Derde Blad.
Uit de Omgeving.
Zaterdag 4 Juni 3921.
Staten-Generaal.
,V er
TWEEDE KAMER.
a d e r i n g vaa gisteren.
Regeling der werSa&yvmhedrOT.
Spoorwegmaatschappijen.
De Voorzitter stelt voor een serie ont-
werpen aan de agenda toe «tic voegen, lO.a. be
treffende die wijziging van deh dïousbpladhi.
aiitikeering aam de gom echten en hot ontwerp-
Do Geer, Zondagswet, Hadt-je-me-maajr-wetj
Rechtstoestand van Ambtenaren, wijziging
Burgerlijk Wethoék.
Spreker stelt voor a.s. Donderdagavond, te
Vergaderen.
De heer Rank (V. B.) meent, dat de boog
el te strak gespannen wordt. Wat voorgesteld
wordt kan -niet in één (maand afgedaan wor
den en spreker w5J aiüeen afdoen wal urgent
is. Do Zondagswet is <z. i. niet urgent, want
ee wacht al van 1815. Al bet -overigo zal ons
toch tot in Juli bezighouden. Spreker stolt
voor de Zondagswet van de agenda af te voe
ren. i
De hcor S c 'h a p e r (S. D.) vraagt, wan
neer de Voorzitter denkt op reces te gaan.
Spreker wil möt 1 Juli naar flnris eru'van avond
vergaderingen moet bij niet véél hébben. Ook
wil hij dfc Zondagswet stenig -la-ton rusten.
De Voorzitter meent, dat de Kamer jp'
8 Juffi of 1 Juli naar huis kan gaan. Dit laat
ste is mogelijk, als ide Kamer zich beperkt.
Gciukk5|g wordt dal al bedeT, m-aar er zijn al
tijd veel sprekers over hehzolfdte onderwerp,
terwijl er niet zooveel' afwijkende tmeeningon
zijn. De Reg coring slcftt <zeer prijs op op be
handeling van de .Zondagswet en daarom
heeft spreker luoorgeeteki ee op «te agenda te
plaatsen. Hij geflooft niet, dait Idaae na de -wij-
ejigiingien zooveel debat zal uiiitl kk-en.
De beer M-a/rch amlt -(V. D.) aegfy dèit
•altijd wat van deze Oajst muoet Wijven liggen.
Daft is ieder jaar 000 vóór het recès.
Alleen wat temt enge woon urgent is moet be-
ban'diE&d- worden en dat geOdt niet voor de Zon-
Idsgsw-et. We zouden -die -wet achteraan kunnen
plaatsen en daarom ós heft beter te bepalen,
wanneer (die Klam-er naar hiu'is wil. Spreker wil
1 Juli zomerreces gaan (houden en de ontwer
pen rangschikken naar de mate der urgentie.
De beer Dreseeih-uys (V. B.) onder
steunt bet WK>rsbe4-Mardha nt, ook omdat 5 Juli
'do Stei cm -verg a-d er ing en beginnen, idle al-
fliéht verschillende leden -afwiaaig (doen zijn-.
De Voorzitter gaai acooord «m-et (dien
beer Schaper. Hij wil' ook 1 Juli maar Ibuis en
Idan zullen de leden zich zooveel mogelijk
moeten beperken.
De iheer J. Ter Laan (S. D.) is daarvoor,
mits dé t echts toesJtaincL van late ambtenaren
wordt behandeld.
Het MOOTStel-Rli'n'k, omi de Zondagswet af te
voeren, wordlt verworpen- met 34 togen 27
Stemmen.
Hot voorstet-Mardhant om na 1 Jullli niet
meer te vergaderen, wordt verworpen nuet 34
tegen 30 stammen.
De Voorzatter zegft, dat uit do aamne-
mitng van dit voorstel nieft voortvloeit. Viat de
Kamer ma 1 Juli moet vergaderen.
Het voorstel van den Voorzitter wordt goed
gekeurd.
De heer Scüiapei (S. D.) «vraagt verlof
den Minister van Arbeid te mogen interpél-
ïceren over de -op 1 Juni uitgevaardigde cir
culaire aan de woningbouwwereenigkigen.
Dinsdag wordit oveT dcrao aanvrage beslist.
Voortgegaan wordt met bet wetsontwerp Be
krachtiging van nadere overeenkomsten «net
•de Maatschappij tot Exp-k>ifta1lije van Staats
spoorwegen en de Hodfandsdhe IJzeren Spoor
wegmaatschappij.
De heer De M o n t V e r if-o r en (A. R.)
geeft een overzicht van de bestaande overeen
komsten, die z. i. niet zoo slecht zijn geweest.
