fweede Blad.
BINNENLAND.
RECHTZAKEN.
Gemengde Berichten.
Woensdag 15 Juni 1921.
Pauselijke onderscheidingen.
De Pon© heeft aan den oud-voorzitter
fs. den Ministerraad hit. P. W. Cort van
jef linden het grootkruis verleend van de
ias-orde eai aan oad-ministcr jhr. J. Lou-
|oq het grootkruis in de orde van don R.
jtigorius den Groote. „Tijd."
Het Pausdom aangevallen en verdedigd.
Maandagavond had onder gr ooie be-
Bgstelling in het Gebouw Salvatori te
|m&lerdam de lang aangekondigde opea-
[jre dehaitv-Brga-dering plaats tus-sehen
tdr. J. F. Beer» te Utrecht, en den heer
Th. de Wolf over het onderwerp; „Het
tHLsdcm"', well; onderwerp door -eerstge-
fcmde den 3en Mei ji. in de Nieuwe Zijds
iape! te Amsterdam was behandeld.
Het liep reeds lang vóór den aangewe-
ta tijd stampvol in het gebouwhonder-
moertea worden teruggezonden.
Het debat verliep waardig onder leiding
Ki ds. Bakker. Er was te voren in on-
ferling goedvinden overeengekomen, dat
Ki ieder spreker eerst een half uur, daar-
t een kwartier, en ten slotte nog 5 iminu-
a zou gegeven worden, waarna ds. Bak-
tr het slotwoord.
Kaar „De Tijd" verneemt is het R.-K.
feafcraal Propaganda brir eau van plan het
trhandelde op den Maandag gehouden de-
jt-ovond in brochure-vorm uit te geven
i deze brochure tegen zeer 'lagen prijs,
tsnoods kosteloos, beschikbaar te stellen.
Ie Alge-meen© R.-K. Peop-agandaclub zal
ich met de verspreiding van deze bxochu-
belasten.
Ie Ridderdag der Militaire Willemsorde.
Het officieel© programma voor den te
sterdam te houden Bidderdag op Don
sdag an. luidt thans als volgt
Dc Bidders zuUen om 11 uur vjn. bijeen-
Knen in het Sociëteitsgebouw in de Rot-
rdamsche Diergaarde en daar worden
swelkomd. Daarna zal men zich bege-
m naar het Stadhuis waar het gezel-
ibp zal worden ontvangen door den
wgemee.vter Aan Ro-ttterdam. Hierna zal
D stoet worden geformeerd, die, vooraf-
Caan door de tamboers en pijper! en een
ipagnie van de Mariniers en begeleid
wr het muziekkorps van bet 3e Regi-
mt huzaren naar de Off.-societeit zal
arekeere-n. Aan deze marsch zullen me-
deelnemen deputation van de vereern-
Dgen „Het Vaderland Getrouw", „.Je
antieiidrai", „Madjoe" en vermoedelijk
eerdere.
De navolgende weg zal genomen worden:
jolsingel, Schaedamsche Singel, Witte de
itnstnaat, Eendrach-tsweg. West-Zeedijk,
ia Vol lenho ven straat, Westplein, Park-
ia. In de Officierssocaeteit zal gen-oen-
lald worden waarna met het stoomschip
bgenie" een tocht op de Maas zal plaats
sden. Daarna za-1 wederom in de Offi-
ïissocioteit thee worden aangeboden, ter-
ijJ een herifnncringspeiraing aan de deel-
mende Ridders zal worden uitgereikt.
Ter deelneming aan den Ridderdag heb-
a zich aangemeld, met inbegrip va-n de
ïtegenwoordigers vao H. M. de Ko-nintrfn
i verschillende Ministers -totaal 154 Rid-
ïs, waarvan 1 Commandeur der Orde
b Luitenant-Generaal v. h. NX Leger M.
?ov), G Ridders 3de klasse en 147 Rid-
ts 4e klasse. Zij bekleeden of hebben be-
fed de volgende rangen bij de Legers
ir te land en in Ned. Lndië en bij de Kon.
nine: 1 Generaal, 3. Luitenant-Generaals
Generaal-MajoOrs, 1 Schout bij Nacht, 1
lJ bncl, 1 Kapitein ter zee, 15 Hoofdoffi-
7 subalterne officieren en onder-
fonami:. 41 Sergeanten en 58 Korporaals
41 Manschappen. Een der deelnemende, de
van Du ijsberg, heeft het eerekxuis als
rger verworven.
prijs zal worden gesteld indien de
rger ij. lange den weg dien de stokt zal
men, door het uitsteken der vlag, hare
apa-tliie betuigt.
