De ^zegeningen" van het
bolsjewisme.
Tot heden hoorden we slechts uit ver-
halen van ooggetuigen en vluchtelingen,
welke barbaars-clie toestanden er in Rus
land hccrschen, waar het bolsjewisme
hoogtij viert.
De pers-„vrijheid" was zoo groot, dat
geen enkele kenner van het bolsjewisme
den waren toestand durfde beschrijven.
Op het eind der vorige maand echter be
vatte de „Ockrainska- Tri boem a" uit War
schau een artikel van een landbouwer uit
Podolië, wat zeker- niet ongelezen mag
blijven om een indruk te krijgen van het
geen het bolsjewisme is.
Genoemde persoon schrijft:
..Hot gewijde altaar, waar onze Heilige
der Heiligen rust is omvergeworpen. Ver
slaat, plundert» doodt de bourgeois, dat is
de eenige wet thans in ons ongelukkig
land
Uit de gevangenissen en bagno's ontsla
gen roovers cn inbrekers hebben de macht
in 'lianden genomen en spelen, de baas. On
der het voorwendsel do bourgeois en de
contra-revolutionuahren te vervolgen, .plun
deren zij de menschen en voor alle zeker
heid, dooden ze hen. De contra-revolutio
nairen worden in de stad en op het land
vervolgd Judasbenden worden opgericht»
die betaald worden om hun broeders te
verkoopen. en hen in hun bloed te verdrin
ken.
Edele menschen over de gelieele wereld,
ik richt mij tot Uw hart, tot Uw wijsheid
is het mogelijk, is het geoorloofd aldus te
handelen Arm en ongelukkig als ik ben,
ben ik reeds een bourgeois, een contra-re-
volutionnair, een vijand gewordenAan
iedereen kan ik het eelt aan mijn handen
toonea, veroorzaakt door ploeg en zeis, in
den loop van mijn 52 jaren. Meer dan eens
is de huid van mijn handen gebarsten ge
weest door het vele en harde wenken en
nu zegt men mij: „je bent een vijand!"
Er zijn millioenen lieden, die evenals ik
niets van deze macht-, niets van de com
mune willen weten, want het is tegen de
natuur. Het bolsjewisme 'keert zich tegen
do natuur van het leven zelf, .tegen de na
tuur van den mensch, tegen alle goddelijke
en menschel ijke wetten Het is hetzelfde
alsof een krankzinnige vader zou willen
dat zijn driejarig kind zakken ging dragen
en koren dorschen en het zou slaan om
vlugger te werken. Zoo as ons leven: onge
lukkig en ellendig. Daarom ook haat een
ieder het bolsjewisme zoodanig, dat de
axmsten van het dorp er mets over wil
len hooren. Zelfs hij <Lie slechts één desja-
tine bezit- zegt „waarom zou ik werken als
ik geen meester ben van mijn huis en van
mijn land? Ik verlang niet meer dan een
desjatine, als ik er dan maar baas ben en
niemand recht op mij heeft. Welk voor
deel heb ik wanneer men alles bij mij
komt registreexed. Absoluut geen". Nie
mand is het eens met het bolsjewisme.
Men haat het intens.
Hoe is het mogelijk, waar heeft men
ooit gezien, dat men geld verscheurt. Laat
een arme maai, die of iets verdiend heeft
of verkocht, zijn eigen bloed' en zweet
verkocht naar de stad gaan om er iets
te koop en en onmiddellijk verscheuren de
bolsjewiki zijn geldHet is waar er is mets
te koopen,* want nergens vindt men iets. In
de stad zoowel als buiten verlicht men
met krullen, of wil men iets beters heb
ben, met twijgjesdat zijn onze lampen en
kaarsen
Onophoudelijk komt men bij U om te
schrijven, te meten, te wegen, te verifiee-
ren, op te teekenen, te zoeken, te registree-
ren, en je hebt niets anders te doen dan
ite zwijgen; zwijgen en gehoorzamen zon
der te protesteeren. Onze eenige hoop heb
ben wij op het Oekrajiensche leger geves
tigd. Men zegt dat- het zal terugkomen.