Hij adht d-e voorgestelde regeling boter dan
een naas-tfüng en verdAdUgt de ver9chiilliexi.ee
puntan der overeenkomst. Afschaffing van den
Raad van T-oeaicht ie z. ii nog niet gewonscht,
zoolang de in -te stellen SpoorwtQgraad niet
funeli^nneert.
Do Minister van Waterstaat,
de beer Koning, verdedigt de wijze van
behandeling.
Den Raad van Toezicht wenech-t spreker ge
leidelijk op te lossen in dien Spoorweg ra ad.
In zijn togenwoordigen vorm moet die Raad
'dan verdwijnen.
Opneming van afgevaardigden van de per
son eeOorganisatice dn cl/en Raad van commis
sarissen ondervindt 'bij ap^ekor ernstig be
zwaar. De Regeering .moet de mic-erderhiéid in
dien. Raad bodden en dan mOc# éij ook cle
mearaerheèd daarin bbnoemen.
Overigens ligt het in de ltedoeÉLag d'e com
missarissen ritedhts «voor één iaat te benoe
men. Dan blijft de Regoering eltijdi vrij om een
andere benocmStigswijze -te volgen.
ïn den Spoorw-egraaid zullen de person eels-
organ-Laaliies vortegenwoar digid! zijn naast die
zijn. Do Rtgooring (stelt zeer prijs op be
noeming van dien Raad' van Commissarissen
aai spreker rekening houden, met do perso
neel]»- en socdoie belangen; van do aes ztrtten
twee speciaal met het oog daarop worden
•aangcöt-eüdi. Kamerleden zal spTcker niet tot
oommtissarissen aanwijzen.
Rij do replieken betoogt do heer Lel y (V.B.)
-dat do tweede m'otAo v^n den heer Van der
Waerdcn niet -past in het stelsel van den Mi
nister. De Regeering snoet in den raad van
c omtmissarissen de meerderheid 'houden en door
miididol van haar vertegenwoordigers, die In-
atrumen-lten zijn van haar raadht, de macht aam
zich houden.
De stemmingen worden uitgesteld tot Dins
dag-
De vergadering wordt 'verdaagd tot Dinsdag
1 uur.
BODEGRAVEN.
De Harddraverijen.
"Worden door het bestuur der Ha-rdcLra-
ve r ij verceiiigin.g aanvaaikelijk slechts in
liet najaar draverijen ge-omgaaii&cerd, tlians
meende het ook de maand Juni met een
«draverij te moeten inleiden. De inschrij
vingen waren buitengewoon, echter was
het jammer dat wederom zoo velen meen
den miet te moeten verschijnen. Wij zien
dit nader in ons verslag. De onmisbare
factor om een feestelijkheid «en niet hot
(minat een harddraverij goed te doen sla
gen was Donderdag zeer zeker aanwezig.
Een schitterende weersgesteldheid moest
voor het bestuur der vereeniging aanlei
ding zijn te vertrouwen op een schitterend
slagen der draverijen. De treinen van 12
uur brachten een geweldigen golf belang
stellenden en niet het mints de trad it io-
neele bookmakers aan, waardoor reeds een
meer dan gewone druikte werd teweeg ge
bracht.
Het is 1.20 uur geworden als het eerste
schot valt en een begin wordt gemaakt
met de A anmoedigings -dra ver ij". Voor
deze draverijen, waarvoor 15 «dravers zijn in
geschreven, zijn niet opgekomen: Kapitein
de Rruame, van stal Bergen, te Amster
dam. Komeet, van N. G. Pemnings, te
Nieuw-Vennep. Express M. van G. van
Bruggen, te Amsterdam. Kaatje B, van B.
W. Schippers, te Den Haag. Badis, van
Jac. Lammens, te ZoetermeerZegwaart.
Ben ik ex, van Jac. Klaren,l>eek, te Am
sterdam en Lion, van D. v. d. Wel, te Al
phen aan den Rijn. Aan Adriaan W, van
H. P. Langend ijik, te Velzen, was om ver
schillende redenen, 'belet aan de draverijen
deel te nemen. Als het eerste schot valt
verschijnen aan de start: Pendel van Jac.
v. d. Graaf te 's-Hage, Lord V, van D. de
Vlieger te Nieuw-Vennep, Lord Brow,n
Hall van C. M. Oppelaar en Zax te Koude
kerk, en Fleedwood R, van C. P. J. Paar-
dekooper, te Oegsigeesl.
