HÉ
Tweede Blad.
„SfU Ub lui
baandag 24 lanaari 1321
Buitenlandschs Berichten.
Do Nieuwe Encycliek,
De Romeinschc correspondent van f.De
Tijd" bericht:
In oen audiëntie, dezer dagen verleend
dan Derde Ordolingen van den H. Franc is-
«tri van Rome e:i omstreken heeft de H.
Vader een Encycliek aangekondigd ter ge
legenheid van riet zevende eeuw!1 .-est van
de stichting der Dei de O: de. De Encycliek
tthandelt de slvhting dtr Derde Orde, van
zoo groot nut vo.u* den bloei van hot
christelijk leven, en drukt het verlangen
van den H. Vader uit, dat deze Derde O: de
overal verspreid' worde, daar zij, een mid
del' is om de eendracht en den vrede te
herstellen in de maatschappij en dé huis
gezinnen en hij machte is onder de nicn-
sc-hen de goede broederlijke verstandhou
ding en den vrede aan harten en geesten
ycder te geven.
De Encycliek draagt de dagtoekening
van van Driekoningen, maar werd lot dus
ver nog niet gepubliceerd. De redenen der
vertraging zijn van tochnischen aard.
Bij deze audiëntie was ook de bekende
schrijver Johannes JÖrgensen tegenwoor
dig-
Het Katholicisme in Engeland
Het nieuwsbureau „Kipa" ontleent aan
het Engolsche katholieke directorium of
handboek eenige bijzonderheden over den
bloei der Katholieke Kerk in Engeland.
Daaruit blijkt, dat alleen de Katholieke
Kerk op een vermeerdering der kerkelijk
ingezegende huwelijken kan wijzen, terwijl
zelfs de Anglicaansche kerk een verminde
ring te boeken heeft.. Het getal der Katho
liek gesloten huwelijk in 1920 bedraagt
21.751. 1000 meer dan in 1919. Het gezamen
lijk aantal Katholieken in Engeland en
Wales bedraagt ruim 1.915.000, derhalve
ongeveer 7 percent der bevolking.
In 1920 hadeten verder 10.592 bekeerin
gen plaats van volwassen personen, terwijl
58092 kinderen werden gedoopt.
Priesters telt het land 3909, van wie?i90v
seculiere en 1479 reguliere. Openbare ker
ken en kapellen zijn er 1932. Het aantal
katholieke colleges en hoogere scholen be
draagt 334 met een leerlingencijfer van
22.498, terwijl het getal der lagere scholen
1204 bedraagt, waarop ruim 180.000 meis
jes en jongens onderwijs ontvangen.
Een nieuwe true.
Bij een familie in Keulen verscheen on
langs op een avond iemand met een tapijt,
dat door de dame des huizes gekocht zou
eijn. Dit moest echter op een vergissing
berusten. De dame had geen tapijt besteld.
De man vroeg of bij de zware vracht zoo
lang bij haar mocht laten. Den volgenden
morgen zou hij het afhalen. Toen do dame
des avond» toevallig in de kamer kwam,
waar het tapijt nog opgerold stond, merkte
zij tot haar verbazing, dat het leefde. Zij
liet het- uitrollen. En er verscheen een
jongen van een j*ar of elf. Die bekende
zóo opgesloten te zijn om 's nachts do wo
ning to kunnen openen voor dieven, die
van plan waren de woning met een bezoek
tc vereeren.
Ongelukken.
Te Oslende is do muur van een in af
braak zijnde fabriek ingestort, terwijl een
tiental kinderen vlak bij den muur speel
den. Twee der kinderen werden onder de
puinen bedolven en gedood en een derde
ernstig gewond.
De Don Quichotte" verneemt uit Na
pels: Door het instorten van een trap in
't gebouw van do Italiaansche bank wer
den 3 personen gedood en 16
Slaapziekte.
In Zweden hebben zich in de eerste helft
van Januari meer dan 300 gevallen van
slaapziekte (encephalitis lethargica) voor-
godaan.
Brand in een Gesticht.
"Vrijdagnacht is brand uitgebroken in het
oude-vrouwenihuis te Peckbam in Londen,
naast *een klooster, bewoond door zusters,
dio met groot levensgevaar de oude vrouw
tjes bobben gered.
