Tweede Blad,
Dinsdag 8 Maart 1921
^'ÏÏNITeITLA'ïï'D"
Centrale Raad van de K. S. A.
Po Centrale Raad voor de' K. S. A. in
Nederland hield gist-erera e?.n vorgadoring
m (Pe Kroon", te 'a-Gravenxhage.
Deze constituante van de nieuwe, ver
engde K. «S. A. aldus do voorzitter in
tijn ope-nintgswoord we.rd gepresideerd
low den aigemeeneui adviseur van de lv.
5. A. prof- J- D. J. Aengenent.
De nieuwe ContraJe Raad ge (co zen vol-
jens de nieuwe sta.tiV.on heeft nog geen
voorzittervandaar dat prof. Aemgenent
j,0t praesidium had op zich gonomen. En
jeze -verklaarde dit te beschouwen als een
poorrecht. Vootreorat, omdat hij de bloem
ran de Kath. sociale beweging m oois lana
bier voor zich ziet Een tweede reden,
waarom spr. zich zulks tot een voorrecht
rekende, is, dat minister Aalberse, oprich-
van de K. S. A., thans beschermheer,
persoonlijk op zich had genomen het
nieuwe bestuur te installeer-en. Zijn tegen-
poordighoid zou een cachet op de verga
dering drukken en spr. had hem op dezen
dag reeds willen geJukwenschen met ziju
60ste>n verjaardag op den 27en Maart a.s.
aem dank en hulde brengend voor wat hi;
voorde IC. S. A. heeft gedaan. Wege-ns on
gesteldheid kon echter de minister tot.
gpr.'s leedwezen niet aanwezig zijn. 0
Na „opening door den'voorzitter" ver
meldde de agenda „uiteenzetting van de
nieuwe statuten door Prof. J. O. J. Aou-
genent."
Prof. Aengenent beschouwde dezen dag
tls een his tor-is chen dag, omd-a*. thans ui
werking tre-den de nieuwe statuten, die
Jerbetering bevatten van zoo invloedrijke
Seteeken is, dat ze aan den groei der K. S.
A. moeten ten goejde komen.
Spr. wilde op drie grond-gedachten van
de nieuwe statuten de aandacht vestigen.
Voortaan zullen de comité'», locaal, dio
cesaan en nationaal, bestaan uit de v oT-
ledige besturen raai de aangesloten or
ganisaties.
Voorheen hadden er maar twee afges-,
raar dig den van de aangesloten organisa
ties zitting in de locale comité's. Dit heeft
\n de practijk een schaduwzijde getoond.
Het leven was vaak in de looaie comité*»
heel flauw, wat terugslag vond in de dio
cesane comi-té's.
Spr. zette verder uiteen de sataenatel-
tins van plaatselijke comité's, diocesane
«mité's on Oenitralen Raad, reeds eerder
ia 'us blad gepu.blicee.rd.
Men mag de verwachting koesteren, dat
kt meeleven met de K. S. A. hierdoor zal
norden bevorderd eji men de K. S. A.
riteer zal gaan beschouwen als de centrale
toon alle sociale actie, de vereöniging der
rereenigingen.
Als men zegt in een plaats, dat de K.
8. A. niets doet, dan is dit een bewijs,
dat de organisaties, die bij de K. S. A.
zijn aangesloten, in vergaderingen van het
plaatselijk comité geen aotie naar vore a
brengen. Dit was in het verleden vaak
een gevolg van de dwaze opvatting, - dat
het comité van de K. S. A. een aparce
vereen i ging is.
In de statuten is gewaakt Voor de mo
gelijkheid, dat een of andere organisatie
te veel overwicht zal hebben. Vakorga
nisaties zullen in den Centraloin
Raad door haar Centralen worden ver
tegenwoordigd. Over de wijze van aan
sluiting der plaatselijke vakorganisaties in
de p 1 a a t s e 1 ij k e comité's zal door
ieder diocejsaan-comité werden beslist.
In de diocesane comité's bestaat
deze moeilijkheid niet omdat men geen
diocesane vakorganisaties kent. Het hoofd»
gewijze stemmen is komen te vervallen,
gelijk uit de statuten wordt aangetoond.
Een tweede voorname •verandering in
de statuten is dat er komt een centraal,
nationaal bestuur.