Eleodwood lt (750) weet reeds onmiddel
lijk Lord Brown Hall (720) te passeeren en
slaagt er in 001k Lord V (700) in de eerste
ronde achter zich te laten. Fended (680) be
houdt den kop en passeert het eerst den
eindstreep op een paar meters gevolgd
door Fleedwood R, die tweede wordt.
De tweede ronde brengt Kora (710) van
W. Droog en P. van Dijk te Rotterdam,
Keetje (700) van C. L. Wamaar te Dirks-
laaid en Jessie Paul H (700) van Stal C. L.
A. F. Prins te "Wassenaar aan «len start.
Keetje passeert reeds in de eerste bocht
Jossie Paul H on neemt den kopkort
voor het einde laat ook Kona, Jessie Paul
H achter zich en volgt, op den voet Keetje
welke nochtlraus onbedreigd het eerst den
rechter passeert (terwijl Kora tweede aan
komt.
Hierop volgt reeds «le beslissing, een
fraaie course tusschen Pendel (680) Fleed
wood R (750), Kora (710) en Keetje (700).
Als het schot valt neemt Keetje reeds on-
middelijk den kop terwijl in de eerste
ronde Fleedwood R en Keetje, Fendel ach
ter zich laten. Op c.a. 1 meter voor het
einde plaatst Meed w ood zich eerste op een
koplengte gevolgd door Keetje terwijl Kora
Fendel zich resp. met den derden en
vierden prijs .tevreden moeten stellen.
Te 2 uur vangt, de Riinstreekprijs-draverij
aan om prijzen van, f 300, f 125, f 50 en f 25.
Deze draverij wondt gereden in serie's van
3. Niet opgekomen zijn: Brett e ui' (790) van
N. G. Penning te Naeuw-Vennep, Quinto
(780) van Stal C. L. A. F.. Prins te Wa-^c
■naar, Adriaan W. van H. P. Lang end ijk te
Velzen, Klaziina (725) van G. van Bruggen
te Amsterdam, Senator A xband (800) van
W. Evers te Amsterdam, Ciemence (790)
van 'D. de Vlieger te Nieuw-Vennept,
Springgan (800) van Stal Bergen te Am
sterdam cn Quercus (745) van Stal C. L. A.
F. Prins te Wassenaar. De eerste ronde
brengt Fini (770) van J. H. Roye te Am
sterdam, Emmanuel (730) van Ph. Kmijuen-
iburg te 's-Hage en Kora van W. Droog en
P. van Dijk te Rotterdam (700). Fini ziet
reeds onmiddellijk in de eerste bocht kans
Emmanuel achter zioh .te laten en zit ook
Kora reeds dicht op de (hielen. Emmanuel
is er steeds uit en doet vergeefs c-he moeite
den achterstand to verkleinen. Fini ver
mindert inmiddels den achterstand zicht
baar en laat op enkele meters voor het
einde ook Kora achter zich, welke tweede
aankomt.
Do volgende omloop geeft Keetje (690)
van C. L. Warnaar 'te Dirksland, Ohiquo
van C. J. van Cassel te Voorburg en Fleed
wood R .van G. P. J. Paardénkoopor te
Oegslgeost.. Een minder spannende rrt.
Fleedwood R slaagt er in Reetje achter
zich te. laten, doch doet vergeefsche pogin
gen om Chique (650) hetzelfde lot tc doen
ondergaan. Niettegenstaande Chique zicht
baar verslapt, weet dèzo den kop tot het
einde te behouden', waardoor Fleedwood
R a'ls tweede aankomt. In de derde ron
de bekampen Long Ago (785) van W. Kool
Dzn. to Abbekerk, Castro van A. P. J. v. d.
Kroon te Abcoude en Jena Machester (730)
van P. Makelaar to 's-Hage, elkaar do
eer. Gastra (760) .passeert reeds in de eer
ste bocht Jena Machester, welke er uit
slaat en dan ook onmiddellijk nog gepas
seerd wordt door Long Ago. Castro be
houdt den kop en komt als eerste, aan, ter
wijl Long Ago zich met de tweede plaats
moet tevreden stellen. In de halve beslis
sing worden het eerst Fini, Kora en Chi
que voor gebracht. Als het schot valt ont
spint zich oen mooie course. Kora ziet zich
spoedig gepasseerd door Fini, welke ook
alles in het werk stelt om Chique achter
Eich te laten. Deze behoudt echter den kop
cn passeert als no. 1 den rechter, terwijl
Fini tweede wordt geplaatst. De volgende
ironde geeft Fleedwood R, Castro en Long
Ago in vluggjen kamp.Een der meest span
nende coursen. A'ls het schot gevallen is
ziet Castro zich reeds in de eerste bocht
gepasseerd door Long Ago, welke ook in de
eerste ronde Fleedwood R nog achter zich
weet te laten. Long Ago behoudt den kop
terwijl Castro zich enkele meters voor het
einde tweede weet te plaatsen.
