtrent oen vrijwillige -kinderfonds- regeling in overeenstemming met de te genwoordige strooming in zake ziektever zekering en met de houding der Franschc Scmaincs Sociales, die ook tegen ten ver plichte staatsverzekering hebben stelling genomen en ijveren voor de vrije com pensatiekassen. tegenover zijn opvatting in een gezamenlijke brochure uiteen to zet ten. Voorloopig achtte spr. de mogelijkheid eener vrijwillige kinderfondsregeling naar liet model der ziekteverzekering onwaar* schijnlijk; onze vakbeweging is daar nog niet rijp voor. Bij acclamatie werd de volgende motie aangenomen: „De Ned. R.-K. Bond voor Groote Ge zinnen draagt het hoofdbestuur op or bij de Regeering op aan te dringen, dat deze baar steun zal verleeraen. dat mot bekwa men spoed in ons land het instituut van kinderfondsen tot stand -komt". Hierna had .de bestuursverkiezing plaats, waarbij de voorzitter, dr. P. v. d. Heijden uit Den Bosch, en de heer A. Iieu- sink uit Enschedé werden herkozen en de heer J. Cornelisse, voorzitter der afdee- ling Nijmegen, gekozen werd. Hierop volgde de behandeling der ver schillende afdeelmgsvoorsleilen, die na e-enige discussie alle volgens de prae-ad- viezon werden goedgekeurd of verworpen. Na levendige deelneming aan de rond vraag, waarbij allerlei wenschen' voor bet belang van den Bond in het licht werden gesteld, sloot de voorzitter deze zeer ge- ani rn e e rde jaa rvergadering. KANTONGERECHT TE LEIDEN. De Kantonrechter te Leiden heeft ver oordeeld: Wegens dronkenschap: J. S.; V.; D. K.; A. C. N.; R. L.; D. J. F.; J. do V.; W. H. K.; F. van S.; J. L.; J. C. van L.; P. D.; M. K.; P. F.; J. P. S.; W. H. K.; J. P. la L.; H. M, ieder tot f 2 JxH-te of 2 dagen hechtenis; A. N. I 0.50 of 1 dag diech toni-sA. T.; O.; F. B., f 3 of 3 dagen hechtenis; A. v. d. B. f 1 of 1 dag hechtenis; P. J. M.; F. F.; P. W. R., f 3 of 3 dagen (hechtenis; J. D. f 1 of 1 dag 'hechtenis; P. P. de W. 2 anaal f 3 of 2 maal 3 dagen hechtenis; C. S. f 5 of 10 dagen hech tenis; J. R. li. Haarlemmermeer f 5 of 5 dagen hechtenis; D. A. L. Noordwijk f 3 of 3 dagen hechtenis; F. v. d. L. Den Haag f 3 of 3 dagen hechtenis; W. v. d. Z. to Voor schoten; "W. E. zwervende f 3 of 3 dagen hechtenis; Iv. A. K.: G. J. B.; D. v. d. M. allea zwervende f 5 of 5 dagen hechtenis; wegens loopen op verboden grand: C. T.; H. A. H. de J.: J. B.< allen is Noordvijkcrhout; L. P. J. A.. Noord wijk-BinnenJ. J. S.; J. J. B. to Lisse; J. Q. J. van D. to Oegslgecst f 0.50 of 1 dag; G. de H.: A. A. S.; A. C. J. T.; ,1. J. K.. allen tc Den Haag f 3 of 3 dagen hechte nis; M. C. L. Den Haag f 0.50 of 1 maand tuchtschool: J. G. van K., Den Haag tot te rugga vo aan do ouders, wegens wettelijk op geroepen als getuige wegblijven S. T. f 5 of 5 dagen hechtenis; wegens stroopcrij: D. B.. f 2 of 1 maand tuchtschool; wegens overtre ding der leerplichtwet: J. V. liuisvr. A. v. tl. O. tc Katwijk aan Zee, f 10 of 5 dagen hech tenis; D. v. d. P. huisvr. C. K. Katwijk Zee f 3 of 3 dagen hechtenis; G. K. te Rijnsburg 2 maal f 5 of 2 maal 5 dagen hechtenis; D. G. f 3 of 3 dagen hechtenis; P. S. f 1 of 1 dag hechtenis; wegens overtreding der arbeidswet L. P.av. d. D. 