De centrales van de nationale benden
hadden te weinig zeggingskracht in de na
tionale leiding van de K. S. A. De vijt
comité's en het Centraal Bureau kwamen
nu en dan bijeen om te beraa<lelagen over
acties, doch leading was er eigenlijk niet.
De nation al e bonden wijzen nu ieder
een afgevaardigde aan, die met de afge
vaardigden v an da dioc. oomité's het cen
traal bestuur vermen.
De derde belangrijke verbetering i3 dat
het Centraal Bestuur (en met machtiging
van het Centraal Bestuur (bet Centraal
Bureau tc Leiden) onmiddellijk contact
kan krijgen met. do locale comité's. Do lo-
cole comité's staan rechte tree ks onder het
diocesaan comité. Maar in twee aangele
genheden kon het Centraal Bestuur ingrij
pen. Eerstens wat betreft het innen van
de contributies. Tweedons kan het Cen
traal Bestuur aan de niiot-werkende lo
cale oomité's nieuw leven schenken en
daartoe ingrijpen, met toestemming van
het diocesaan comité.
Na dit duidelijk ove-rziclut van de sta
tuten wil spr. gaan weerleggen e enige be
zwaren die tegen de K. S. A. worden aan
gevoerd.
Het eerste argument-, waarmede men de
R.' S. A. bestrijdt, is dit. Men zegtde K.
S. A. hecfit verdienstelijk werü gedaan.
Zij had tot taak nieuwe vercemgkigen op
te richten. Deze vereenigingen zijn er nu,
ze zijn krachtig, dus de K. 8. A. heeft
haar taak volbracht.
Een drievoudig antwoord geeft spr.
hier op. Eerslens de taak van do K.S.A.
is niet slechts het oprichten van nieuwe
vereenigingen, maar zij heeft een drie
dubbele taak (art. 2 der Statuten). Het op
richten van nieuwe vereenigingen is zelfs
de minst belangrijke taak der K.SA. Haar
taak is allereerst gelegen in het bevorde
ren van goede samenwerking tussclien de
verschillende Ivat.h Sociale Vereenigingen
en vervolgens in het bevorderen van de
volksontwikkeling. Het tweede antwoord
is dit: als het waar is, dat bevordering van
de goede samenwerking tusschen de ver
schillende Kath. Sociale organisaties doel
is der K.SA.? dan is ongetwijfeld de K.S.A.
nooit zoo noodig geweest als nu. Als er
nog geen K. S. A. was, zou het
hoog t ij d zij n, nu oen K. S. A.
te vormen. En wel, om de gevaren
die ons dreigen, en omdat, hoe krachtiger
onze afzonderlijke organisaties worden, hoe
grooter de kans wordt, dat deze organisa
ties uiteen loopen. Spr. wijst er hier op,
dat men de encycliek te weinig kent. De
Rerum Novarum en Graves de Communire
misschien wel, maar andere niet. In „II
fermo proposito", een encycliok van 1905,
geeft paus Pius X aan, dat de Sociale orga
nisaties zich moeten aaneensluiten, opdat
er eenheid zij. Wat in verspreide pogin
gen zijn er in ons land aangewend, om te
komen tot internationale aaneensluiting
van do Katholieken. Hoé kunnen wij in
ternationaal eenheid erlangen als wij na
tionaal niet éen zijn. Spr.'s derde ant
woord is gelegen in deze vraag: Zou het
niet ten hoogste onverantwoordelijk zijn,
als wij ons niet van heden af er ten krach
tigste op toeleggen om onze eenheid te be
vorderen. De kracht, die wij, Katholieken
van Nederland hebben ontwikkeld, is, naar
spr.'s meening, hieraan te danken, dat wij
hebben Kath. organisaties over de heelo
lijn, en dat wij altijd volgzaamheid hebben
betoond aan het. Episcopaat. Welnu, om die
kracht en die bron van onze kracht to be
houden is een eenheid van organisatie in
de K.S.A. ten hoogste gewenscht. Het twee
de argument, waarmede men de K.S.A. be
strijdt, komt hierop neer: Het brengen
van ontwikkeling is nu niet meer noodig;
er zijn verschillende organisaties, die cur
sussen geven. Spr. antwoordt hierop: Eer
stens: Zou een zekere centralisatie van al
die cursussen niet gewenscht zijn.Tweedens:
men bereikt door die cursussen de leden
der organisaties, doch niet de leiders. On
verkwikkelijke disputen in de dagbladen
zouden zijn weggebleven, als er meer ge
meenschappelijke voorlichting zou zijn ge
weest.