Voor den beslissenden heat starten
Chique (GöO), Castro (760), Long Ago (765)
en Fini (770). Castro laat in de; eerste ronde
Fini ver achter zich welke er ook steeds
uit is, ook LoDg Ago weet zich vervolgens
derde te plaatsen. Chique plaatst eich on
bedreigd op de eerste plaats, terwijl Castro
en Long Ago zich resp. met de tweede en
derde plaats tevreden moeten stellen.
Fini ais laatst aankomende werd we
gens onzuiver jdlraven gedisquali'ficeerd.
Long Ago kon wel als een der snelste
paarden worden aangemerkt, echter ge
raakte hij er bij het nemen der bochten
steeds uit.
Na c.a. 30 minuten pauzo vangt do
Trooatprijs-diraverij aan.
Niet opgekomen zijn of wegens liet win
nen van oen eersten prijs in een der vorige
draverijen niet gerechtigd -tot deelname.de
volgende dravers:
Lion (720) van D. v. d. Wel te Alphen
aan den Rijn, Quercus (755) van stal C. L.
A. F. Prins te Wassenaar, Adriaan W (78*3)
van H. P. Langendijk te Velzen, Chique
van C. J. van Cassol 'lo Voorburg, Express
M (720) van G. Van Bruggen te Amster^
dam, Kapitein d'o Bruane (680) van stal
Bergen te Amsterdam, Komeet (720) van
G. Pennings te N. Vennep, Ciemence (800)
van D. de Vlieger. Kaatje B (680) van B.
M. Schippers te 's-Hage, Fleedwood R van
C. P. Paardekooper te Oegstgeest, Ben ik
er (710) van Jac. Klarembeek te Amster
dam, Ivlaizina (730) van G. v. Bruggen te;
Amsterdam, Radis (755) van Jac. Lammens
te Zoeterm eer—Ze gw aart, Bret Leur (800)
van N. G. Pennings te N. Vennep, Senator
Axband (800) van W. Evers te Amsterdam
Quitite (790) van stal C. L. A. F. Prins to
Wassenaaiv
Als 'het schot afgaat vertrekken Castro
(770) van A. P. J. v. d. Kroon te Aboude,
Keetje (700) van G. L. Warnaar to Dirks
land, Fendo.l (680) van Jac. v. d. Graaf en
Fini van J. H. Roye tc Amsterdam'.
Fini passeert reeds onmiddellijk Castro
fen wint ook zienderoogen op Keetje, om
kort voor het einde ook deze achter zich
te laten. Fendel, die aan den kop gaat,
slaagt er in dezen tot liet einde to behou
den, terwijl Fini zicli tweede plaatst.
De .tweede ronde brengt Jessie Paul H
\(700), Long' Agd (795) van W. Kool Dzn. Ie
Abbek'erk, Lord V (700) van D. de Vlieger
te N. Vennep en Jena Machester (735) van
P. Makelaar te Den Haag aan den start.
Lord V laat onmiddellijk Jessie Paul H
achter zich en neemt den kop. Log Ago
passegrt vervolgens Jena Madhester om
tegen, het einde ook Jessie Paul H achter
zich te laten. Lord V behoudt den kop en
arriveert onbedreigd als eerst.
De derde rond» geeft een serie van 3
bestaande uit: Kora (720) van W. Droog
en P. van Dijk te Rotterdam, Lord Brown
Halll (720) van C. M. Oppelaar en Zn. te
Koudekerk en Emmanuel (735) van Ph.
/Knijnenburg te 's-Hage. Een minder span
nende course. Lord Brawn Ha'U laat reeds
in de ereste ronde Kora achter zich en
plaatst zich aan den kop om deze onbe
dreigd te behouden; Kora ziet zich vervol
gens kort voor het einde nog gepasserd
door Emmanuel, welke hierdoor tweede
wsordt.
In de halve beslissing verschijnen voor
do eerste ronde aan den' start Fendel, Fini
en Long Ago. Fendel weet aanvankelijk
nog geruimen tijd den kop te behouden
'en eerst tegen het einde ziet deze zich
achtereenvolgens gepasserd door Fini en
Long Ago, welke resp. eertse en tweede
worden.
De volgende ronde brengt Lord V, Lord
Brown Hall en Emanuel aan den start.