De misdaad van mevr. Bessarabo.
Omtrent cfce geschiedenis van liet lijk in den
koffer, geven de Fransehe bladen nog de vol
gende bijzonderheden;
Tijdons bet verhoor van de dochter van mevr.
Bessarabo, verklaarde de jonge beschuldigde,
die bij den moord op haar vader betrokken is
gmveost, het volgende:
„Tóen we dien bewusten Maandag op onze
kamers terugkeerden, was dpar een vreeselijke
wanorde. Wij hebben toen alles weer netjes
op z'n plaats gezet. Er waren bloedvlekken
voor den schoorsteen. Ik heb toen op die plek
ken den grond flink geboend om ze weg te
krijgen.
Moeder vulde haar tascb met verschillende
dingen en toen zjpi we naar Engeland vertrok
ken. waar we een bootje hebben gehuurd. Ik
roeide zelf. Toen we midden in bet meer waren
gekomen, tusscben het eiland en bet casino,
waaa- hét meer bet diepst is, ledigde moeder
de tascb en wierp den inhoud, bestaande uit
sleutels, de revolver en een portefeuille in bet
water.
„Die ie van lnem", zei moeder legen me.
Alles- verdween in de diepte cn ik spiedde
zorgvuldig rechts en links om te kijken of
iemand ons ook bemerkte. Om tien uur
's avonds zei moeder tegen mij: „Nu moet je
zijn schrift cn zijn hand'teekening trachten m
te maken". En toen dicteerde zij mij het vol
gende:
„Ik keer vanavond naar Montmorency te
rug. Geef aan den kruier bet nummer van bet
ontvangstbewijs van den koffer, die naar Nan
cy is gestuurd. Bessarabo."
Dat was om onzen tocht naar de stations te
rechtvaardigen en ook om de verdenkingen van
de vrienden van mijn schoonvader en van de
politie af te leiden, in geval er huiszoeking
zou worden gedaan. Ik oefende mij met veel
ijver op zijn schrift en begon vele malen weer
opnieuw.
Den volgenden morgen toonde moeder het
schrijven aan de vrienden en de ouders van
mijn schoonvader.
In de taxi, die ons Dinsdagmorgen naar
onze kamers Square Labruyère bracht zoo
vertelde juffrouw Paule Jacques nog legde
moeder me uit wat ik te zeggen l^d, als ze
me vroegen, wat wij aan de Gare de l'Est en
de Gare do lyon hadden gedaan, waar ze nog
aan toevoegde: „Ik zal zooveel mogelijk Wijven
ontkennen om je te redden". Later, toen wij
bewaakt werden, wist ze, zonder bemerkt te
worden, een deur open te maken en me door
het sleutelgat toe te fluisteren: „Ik heb alles
bekend om je niet in de gevangenis te laten
komen."
Het leven van een inbreker.
Donderdag hebben de gebroeders Strauss,
do meest beruchte inbrekers van Berlijn
voor de gezworenen terecht gestaan.
Beiden werden reeds vroeger herhaalde
lijk wegens diefstal gestraft. Hun grootste
succes was wel een inbraak in het politie
museum, waar zij de meest moderne inbre
kerswerktuigen. ontvreemdden. Na oen eer
ste arrestatie slaagden zij er beiden in te
ontvluchten en toen een hunner kort daar
op weer werd gearresteerd werd hij door
zijn broeder opnieuw uit de gevangenis
verlost. Bij hun jongste arrestatie 6choten
..zij een politieagent dood.
Over hot verloop der terechtzitting wordt
aan do „N. R. Crt." uit Berlijn d.d. 20 Ja
nuari gemeld:
Bij hot gebouw der rechtbank te Moabit
zag 'het. er vanochtend uit als in de meest
benogen dagen der revolutie; zooveel poli
tie eu soldaten waren er ontboden om voor
de orde en de veiligheid te zorgen. Do ge
broeders Strauss hadden namelijk aange
kondigd dat vandaag tevens hun bevrijding
zou plaats vinden, in bet geheel staan een
tiental beklaagden voor de gezworenen,
maar do beide broeders zijn de leiders der
bende. Zij zitten geheel geboeid op de bank
der beklaagden. In de zaal zelf is er enorm
veel publiek en nog meer politie.