7 maal f 0.50 of 7 maan 1 dag hechtenis: M. P. B. 2 maal f 3 of 2 maal 3 dagen hechtenis; G. E., te 'Voorscholen 8 maal f 0.50 cf 8 maal 1 dag hechtenis; J. E. to Voorschoten 21 maal f 0.60 of 21 maal 1 dag hechtenis; G. if. te Katwijk 11 maal f 0.50 of 11 maal 1 dag hechtenis; M. J. van T. te Katwijk 22 maal f 0.50 of 22 maal 1 dag hech ten i-; .1. W. le Katwijk 3 maal f 1 of 3 maal 1 dag hechtenis; A. H. te Katwijk 12 maal f 0.50 of 12 maal 1 dag hechtenis; G. Z. to Valkenburg 13 maal I 0.50 of 13 maal 1 dag hec' iéni. wegens o\er!reding der visscherij- wet: B. K. te Oudewetering f 3 of 3 dagen lic l orii wegens overtreding der spoorweg net: if J. van V. gehuwd met P. H. B. f 2 of 1 maand tuchtschool; P. H. B. f 2 of 2 dagen hechtenis; wegons overtreding der trek honden wol: M. G. te Rijnsburg 2 maal f 1 of 2 maal 1 maand tuchtschool; C. van S. tc Rijnsburg 'tot teruggave aan de ouders: IC. van E. te Oegslgecst f 3 of 1 maand tuchtschool; wegens overtreding der drankwet: M. R. f 2 of 2 dagen hechtenis; wegens overtreding der ■motor on rijwielwei: P. S. f 3 of 3 dagen hech tenis; Y. van D. te Rijnsbuvg 2 maal f 20 of 2 maai 10 dagen hechtenis; H. J. T. de M. f 1 of 1 maand tuchtschool; wegons to snel varen: J. de K. te Stompwijk, f 5 of 5 dagen hechtenis: wegens overfr. van het motor- en rijwiel regiem ent: E. E. te Haarlem f 5 of 5 dagen hechtenis; wegens rijden met een rij wiel zonder bel: A. P. M. do W. tot f 3 of 3 dagen hechtenis; wegens rijden mot een. rijwiel zonder licht: W. K.; K.; L, L. C.; D. V.; A. van D.: P. van S. te Lisse; C. van E. te Lisse; J. J. van S. -Ie Lisse; Th. H. te Noord- wijkerhout: H. v. d. B. huisvr. G. N. v. d. L. te Noonlwijk aan Zee K. C. A. V. te Heemsto- do; A. Z. to ïïazerswoude; G. P. aldaar; M. S. aldaar; J. van D. te Amsterdam, doder tot f 3 of 3 dagen hechtenis; G. G. Katwijk aan Zee f 5 of 1 maand tuchtschool; W. D. te Katwijk Binnen f 3 of 1 maand tuchtschool; H. J. W. 'e Noordwijkerbcut 2 maal f 3 of 2 maal 3 dagen hechtenis; wegens overtreding der Pol. verordening der gemeente Leiden: A. J. S.; J. M. K. Den Haag; P. K.; J. L.: J. C. M. P. C. T C. B.: R. J. P.; A. van D. Katwijk aan Zeo: C. J. G. te Oegstgee.st; A. J.; M. v. d. V. le Leiderdorp; A. C. B.; huisvr. F.; C. J. du .T. Don Haag; J. P. aldaar; Th. G. H. G.; G. "M. J. ran N.; huisvr. S. D., ieder tot f 1 of 1 dag hechtenis; D. v. d. W.; G. P.; •T. G.; C. M. W.; J. D. de Y.; H. de B.: C. L. P. 'tol f 50 of 1 maand tuchtschool; P. K. f 2 of 2 dagen hechtenis: A. A. C. G. f 0.50 of 1 dag hc-chtenis; A. A. M. T. te Oegsigeest 0.50 of 1 dag; wegens overtreding der pol. verordoning der gemeente Sassenheim: A. C., te Voorhout f 2 of 1 maand tuchtschool; we gens veortredlng der pol. verordening der ge meente Noord wijk: A. H. te Noord wijk f 1 of 1 dag hechtenis; wegons overtreding der politieverordening der gomeente Katwijk, SI. G. te Rijnsburg f 1 of 1 maand tuchtschool. J. H. R., beklaagd van overtreding der ar- boidswet werd ontslagen van rochisvervc-lging; vrijgesproken werden: J. de K.; huisvr. P. J. v. L.; P. de B. te Voorschoten, J. P. de B. te Voorschoten, beklaagd van overtr. dor arbeid - wet. "Waar geen woonplaats ia vermeld zijn do veroordeelden woonachtig te Leiden. GEMEENTERAAD. De Rn ad dozer gemeente zal a.a. Dinsdag C Sopt. dos nam 2 uur vergaderen, ter behandeling van de volger-d© punten: 1. Onderzoek van den geloofsbrief van het nieuw benoemd raadslid Mevrouw H. W. B. van Itallie-van Erabden. 