Spr. besluit met te verklaren, dat hij
wat de vooruitzichten van de K.SA. betreft,
optimistisch is. De stichter der K.SA. heeft
zijn instelling gesteld onder de bescher
ming van het H. Hart. De K.S.A. zal ko
men per aspera ad astora, lang een moei
lijken weg tot den zege (applaus en
bravo's).
Na dozo reden werden er verschillende
vragen gesteld en wenschen geuit. Er was
zooveel belangstelling, dat er nog onder het
vragen-stellen moest worden gepauzeerd.
Wij ontleenen aan de discussies het vol
gende:
Het bestuur za! overwegen een aanvul
ling van het reglement, betreffende het
al dan niet stemrecht hebben van foege-
voegde leden, die ook krachlens de nieuwe
statuten in de cotnilé's kunnen zitting heb
ben.
Het bestuur erkent de moeilijkheid van
de volgende bepaling in de statuten: „Bij de
berekening der contributies por lid van
eene aangesloten vereeniging behoeft voor
geen lid twee of meermalen betaald te wor
den, ook al zou zulk lid bij twee of meer
dere vereenigingen zijn aangesloten.". Het
bestuur overweegt een practischo oplos
sing van deze moeilijkheid.
Erkend wordt door het bestuur de door
een der aanwezigen geuite wenschelijkheid
om ook wat betreft de verschillende bu
reaux in onze sociale actie meer eenheid
te brengen, het Centraal Bureau der K.SA.
uit te breiden, en dit. zooveei mogelijk, de
andere bureaux te doen omvatten. Het be
stuur zal dit denkbeeld overwegen.
De -wenschelijkheid, dat in de comité's
van actie op verschillende plaateen niet
alle Kath. Soiale organisaties zullen zijn
afgevaardigd, maar de K.S.A., deze allen
vertegenwoordigend, werd door den voor
zitter onderstreept.
Nu de aangenaam gevoerde en vruchtba
re discussies naar aanleiding van de nieu
we statuien (waarbij ook do directeur van
het Centraal Bureau der K.S.A., mr. Tepe,
inlichtingen had verstrekt), waren beëin
digd, installeerde de voorzitter het nieuwe
Centraal Bestuur, aangewezen door de
diocesane comité's vaa de aangesloten na
tionale vereenigingen.
Volgende agenda-pnt was „Bespreking
Sociale Week 1921".
Eenigo leden opperden er bezwaar togen
om dit jaar een sociale week te houden
vanwege de vele congressen, die er reeds
plaats hebben. Mr. Tepe voegde er nog als
Bezwaar aan toe, dat het Centraal Bureau
nog in financieele moeilijkheden verkeert.
Bsloten werd dit jaar geen sociale week
te houden.
Bij de rondvraag werd algemeen de
wenschelijkheid erkend van een eigen or
gaan voor de K.SA. (al dan niet bij het
K.S.W.). Ook werd de wenschelijkheid ge
uit van een Katholiek Sociaal Jaarboek.
De voorzitter sluit de vergadering, getui
gend, dat hij is getroffen geweest door de
buitengewone, heerlijke eensgezindheid
omtrent de beteekenis en kracht van de
K.S.A., die op deze vergadering was ge
bleken.
HET BEKEERINGSWERK
DER MODERNE HEIDENJEUGD.