Bij het begin der zitting -verzoekt de
voorzitter Emil Strauss om zijn levensloop
te vertellen. Beklaagde, die volgens de bla
den een zeer intelligenter! indruk maakt,
met zijn hoog voorhoofd, houdt een lange
verdedigingsrede, 6preekt over do oorzaken
van de misdadigheid, over do verwaarloo-
zing der jeugd en over de maatschappelijke
ellende. Hij citeert bekende schrijvers en
zijn taal i6 verzorgd en vlot. De voorzitter
onderbreekt hem herhaaldelijk om hem to
zeggen, dat dit alles niets ter zake doet,
maar Strauss" laat zich niet van zijn stuk
brongen en zet uiterst kalm zijn verhaal
voort. Hij vertelt van zijn vader, die een
dronkaard was en van zijn moeder die veel
van hem hield. De goede vrouw was kran=
tonbezorgster, en eens had zij, om brood to
koopen, iets van het krantengeld uitgege
ven. Toen zij dit geld niet kon teruggeven,
hing zij zich op. Dagen lang had beklaag
de soms niets te eten gehad. Hij werd toen
door de gemeente waar hij woonde uitbe
steed en wel bij een koppelt»*mier. -die hem
stelen leerde. Aan het slot van zijn verhaal
zegt beklaagde, dat hij 14 jaar van zijn
nog jonge leven in de gevangenis en steeds
in afzondering heeft doorgebracht. Dat
heeft hem moreel geheel ten gronde go-
richt. Hij bekent de meeste misdrijven, die
hem ten laste worden gelegd, te hebben be
gaan, maar beweert dat hij don agent, die
hem kwam arresteeren, niet met opzet neer
schoot. Hij was integendeel van plan ge
weest om zelfmoord te plegen.
De andere beklaagden vertellen niets bij
zonders. Sommige getuigen zeggen, dat de
gebroeders Strauss in de kringen, waarin
zij verkeerden, als fatsoenlijke menschen
bekend stonden. Emil Strauss gold zolfs voor
buitengewóón goed geestelijk ontwikkeld.
Een cellist en da bolsjewisten.
„Hot hardste gemoed heeft nog wel een
zacht plokje" zeiden de oude Romeinon. Do
geschiedenis van den hek-enden Ruseischen
dirigent Serge Koussevitzky komt het bewij
zen. Onder geheel bijzondere omstandigheden
ontsnapte hij aan do klauwen van de bolsje
wistische commissie te Moskou.
Langen lijd lieten de bolsjewisten Kousse-
vitzky met rust; hij mooht zijn hekendo sym-
pbomeconcertem geven! en vrij rondreizen.
Maai- ten slotte "geraakte ook hij in hot net.
Toen hij gearresteerd was en voor ,de com
missie werd gebracht, liet plotseling de voor
zitter, aan wien men een briefje had gebracht,
hem vrij.
Vele maanden vóór zijn arrestatie zat Kous-
se vit zlky op een avond thuis, nadat hij een
symphonieconcert gegeven had. Er werd hard
gebeld en toen hij opendeed, stonden twee
mannen voor hem, die dadelijk binnentraden.
Zij droegen groote Colt-revolvers on zagon er
alles behalve zachtzinnig uit. Koussevitzky
vroeg wat zij wenschten, en het onverwachte
antwoord, was het verzoek, iets voor hen te
spelen. Do kunstenaar zei, vermoeid te zijn, en
niet in do stemming, maar ©iets hielp en ten
slotte gaf hij zijn gevaarlijken bezoekers bun.
zin. Hij plaatste de beide mannen in een leun
stoel en ging zolf met zijn cello naar de an
dere kamer, met de deur een weinig open.
De plechtige tonen van Haydn's Sonato
klonken door de vertrekken. Langzamerhand
vergat Koussevitzky zijn onwelkome gasten, en
verdiept in de muziek speelde hij het eene stuk
•na het andere.