2. Benoeming van een Wethouder (vacature- Mr. C. W. van der Pot Bzn 3. Benoeming van drie leden van do Commissie van Financiën, en uit dezen van den Voorzitter, (aftredend: de H.H. B. J. Huurman, J. F. X San jdors cn J. Splinter Gzn.) 4. Benoeming van tweo loden van de Comm. vauFabricago, (aftredend: de H.H A. Mulder en J. do Lange). 5. Benoeming van twee leden van de Commissie voor hot Openbaar Slachthuis (aftredend: de H.H. Tli. C. F. Stijnman en J. Splinter Gzn 6. Benoeming van tweo loden van de Commis sie voor hot Marktwezen, (aftredend: do H.H. J. Wilbrink en T Groenevold.) 7. Benoeming van twee leden van de Commi - 6Ïo voor liet- Oud-Archief, (aftredend: de H.H. J. A. van Hamol en A. J. Ooetdam.) 8. Benoeming van drie leden van do Commissi© voor de Huishoudelijk© verordeningen en uit de zen van den Voorzitter, (aftredend: do H.H J. do Laugo, K. Sijtsma en Mr. D. A. van Eek.) 9. Benoeming van tweo loden van do Commissie voor do Strafverordeningen, (aftredend: de H.H. Mr. J U. van dor Lip en Mr. D. A. van Eek.) 10; Benoeming van vier loden van d© Commis- sio voor do Stedelijk© Fabrieken van Gaa cn Elcctriciteit, (aftredend: de H.H. J. do Lange, F. Elkorbout, A. J. Oosklam en Mr. D. A van Eek.) 11. Benoeming van vier leden van do Commis sie van Beheer over do gestichl-eu „Endiegeest". „Voorgeesf' en Rhijcgeest", (aftredend: de/ H.H. J. A Bols, B. J. Huurman, J. B. Miijnea en M. Dubbeldeman.) 12. Benooming van Iwoo loden van do Couviviv- 6ie van Beboer over het Grondhüdrijf, (aftredend: do HII. A. Mulder en J. Splinter Gzn.) 13 Benoeming van vier leden van. do Oommis- sio voor den Geneeskundigen Dienst en den Kou- ringsdionst van Waren, (aTtredendde H.H. B. J. Huurman, Th. B. J. Wiltner, J. Splinter Gzn. en T. Groenovold 14. Bonooming van drio loden van do Commis si© van onderzoek der bezwaarschrifl on togon aanslagen, in do plaatselijke directe belasting en uit dezen van den Voorzitten, (altredend: do H.H. Th. B. J. Wdlmer, J. Splinter Gzn. cn T. Gi oeneveld 15. Bonooniir.g van drio plaatsvervangende lo den van do Commissie van onderzoek dor bo- gwaaischrifton togen aanslagen in do plaatselijke directe belasting, (aftredend: do H.H. A. J. Oostdain, Th. C. F. Stijnman cn J. J. van Stra len 16. Benoeming van drie leden van de Commis si© voor het Stedelijk Museum „d© Lakenhal", (aftredend: do H.H. Dr. G J. Bookenoogen, Mr. J. A. F. Coebergh en J. A. van Hamol. i 17 Bonooming van oen lid van liét Bestuur dor Stodolijke Werkinrichting, buiten de leden van den Raad, (aftredend: da heer A. L. Roimo- ringer.) 18. Benoeming van een lid cn van een plaats vervangend lid -van de Commissi© van onderzoek, bedoeld in art. 22 van Let Reglement voor d© werklieden in dienst van do gemeente Leiden, (aftredend: d© H.H. P. Heemskerk en F. El korbout.) 