De inzinking der huidige maatschappij op
religieus en moreel gebied maakt 'het nood
zakelijk opnieuw een werk ter haaid te nemen,
dat eertijds verricht werd in de eerste eeuwen
onzer jaartelling. G <ijk toen do heidensdhe
wereld voor de Christelijke beschaving on
levensopvatting gewénnen werd, moet thans
bij de zedelijke verwildering van groote volks
god eel ten, vooral in groote-steden, opnieuw do
strijd tegen dit. moderne heidendom met Gods
hulp worden ingezet; en wol op essentieel de
zelfde wijze als dit vroeger geschiedde. Gelijk
in de duistere dagen van het aïheidendom ook
le pk en zich wijdden aan het bekeeringswerk
én daartoe werden opgeleid aan de Cate
chisten scholen der Oude Kerk tc Alexandrië,
Jerusalem, Rome, Hippo enz., zoo hebben ook
Chains in Nedertand een schare edelmoedige
vrouwen, die er niet voor terugschrikken in
de achterbuurten1 der groote steden „het uit
schot -der wereld" te zoeken, zich daartoe be
schikbaar gestéld en vinden nu hun opleiding
in de voormalige villa Kijkduin, thans ge-
heeten „Bethanië", te Bloemendaal. Nog
slechts in één slajl is het Catechumenaatswork
begonnen, maar met den steun van alle goed-
gezinden zullen er on laat ons hopen
£poedig in alle groote steden van ons
vaderland Calechumenaten woi'den opgericht.
Dr. Jac. van Ginneken S. J., leider van het
Catechumcnaatswerk, schrijft aan het ,.Centr."
over hot Catechumenaat:
Van alle kanten komt er belangstelling. In
mijne lezing over de ontwikkeling van liet kin
derversland, onlangs gehouden voor de R.K.
Studentenvereeniging „Veritas" te Utrecht,
wees ik er op, dat kinderen als vaa zelf tot
het Godsbegrip komen door do waarom?- vra
gen tot litanieën aaneen te rijgen en niet te
rusten voordat zij gekomen zijn aan de laatste
grondoorzaak van alles: den Schepper van
Hemel en Aarde. Van nature dan ook ont
waakt bij het kind, ook bij het heidenkind,
dat ia onze groote steden buiten alle kerkver
band opgroeit, het verlangen naar Godsdienst'
onderricht. Welnu, wat noch school noch kerk
verschaffen, wrllen onze dames-catechisten ge
ven aan die dreumesen onder de armsten der
armen, waar niemand zich om bekommert.
Concurrentie met het Leger des Heils. zal men
vragen? Inderdaad, al geldt hier dan ook het
oude adagium: „Si duo faciunt idem, non est
idem." Werkt heU Leger des Hoils bijna uit
sluitend met krachten uit de lagere volksklas
se „gered om ander te redden" ons ca-
techumaat werkt bij voorkeur met beschaafde
en .ontwikkelde dames. Dit heeft als vanzelf
ook invloed op de leerstof, waarbij de mooiste
stukken der wereldlitteratuur, voorzoover
daarin een verheffende tendez is te bemer
ken, benut worden. Bovendien maken wij ge
bruik vaa <d« paedagogische ervaringen zoo
rijk en overvloedig in bet Oud-Christelijke ca
techumenaat opgedaan. Alles, wat Clemens
van Alexandrië, CyriUus van Jerustalem. Ru-
finue, Johanee Chrysostomus, maar vooral
Augustinus in zijn „De catechizan'dis Rudi-
bus" en „De Doctrina Cbrietiania" als een
6chat voor alle eeuwen, die opnieuw met hei-
denscho tinderen zouden in aanraking komen
hebben neergelegd, wordt in ons cateeume-
naat weer dienstbaar gemaakt, om jeugdige
zielen rijp te maken voor de genade. Gaan
wij zoo, van den eenen kant geleid door de
oeroude Christelijke traditie, van den ande
ren kant zijn wij dankbaar te mogen stoelen
op de nieuwste ervaringen der moderne op
voedkunde.
Ook rtojdwerk en bortseeren voor de jon-
gene, nuttige en fraaie handwerkon voor de
meisjes, vrije en orde-oefeningen, spreek- en
zanglessen worden dienstbaar gemaakt aan de
individueele opvoeding, om zelfbeheer over
lichaam en ziel aan te kweeken. Doordat de
kinderen achtereenvolgens drie efeeren door-
Ioopen hopen wij niet zonder grond ze alzijdig
te kunnen ontwikkelen. Eerst leereni zij God
kenmen als de Looner van bet goed en Straffer
van het kwaad aan de hand van het oude
Testament, alsmede van ongewijde.'litteratuur,
geheel in den geest van Paulus optreden te
Athene voor do wijzen van derv Areopaag.