Dan zal iedereen het volgen, als het
maar komt en wapens en munitie .mede
brengt als het maar komt! Zelfs de bols
jewiki, tenminste zij, die nog een klein
beetje idee vaar eerlijkheid hebben, zeg
gen: 't Is niets dan schelmerij en plunde
ring, het bolsjewisme". Of is het soms
geen plunderen iemand' van alle rechten te
bcrooven 1 Vee, koeien, paarden, kalveren,
schapen, voedsel, zaden, huis, paard en
wagens, alles staat ingeschreven, is gere
gistreerd, en je bent niets anders dan
de bewaker er van. Als een dief dorsch
je je eigen graan. En dan het korenma-
len? Bij iedere molen politie met commis-
earissen: zij innen belasting en moteeren
elke hoeveelheid'Wat een folteringen
men al niet doorstaan moet, alvorens men
zijn ongelukkige korst brood' eet, en dan
eet je haar nog met tranen van angst 1
I khoopt dat mijn oogen niet meer aan
schouwen zullen wat er overal gebeurt! Ik
kan niet altijd maar blijven lijden en ver
dragen; het is een ware straf des hemels.
Werkelijk, men kan zich niet meer schik
ken
Ik had twee bijenkorven. Welnu, vroeger
werkte het bijtje van den goeden God' ge
heel alleen: zoem-zoean, zoem-zoem en ik
kreeg een poed honing. En nu? Wij heb
ben order gekregen alle bijenkorven naar
eenzelfde plaats te brengen en de een of
andere commissaris speelt er nu do baas
over! Met welk recht neemt u mijn bijen?
Ik heb ze gekweekt, ik verzorgde de kor
ven en de bijen, dus ik ben er meester van
Wel neen, men vertelt mij dat ik het niet
ben. Welk een pretentie
Zonder omwegen zeg ik uhet bolsje
wisme gaat niet op het land. Wat ook ge
daan wordt, het schiet geen wortel en er
zal niets uit groeien: een aardappel zal
nooit dn een appel veranderen.
Groote God, wat zijn wij alles moeDe
hersens weigeren dit alles in zich op te
nemen. Ver-tel mij eens: heeft er ooit een
regeering bestaan die het geheele platte
land afliep om de eieren te verzamelen? Ik
geloof zelfs dat .de Tartaren zich daar nooit
mee bezig gehouden hebben. Men komt u
bedreigen met geweren, alsof gij vijanden
zijt en men eisoht uw eieren op. ..Gij", zeg
gen zij* ..gij zijt bourgeois en wij zijn ar
beiders Dat zijn redeneerinigenWat ben
ik dan? Alsof mijn vader en ak nooit ge
werkt hebben Wat anders zou ik kun
nen doen? Wien heb ik onrecht .gedaan?
Wien heb ik ooit iets in den weg gelegd
Heb ik de wereld geregeerd en de arbei
ders Stel u toch eens voordaar komt
van de oen of andere regeering uit Ivaloe-
ga mij hier opzoeken, in mijn geboortedorp,
om mij verantwoordelijk te stellen voor
him ongeluk en om zich recht te laten we
dervaren „Ja, bourgeois", zeggen ze„ geef
ons eieren, brood, honig en haast je war,
eef je koe, schaap, varken, geef alles,
want je bent. een bourgeois en je hebt ons
bloed gedronken!"
Luister vender. Toen zij den Tsaar ver
joegen, zeiden zij: hij heeft ons bloed ge
dronken zij vermoorden de kasteelbewo
ners zeggende zij hebben ons bloed ge
dronkenzij doodden de officieren en zij
zeiden weerzij hebben ons bloed gedron
ken Nu is het mijn beurt en zij zeggen nog
steeds je liebt ons bloed gedronkenMaar
waar dan, wanneer en van wien heb ik
het bloed gedronken? O beter is het nog
om alles op te geven, huis en haard, alles
te verlaten en naar het einde der wereld
te vluchten, dan hier te blijven, „om
bloed te drinken" en zich ..bourgeois" te
hooren noemen op die manier
(«Slot volgd).
Buitenlandsche Berichten,
De ramp in Colorado.
Men hoopt, dat het aantal slachtoffers niet
meer dan 250 zal) bedragen.
Er Iheeisckt echter vrees» voor epidemieën.
Reeds zijn een 500 "personen naar dc zieken
huizen gebracht, lijdend aaai dyphteritis, long
ontsteking en pokken.
GisLcunox-geii begon het water terug te
doelen, weshalve men hoopt met het xeddhigs-
en herstellingswerk spoedig te kunnen aan
vangen.
De „Tinies"-oorr espon dient te 'New-York
meldt nog over 'de bverstrooniingen en den
toestand te Pueblo:
Om wijf uur Vrijdagavond werd twee uren
na d'e wolkbreuk te Pueblo beric'lxt ont'vangen,
dat een vloed aanstaande was.
Kort daarop begon bet water van de
Ai-tansasrivierdie bij Pueblo zich mot de
Tounlainrivicr vereenjgt, plotseling te stijgen
in haar vaart 'de brug cd, welke do twee ge
deelten der stad veil in dt, meesle pend, tor-
wijl zij treinen cn huizen verzwolg. Twee
uren latc-r was Pueblo van elke verbinding
met de huilenwereld afgesloten.