19 Benoeming van een Voorzitter en van eon plaatsvervangend Voorzitter der Commissi© vau advies, bedoeld in art. 35 van d» verordening, rogolendo den rechtstoestand van do ambtenaren dor gomcento Leidon, (aftredend: do H.H. A. J. Oostdarn en K. Sijtsma.) 20. Benoeming van ©en lid dor Commissie van Toezicht op hot Middelbaar Onderwijs. 21. Benoeming van een Directeur van de G©-« m een tel ijk© Artfeidsbaursi, tevorjs Districts-Ar- beidsbours ©n vaststelling van diens jaarwedd© 22. Voorstel tot verhuring van eonig© percoo- len woiland in den Boschhuizerpoldor aan do Loidsehe Football-club. 23. Voorstel: a. inzake het sluiten van kaagoldloeningen g©» durend© het 3© kwartaal 1921; b. inzak© het aangaan van ©en rokening-eou- rant-overeenkomat met ©on of meer bankinstel lingen ten behoove van do Stedelijke Fabrieken van Gas en Elcctriciteit. 24. Voorstel: a. tot niet-aanneming van het voorstel do Lan ge c.8. inzak© hot verbenen vau 2 dagen eitra- vorlof aan werklieden in het oontinubodrijf b. tot vaststelling van d© verordening, tot wijziging vaa di© van 31 "Mei 1905 (G&m.blad no. 18), houdende Reglement voor do werklieden iu dienst van do gemeente Leiden. 25. Vaststelling van het 2o supplotoir-kohier der plaatselijk© directe belasting, dienst 1920— 1921. 26. Vaststelling van het 2© Forenaenkohier dor plaatselijke directe belasting, dienst 1920—1921. 27. Verdeoliag van den Raad ia Sectiën. RIJNSBURG. Gemeenteraad. Voorzitter burgemeester Bosschiet©r. D© Voorzitter opent de vergadering met gebod on loost do notulen voor, dio na oen aan merking van den heer S. Sch-oneveld goedge keurd worden. De Voorzitter is tolt voor inplan U vaa punt 1 nu punt 12 der agenda te behand^jen, het rapport electrisch licht, daar do deskundig© nu in 't gebouw aanwezig is. De heoren v. d. G u g it e n en Schone- veld vinden dat. de manier van handelen van don burgemeester inzake do bespreking van den aanlog der elect-rische leiding niet in orde is. Na eeuige discussie brengt de Voorzitter zijn voorstel in stemming. Dit wordt met meerderheid van stemmen aan genomen, waarop de Raad in geheime zitting gaat. Na do Jtoropening worden do ingokcwneil stukkon behandeld. Vooreerst een schrijven van God. Staten ovetf het verzoek van H. J. Grimborgen om subsidia voor do reiskoeten vaa zijn dochter]es, di© ta Noordwijk school gaan, dat adviseert op dit vera zoek afwijzend to beschikken. Aldus wordt bosk* Teruggezonden zijn eeniga Raadsbesluiten. Ingekomen is verder oen schrijven van den Kew koroad dor ïïerv. Kerk, waarin d''ze d© gein vraagt afstand io doen 'van haar rcci:; .-n op da politiokamor. B. en Yvadviseeren afstand te dom van da rechten togen f 750. Do bouw voor em nieuw© local i lei t zal f 1500 bedragea. De hoer S. Schonevc-lcl vraagt, vaar ©c plaats is voor een niouw gebouw. Do Voorzitter ontwoordt dat- <r <yn toN roin gevonden is voor oen op zichzelf ói:. 