Eveneens een niet zeer fraaie course. Te
vergeefs tracht Lord Brown Hall, Lord V
achter zich te laten, welke echter in uit
stekende conditie is. Eerst op c.a. 2 meter
Ivoor het eind ziet Lord V zich door Lord
(Brown Hall gepasseerd, terwijl Emmanuel
als laatstaankomen'de niet wordt geplaatst
Inmiddels is het reeds c.a. 5 uur ge
worden als d'o laatste beslissende heat
aanvangt. Deze kan wel als^ de slechtste
van den geheelen middag wolrden aan
gemerkt. Zeer weinig fraais werd hier te
'zien gegeven en vrijwel geen enkele draver
kan bij deze heat als geheel zuiver worden
'aangemerkt. De beslissing moet hier wor
den gestreden tussehen Fini, Long Ago,
Lord V en Lord Brown Hall. Aanvankelijk
slaagt er geen1 enkel» in een der tegen
standers te passeeren. Als de beste draver
in dit nummer kan nog Lord Brown Hall
worden aangemerkt. Deze weet er dan ook
nog in te slagen even voor het einde Lord
V te passeeren en zich in het bezit te stel
len van den eersten prijs. Lord V, Fini en
Long Ago moeften zich vervolgens resp.
<me.t den 2e, 3e en 4e prijs tevreden stellen.
De belangstelling voor deze draverijen
kon niet buitengewoon schitterend worden
genoemd. Wij zagen bij vroegere drave
rijten meer publiek dan het fhans het geval
was. De regeling was overigens geheel in
orde en liet vrijwel niets te, wenschen over.
HOOCMADE.
Poldervergadering. -In doze week werden de
vergaderingen gehouden van den Bosch-, Does-,
en Voorofschen polder. In do eersto, waarin van
de 68 geldige stommen 34 vertegenwoordigd wa
ren,, werd de rekening over 1920 vastgesteld.
Aan inkoaneten op f 1744.37
Aan uitgaven op J 1704.494
Batig saldo f 39.87J
De begrooting voor 1921 werd vastgesteld aan
inkomsten en uitgaven op f 1413.77, waarvoor
een omslag noodig is van f 9.50 per H.A.
Bij do verkiezing van oen. voorzitter, in plaats
van den overledene, werden uitgebracht 34 stem
men, waarvan 7 blanco terwijl 21 den naam Fh.
Rijkelijkhuizen vermeldden, die aldus tot voor
zitter gekozen is.
Voor den Doespolder werd de rekening vast
gesteld:
Aan inkomsten op f 909.05
Aan uitgaven op f 870.40
Batig saldo f 72.42
De begrooting voor 1921 werd gesteld aan in
komsten en uitgaven op f 1256.11, waarvoor werd
omgeslagen op f 13.50 por H.A.
Voor den Voorofschen polder bedroeg do re
kening over 1920:
Aan inkomsten op f 660.62
Aan uitgaven op f 588.20
Batig salgo f 72.42.
De bogrooting voor 1921 werd vastgesteld op
f 566.064 aan inkomsten en uitgaven met oen om
slag van f 7.50 por H.A.
KATWIJK AAN OEN RIJN.
Jubileum. Donderdag 2 Juni was het 40
jaar geladen, dat de (heer A. Van. Prooijen al
hier benoarekt werd Kot onderwijzer aan do
•Qpenibai'o lagere school. Waar or op heden dus
zeer vet'en in de gemeente züjn. die oen dieol
van hun opvoeding «aan don heer Van Prooijon
te danken hebben, is Ihlet zoer jammer, da't zeer
winigen, sc/hiinbaar nifcmand, dots van dit
fedt afwist. Althans niets .is ■uitgettekt en <lüt
juiWiJeum is dus in afeoheedo érttihe gevierd.
Jammer, oendie anders ongetwijfeld velen
van hun be.'angétc-ULng hadden doen blijken, en
or een eondgszins fc-estelijOcen dag van zouden
hebben gemaakt Wij durven oEgg-en. te spra
ken namens velen als we den heer v. Prooijen
langs dt-zen weg geluk wenschen m-ot dit heu
gelijk feit.
NOORDWIJK.
Voetbal. Door do voetbalvereniging S. J. C.
zullen te beginnen op Zondag 12 Juni eeriewed4
strijden worden gespoeld. Daartoe zijn uitgenoo-
digd, de navolgende vereenigingen, welke wij lar«
ten volgen in do volgorde zoo zij door loting
Zijn vastgesteld. Zondag 12 Juni to half twee
aanvang Neerlandia III uit Den Haag—C. V. C.