Plotseling viel liet hem in, dat hij een
heelen tijd gespeeld moest hebben. In de an
dere kamer geen geluid. Behoedzaam opende
hij de deur en (keek naar binnen. De twee man
nen zaten bewegingloos in hunne stoelen, het
gezioht in de handen. Eén van beiden schrei
de, en plotseling hief hij zijn hoofd op en riep
uit: Deiik niet, dat ik de ontzetting vau dit
alles niet voel! Al die dooden en vrouwen en
kinderonl Het is gruwelijk! Een paar minuten
later verdwenen zij even. plotseling als zij ge
komen waren, en lieten Koussevitzky in de
onwetendheid, wie zij waren.
Toen hij voor de Commissie werd gebracht,
zag hij, dat oen van de leden plotseling op
stond en zijn zakdoek voor 't gezicht hield'.
Een paar minuien later kwam het briefje, dat
hem zijn vrijlating bezorgde. Dikwijls vraagt
Koussevitzky zich af, of er geen verband be
staat tusschen zijn nachtelijke bezoekers en
het lid der Commissie, die zijn gezicht zoo
angstvallig verborg en blijkbaar het bevrijden
de woord schreef. „Vad."
Gemengde Berichten.
In Twen the zijn de prij-
zen der kippeneieren eensklaps gedaald op 7 a
lYi cent per stuk.
De mijnwerker W. Simons
die bij het mijnongeluk op do Oranje-Nassau-
mijn te Heerlen ernstig werd gekwetst, is over
leden. De ongelukkige woonde te Mariendorf
(DuUschland) en laat een echtgenoote met
zeven kinderen achter. Dit is reeds de vierde
doode in het mijnbedrijf in deze maand.
In Februari 1920 werd
door een inwoner van Vlissingen in huisbrand-
kolen een vermoedelijke ontplof fingspatroon
gevondlen. Deze is ter onderzoek opgezonden
aan het Staatsbedrijf der artillerie-inrichlini-
gen te Zaandam. Blijkens een thans ontvan
gen schrijven is bij dat onderzoek gebleken,
dat men inderdaad met een ontploffings
patroon to doen had. Zou deze patroon in een
brandende kachel geraakt zijn, dan zou on-
ge'wijfeld een hevige ontploffing gevolgd zijn.
Te Apeldoorn komt on-
der de kinderen slaapziekte voor. Een drietal
gevallen werd geconstateerd. Een der patien
tjes is de crisis te boven en na meer dan een
weck onafgebroken geslapen te hebben, thans
weer beterend.
Op de lijn Amaterda ra
Utrecht zijn Zaterdagavond twee wagens van
een goederentrein ontspoord. Persoonlijke on-
geibkken hadden mifit plaats. -Dé 4¥étrkmlóop
ondervond eenige vertraging.
Twee -jeugdige dieven J.
L. en J. B., '19 jaar oud, verdacht van diefstaJ
met braak in het huis v. d. L. Ie Maastricht,
waar ongeveer f500 uit een kast werd ver
mist, zijn beiden te Wreebt aangehouden. Zij
hadden er alles doorgemaakt, zoodat er zelfs
geen cent op hen werd gevonden. Naar Maas
tricht overgebracht zijn ze in verzekerde be
waring gesteld.
Vrijdagnacht ia de grens-
handelaar, zekere H. bij Venlo, door Duit-
schors vermoord. De vereSagene had zijn keet
aan den Loutherberg. De moord moet begaan
zijn, terwijl bij koffie aan het afwegen was
voor de moordenaars; deze hebben hem nog
eon kussen op het gezicht gedrukt. De daders
zijn onbekend.
Op 19 Januari 1919 wer
den, zooals destijds is gemeld, de 76-jarige J.
Porrels en zijn 77-jarige echtgenoote, wonende
onder de gemeente Retranchement, door tot nu
toe onbekende daders vermoord, terwij! 'hun
geM en sieraden werden gestolen.
Wel was indertijd zekere D. aangehouden,
doch hij word later weer losgelaten. Te Brugge
zijn nu tiwee personen aangehouden, als ver
dacht moer van dezen misdaad af lo weten.
Te Biervliet ié de J a n d-
bouwschuur en de stal van Jos. Fassaert af
gebrand, waarbij vier paarden en een koe in
de vlammen omkwamen. De oorzaak was het
omvallen van een stallantaarn.