1 g©< bouw achter het Raadhuis. De heer Schone veld vindt dat t-'neeita to hel mot. clozo locaiiteit wel doen kan en vraagfc wolk© roden hot weeshuis heeft tot bij'rekking yaa "do politiekamer. Do V o o r z i 11 o r antwoordt dat 'wa;-;ioor ©P zich een arrestant in het locaal bevindt do jon gens er zich om verzameleen en dat men laat van hot lawaai heeft. Weth. v. Klaveren merkt, op dat roods een schrijven van den Officier van Ju;tHie inge komen is om voor een betere local it cd t u- zorgen. Vorder is er ingekomen eon adres van het B©< 8tour dor Chr. School wc .rin dit verzoekt om een subsidie Yan 100.009 tot dichting van ooo nieuwo school. Kan de Raad B. en W. machtigen lot het ver» strekken van dit bedrag? Dr. Jonker vindt dat 't verzoek niet kajr ingewilligd worden wanneer er geen gTond bet schikbaar is, waarmee de Voorzitter het nieÜ ©ons is. De lieer S. Sc honey©! d is cm zeer stork' voorstander van Chr. onderwijs maar toch 7lndf hij het zec-r gomakkcjlijk geld aan te vragen, eu makkelijk om dat to© to slaan, maar waar moot 't op uit loopen met de gem. financiën? H-uldof B. en W. niet moeten trachten ©enig© samen- werkiDg -te verkrijgen? Ook in andoto gcmwnteö is doze samenwerking tot stand gekomen. Alll kindoren kunnen aiot. geplaatst worden op de bo^ staande scholen maar we moeten niet zoo ro» keloos met 't gold omspringen. Nu hoeft do aanbesteding wol reeds plaat# gehad, maar is bot niot mogelijk dat B. en W, zich in contact stellen mot d© school besturen om dezo zaalc onder de ©ogen to zien? Do gemeente zou misschien 11 ton moeten vo» toeren voor 2 scholen, waar één voldoende zott zijn. D© Voo r za t-t© r zfet geeui mogelijkheid om voor Hervormden ca Gereformeerden ééa school te stichten. Bovendien zijn het geen twee kleine maar two# groote scholen. Zooiets is werkelijk oumogeirk. Er is zolfs ©on plan van gemaakt, maar dat beeft do inspecteur niet goedgekeurd. Mot algeniecnè stemmen wordt tot. toestemming besloten. Door den Gem.-arcbitect is een plan opge maakt tot den bouw vau een nieuw arrestanten- lokaal. De kosten zijn f 1500. Dit. punt wordt uitgesteld. Nu heeft do aanbieding der Gom.-rekening plaats over hot jaar 1920. Do hoer S. Schone veld stelt 't zeer op prijs dat de rekening zoo tijdig aangeboden wordt, maar vraagt pf deze rekening een zuiver beeld der gemeento-fir.anciën geeft. Do Voorzitter antwoordt dat de commis sie daarover verslag zal uitbrengen Nu heeft de benoeming der Commissie van p-ndorzoekt plaats. Benoemd wcjrdcn de J'odea v. d. Eijkel, Schoneveld en Knijf, dio allen buiï bonooming aannemen. Aan de orde is nn do aanschaffing van oeA nieuwen vuilniskar. Do kosten zullen f 300 bo- dragen. Do hoer J. S c h o n v ld zogt dat or on langs van osn algeheel© reorganisatie van dit bedrijf sprake was. Hooren w© daar nooit moor iets van? Do Voorzitter zogt dat er alleen sprak© gowocet is yan do aanschaffing van kar en paard. D© hoer S. Schoneveld meent dat dit be drijf meer productief gemaakt kan wordeu en stelt voor, voor dit bedrijf een aanbesteding t© houden. Do hoer J. Schoneveld stelt voor d© zaak aan to houden. Hot voorstel vau B. en W. wordt met meerder heid van stommen aangenomen. Aan de ordo is nu de herstelling van d© brug- feuilleton binder lijd gewicht van dezon dag te besef- allo aangezichten las men ver- cr.s tf g, op sommige hoop, op vele twij- :id beï' argwaan. Het volk kende wel is Burg' aria Theresia's belofte, van den baar m do vrijheden toe te