SBHHBB
feuilleton^
Da geschiedenis der sociale wet
geving in Nederland.
than?. mi wij in de laaiste jaren meer
ooit tevoren staan in het teeken der
ale wetgeving, is het voor ons moeilijk
iü te denken, dat er tijden, zelfs lange
fen zijn geweest, waarin de vraag ont-
onend werd beantwoord of aan den
»fc wel het recht toekwam tot inmenging
108 den weg der sociale wetgeving in het
^schappelijk leven. Of het de buiten-
idsche voorbeelden v-aai Engeland, waar
M wetgeving reeds van het begin der 19e
van. Duitschland en Frankrijk, waar
teent 1839 de eerste op dit onderwerp
jj Irekking hebbende regeling werd afge-
Bdigd, zijn geweest, die de Regeering Aan
ifeui I in beweging hebben gesteld, is
uilijk -uit te maken. De onlangs ontdekte
M oimen voor de geschiedenis der sociale
rö (§e\ing wijzen uit, dat tusschen provin-
1 te colleges in Overijssel in 1835 een uit-
|rt fige gedachtenwisseling is ontstaan over
ff- verwaarloosden toestand, waarin de
Sd in fabrieksdistricten \erkeerde. Daar-
I»118 gevolgd, dat Willem I, wien brochu-
over dit onderwerp uit Straatsburg
*fin toegezonden, aan zijn Minister op-
wilt gaf zieh tot de gouverneurs der pro-
Wen ,te wenden, teneinde een onderzoek
te stellen naar datgene wat op het ge
il den kinderarbeid reeds A'iel waar
flemen. In het advies tot dit ro-ndschrij-
"i waarvan de tekst ons in ©en merk-
tedig licsht verschijnt, wanneer wij te-
zouden hebben geleefd in de ge-
■«O, dat de sociale wetgeving geheel van
1(11 tijd stamt, heette het:
Het is ©ene reeds sedert langen tijd
femoakt© en vaak herhaalde opmer-
Adverteeren.
Op de vragen van den lieer Snoeok Hen
kemans betreffende de plaatsing van een
advertentie voor de betrekking van direc
teur van. hot R ijlismkoopbureau, antwoord
de minister van Financiën, dat deze adver
tentie is geplaatst in de „Staatscourant",
de „N. R. Ort." en het „Alg. HbL". De ad
vertentie werd ge-plaatst in opdracht van
de commissie van toezicht op het Rijksia-
koopbureau, aan welke oonrmissiê was ver-
Bocht een voordracht omtrent de benoe
ming van den directeur van dat bureau
4 e doen.
\V-a-t nu d© vraag betreft, merkt de mi
nister op, 'dat hij de plaatsing va-n advor-
teoitiëin, als hier bedoeld, onkel in cenigo
dagbladen van dezelfde politieke richting
niet kan goedkeuren, al is hij overtuigd,
dat- in het onderhavige geval een oogmerk
om een politieke richting te be voordeden,
geen sprake is. Aan -den anderen kant- ech
t-er zou plaatsing in een groot aantal bla
den de kosten voor 's Rijks schatkist aan
merkelijk opdrijven. De minister as dediaï-
ve van oordeel, dat als regel volstaan dient
te worden met. opneming van de ad verte n-
tiën in het officaecle orgaan, te we-iten de
„Sit.-Crt.", -doch dat, a-ls de wenschelijkheid
van plaatsing in particuliere bladen -moet
worden aangenomen, bij die plaatsing zelfs
de schijn van voorkeur voor een bepaalde
politieke -richting moet vermeden worden.
Samenvoeging Zaansche gemeente.
T-olgens den "Wormer veers chen corres
pondent van het N. v. d. D. zijn de Zaan
sche gemeenten lang niet alle ingenomen
met de voorgenomen samensmelting, zoodat
het (va.n andere zijde) ontvangen bericht .in
ons blad van Zaterdagavond, aanvulling en
verbetering behoeft. Dat alle gemeentebe
sturen, behalve Koog aan de Zaan, voor
samenvoeging zijn, is een vergissing.