Te H edel werden aange-
houden 'drie jongens van 14, 16 en 17 jaar,
die wandelend van Crefeld waren gekomen om
zich te Utrecht van levensmiddelen te voor
zien. Het doel hunner reis hebben zij niet be
reikt.; na uitstekend, verzorgd te zijn, zijn zy
naar de grens geleid en uitgezet.
Te Echteld viel de 16-
jarige zoon van J. v. B. van de zoldertrap op
den keukenvloer. Rij werd Jjewusteloos opge
nomen en is, zonder tot bewustzijn gekomen te
zijn, overleden.
In een winkel aan den
Binnenweg te Rotterdam ia Zaterdagmiddag
een man aangehouden, die met een valschcn
zilverbon van f2.50 wilde betalen. De winke
lier waarschuwde de politie, die op den man
34 valsche bons vond. Een huiszoeking in
's mans werkplaats, een- steendrukkerij in de
Boekhorststraat, leverde zooveel resultaat op,
dat men hoopt een vervaardiger der valsche
bons, don laatsten tijd te Rotterdam in om
loop, in handen te hebben gekregen.
Mede in verband met ver-
sehül-ende in den laatsten tijd ook te 'a-Gra-
venihage voorkomende diefstallen in hotels is
een langgezochte, beruchte hoteldief aangehou
den. De aangehoudene 6tond reeds langen tijd
in hot „Politieblad" gesignaleerd. Do moeilijk
heid van de opsporing was gelegen in liet feit,
dat hy telkens andere namen opgaf.
De aangehoudene werd o. a. gezocht wegens
oplichting, terwijl de Rotterdamsche politie op
sporing vroeg wegens rijwieldiefstal.
Ook bleek, dat de man nog een gevangenis
straf van drie maanden moest ondergaan,
waartoe hij in 1919 was veroordeeld.
Het „N. v. d. D." deelt mede,
dat de machinist van den trein uit Hilversum,
die om 8 uur 52 aan het Centraal-Station
aankomt, Zaterdagochtend vergat te Weesp te
stoppen. Te Weesp zagen eenige passagiers
den trein voorbij rijden en vyf reizigers voor
Weesp bestemd, reden tot A'dam door. Met een
omweg bereikten zij Weesp door met den vol
genden trein terug te keeren. En voor de, te
Weesp wachtenden, stopte de volgende trein.
Zaterdagmiddag omstreeks
half drie is door onbekende ooi-zaak brand ont
staan in de chemische fabriek Madneze te
Diemen, vlak aan de nieuwe grens van Am
sterdam. Het werkvolk had ongeveer een uur
tevoren het uit twee verdiepingen beslaande
fabrieksgebouw verlaten. De vlammen sloegen
het eerst uit in het achtergedeelte, waar zij
ruim voedsel vonden in groote voorraden,
boenwas, wrijf was en andere sterk brandbare
producten, welke daar opgeslagen waren.
Bovendien wakkerde de sterke wind het vuur
flink aan, zoodat het heele gebouw in lichte
laaie stond, toen de Diemensche brandweer
met eenige stralen op de Vechtleiding trachtte
het blnsschingswerk te beginnen. Spoedig bleek
dit echter onbegonnen werk te zijn, zoodat de
burgemeester, jhr. Bicker, met het oog op ge
vaar voor belendende gebouwen, de hulp van
de brandweer van Amsterdam inriep. Boze
rukte zeer vlug can met een auto-stoomspuit
en wierp weldra groote massa's water in de
laaiende vuurzee, waarna een vette, zwarte
rook in zware wolken opsteeg. Ook een drij
vende stoomspuit verscheen, doch deze be
hoefde niet meer in werking gesteld te wor
den. De fabriek is geheel uitgebrand; de scha
de, geschat op f 45,000 voor 'het gobouw en
f75,000 voor den inventaris, is gedekt door
verzekering.
Verleden jaar is de chemische fabriek van
de N. V. Van Veen's Industrie, grenzende aan
deze fabriek, geheel uitgebrand; de herbouw
daarvan ie bijna geheel gereed. Dank zij het in-
•g rijp eu "van de brandweer van Amsterdam ie
dit nieuwe gebouw gespaard geblevfen.