In de tweede fase brengen wij de kleinen in
contact met het Evangelie en den persoon van
den God-Mensch met de Blijde Boodschap
van het, Nieuwe Testament. Pas in de derde
fase leeren zij de Katholieke Kerie kennen
met hare hiprachie en Sacramenten, haren
eeredienst en de kerkelijke geboden.
Wij zijn ia Den Haag pas eenige maanden
bezig, en naasit een groote groep van circa
twee honderd nog geheel vrij staande be-
zoekortjes van aan de bovengenoemde fasen
voorafgaande bijeenkomsten, lessen en oefe
ningen, hébben, wij reeds een uitgelezen
zeventigtal tot de eerste fase toegelaten, die
van eenige voorloopertjes afgezien, successie
velijk onze drie afdeelingen zuHen doorloopen.
Wat wij reeds zienderoogen bereikten aan
beschaving der harten en geesten, wat wij
bereikten aan aanhankelijkheid der kinderen,
aan verecring en kindepïïefde, die zij de
catechisten toedragen, geeft alle hoop, dat
ook al het overige, nu wij eenmaal de begin-
moeiliiklieden zijn 'te hoven eek omen, een
gunötig verloop zal nemen. Geve God ons
dan verder de siteun van allen die ons hel oen
kunnen door hun persoon, dóór hun gebed
en geldelijke bijdragen.
Letteren en Kunst.
Nederlandsch Historisch Instituut to Rome.
Wij vernemen dat Mgr. Dr. A. Hensen,
Directeur van het Ned. Hist. Instituut te
Rome, onvermooibaar het werk door Mgr.
Dr. G. Brom indertijd begonnen, voortzet,
namelijk het verzamelen der gegevens be
trekking hebbende op de geschiedenis der
hervorming in de Nederlanden.
Dr. Hensen is op 't oogenblik aan het
verboteren dor drukproeven van een nieuw
deel der geschiedenis hetwelk de beschei
den zal bevatten vanaf het jaar 1520 tot
1592. Het werk zal waarschijnlijk op Tiet
einde des jaars verschijnen, daar de verbe
tering der drukproeven, welke alle officiee-
le bescheiden zijn, voel werk en inspanning
Vereischt.
Het werk zal een eenigszins wijderen
titel dragen, daar het zich uitstrekt over
het tijdperk tot en met het jaar 1592 en dui
vorder dan de eigenlijke hervorming.
„Tijd".
EEN "KLEIN BLUNDERTJE VAN EEN
GROOT MAN.
Is. Querido is een ve>renaa<rd sclirijver
en een vermaard criticus. Niet de eerste
de bestol O neen! Is. Querido schrijft in
de Letterkundige Kroniek van het Alge
meen Handelsblad. Niet he.t eerste het
bes-te O noen
En in de hoedanigheid van vermaard
schrijver in het liberale Handelsblad
schreef Is. Querido een eritiek op een on
langs versohenen dichtbundel van past-oor
A. F. Suidigeest, getiteldTheotokos
Een pastoor aan het dichten Eon grim
lach speelde om Querido's mondhoeken,
toen hij het boekje ©pera.de* Als iemand
inwendig bloedt, zegt Diakens in zijn
Pickwick Papers, dan is dat leelijk voor
hemzelf, doch als hij inwendig lacht, dan
zioL^het esr leelijk uit voor een ander.
Querido Tsa-a.k lachte inwendang.
„Quem ego....!" Ik zal hem Krijgen.
„Hoont mar is effie" zeggen ze ia-Lei
den.
„Pastoor Suidgeest is een „ongewoon"
dichter met zeer gemengde eigenschappen.
Onder de jongere Katholieke dioluers
staat of zit hij apant. Hij durftHij durft
van zichzelf spreken. Ay, welk oen m "d.
Hij dicht. Erger En in die dicht,sclen
maalt hij, al malende (niet sl-ecnts in den
zin vaa schilderen), zijn eigen portret
Is, Querido is niet voer de poes. want
hij is ook niet de eerste de beste 1 O neen
Hij haalt een paar van de minst fiv.iie
gedichten aan. Eén gedicht treici hem bij
zonder aan, O noodlot. en hij lwht
zich tranen met tuiten bijna over ieder
woord, 't Ia werkelijk geniaal nm - -el
belachelijks te halen uit zoo weinig. El och
Querido Ie. is een geniaal man. Voorze
ker
Doch nieA alleen de woorden 7-in be
lachelijk, ook de loop van de ged-'r.hten,
de gedachten zelf en de beelden, kortom
alles wat eirin is. (Het' is No. XXVI uit
den bundel).