Behalve Zaandam, heeft alleen Zaandijk
zieh pertinent met 4 tegen 3 ©temmen voor
combinatie verklaard, terwijl Krommenie,
De Koog, West zaan, Assendeïft en Wor
mer en Jïsp, -mede in het groote plan be
trokken, even stellig tegen zijn. Voor Wor-
merveer staat de zaak zooBij stemming
waren de 6 aanwezige sociaal-democraten
a'oor sa men voeging, en -de voorzitter is daar
mede een voorstander van. De heer De
Boer (Soc.-Dem.) verklaarde zich bij de
debatten tegen, maar was bij de stemming
afwezig, terwijl de heer Schijthuis, wegens
ziekte verhinderd de zitting bij -te wonen,
schriftelijk had verklaard, tegen iedere, sa
menvoeging fe zijn, zoodat het te Wonner-
veer du-s feitelijk 7 tegen 6 staat, en men
tegen samenvoeging is, daar de bur
gemees-ter niet mee -stemt, wel adviseert.
De Raad sprak dan ook Donderdagavond
den wensch uit, dat op de vergadering met
Ged. Staten zou worden medegedeeld, dat
twee afwezige raadsleden met de 5 tegen
stemmers accoord gingen.
In goed ingelichte «kringen aan de Zaan
is men van meaning, dai van één «groot
Zaandam nog vele jaren niets zal komen en
te Wormerveer kan men niet verder gaan,
dan dat misschien eerlang een «klein deel
A'an het aangrenzende Wormer met de fa
brieken, uit- een economisch oogpunt wel
bij deze plaats kon worden, gevoegd. Des
tijds zijn pogingen daartoe evenwel mis
lukt, wijl belanghebbenden er toen nog
geen heil in zagen en Wormer vooral daar
tegen was.
De Zaandamsche Wethouder Duys.
Volgens ,X>e Zaanlander" zullen de wet
houders Duys en Donia. nog dit. jaar voor
hun wethouderschap bedanken. Het Zaan
sche blad weet zelfs mede te deden daü
het in de bedoeling zou liggen, dat de heer
Duys, na de volgende gemecmteraadsver
kiezingen, in 's-Gravenhage den heer Al-
barda- als wethouder zou opvolgen
HAAGSCHE RECHTBANK.
Het 0. M. eischte legen:
0., huisvrouw van N. uit Leiden, we
gens eenvoudige beleediging van haar aan
staande schoondochter f 20 boete of 20 dagen
hechtenis.
S. v. d.. H. huisvrouw van L. uit Leiden,
wegens mishandeling van iemand, met wien
haar zoon ruzie had, 1 maand gevangenisstraf.
Inlichtingen geweigerd.
De kantonrechter te 'is-Gravenhage
hca£t een werkgover, den glalkoikfer P.,
die weigerde inlichtingen te verstrekken
aan oen ambtenaar van den Raad van Ar
beid aldaar, deswege veroordeeld tot 15
boete, subsidiair 10 dagen hechtenis.
Een Duiisclie Communist.
Franz Jung, een der voormannen der
IXnLschei communis! isc'he arbeiderspartij
zit in heft huis van bewaring te Breda, ver
dacht van medeplichtigheid aan muiterij,
Zijn voorloopige aanhouding is gevraagd.
Eerlang zal de zaak te Breda behandeld
worden,
De Anti-revohitiowet.
Het Gerechtshof alhier heeft gisteren
uitspraak gedaan in de z-aak tegen 'den 24-
jarigen los werkman Gerrit Zwart üit
Zaandijk, die door de rechtbank te Haar
lem veroordeeld werd 4ot veertien dagen
gevangenisstraf wegens opruiing, straf
baar gesteld bij de z.g. Anti-revohitiewel.
Bij breedvoerig gemotiveerd arrest beve«-
«tigd© het Ifof het vonnis der Rechtbank,
doch wijzigde de opgelegde straf in ƒ50
boete of 25 dagen, hechtenis.
Gestook.