staan, welke hunne verecniging met Oostenrijk °agcstaan, doch twee honderd ja- wareni deze vrijheden slechts op ibben blijven staan, dus waren dc twij nt wantrouwen niet geheel onge- taarom vei'keerde de volksrnenig'te het- h"' gedrukte stemming en in eenc 12, lit" erwa&hting van de aanstaande ge- 'ïaaldj 8. Eeju opmerkzaam waarnemer UI. 1 edig ontdekken, dat voor Maria per 11' i alles op het spel stond. Gelukte r niet het vertrouwen der Ston de sctf winnen, dan was voor haar alle zoodfl n Hongarije verloren, dan bleef c'-l' ongelukkige vluchtelingen in hare ijle in! de Staten geen) plekje over, waar gele den voet zou kunnen zetten, sleed. had de koningin van alles-nauw- lij.i m aidcrricht. zoodal zij' rev: juistcn ook jclf slaaa iu cien tocstur.d. Bodkay ontwikkelde al zijne- gaven van overreding om de wantrc uwendc magna ten oor Maria Theresia to winnen. Niet bij allen gelukte dit. De yergeefsche" poging om de Hongaarsche grondwot in working te brenigen bad sinds een- lange rij van jaren eens grootc ontevredenheid doen ontstaan. Dit misnoegen bestreed Boskay voorzichtig en moedig, en ten slotto wist hij van allen de 'belofte te verwerven de op den 4dcn September bepaalde vergade ring bij te wonen, waarop de koningin iederen twijfel aan haar goeden wil zou wegnemen. Dit was oorzaak dat Maria na een sla peloos doorgebrachten nacht den gewich- tigen dag met angst cn vrees zag aanbre ken. Haar golaat was bleek cn ontroerd, haar voorkomen echter (kalm cn rustig cn vol van die onderwerping, welke de onschuldig lijdende in het beslissende oogenblik versiert. Zij bad zich reeds in het koninklijk ge waad gehuld cn stond op het punt liaro kamer le verlaten, toen de minister von Bartenslcin verscheen. „Wat nieuws brengt gij, minister. Toch geen zaken, die uitstel kunr.cn lijden?" „Uwe Majeste.it, alvorens gij de verga dering der Slenden gaat operJen, wensch ik een dringend verzoek tut uw koninklijk hart le richten. God beschcrme u in het aanslaande uur," ging de staatsman vol aandoening' voort, „en scliikke alles len beste. Welke houding Hongarije echter pok moge aannemen, het blijft e-enj onaf wijsbare eiseh der politiek Oostenrijks mach tig.-ten en gevaarlijksten vijnncl schadeloos Le maken". „Gij spreekt van den (koning van Prui sen". „Zoo is het, Uwe Majesteit. Mijne over tuiging dwingt mij u nogmaals de nood zakelijkheid ecner verzoening >rnct Frode- rik voor le stellen. AI ware ook Hongarije bereid om tc. helpen, do beslissing ligt niettemin bij Pruisen. Frederik houdt Neip perg bezig. Het eenagê leger dat Oostera- rijk heeft, is daardoor genoodzaakt het werkeloos aan te zien dat de Franschen, Sakscrs en Beieren de eene provincie na de andere wegnemen. Spoedig zullen de verbondenen hunne strijdkrachten ver- ecnigen. Noipperg verslaan en le Weenen komen verklaren dat de Oosten-rijksche Staten onder de. verschillende mogenheden verdeeld zijn. Het verstand zegt, dat aan dezen rampzaligen toestand een einde moet komen, alvorens het te laat is. Gij kunt dit door een offer te brengen, welk offer ilc van uwe grootmoedigheid durf ver wachten. Dc afstand van Silezië aan Prui sen zal Frederik bewegen zijn