Een der voornaamste bladen van Denver
oud een vliegtuig uit cm de ramp in. oogen-
sehouw -Ie nemen. De rappee ter meldde, dat
ontzeitonde verwoestingen waren aangericht,
houten huizen dreven in do geweldige stroo
men roud, iter wijl in de buil omwijken der stad
,de houten gebouweni een .vuurmassa vorm
den.
Van PucM'o tot Colorado Spi-ii^s, een af
stand Van 75 ui ijlen, was slechts een brug heel
gebleven.
Van Pen ver uit wordt nader nog geuield,
j men met veel hulpmateriaal naar Pueblo
ei-trokken.
Ook andere stellen nog weiden gedeeltelijk
ere fel cl, waaronder Lafayette, Erie, Fia-e-
slone, DacoDa, Frederik, Long-momt.
In elke plaats zijn, miensclien -omgek oenen.
J)e spoorweg is «over vele omijOen weggespoeld,
terwijl hofsteden en boomgaarden vernield en
kolenmijnen overstroomd zijn.
Greanschahdaal.
Na een lange periode van geruchten en al
lerlei vago beschuMigiiingeni zoowel in de
Fnuische Kamer afe JaaibuSLen; fe tbans do
beer Ernest Vilgrain, vroeger ondoés/taats -
eer el aria voor de .voedeelvooreien ing, ini staat
van beschuldiging gesteld wegens het misbruik
maten van zijn officieeJe tpésitio v.oor jparti-
cuHDere deel'eanden.
Hij wordt cr van beschuldigd, niet alleen
groote bedragen aan winst te hébben' opge-
strekiODB (maar ook een graan trust te hebben
opgericht onder eigen beheer an onder dat
va'n zijn 'vriendlen en den graanimp'ort bijma
geheel «te hebben gemonopoliseerd.
Verscheidene andere personen, waaronder
VH'gnairis vader en broeder, izijn in staat van
beschuldiging gesteld. Zij weiden beschuldigd
yah het vcrktoop'en van meel hoven den offi-
cieolen prijs.
Spoorwegongeluk.
Bij een spoorwegongeluk te Dcunipienre zjjn
16 personen gedood In den verongelukten
trein bevonden zich o.a. kardinaal Dhbois en
een aantal senatoren en afgevaardigden.
De neef" van djoii president.
Everett Harding, die, gelijk wij vroeger
mededeelden, zich te Chicago uitgaf voor de
neef van president Harding cn onder dien
titel ecu aantal oplichtingen op groote schaal
wist te doen, is door de rechtbank te China cc
veroordeeld tot vijftig maanden dwangarbeid.
Toen bét vonnis gewezen was, 'deelde Har
ding den rechter mede dat het zijn bedoeling
was geweest zijn loopbaan te. zoeken op het
gebied 'der politiek, doch dat 'bij tot de weler.-
schap was gekomen dat polilick geen ..baan
tje" was voor een eerlijk man.
Een rijk parlementslid.
Te Melbourne is overleden het aldaar zeer
bekende Australische parlementslid James
Page, die zitting had voor dc arbeiders pai lij.
Hij was opgevoed in 'het 'Barnardo-gesiicht
voor VeiVaarïoosde jongens te Londen, en
vocht-als artillerist bij Majoeba. Daarna ging
hij naar Queensland, waar hij als lauden
giunoi* groot succes had en een. fortuin van
£60.000 maakte.
Mislukte aanslag cp pcfrcfeuinffauk's.
Naar Reuter bericht, heeft de. poüitie 1e
Liverpool een opzienbarende poging om dc
geweldige tanks, bevattende duizenden gal
lons petroleum in brand te sicken,verijdeld.
De tanks bcivonden aich op het terrein vnn een
spoorwegstation, te midden van een diehlbe-
volkte streek. Drie mannen wei-dien in do buuri
daarvan aangetroffen. Zij wisselden revolver
schoten met de poiiiti'e, maar ontkwamen in
de duisternis.
Zwaar onweer in DuStschlartf,
Zonldagolvond tussehen half vijf en zéven
uur heeft zich boven Dortmund en omgeving
een zwaar onweer ontlast, gepaard gaande
met een wolkbreuk cn z*waren hage-Mag. 'De
bewoners kunnen zich niet herinneren, in de
laatste jaren zulk een noodweer te hebben
meegemaakt. Er vielen hag eist eon en iter
grootte van dtui'v cueieren. Aan de boomgaar
den is enorme schade aangericht.
Hitfc ie Berlijn.