Men schrijft uit Formerend aan „De Tijd":
Diasdagmorgeu konden de bewoners van
P urm erend en de marlLbezoekers aldaar het
volgende 6luk, -dat op verschillende plaatsen
in de stad was aangeplakt, lezen:
Aan on se Rromsche Medeburgers,
Wij allen, uwe Proteslantsche medeburgers,
hebben met groote verontwaardiging en droef
heid bemerkt, dat in den 1 aalsten tijd van uit
uw midden een geest van haatdragendheid en
verdeeldheid wordt gezaaid. Burgers werden
tegen medeburgers opgezet en zelfs in hun be
staan, in hun bedrijf bedreigd. Gedachtig aan
het woord van. don Meester: „Geen kwaad met
kwaad vergelden."
Protestveren
wjj overewel ten sterkste tegen dit heiloos drei
gen, dat de Arrijheid van geweten aantast en
wekken ieder Protestantsch en Roomsch burger
op, den tot voorheen betoonden geest en wel
willendheid te bevorderen en te handhaven.
De Protestantsche Burgerij.
Verbazing en verontwaardiging bij ontzettend
velen over dit pamflet. Wie de verspreiders
waren? Dank het ijverig en energiek onder
zoek van den heer N. Nooy, Redacteur van de
„Nieuwe Purmereader Courant", is aiu be
kend, waar dat gestook vandaan komt.
Hij vernam van ds. Hugenholtx, Vrijzinnig
Hervormd Predikant alhier, dat deze de ver
spreiders kende, maar wie het waren kon hij
zonder hun verlof niet mededeelen.
Omtrent de oorzaak deelde ds. Hugenholiz
mede, dat dit pamflet voortkwam uit het sto
ken der geestelijkheid in de parochie, wat
vooral was verscherpt sinds pastoor Hollen^
■berg was ter plaatse gekomen.
Feiten kon ds. Hugenholtz niet opgeven.
Daan'oor moest de heer Nooy gaan naar een
stadgenoot, een caféhouder, die hem gezegd
zou hebben, dat het hem uit ervaring en van
nabij bekend was, dat door de Rooinsche gees
telijkheid verboden was aan de Katholieken,
om in café's van niel-KathoIieken te komen.
Voorts zei ds. Hugenholtz in het algemeen,
dat de Pastoor zijn parochianen zou opzetten
tegen de andersdenkenden.
De aangeAvezen caféhouder antwoordde op
do vragen, of hit lem bekend was, dat iets
dergelijks door de Katholieke geestelijkheid zou
zijn gezegd en of hij deze mededeeling aan ds.
Hugenholtz gedaan zou hebben, beslist ont-
kenneid. Deze caféhouder is protestant en. vol
gens zijn zeggen, reeds een jaar of tien lid van
de Evangelische Maatschappij. Hem te ver
denken. dat hij tegenoA-er ons de geestelijkheid
zou dekken, zou dus ondenkbaar zijn.
De heer Nooy wendde zich daarna tot ds.
Wioringa, Orthodox Her\ormd Predikant, al
hier. Deze wist nog niets van pamfletten en
evenmin van feiten, die er aanleiding toe ge
geven hadden. Wel had hij van loden van de
Herv. Gemeente wel eens gehoord, dat er door
de geestelijkheid werd gestookt, waartegen men
actie zou Avillen beginnen.
Aangezien hij tegenover deze zaak zeer, scep
tisch stond, had hij er weinig notitie van ge
nomen.
Daar het onderzoek nog geen positief resul
taat had, moest er een anderen weg worden
ingeslagen. Toen bleek al beél spoedig, dat de
biljetten waren aangeplakt voor rekening van
da. Hugenholtz. Dczo werd nu gesommeerd
bepaalde feilen te noemen welke aanleiding
hadden gegeven tot de besohuldiging aan het
adres der Katholieke Geestelijkheid alhier en
de Katholieke burgerij, Avani mei algemeene
vage beschuldigingen was de heer Nooy na
tuurlijk niet tevreden.
Nu volgde één feit mei nog eenige verwij
zingen naar yen tweetal personen, die ook ver
schillende feiten zouden noemen.
Ziehier. De vorige hoeren Pastoors hadden
altijd boter gekocht in den winkel van een
protestant, terwijl pastoor Hollenberg met deze
verdraagzaamheid had gebroken.