't Is om je krom te lachen, zoo'n pas
toor het grenst van waanzin.
„Ziehier een brok portret van dezen
ho o gmoedigen ziele vonk! anker-zelf portret
teer der roept hij uit.
(Dat brok portret is hot gedicht, moet
u weten).
Doch Querido, vermaarde schrijver era
vermaarde criticus, knijp uw oogen niet
zoo dicht van het. lachen, ai, kijk eens
even.
U vergeet één ding, oftewel U weet
het niet, (maar neen, u bent na et de eerste
de besté) dat ni. het aangehaalde gedicht
een bewerking is van.... een ode van
H ora td u s.
Bonatius is prachtig, is subli-m. is een
der grootste Latijnse he dichters en zijn
oden zijn juweeltjes, doch .als mei er een
bewerking van leest en nog wel dooi
een pastoor en men kent nu ia. men
herinnert zich op 't moment H v.atiua
niet den ie bet belachel ilk. gewoonweg
waanzin. Is. Querido, vermaard zoowel ils
geleerd criticus, lees eve.n die ode vara
Horatius (lo ode, 1 Boek, editie J. de
Gigord, Paris) en kijk dan nog eens naar
uw antiek en.krab dam eens op .iw
vermaard hoofd vanwege het klein blun-
dertje.
Gemengde Berichte".
De twee jonggehuwde arbeider»
R. v. d. G. en S. R. te Br<V 1 4
de inbraak en diefstal van ruim 2200 gld. uit dl
kluis in do zuivelfabriek te Akkers .voumo gi-.trrea-
teerd, zijn door een derden persoon, die van dez«
feiten afwist, als de daders aangewezen. Hij ww
in het geheim ingewijd en kreeg van den buii
90 gld.
Zondagavondia ingebroken aar
de Henegouwerlaan te Rotterdam. De inbreker»
hebben er leolijk huisgehouden, kasten geopend
en een schrijftafel opengebroken. Een belangrijks
hoeveelheid gouden, zilveren en andere voorwer
pen, waaronder horlogee, halskettingen, broches,
armbanden, ringen en tafelzilver, verder oen hee
lo voorraad kleedingstukken, waarbij een bont
mantel, en f 170 zijn er gestolen.
In het bovenhuis van perceel
7 aan den Hoogeweg van het voormalige Water
graafsmeer, had het dienstmeisje gisterochtend
oen brandend gascomfoor op den grond gezet.
Toen zij op een gegeven oogenblik langs hot
comfoor liep, geraakten haar kleeren in brand.
Gillend stormde zij de slaapkamer binnen, waar
de vrouw des huizes ziok to t cd lag.
De Derde Orde
bij haar 7O0-jarig bestaan,
in
Een School voor Christelijke volmaaktheid.
Toen de omwenteling, die do groolo volks
verhuizing in Europa meebracht, weer tot een
Beregelden toestand bezonken was, toen op
de ruinen der oude wereld eenmaal de fun
damenten waren gelegd voor een nieuwe
maatschappelijke orde, toen stond de Kerk
voor do moeilijke taak die nieuwe wereld to
doordringen met den geest van 't Christen
dom.
Daartoo verwekte Gods Geest een groot aan-
til Heiligen, die hei beschouwende leven ver
enigden met een ongekende werkkracht voor
het huil der zielen.
Vele van deze Godgewijde personen riepen,
beaeld door den Geest Gods, die groote en in
korten lid over geheel de wcrold verbreide
'eligieuse orden in het leven, die evenzeer
door hun? beschouwend leven, door gebed en
voorbeeld, als door hun apostolaat in alle
vangen der Chri®elijke samenleving geloofs-
bogeostering, boetvaardigheid en. offermoed
lot in heldhaitigea graad' wiste» te wekken.
Vooral Frunciscus en Dorainicus mogen in
bet bijzonder wijzen op een broeden stoet van
en van zielen, die ver vorderden op
den weg der volmaaktheid.