Het was Zaterdag de heetste Junidag, die
Ide Berlajners sedert menschenbcugenis hebben
beleefd, 's Avonds om 9 uur stond de ther
mometer nog op 28o C. De .gemiddelde tem
peratuur bedroeg Zaterdag 28.5o G. Zaterdag
ochtend om fj uur wees do .Übenmome'ter reeds
23o G. aan, om 10 uur 30o G. Terwijl, in idea
an id dag 'de ïluci.t begon te betrekken en cr een
onweer kwam opzetten, dat evenwel niet tot
ontlading kwam, steeg de temperatuur lot
32.3o G. (ruim, 90o F.) 's Avonds om 9 uur
was zij gedaald tot 22o C.
Hel „dregs" Chio.
De commissaris van het drankverbod van
den staat Chio heeft zijn jaarverslag gepu
bliceerd, waarin hij ze-gt, dat er volger*» een
voorzichtig© racuiel™ 4hanvs 50.000 'distilleer
derijen in. werking zijn tegenover 100 twee
jaar geleden.
Voor de invoering van. het drankverbod
waren er niet meer dan 200 brouwerijen in
Ohio; thans loopt het aantal waarschijnlijk
•in do honderdduizcrlden! Do politie van den
©laat Columbia schat, dat één gezin op do
vier zijn éigen bier brouwt, en velé vaouwtóu
brouwen voor baar ei&en gezin zoowel als
voor 'vrienden eru bekenden. In bot verslag
wordt nog gezegd, dal abrikozen, rozijnen
en andere viucbten waaruit bedwelmende
dranken kunnen wouden vervaardigd), op
groote schaal in de winkels verhandokl wer
den en dn sommige gemeenten: is in ieder
huis een toestel om 'dranken te maken.
Het eir.de va^i een deppere v.^tfuy.
GedurerAle den laa'tsten tijd had een afdce-
ling ruiterij, ter sterkste van on go veer 2000
man, den ■strijd aangebonden tegen dc bolsje
wiki In do Oekraïne. Deze ruiters werden
aangevoerd door een Vrouw. Maria Nïkiforo-
wa gchceten cn weduwe van een in het vorige
jaar door de tboltejewiki doodgeschoten offivier.
X3et lang geleden aldus Wordt uit Con-
shaji-tincpel gemeld werden haar ruiters, in
het, drótatbvl Poeltawa door oen viertal roode
regimenten otnfeingeld. E'on 'gedeelte w'isit zich
door 'de rood» linies 'heen te slaan, 'doch een
anider deel, waarbij (rich Mania Nikilforo'wia
bevond^ werd gevangen genomen:. Do vrouwc-
•lijlk'o'hekman werd ter dood veroordeeld, doch
'do reo'do &ofi'datent 'dji'e mot de uitvoering van
Ihefc idood'vonis waren belast, echolen drie
keer achtereen in' tdo ttludht, omdat zij wei
gerden een weorlooze vrouw meer te schieten.
Toen daarop een machinegeweer achter do
ÈJoMatem werd) 'opgesteld, waarbij zidli ,een
officier plaatste, «gilngen tzij er eindelijk, be
ducht voor hmn eigen leven, too over, de held
haftige vrouw te fustlliceién.
Financieele Berichten.
Nationale Bankverecniging.
Aan liet jaarverslag over 1920 der Nationale
Bankverecniging ontleenen wij het navolgende:
In ons vorig jaarverslag schreven wij, dat de
terugkeer tot normale toe&lander binnei afziet
baren tijd niet verwacht mocht worden. Inder
daad ri dit gebleken juist te zijn.' Hot spreekt
van zelf, dat wij bij crediet-verleeniug rekening
hielden met dc abnoruialo tijdsomstandigheden.
De veelzijdigheid onzer relation over het ge
heele land, waardoor ons bedrijf nocb bij een
bepaalde streek, noch bij een spocialen tak van
handel, landbouw of industrie overwegend is be
trokken, beeft in dit jaar opnieuw wel zee." duide
lijk bewezen een voornam© factor te zijn in bet
bereiken onzer winstresultaten.
Met voldocuing mogen wij dan ook constatec-
ren, dat het afgcloopcn jaar wederom voor ou/o
instelling zeer gunstig is geweest.
Worden ouzo voorstellen aangenomen, dan zal
toch na de toevoeging aan de reservo van
f 1.050.000.— (v. j. f 600.000.—) cu na afschrij
ving van I 100.000.— (v. j. f 400.000.—) op do
gebouwen, een dividend van 8 pet. (v. j. 6 pot.)
worden uitgekeerd, ecu en ander in overeenstem
ming met hetgeen door ons in hot prospectus
van 10 December 1920 in uitzicht werd gesteld.