De aangewezen hecren verklaarden wel eens
te hebben gehoord, dat door den pastoor zon
zijn gezegd, dat men met meer bij andersden
kenden moest koopen/ De bron van dit praatje
konden de heeren niet noemen.
Nog eenige heeren, oa. leden van Kerkeraad
en Kerkvoogdij werden gevraagd en allen ont
ij nden en verklaarden niets van de zaak te
weten Allen gaven hunne afkeuring over het
gebeurde to kennen.
De heer Nooy liet bij een tweetal personen
een exemplaar a-air een krantje, genaamd „De
Protestant" zien, waarin o. a~ va een met vette
letters gedrukt zinnetje stond: „Protestanten
koopt op de eerste plaats in Protestantsche za
ken". Beide heeren- verklaarden zoo iets nog
nooit in een Katholiek blad of blaadje gelc-zen
le hebben. Tevens gaven die heeren juist be
wijzen van verdraagzaamheid der Katholieken
Maar ds Hugenholtz uitte intusschen vol
gens mededeehngen van anderen nog nieu
we beschuldigingen. Do pastoor zou o. a. een
<weelal «meisjes uit haar dienstbetrekkingen
by niet-Kalholieken gehaald hebben en by Ka
tholieken gebracht hebben en een niel-Katbo-
liek zou een drietal Katholieke klanten kwijt
geraakt zijn. omdat zö met dien man volgens
gebod van den pastoor geen zaken mochten
doen. Wat die meisjes betreft, beide gevallen
zyn tmwaar. En de beide Protestan'en, hierbij
betrokken, hebben die beschuldiging nooit ge
uit. De geestelijkheid wist van het vertrek der
beide meisjes niets af.
Wat de zakenman belreft, deze verklaarde
niet te weten waarom hij die klanten kwijtge
raakt was en niuimer had hij tegen ds. H. ge
zegd, dat hij ze kwijtgeraakt was door de R.K.
Geestelijkheid. Verder vindt bij dezen man da-
gelijk bijna een feit plaats, dat juist het te
gendeel zou kunnen aangeven.
De ..Nieuwe Purmerender Courant", waar
aan ,.De Tijd" dit relaas ontleent, sluit het ar
tikel met deze conclusies:
a. de beschuldiging aan het adres der Ka
tholieken geuit heeft niet den minsten grond;
b. alle aan de Katholieke Geestelijkheid van
Purmerend ten laste gelegde dingen, welke tot
die beschuldiging de aanleiding moeten zijn
geweest, zijn onwaar;
c. tot ons groot genoegen draagt het optre
den van ds. Hugenholtz en de zynen de goed
keuring van verreweg de meeste protestanten
niet weg;
d. de onderteekening van ,J)e Proteslant
sche burgerij" is derhalve valsch, daar het ini-
itiatief is uitgegaan van ds. H. en enkele ande-
De ZeerEerw. Pastoor Hollenberg is intus-
schen verder gegaan en kon na overeenkomst
met ds. Hugenholtz van den kansel aan de pa
rochianen mededeelen, dat ds. H. schriftelijk
verklaard heeft, dat hij zijne beschuldigingen
inlrclf.
Dit weet hij niet
Klein Jan schrijft in „Propria Cures":
Die wijsheid van die eeuwo het ek geleer
uit dik boeke. Die glorie van Athene is voedsel
vir mij gees. Ek het die wonderlike mislick van
die Hindu Yogi bestudeer, en Omar Khayyam
het Avijn air mij geskenk wat my Nirwana ge-
wip het. Ek kan vir jou aanhaal uit de sewe
en sewentig boekdele van die priesters van
Egypte en die wijsheid van Salomo is mijne.
Ek weet waarom die see beweeg soos die
haTe van 'n vrou as die son daarop glans. Ek
weet waarom die donder grom soos 'n leeuw
is Bij hol, en' waarom die weerlig blits soos 'n
6lang wat venijn spoog. Ek weet waarom die
berge rein is met sneeuw soos 'n maagd in
haar huwliksgcwaad. Ek weet waarom die
sterre glans van Kefde soos die oog van 'n
moeder, en waarom die man wissel van vorm
60os die liefde van 'ci koket.
Ja waarlik, al die dingen weet ek.