I Noordwijkerhout; hierna volgt do eerew.-dstrijd
pm een prachtig bewerkte zilveren modaille met
de beeltenis van den Paus, te spelon door S.J.C.
I—S. M. C. I uit Warmond, daarna Quick-Stop
uit SchoveningcnN. V. C. III Noordwijkerhout.
Zondag 19 Juni half 2 S. J. C. IH-S. M. C.
Ill; S. J. C. I-N. V. C. II en S. J. C. H— S.
M. C, II.
Zondag 26 Juni winnaars klasse C, Noerlandia
I Den Haag—S. M. C. I; Avinnaars klasse B.
Zondag 3 Juli Patronaat Leiden—S. J. C. IV,
van 2 tot 3 uur in de finaio te hall 4. Een kleodt
kamer zal op het terrein geplaatst worden, ter
wijl tevens voor zitplaatsen zorg wordt gedra
gen. De prijzen zullen bij den heer J. Zoeten*
daal hoek Zeestraat worden tentoongesteld. Er
zal geepeold worden onder reglement N. V. B.
,en de wedstrijden zullen een uur duren, zoonoodig
verlenging van twee maal 7i min. Wanneer dan
geen beslissing wordt verkregen beslist het lot.
Bij goed weor zullen er wellicht interessante wed*
strijden gespoeld worden.'
ZOETER WOUDg.
Gemeenteraad. De Raad decser gom-eenta
zal vergaderen op Dinsdag 7 dezer a.s. dea
avonds ten 6 uur.
Genoeg liefhebbers. Voor de bot rekking
5an Gemeente-wegwerker -alhier hebben zich
nu reeds 71 solMcitantten aangemeld.
.Rectificatie. Onder cLeze gemeente
ihe-eft gisteren een bericht geebaan over de
burgerwacht, hetwelk .thuis hoard© onder
Hi 1 lego in, terwijl onder Hillegom
een bericht was geplaatst, dat uit Zoeter-
woude kwam.
Kalender der week
512 Juni.
ZONDAG, DERDE NA PINKSTEREN.
H. Bon.itacius en Gezellen. Laatste Evaffl-
geflie van, don Zondag.
MAANDAG, H. NÖRBERTDS.
DINSDAG, VAN DEN DAG.
Mis van iden vtorigen Zondag, zonder Glo
ria -en Crtedo, 2e gebod A eunebte, 3e naar
kouae.
WOENSDAG, VAN* DEN DAG.
Mis als gfiistoron; 2fc gdbed voor de ovdr
ied en en, 3e A Cundüis.
DONDERDAG, H.H. PRIMTJS EN FELICIA-
NU1S.
Gebodten afo D'-nsdag.
VRIJDAG, H. MARGARITA.
Getteden -ais Dinsdag.
ZATERDAG, H. BARNABAS.
2e gtebcid voor «den Paus; Crodte, praef. T4
fd. Apostelen.
Buitenlandsohe Berichten,
Twee kinderep vier dagen lang in een keuken
kast opgesloten.
Een jongetje van zeven jaiar en een meisje
van vijf zijn te Watitenso-n in New-Jersey op
het kantje af aian een afsclh'urwdlijken dood 0rut-
kom on. De twee klei'nea, Harry en BtJla waren
in e'en leeg lruos gaan spelon en hadden, Da
dcee grootc speelplaats van boven lot bene
den, Onderzodhl te hebben, een beeoek ge
bracht aan eon kteukenkast, welke oen diepte
bad van sfledhts 40 c.M., tWee Meter boog en
amiin eon Meter breed'. De ki'ndlert.n kropen er
in. cn Harry sloot de dour, tdio aan de buiten
zijde eon automattsch dLot bad'.
Htarry vertélde later, dat hij beelomaaL niet
bang wtes geworden toen bij de deur -niet meer
kon o-pen krijgen ofschoon biij wel een beetje
gehiu'iüd bad, toen B-ella bowusiLe'l'cos raakte of,
000ais bij het zelf noenndo, „ging. atepori'. W-an
neer ido Bdhderen _goc\l waikkor waren Ploegen
zij togen de deur of scTaToonwIien om hulp,
dooh. in bét leegstaande buis, dat door niemand
bezocht wcod, fbloof bet thuligeroop -Pan de
tSvee klonters onbeantwoord?.
Cm Uen till door te brengen en om bet
H-einc aameiis;j«e bp te beuren, Hat steed's am baar
«moeder bleef roeipen, aong de jongen, kinder-
ïliiodjo» Wn vertelde sprookj-s, dodh de bonger
begon bem te pijn/gen en bij voélde sicili flauw
De geschiedenis van de
ccurant in Nederland.