De voortdurende pcrfectioueering onzer orga
nisatie, de uitbreiding onzer belangensfeer, als
gevolg van hot samengaan met de Zuid-Neder-
landsclie Handelsbank, waardoor liet aant il kan
toren tot S7 is gestegen, licfc steeds"stijdende aan
tal .relation, doen ons ook in deze moeilijke tijden
met verirouwen de toekomst tegemoet gaan.
De Balans vertoonat de volgende cijfers:
D e b et z ij d o: Kas, coupons, vreemd geld
f 4.129.0Ö1.4S (v. j. l 4.014.561.112), Credil-saldi
bij bankiers en kassiers f 1.695.272.06 (v j."
f 1.738.080.25]), CredieLsaldi in vreemd© valuta
bij bankiers f 55.956.48 -j. f 173.276.43) zijnde
de tegenwaarde vau hot bedrag aau vreemde va-
tuta, dat voor ouzo eigen rekening en risico lij
barkiers uitstaat, berekeud tcgea den koers van
31 Jee. j.l. Wisselportefeuille f 15.874.172.01
(v -j f 13.811.327.03]), Leendepot f 6.316,609.09
(v. j. f 7.468.446.44), Effecten f 841.089.71] (v.
j. f 742.117.27), Prolongatie gegeven en voor
schotten tegen effecten f 22.159.351.69} (v. j.
I 21.942.899.Dcbet-saldi in rekening-courant
f 110.714.428.25 j. f 96.098.681.27}), Vorde
ringen wegens gestelde borgtochten f 3.809.148.72
(v"j. f 5.004.248.66), Gebouwen f 3.530.491.92
(v. j. f 1.966.042.09}).
Creditzijde: Kapitaal f 10.000.000.—
(v. j. f 6.000.000.lleservo f 3.750.000.(v.
j. f 2.100.000.—), Leendepot f 6.316.609.09 (v.
j. f 7.468.446.44), Deposito cn Credit-saldi in re
kening-courant f 142.354.792.91} (vor. jaar
f 126.246.024.88}), Te bot. wissels f 764.286.94}
(v. j. f 1.742.894.08}), Ncdcrlandscbc Bank en
Bankiers f 1.225.992.99 (v. j. f 3.968.188.05}),
Gestolde Borgtochten f 3.809.148.72 (v j.
f 5.00*4.248.66), Dividenden, Tantièmes en Belas
tingen f 887.458.77 (v. j. f 420.107.72), Ouvev-
deeldo winst f 17.322.02 (v. j. f 10.069.73).
Het winstcijfer der Tento-rekeuing bedraagt
f 3.671.416.90} (v. i. f 2.511.561.52}), dat dor
prov.-rekening f 4.039.408.52 (v j. f 2.312.385.47)
zcodat de totale bruto winst, het saldo van het
vorigo boekjaar inbegrepen, f 7.738 022.23 (v. j.
f 4.831.989.78) bedraagt. Do onkosten-rekening
wijst aan, gesplitst over de tweo hoofden: hono
raria f 3.124.310.84 (v. j. f 1.563.473.75), be-
drïjfsonkoslen 1' 1.698.905.03 (v. j. f 831.944.11).
Do netto-bedrijfswinst bedraagt f 2.914 7~6.30
(v. j. f 2.436.571.92.)
De verdeeling der netto-winst ad f 2.914 7 i"6.3G
na aftrek van do tantièmes, uit to koeren aan
Direct eureu onzer kantoreu, 'ocdr agendo
f 514.166.70 (v. j. f 383.624.14}) laat o. m. too:
de afschrijving van de registratie- en omissie-
kosten ad 1' 49.908.87, in verband met do uitbrei
ding vau ons gestort kapitaal; eeno afschrijving
op gebouwen van f 400.000.— (v. j. f 400.000.),
een toevoeging aan he Eescn efonds van
f 1.050.000.— (v. j. f 600.000.—), 8 pet. divi
dend over f 9.000.000.— is f 720.000.— (v. j. 6
pet. over. f 6.000.000.— is f 360.000.—), en een
reserveering voor bekisting van f 65.160.— (v. j.
f 32.580.—).
Burgerlijke Stand.
BODEGRAVEN.
Geboren: Gewit, z. vian B. Tennissen en
II'. Nab Jdbanna, id. van A. Houtman.
M. S. Maigiulse Maria Hubertbai Geertruida,
dj. van G. Hiuogevecn en J. Humane Jacot'^
d. vau J. den Hertog en S. .Markostein Cor-
ncülis, a. van G. Wij'mian en G. van Boem en.
Onder trouw id C. M. Lodder, 25 jaar
en E. Heeinskehk, 23 jaar.