Maar nou moet ek al die wijse van die ver-
Jede weer tot mij roep. Ek moet weer grawe
in die dieptes van hul waarhede en ek moet
king, dat de wijze waarop jonge kin
deren ibot fabriekmatigen. arbeid of in
werkwinkels en andere dergelijke in-
richtangen worden gebezigd, eenea
hoogst nacleeligen, dikwijls noodlottigen
imdoed op de zedelijkheid der miudére
a-olksklassen en dus middellijk op de
welvaart van een geheel volk uitoefent.
Die inA'loed is grooter en A-erderfe-
'lijker,- naarmate het fabriekwezen in
een land A-a«n grooter omvang is en
meer vertakkingen heeft. Als een A-oor
beeld staat Engelaad hier bovenaan en
in welke mate het kwaad ook an Fraji-
krijk gevoeld wordt, «kan uit de. oader-
wcrpelijke brochures genoegzaam wor
den opgemaakt. In Engeland is men
eindelijk tot do overtuiging gekomen,
dat de voortgang ervan door wettelijke
bepalingen behoorde te worden ge
stuit.
Sedert, het fabriekwezen zich ook in
andere landen van Europa meer heeft
uitgebreid, heeft de kwaal zich insge
lijks daar vertoond en de Pruisische
regeering heeft weldra liet voorbeeld
van Engeland gevolgd en maatregelen
beraamd, die kunnen bijdragen ter
voorkoming van. de anders gewone a er-
wildexing van een aanzienlijk gedeelte
der bevolking, zoowel onder een na
tuurkundig als zedelijk opzicht.
In Nederland verhoudt de zaak zich
e enigszins «anders, doch men zoude der
waarheid te kort doen, indien men be
weerde, dat zich daar geene sporen
hoegenaamd van hetzelfde kwaad ver
toonden.
Er zijn werkelijk fabrieken, neringen
en hanteringen, waar vele werkzaam
heden en bezigheden worden waarge
nomen «door jonge en zelfs zeer jonge
kinderen en aankomende jongens en
meisjes, die buiten de gelegenheid om
regelmatig het onderwijs in kerk en
school bij te wonen in het wilde op
groeien, hunne tussehenuren in bal
dadigheid doorbrengen en later, zoo zij
al «iet tot uitspattingen en misdaden
vervallen, «toch hunne onbeschaafdheid
en zedeloosheid op «kinderen en «kinds
kinderen voortplanten.
Maar de eigenlijke uitgebreide fa-
briekinrichtingen, zoo al a'oorn. die,
waar het spinnen en weven de hoofd
zaak is, bestaan hier te lande niet op
gelijken voet «als in Engeland, Fran
krijk en Duitschland en dus biedt de
zaak in Nederland nog niet dezelfde
ongunstige zijde aan. Intusschen neemt
het fabriekwezen toe, ook met betrek-
ling «tot de genoemde twee takken, en
daaruit vloeit de mogelijkheid voort,
dat het kwaad ook hier .te lande lang
zamerhand van grooteren omvang ban
worden, indien de zaak aan haren eigen
loop wordt overgelaten.
Hoe wenschelijk het zij zulks te
voorkomen en dat te dezen aanzien
zelfs ©ene verplichting op de regee
ring rust, kan genoegzaam met de
voorbeelden van Engeland, Frankrijk,
Pruisen enz. bewezen worden. Naar
het inzien van den ondergoteckende
zoude het dus in aanmerking kunnen
komen om de zaak in verband met de
•onderAverpelijke stukken tot een onder
werp v,an nadere overweging te ma
ken.
To dien einde zoude «onder 's konings
goedkeuring door den ondecgeteekende
aanvankelijk bij de gouverneurs der
meest in deze betrokken proA-inciën in
lichtingen kunnen Avorden ingewonnen
omtrent zoodanige punten, als n.L die
nen gekend «te worden om tot een al
gemeen overzicht A"on de werkzaamhe
den in de verschillende fabrieken en
andere werkplaatsen en van het des-
zelve «arbeidend personeel te geraken
en daarna de voorzieningen «te «beoor-
deelen, welke in a-erband met plaatse
lijke en andere omstandigheden het on
derwerp van een voordracht aan den
koinng zouden kunnen uitmaken.