Wanneer men ziét wélke eigenaardige en
ontegenzeggelijk invloedrijke plaats de cou
rant in het nvaaAadhappeflijk léven inneemt;
wanneer men bedenkt boevech belangen door
de courant worden behartigd en om haar
draaien, iis bet begrijpelijk, dajfc men zidh de
vraag 6ielt boe een maatschappij van werke
lijk samenleven is mogelijk geweest zonder da-
gol'ijksdhe nieuwspapieren. En bij bet nagaan
van wait het nieuwspapier is geweest in de véle
eeuwen van ongetwijfelde btsoliavingsgieséhlic-
denis, die achter orus liggen» treft hdt ons,
dat veel vroeger dan vélen onzer vermoedlen,
veel intenser ook da.n men waarschijnlijk mo-
golyk heeft geadhi» do courant, eij hdt ook in
boel anderen, voor een deel veel eenvoudiger
vorm, een rol beeft gespeeld in bet leven on-
tsr vooroudere.
Wanneer deGhineceen wijzen op hun King-
Pau, het te Peking södert 911 verschijn einde
Hoofdblad", bewijesen zij daarmede wei. 1de
oudste regelmatig verschijnende courant te
hdblbten, maar geenszins de oudste der in den
loep der tijden verschonen bladen. Zonder
twijfel moot voorrang gegeven worden aan de
«Aorta (Jittrna", die in de Romeiüscbo repu
bliek verschenen en dtie na Caesar's tijd dago-
mka werden, trilt gegeven, Reeds vroegtijdig
hébben do Romeinen het .groote belang van 'het
vastleggen vaai dagolijksche gebeurtenissen in
gezien; terwijl1 echter in de sédert bewaard ge
bleven •staatsstukken de historische (gebeurte
nissen werden herdacht, wijdden do „Acta
diurna" ziiwh aan de (kleine dingen van "het ge
wone leven. Dat ncemlt intussclhen niet weg,
dat juist deac „Acta diurna", zou daarvan nog
een vtoïï'edigo verzameling te verkrijgen zijn,
die baste bronnen zouden bevatten «voor de stu
die van het Rcmennecbo laven van dfien tijd.
Hét is merkwaardig, wanneer (men een der
zeldzaam bestaande exemplaren) ,man dié Acta
than; raadpleegt, te ervaren hoezeer in de
maatschappeflljke samenleving immer zijn ge
bleven dezelfde symptomicn, en hoé in het bij
zonder de miensdbclijke ijdeflheid: te allen tij.de
een groote rol hfeeft gespoeld en dcnor de
riieuswspapaerenv in weSiken vorm ook, steeds
ijverig is gddi-on-d!
Do middeneeuwen kennen geen couranten in
den eigenlijken ain des woordfe. De „Acte. diur
na" werden voortgezet tot het .einde van ihct
RoméÈnsche rijk; zij vonden in geen der Wes-
tersébe staten directe navolging. Wel (boomt
reeds vóór de vijftiende eeuw en «vroeger de
gédaribiie tot uMng om van roemrijke veldtoch
ten regidlmatiig vierslagen te géven; wel ook
heeft Venetië bet vaoahodkL gegeven door vor-
sptrri'dinp van nieuwstijdingen, die sieohts aan
enlkelen békend waren. Hot behoeft geen ver-
meftdkug. dat de gezanten «van Venetië, waar
schijnlijk meer dan .van oeniig ander rijk. goed
onderriclJl waren 'van alles wat er in de groote
wereld rondom ben gebeurde. Hoezeer d-e Ve-
neliia.anst.hc republiek op géhéiauzinniglic-dld een
groet doel «van haro macht' grondvesdito. zij
heeft toch )lögélijlkcr tijd 'het belang erkerid van
regelmarigo verlichting vtan ad degenen, die
haar in cctiég «deei van de .wereld vertegen-
woordijgden. Zoodoende rijn verschenen de
„fog+i .d'aviissi", kleine blaadjjes. blaadjes rtöt
narir.ht, die cdblier nimmer door de druk wer
den verspreid cn ook n-iet tegen betaling wer
den venbrijrfbaar gestéld.