Zij workten op wonderbare wijze uit, dat een
levendig geloof in Christus en een diepe gods
dienstzin d 1 werden van het gehorte
®ociale levr r Middeleeuwen. De gïood der
goddelijke brak van do Hoostor-een-
zaamheid uit over de loekcnworeld en dit ra
bijzonder door toedoen van den Seraphijn-
Bc en Stichter van de Frandiscaanscbe Orden.
•.Franciscus was de eerste," zegt Beu. XV
in zijn encycliek over de Derde Orde, „die mot
Gods hulp óp allergelukkigste wijze tot stand
braoht: hel geestelijk loven bereikbaar te stel
len voor allen."
„Want toen Franciscue aldus onze thans
zoo roemrijk rogeerende Paus zich door een
onuitsprekelijke wilskracht voelde aange
grepen, om alles to hernieuwen volgens dc
Christelijke wet,vatte hy het plan op, om
voor hen, die te midden van het gedruisch der
wereld leefden, do gelegenheid o{Ten te
stellen toti het bcreikeui der Christelijke vol
maaktheid."
In dezen geest spraken ook Pius X en Leo
XIII. Zij noemen de Derde Orde een school
voor Christelijke volmaaktheid, welke zonder
twijfel door goddelijke ingeving is opgericht;
een nieuw hulpmiddel voor de zedelijke
verheffing en een nieuwe zegening des
Hemels; een vruchtbare voortbrengster van
geestelijke goederen, die de Tertiarissen op
voert naar de volmaaktheid door hun dage-
lijksohe on meeat gewone handelingen te hoi-
Ligen; een Gode gewijd gebouw, dat in zich
opneemt al degenen, die buiten do klooster
muren vertoeven, opdat zij ongedeerd bewaard
blijven togen de besmetting der slechten.
„Wij witten zoo zei de Leo XIII dat gij
met allo kracht werkt voor de verspreiding
der Derde Orde, daar de Dorde Orde de men-
schen tot waro Christenen vormt, niet alleen
door de positieve voorschriften van de Regol,
maar ook door haar heilz.amo verboden, waar
door de mcnschen worden teruggehouden van
het kwaad en van de ondeugden, van verkeer
de schouwspelen en oneerzame samenkomsten,
van weelde en onmatige begeerten, van haat
en twist, welko maar .al to dikwijls gelegen
heden zijn tot bederf."
Doch, zooals iedereen begrijpt, men wordt
nog niet heilig, als men enkel do zonde ver
mijdt, daartoo is ook noodig, dat men op meer
dan gewone wijze do deugd beoefent. Ook dit
volmaaktere chrintelijko leven bevordert de
Derde Orde en dat op een manier, welke zich
aanpast aan het leven der menschen in de we
reld. Zulks geschiedt voornamelijk door den
regel, die de Tertiarissen zoo getrouw moge
lijk moeten naleven. In dien leefregel, waar de
geest van den Seraphijnschen Franciscus zoo
scherp naar buiten treedt, vindt men een heer
lijk samenstel van practiscbe voorschriften,
welke evenzoovcel geneesmiddelen zijn voor
de huidige samenleving. Die regel maakt mo
del-Christenen, door de Tertiarissen in te lei
den in de beoefening van werken van Gods-
vereering, naastenliefde en versterving. Geen
wonder dan ook, dat de regel der Derde Orde
is genoemd „de kern van het Evangelie". De
regel van den Franciscaanschcn Tertiaris,
zeide Benedictus XV, is „het Evangelie in
praktijk".
Do reden dan ook, waarom de Pausen juist
Sint Franciscus' geest zoo vurig onder de ge-
loovigen verlangden te verspreiden, waarom
zij bij herhaling wezen op zijn verheven voor
beeld, is alleen deze, ckü de gGcsfc van Fran
ciscus de zuivere geest van het Evangelie is,
dat Franciscus kan beschouwd worden als een
vofenaabt navolger van Christus. Door do
Derde OTde, waarin de geest van den Sera-
phijnscbcn Vader leeft, in wier rogel hij zijn
rijke ziel neerlegde, hopen de Pausen do vol
keren terug te brengen tot God.
Ora de onderhouding van den Regel naar
don geeet van den heiligen Stichter te verzeke
ren, hebben de Pausen de Derde Orde gesteld
onder de bestuursmacht der Minderbroeders.