Met onderwerping van een en «ander
aaai beter oordeel neemt de «onderge-
teekende de vrijheid U.Exc. in 'beden
king te geven om d«aarop het wedmee-
aiedi des konongs «te vragen.
Aan het einde van dit rondschrijven
kwam de Minister op de ite stellen vragen
en a-erzocht hij te worden ingehakt omtrent
de volgende punten;
Ik heb mitsdien de eër U.H. E. G. te
verzoeken om voor zoover de provin
cie betreft mij wél de bedoelde inlich
tingen to willen doen «toekomen en zon
der .te willen vooruibloopen op de wijze,
waarop U.H.E.G. za«I vermeenen het
volledigst aan de bedoelingen des ko-
nings te kunnen beantwoorde», veroor
loof ik mij alleen de punten aan te dui
den, waaromtrent ik zoude wensch en
eene zoo nauwkeurig mogelijke opgaaf
A'an U.H.E.G. te ontvangen. Deze pun
ten zijn:
le. De benaming der fabrieken,
werkwinkels, bedrijven enz.
2e. de plaats of gemeente, waar de
zelve gelegen is
3e. het getal der werklieden, onder
scheiden in: mannen, vrouwen, jo.nge.ns,
meisjes, voorts kinderen van beiderlei
geslacht, met aanduiding A'an derzel-
are>r ouderdom en van den stand der
ouders
4e. de dagen en uren, waarop in de
fabrieken enz. gewerkt wordt en de
vrije uren, die op verschillende «tijdstip
pen van den dag aan de werkliedon ge
gund zijn,.Miik i
soek, soekMiskien sal ek die heme! vra
Arir 'n teken.ik weet niel
My voorhoof is gegroef va a tnij denke
waot Sonia het mij vanaand gevra waarosn
ek haar lief het.
Allo brieven, d<e zich to
een der brievenbussen ie Gice«ïken Levonh-a,
zijn door brand vernietigd.
De bus waS op Zondag «iet gelicht cn be
vatte dus een heden voorraad. De daders van
deze laffe daad zijn t> i nog toe onbekend.
Te Boekei, (N-B.) i s e e n
kind van oen' landbouwer in een ketel heets
soep gevallen en aan brandwonden overleden,
De Nymcegsche recherche
heeft aangehouden en naar Om ov-rgehracht
zekere P. H. V. cn A J M. v. R Eerstgenoem
de heeft zich le Oss schuldig gemaakt aan dief
stal van sieraden, to Schaik cor 's-Herlogen-
bosch aan rijwielverduislering en le Hecrlea
aan diefstal van kieeren, sieraden en gdd.
Voorts wordt hq verdacht van diefstal van
geld te Oss. De aldaar gestolen sieraden zijn
in de Bank van Leening te Nijmegen in beslag
genomen. De andere aangehoudene heeft be
kend zich ^an heling van de opbrengst vaa
een gedeelte van het gestolene te hebben schul
dig gemaakt.
Vrijdagavond is te Tor-
wolde de jachtopziener Nijkarrrp door drie per
sonen. W. uit Terwolde, De W ci» B. uit Epe,
die by op slroopery mr^ende le betrappen, aan
gevallen en mishandeld, over den weg voort
gesleept en van zijn revolver en gummistok
beroofd. Hij werd gedwongen, een. verklaring
te .toeken- in. dal hij van het geval geen werk
zou maten. Ilij meende evenwel zich daaraan
niet te mogen houden. Gis'cren zyn do dri»
mannen in hechtenis genomen ea naar Zut-
pben overgebracht.
De 21-jarige J. S. te Go-
rinchem, vertoonde zach Zondagav- nd dron
ken op straat, aldus do „Tel." Een agent
trachtte hem op te brengen, dooh de dronkaard
verzette zich, waardoor een worsteling -ont
stond en laatstgenoemde kwam le vallen en
een -lichte verwon din'g aan het hoofd bekwam.
Toen er assistentie van de politie kwam. bracht
men de beschonkene onder hevig verzet naar
het bureau.
Tot dusver is dit een gewoon geval, doch dra
liepen er van communistische zijde geruchten,
dat oen zeer net persoon, eenigszins in kenne-
Iijken slaat van een fuifje naar huis kecrende,
door een agent van politie deerlijk mishandeld
was: een sabelhouw zou hem aan het hoofd
zijn toegebracht en een arm gebro-ken!