G o 't r o u w id H. Ba-öker -wedr. van C. J.
Kruijl 41 jaar en E. van Kririjl -12 jaar.
Overleden: Jacob Uitóenbocgaard gift,
met G. A. Moerman, 44 jaar Jtfhanua Hout
man 2 dagen.
HILLECOM.
Geboren d. vam A. C. van LeeuwenVan
Oosten d. van A. ETdenbroekVan der
Schriel-,
ZOETER WOU US.
O 'v e r 'I ede n: Johanna Vonk 7 in.
Gehuwd: R. Baar, 32 j. en E. Tliiel
j. M. Booy 22 j. em G. van. 'Hoeken 23 j.
ZWAMMERDAM.
Geboren: z. van M. Verwoerd. gdb. Ver
louw iz. van H. J. Loos gtb. Locbt.
O'ycrieden: K. Rijlaarsdam 4 weken.
^oe i AATSLOTERIJ.
8256
8-117
8736
8992
9642
9913
10125
10488
10689
10862
109SS
11151
11413
11755
12108
12371
12558
12697
12814
13044
13125
13442
13567
13682
14023
14256
14540
14703
14955
15187
15347
15581
15827
16106
16240
16459
16597
16892
17037
17366
17586
17741
1789i
18267
18454
18645
18854
19086
19370
19649
19825
19897
20026
20143
20231
20337
20629
20867
21162
21366
21493
21636
21859
22117
22250
22417
22722
22911
7106
7313
7832
7919
8274
8438
8740
9102
9677
7024
7242
7482
7906
8114
8363
8575
8837
9521
9791
Trekking van gisteren.
NIETEN.
6792 6S72 6884 6896 6845
7093 7106 7130 7164 7193
7303 7313 7339 7428 7470
7859 7877 7S89
7967 8047 8054
8324 8334 8342
8453 8537 8539
8770 S781 8827
9113 93-16 9519
9678 9696 9723
9925 10008 10010 10067 10093
10172 101S9 10196 10361 10370
10571 10607 10618 10654 10668
10708 10745 10752 10764 Ï0804
10863 10873 10890 10932 10Q5S'
10989 11002 11015 11059 11103
11163 11180 11181 11189 11227 I
11443 11657 11663 11712 11720 1
11864 11978 11983 12009 12081 1
12153 1215712203 12240 12267 1
123S9 12453 12465 12525 12538 1
12565 12575 12584 12596 12636 1
12702 12704 1273S 12744 12779 1
12866 12876 12S82 12899 12981 i
13070 13073 13077 13090 131U 1
13168 13181 13110 13266 13346 1
13462 13464 13476 13479 13486 1
13584 13585 13591 13626 136:85 1
13706 13810 13829 13881 13985 1
14116 14130 14132 14180 14184 1
14267 14302 14306 14382 14505 I
14577 14595 14608 14615 1462 I 1
14720 14731 14859 148S9 14895 1
14962 15035 15074 15097 15119 1
15193 15209 15219 15308 15328 1
15360 15377 15431 1547815492 1
15590 15599 15634 15742 15801 1
15860 15880 15883 16010 16038 1
16116 16119 16130 16205 16233 1
16282 1633 616353 16362 16377 1
16467 16515 16527 16572 16579 1
16706 16727 16733 16764 16767 1
16920 16928 16942 16945 16948 1
17)31 17294 17299 17303 17353 1
17406 17421 17505 17522 17575 1
17588 175S9 17615 17635 176401
17760 17765 17798 17811 17875 1
17893 17982 18022 18191 18193 1
1830118342 18360 18399 18419 1
18485 18532 18546 18551 18589 1
18653 18675 18689 18744 18755 1
18880 18921 18955 18984 19035 1
19095 19103 19182 19204 19306 1
19386 19423 19+42 19545 19595 1
19663 19724 19727 19729 19760 1
19S44 19864 19S68 19876 19877 1
19901 19930 19939 19912 19970 1
20059 20067 20080 20102 201042
20153 20162 20169 20170 20207 2
20237 20248 20263 20288 20298 2
20408 20508 20548 20563 20600 2
20645 20753 207S4 20824 20829 2
20985 20991 21011 21021 21038 2
21201 21234 21236 21244 21293 2
21389 21406 21414 21431 21437 2
21552 21553 21587 21600 21607 2
21711 21736 21740 21750 21828 2
21866 21883 21969 22005 22064 2
22127 22131 22161 22188 22201 2
22278 22297 22306 22395 22397 2
22466 22503 22596 22603 22633 2
22744 22781 22796 22826 22863 2
22912 22995
De geschiedenis van de
courant in Nederland.