leger tegen de verbondenen te keeren en Ncipperg vrije beweging to verschaffen". Mania's kalmte scheen geheel geweken, haar gelaat gloeide als vuur, maar zij sprak geen woord. „Ik erken volkomen het harde en bit tere van mijn voorstel", ging de Staats man na eeniig stilzwijgen voort, „maar mijn vertrouwen op de grootmoedigheid cn po litieke scherpzinnigheid van Uwe Majes teit- is nog grooter dan mijn afschuw voor de handelwijze van den koning vau Prui sen". „En waarom doet gij dat voorstel op dit oogenblik Barlenslein?" „Omdat het mij gevaarlijk toeschijnt langer een stap uit te stellen, die reeds lang had moeten gedaan zijn", antwoordde hij ietwat verlegen. „Gij zijn niet oprecht, Barlenslein", sprak de koningin ernstig. „Ik zal u cle eigenlijke reden zeggen. Gij dost uw voorstel onder den druk der tegenwoordi ge omstandigheden. Gij gelooft, dat eene vrouw van alle zijden aangevallen, dat eenc koningin, in bange verwachting van den laatsten steun te zullen zien verdwij nen, aarzelt, kortom, dat ik in dit gewich tig 'uur, waarin ik verwachten kan dat de' Hongaarsche Stenden openlijk zullen afvallen en tot den vijand overgaan, tot alle.s bereid ben, zelfs Lot een verdrag met mijn grootsten vijand. Ik laat mij niets af persen. Geen, dwang der omstandigheden zal mijne handelingen besturen." „Vergeving, Uwe Majesteit, vergeving! Zoo heb ik het niet bedoeld!" stamelde de ontstelde, minister. „U-wo meening is goed en uwo trouw beproefd, Bartenstein, dit kan u veront schuldigen. Ik verwerp uw voorstel. Wij, Habsburgers, laten ons door gevaar volle toestanden geen concession afpersen,' die eerst na rijpe overweging kunnen worden toegestaan of geweigerd." 'Zij trad den minister voorbij en begaf zicli naar do slotkapel. Middelerwijl hadden zich dc Slenden in do zaal van den burcht verzameld. Daar zag men een bonte mengeling van aller lei kleederdrachl-en, een vonkelen van edelgesteenten, een schilleren van gouden; sieraden, soms ook een licht gekletter van aangegrepen wapens. Men zag er vergrijs de hoofden met ernstige nadenkende ge zichten, krachtige manaexi ges talie met trotse he trekken en donkere oogen, waar in verschillende gewaarwordingen! te lo zen stonden. Bij allen merkte men een trotsche terughouding er: een onbeschrijfai lijk gevoel van eigenwaarde op. Alle straten, welke naar den burcht! voerden, waren' met eene groote volksme nigte opgevuld. Tot zelfs op het slotplein verdrong men elkander. Do schildwachten hadden alle moeite om de volksmassa af te weren. Zelfs zij hadden eene afwach tende, bijna trotsche houding aangenomieal Nergens hoorde men geschreeuw of alarm De gezichten der duizenden waren r.aa» de Stendenzaal gericht, waaFuit do bezie- lende juichkreet verwacht werd, die le ven onder do massa brengen zou. De Stenden; wachtten nog altijd op dft koningin. Menig oog blikte bereids met on« geduld naar do gesloten vleugeldeuren* door welke Maria Theresia moest binnen* treden. Hier en daar voerde mora loven* dige gesprekken, die immer luid cm luiden werden, ft de verscheidene plaatsen e*m lever 'erstri'. verwekte.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1921 | | pagina 3