Hiermee is het middel gegeven, waardoor het
streven naar volmaaktheid niet weinig wordt
bevorderd en zooveel mogelijk wordt gevrij
waard tegen menschelijke misvattingen. De
Minderbroeders immers mogen het best in
staat worden geacht om, zooals de kerkelijke
wetgever in Can. 702 het verlangt, de Tertia
rissen in den geeet hunner
Orde te besturen.
Aan de Oversten der Eerste Orde is de taak
opgedragen te waken over de naleving van
den Regel, nieuwe vereenigingen op te richten,
verordeningen of statuten uit te vaardigen, zelf
of door anderen jaarlijks visitatie te houden,
het voorzitterschap te beklecden in de verga
deringen van het bestuur, priesters als gede
legeerde directeuren aan te stellen, onwaardi-
gen uit de Orde te verwijderen, kortom, alles
te doen, wat, mét uitsluiting der lijdelijke za
ken, tot bet geestelijk bestuur der Vereeniging
behoort. Het behoeft zeker geen betoog, dat
deze leiding, waar zij zich vrij kan ontplooien
en op oordeelkundigo wijze vyordt toegepast,
van onberekenbaar nut is om de Derde Orde
in baar eigen geest to bewaren en voor verval
te behoeden.
Gedurende zeven oeuwen zijn onielbaren den
Heilige van Assisië govolgd zij hebben zijn
geest in zich opgenomen door trouwo leden
te zijn der Derde Orde. Zij hebben veel ge
leerd in de school der christelijke volmaaktheid
van hén heiligen Vader. De Derde Orde heeft
niet minder dan 97 Heiligen en 66 Zaligen.
TeH men daar nog bij de velen, die sedert on
heuglijke tijden vóór het decreet van Urbanus
als zaligen worden vereerd of in de laatste
vier eeuwen als Eerbiedwaardigen worden ge
huldigd, dan blijkt toch wel, dat de Derde Orde
waarachtig geen school van kwezels is. Zij
die eens leerlingen waren in de deugdenschool
van Franciscus. wier leven in het kanoniek
proces als heldhaftig is erkend door de Kerk,
zij zijn thans de leeraars voor onze huidige
Tertiarissen. Hun. heiligheid verkotidigt. lui
der en welsprekender, dan welk menschen-
woord ook, dat de school, waaruit zij zijn
voortgekomen, een heiligende school is.
Ja, werkelijk, de Derde Orde is een school
voor Christelijke volmaaktheid. Gaat maar na
de gloricuse geschiedenis der Derde Orde.
Naast de lieftallige figuur der zoete H. Elisa-
b th, de Hongaarsche koningsdochter, zien wij
de krachtige gestalte van den geharnasten
kruisridder der middeleeuwen, Lodewijk den
Heilige; naast Elisabeth, do vredestichter van
Portugal, een H. Ferdinand, den hamer der
Saracenen; naast Cortona's boetelinge hot
aanvallige kind der onschuld Rosa v. Viteébo.
In de Derde OTde heiligt zich Nevolomis, de
schoenmaker en Petrus van Siëna, eenvoudig
koopman; Ivo en Joannes Baptista Vianneij,
volijverig© zielzorgers en Rochus, die zich stelt
in den dienst der pestlijders; Humiliaraa de
weduwe, zoo bewonderenswaardig door haar
geduid en haar liefde tot de armen en Viridia-
na, die als maagd in de slrengsto boetplegin-
gen haar loven doorbrengt: Luscheeius, uit
muntend in alle liefdewerken en Elzeariua, die
met zijn zalige cchtgeneote Dolpbina belofte
van onthouding aflegt. Dat is een gloriegroep;
dat is een Mei-wei, waar bloemen vol gratio
hun kransen omhoog heffen, waar de morgen
zon de dauwdruppele» in millioenen kleuren
doet schit.eren; dat is een Italiaansch dal, aan
weerszijden bezet met wilgetopte bergen, waar
de Arno den strak -bl au wen hemel diep weer
spiegelt, waar bet helle zonnelicht onafgebro
ken schittert en dik-zwarte schaduwen van
olijf en ohn scherp afleokent op de berghelling!.
Zoo'n hei lig en-groep is een parad ije-weelda
van groen en rood, van zilver en goud.
Fr. DKQDATUS VERGEER,
Nieuwe Niedorp. OEM»