Het spréékt intiusschen wel van zélf, dat
naarmate de vrijheid over geheel de werefld.
toenam en de boek-druldkunsrt zirii verder ver
spreidde, het -tot de onm'ogiéüjkbeden behoor
de om aan dergelijke mcd'odeeKngen grooter
bekendheid te ontk!ou]den. En al staat vast, dat
in deze „fogii d'aivissi" niict dc oorsprong van
de werkelijke couranten te vinden i®, tegelijk
mag als zéker worden aangenomen, dat in d'e
Italiaanséhe «loden, in het 'bijzouder in Venetië
R«ome en Genua» reeds .vroegtijdig de z. g. ga
zettes verséhenten, «die in "zeer priirïHieven ivorm.
wd eemgtrins ovei'ecnlkomendo iniét de nieuws-
tydühgihe van de zestiende eeuw, voorloopers
vormden yan «de laJtcrc couranten.
Dat' er oen nauwe samenhang is tussdhen
de ontwikkeling van het po tttwezen en van het
courantenwcteen, -bc-hoefti geen betoog; het is
geen toeval, dat eT caoowél in het verleden als
in höt héden zoo tal van dag- én weekbladen
Zijn, die een naam dragen» wélke aan dien
postdienst dadelijk herinnert. En begrijpelijk.
Want evenzeer alfe diegenen, dSe door de we
reld trokk-en, handeüaren, minstreelen, krijgs-
liéden, bij voorkeur «waren aangewezen cm de
b-cridhten yan den eenien particulier naar den
andere te brengen, etanzecr waren rij de aan
gewezen perscneni otu in dienst van een Staat,
een» stad of een belangrijk bandyl■•lichaam Ibc-
nicMen te gaan inwinnen omtrent tgébeurlcnis
sen, die zich' in een andier dieet 'der wereld af
speelden, maar reeds toen, bij een veel een
voudiger economliische samenstelling van de
wcrelkl, niet 'kouden, nalaten- invloed étders -te
oefenen.
Zoo heeft men gekregen 'de iboden, die voor
die regeeringen IcBer stdden du eigen omgeving;
Moor do Staten tot ver over de grenzen; voor
handdsUéhaincn overal waar deae betrekkin
gen hadden, gingen speuren' naar wai er go-
scMöddla (Hoeveel ijver, kfoenheiid en energie
door zoodanige boden is onJtw&kkcldS, 'besoft men
dan het bost, wanneer men «de MoéOijko re'iS-
vcihaJen van dio dagen 'leest: boevöLe kosten
deze berichtgeving met eidh sleepte blijkt reeds,
wanneer men stadsrekeningen uüt de ^tien
de, zestiende of zevenfiendJe eeuw raa'dpToogh
Een ulitlvloeSsel van dit gébruik vindt1 -men la
ter in hét b'ljzlonder in Frankrijk terug, toen
hét bij dien staat van eten: groot heer behoorde
om er pesonen op na te houden^ die in de stad
der inwoning en in de naaste omgeving de
nieuWWjcs vensaanefden ten ednkle zorg be dra
gon, dat de heer op de hoogte -der gebeurt eh ri
sen was. Eeni eigenlijke terugkeer tot de slaven
van bet oude Rome, terwijl In den tegenwoor-
d'lgen tijd in Iden barbier «of andere persoon
lijkheid, die rich in velerlei omgeving beweegt,
alweer opnieuw hot bewijs gevonden wordt,
dat er letterlijk niele nieuw» in de wereld is.
Het eigenlijke courantenwezen heeft ridh pas
gtihecl aan (het einde der zestiende ecinv en in
het begin der zeventiende eeuw onüwikkeld.
Van ai dat oogenMfik dateeren couranten in den
tegienwoondligien vorm. Het ie volkomen waar,
daji reeds tijdens (de hërvormiing, teen het gees
telijk leven een grooten opbloei ondervond,
nieuwsmaren en degelijke geschriften zijn ver-
sdhenteir; beft waren in den regel kkane blaad
jes, slechts op één zijde bedrukt; dié men voor
weinife gelid kon koopen, ondter den mantci
overgeven en zélfs In den nacht aanplakken.
Van de alleroudste nieuwsmaren, die reeds
vóór 1550 godriM werden, betroffen d'e moeste
oorlogsberichten; la/ter edhter ridhtten rij ziéh
ook tot maatschappelijke toestanden en loon
den! reéds door den naam, dien eij dragen, ia
welke richting rij -zich bewegen. De oorspcon-
kélijko benaming ,Jydinglhe" -werd in den la-
teren- tijd, toen (men ten -onzent allee ver-
fransdhba, vervangnn door „courante"; -het was
eenle yertaling op hét echt nöderilmtecöïe loop
mare of niouwsmare, die tot op den buÈdigen
dag haro boteekenis heeft behouden.
pr«rdl ,x«rv»lgdi.