Nïët jreeü later Id an te Amsterdam en te
HiaaM.em vensdheen te 'e-GraVenhage, redds
toen een middenpunt van aristocratie en diplo
matie, een weakbJaJd, dat in 1654 den titel van
„Wekelycke Mercuriue" droeg. Gerai'd Lode-
wijk de MajgM, een Gentenaar, diie voor een
zeer indiscreet iman gehouden wordt, wist zoöh
van véle geheimen meester te maken en beeft
ideee in zijne „Post-Tydingen" openbaar ge
maakt. Eerst daler is uit die Haogsdhe Post-
Tydingen .voortgekomen „'6-Grawenihaégse Cou
rant", deeeütfde die met tal van verwieselingien
als het „Dagblad van Zuid-HoQand en 's-Gra-
veriba^v?" Weef bestaan en thans een voortzet
ting vindt in een geheel anderen vorm 'dan
hei vroeger heeft gekend.
Nevens Den Haag hebben Leiden met de
„Leidlecïie Courant" van 1689, Délft
met de in 1634 reeds sporadisch Verschenen
Oomrante uyt Kalieni DiuyIsland ondë Neder-
1. ud"; .Utrecht imet Ide in 1659 vorsdhemen
\fcrcurius" en Arnhem met de in 1632 spora-
d -ch verschenen „ArnhomJsche Courant" reeds
vegli jddg get oom di aan den invloed der jour
nalistiek te hechten. Maar aio dease couranten,
E o licflangwctkend hare verschijning en ge-
s- lenis ook is, aij zijn niüt rechtstreeks ver
bonden met do g^fKjlknaanige ui tg aive van dozen
tijd, en slechts de „Opregi* Haariémsdbe Cou
rant" kan aan de band an haar helaas niet
volledig archief de bewijzen bijbrengen van de
positie, die zij sleéds beeft ingenomen. Eerst
in de achllCen'de eeuw zijn naast deze zuivere
nieaiWiMadcn verschenen de mger bespiege
lende weekbladen, van welke „De Spectator"
van JnéDus van Effen eene nimmer door an
deren te vervangen plaats heeft ingenomen.
Intusschen mag op enkele merkwaardige
uitgavenzijn 'dteze ook ni'et als dageüijksche
nieuwspapieren aan te merken, evenzeer de
aandacht ge»vesl£g|d worden. Broer Jansz., dae
een der bekende boekdrukkers was in het oud
Amsterdam, 'deed mi ouws tiijd ingen vei schij
nen, waarin hij de bij hem uitgekomen boeken
aankondigde, benevens de „Zaterdagse Cou
rant", waarin de keuren van de staid werden
afgekondSgü. Eigenlijke weikzaamheden als
cour au tier, gelijk men de journalisten van
vroegótr tot eigenlijk in hel midd'en der 19de
ecsuw noemde, heeft hij in zijn jonge jaren ge
daan. Hij was de officieele eourautier van het
leger wan Prins M'aurits. In 1604 verscheen
hij hem b)JoiUD;ael ofte Dach-rcgister van "t
principael&le in- VIaonderen geschiet, sedert
dien 25 April tot den 15 Scptembeh 1604, so
van 't innerne der schanzen, •schermutaingen
ale ooc van X gewéldidh belegh ende overga en
van SJuys mitdsgaders alle het gone dat Spa-
nola uytghericiht heeft mét siju Legher 'van dtie
ure af dail hij aengcöomen is lot dezen loghen-
woordiigon dach. Aflles soo iick hot eeOive gezien
en van gheJ'oofwaer'dighe persooncn ghéhoort
hdbbe." Voor dit Journaal schreef .Tanoz een
voorrede, waarin bij vertelt gedurende den zo
mer van 1661 tot aan hel overgaan van Sluis
getuige geweest te zijn van de wapenfeiten. Hij
trekt een parallel tiusschen hot leger van
Prins Maurits en va'n den Spaans/hen veld
overste Spinola.