Troepen menschon, aangehitst door een com
munistisch raadslid, stormden naar hot poli-
tie-Lureau eii eischlen, dat men den on=ohul-
dige mishandelde zou kslaton, terwyl de va-
der van den dronkaard den poht;e-coTnTTi:^-;aria j
verzocht om zyn stervenden zo«m (z<Vi had men
den toestand voorgesteld) nog eenmaal .te mo
gen zien; dit werd den oiïdon man to «restaan.
Toen deze in de cel verscheen, stond de arres
tant in woede, vloekende en tierende legen zijn
vader op
Tot 1 -uur in don. nacht bewogen zich hon
derden menschen voor het stadhuis, waarin
zich het politiebureau en de cellen bevinden.
Toen de menigte opdrong moest de politie van
do sabels gebruik maken om deze uiteen te
jagen, waarna de rust wederkeerde en de ar
restant op vrije voeten, "werd gesteld, met een
pleistertje op het bij den val bekomen wondja
en zonder gebroken armen liep bij ontnuch
terd naar huis.
De vorige week heeftzi *4
in een -gezin 4e Utrecht een geval van
zink vergiftiging voorgedaan. Men had in 'n
pan. waarin pas een -nieuwe bodem was ge
zet-, zure appel-en gekookt waardoor het
zink Aan den gegalvaniseerd en -bodem los
liet. Bij onderzoek «door den keuringsdienst
met zure A'loeistoffen Averden zinkoplossvn-
gea verkregen.
Zondag speel de-oenHaag-
sche voetbahoroenvging 4eg«en de 'e-Gro-
venzaoders, wat met een eons tig ongeluk ia
lafgeloopen.
Een de-r spelers der Haagsche voetbal
club kreeg bij ongeluk oen schop -tegen heib
hoofd, met 'het gevolg, dat hij oogenblikke-
lijk ineenzakte. Na zeer veel pogingen
mocht het gelukken de levensgeesten we
der op te wekken. Een dokter constateer
de -bloeding in hot hoofd.
Iemand bracht het -slachtoffer naar zijn
woonplaats terug e-n keerde weerom met
de «tijding, dat (niet \'eel hoop voor het be
houd a'«an den speler was.
5e. de soort v«an het werk, hetwelk
iedere «klasse van arbeiders d.i. maar
«en, vrouwen, jongens, meisjes kinderen
te verrichten heeft;
6e. getal en soort der werktuigen,
welke in de fabrieken enz. gebezigd
worden
7e. middelen, waardoor de werktui
gen in bcwéging «gebracht worden
8e. gemiddeld bedrag der arbeids-
loonen welke door de arbeiders naar
derzéh'er ouderdom en klasse genoten
worden en zulks per dag en in centen
uitgedrukt-
9e. gelegenheid, der in de gemeente
of in de nabijheid der fabriek bestaat
om de kinderen -ter school te zenden
en aan het godsdienstige onder rich I
deel te doen nemen.
OnAcrminderd a-1 zoodanige Acrde-
re mededeelingen en aanmerkingen, alt
waartoe plaatselijke en andere omstan
digheden bij U.H.E.G. aanleiding moch
ten geven en waarbij ook in aanmer-
«bing kan komen de bij sommige fabri
kanten soms plaats hebben gewo<xnt«
om verst/rekkingen in datura aan d©
werklieden 4e doen in mindering
Aan of boven de door deze genotea
avordende dagloonen, terwijl ik ove»
ri-gens ter «nadere -toelichting, zooveel
-noodig, herinnero, dal bij het hiorvo-
iren sub I aangeduide punt hoofdzake
lijk gedoeld wordt- op zoodanige bedrij-
A'en v«am zekeren, omvang, waar do ar-
«beid gedeeltelij«k en soms geheel of
grocvtendeels door aankomende jongen©
en meisjes en door kinderc-n verricht
wordt en waar het aangeduide kwaad,
waartegen de regeering voorzieningen
wenscht daar ie stellen, reeds in eeni
ge mate kan aanwezig zijn of bij ver
dere uitbreiding zou «kunnen geboren
gorden.