Stelt men de couranten van vroeger eeuwen
naast-dac van den tegenwoordige li lijd, dan
wordt tweeërlei onderscheid duidliiujk. Aan het
uiterlijk der couranten, werd in zoovenco wei
nig aandacht besteed1, dat do overzichtelijke iu-
d>eélïng, die elk Mad' in den tegenwQOi'ddgen tijd
tracht na te streven, gehec-l ontbrak. Maai*
voorals do couranten dn flien tijd 'eeflfen van
hetgeen zij hoonden zeggen; brachten in druk
wat reeds enkelen wisten en .waren nimmer,
getijk thans herbaalde malen het geval ia den
officiecflen dienst der regeering tteiijkc uren
of dagen voor. Maar vooral moet opgemerkt
worden, dal in ons land ook ttoen in tegen
stelling bijv .met Frankrijk of Engeland, waar
dit wel g' schudde weinig of geen gebruik
werd gemaakt van de couranten a'.S machts
middel. Hloort men Hooft over de nicuwsma-
ren van zijn dagen spreken, dan krijgt men
den indruk, dad bij in het algemeen aan hare
médcdeelïngen zijn vertrouwen schonk; dat 'hij
bereid was hij beClangrijke gebeurtenissen af do
wachten of zij al' dan niet dcor de ni'éuwsma
ren zo-u'den wérden bevestigd. Höort men
echter tijldigonooten getuigen vau do couranten,
dóe in den Ictfop van he,t later deed' (der 17c cn
18 eeuw verschenen, dan schijnt het wel als
steHden deze oauranlten zdéh groot en deels in
ddehst van ppeouilanten en als bevatten* zii Mc-
tuur, die zdkur a'Elerminst in een behoorlijk
huisgezin gewcnscfcit werd. "Was er in die da
gen censuur, dan strekte deze zich all'ecn uit
over d'e gelielmcu van den Staat en do stad.
Klaagt anion dan ook in den tegenwoordigan
tijd; wel eens een enkelen keer over ni'et vol
doende vrijheidvan schrijven, die in ones land
zou zijn, inderdaad! mien zou goed d'oen ide
.voorschriften van vroeger eeuwen to ivii-udple-
,gen om, to heseffien weDk 'n „voorucganig" «op
Vroeger wij 'ÜlHans hx-ibem Wat de ontwikkeling
ider couranten betreft, hli„Ai ten allL.'u l'ijdo "n ver-
sdli/il aanwezig anet het builenOand. Daar ging
het iiiteilijk vooruit, werd de inhoud verzorgd
en .behoorden de couran iers zelfs tot dc gees
tigste en iverniuRigsto lieden vaai hun tijd. In
'Engeland evenzoo. Niet echter in Duitscfolajdt
odk niet in. Nederland, waar zoodoende het
journalistiek beroep dau ook tien lallen jaren
achlleieon neg in minder goede reuk heeft ge
staan'. Eerst in dc twééde helft der 19de eeuw
üs het besef lovendig geworden, dat oen cou-
raut, jwiil zij werkelijk aan haar roeping en
haar laak 'voldoen, ook igehécfl. ,moét worden
in do c&schen barer lezers; moet bevattcu dat
gene, 'Walt dezen kau onderrichten en in zooda
nige n worm dat hot hun bei valt. Dat was zeker
Sin d'e NodVpriaiidsc/lie couranten niiet het geval.
Beivendiicn-, couranten, waren 'destijds „cendags-
vHégen" ook in xliien zin, dat zij kwamen en
v rdlweneu met een ongekende .snelheid.
De ontwikkeling der pers, ongetwijfeld
der ua'tiV.aiale en internationale invloeden,
imedo een der eigenaardige symptomen van de
llaatsto heift der 19'dc oeiuw, Naarmate do Mit
iziéh har ruimde, naarmate 't verkeer toenam,
naarmate do aManden .hisschen eigen bid
cn andere iw'ci eOddcelcn kleiner werden, gron
de de behoefte oan Ito weten wat cr bior
giudea* gebeurde. De couuajnt ging, dank zij h'i
steeds intenser handel cu 'nijverlieicl, Sede
belang," een groot belang ivei'i'genwooidiigon! Uc
zij vooïtza® in bckoellem van veleriei aiudt tdr
Daaruit in tal van laaiden voortgobooitfl
klat couranten eéiüi in dienst van cod licpaa'» .W'
Öoeiidiide stelden, hetzij polilick, hetzij eofflt
onereieeli, hetzij pliilaiitropibcli. Eigenaardig 11
•wol, dat terwijl nimmer afkeuring vind', dal
een courant een bepaalde politieke riolitw
v. or sta at en. verdegigt, het nog iamncr
of meer bedenkelijk door vel 11 wordt gcacH
dal een eouraait een economisch, ook wel
.comnienlcieolo 'ricfliting verdedigt.
Dc ontwikkeling der pers in de groolc lal
den, .vooral in Frankrijk, Engeland, AmeriU
(en Duitsdiland is ongetwijfeld langen lijd
teubei' geweest tdan in Nederland; maar in dfl
laatste jaren öieeft d'e Nedea-landaolie pei»
hoog crüvlaicht igen'oan'eiv, niet in het
vooral ide Katholieke, leder 'goed Katboüe
leest 'dan ook oen dagblad dat Ka'tbol'i0
JiINDE.