Men schrijft aan ïDe T ij «F*:
Dézer dagen zal menigeen, die dit leert, door
zijn stad, dorp of vlek, oen paar vageboncb-
muaikanten zien dwalen. De een, een lange,
met lange ravenzwarte artistenharen, dio hem
van onder de sjappies-pet woest over het hoofd
bengelen, is de incarnatie van een zigeuner-
vagebond; een onver vadscht nomaad van de
Hocgaarsche steppen, eoo zou men meenen.
Om zijn dunne bennen flappert een blauwe,
uitgerafelde franje-broek; om 'het schrale lijf
hangt aan eon riem zwierig een viool; naast
hem slungelt zijn collega; ter grootte ongeveer
de heHt van de lange.
Een schunnig-spoTlpakje spant hem over do
kleine gestatte.
Een paar loerende zwarte oogen kijken on
der het sober potje rond. Over den rug ben
gelt aan een riem een guitaar; ook, naar men
zou denken, een zoon" van het oude zwervers
volk.
Die dit echter ra oenen zou, vergstt zich in
beiden. Do beide vagebond-muzikanten zijn
do luitenant-ler-aee lo klasse, de hoer Otto L.
Fohrenbach, vliegenier en parachutist; de an
dere, de heer Blij, journalist, beiden uit De#
Haag, die 'het raenschlievende plan hebben
opgevat, gehoel belangeloos, in drie maanden
tijds f 10,000 al spelend, zingend en moppen
tappend (nette moppen.) bijeen te brengen voor
de noodlijdende mynwerkerskrinderen in den
vreemde.
Vrijdag trofen wij hen in een onzer pro
vincie-stadjes aan, waar zy op de straat niet
onverdienstelijk spel te genieten gaven.
Een troep menschen, onder wie het grootste
gedeelte natuurlijk jongelui en meisjes, lum
melde achter het zonderling uitziend tweetal
aan, niet wetend wie die twee waren. Toen
de muzikanten een der voornaamste restau
rant-hotels tegen diner-tijd binnengingen, en
daar voor de gasten een mopje ten beste ga
ven, vroeg een der gasten aan de hongerig en
bleek uitziende artisten of ze al iets gegeten
hadden.
„Ja", zei de lange onverschillig, „een etukkie
rat." De eigenaar, die echter minder op zulk®
gasten gesteld was, meende het zaakje eens te
moeten onderzoeben.
Van onder het wambuis van een der vage
bonden kwam toen een plakkaat met opschrift,
ongeveer luidende: „Voor de noodlijdende Ne-
derlandsche kinderen in den vreemde", en
voorzien van de officieel© gemeente-stempels
van de plaatsen, ze zijn reeds een vijftal weken
onderweg, die zij reeds bezocht hadden. Toen
regende het khnkendo munt in de opgehouden
pet, waarmee een der gasten rondging, en de
arme Hollandsche kinderen zullen er wel bij
varen.
Mochten d»is zij, die dat lezen, op hun weg
do vagebond-muzikanten ontmoeten, laten ze
dan de moeiten en onCbormgen en vermoeie
nissen van dit edele tweetal ruimschoots be-
loonen tot heil van onze eigen noodlijdende
zonen en dochters in tien vreemde.
Naar de „T e 1." m e 1 d t ie
het bericht uit Venlo ais zou er bij bet trein
ongeluk te Nuth een tweede doode te bereu-
ren zijn, niet juist. De toestand der 3 gewon
den is redelijk.
Land- en Tuinbouw.
Kunnen wij dat volhouden?
Een medewerker van de „Maasbode"
schrijft:
Nederland staat in bet buitenland be
kend als een rijk, waar de welvaart komen
moet van landbouw en handel. Onze bodem
is dan ook voor een groot deel vruchtbaar
en de landbouw verkeert hier, wat do
grondgeeteklheid betreft, in een gunstige
conditie. Gedurende den oorlog zijn onze
boeren schatrijk geworden, verkondigen de
stedelingen, maar zij weten wellicht niet,
dat in 1912 voor een bedrag van ruim
64,5 millioen als hypotheek op landelijke
eigendommen drukte, terwijl dat bedrag in
1919 was gestegen tot bijna 140 millioen
gulden. Die vermeerdering van schulden^
last is o. i. toch geen bewijs van overma-
tigen rijkdom bij de boeren.
Maar er is meer, dat onze bezorgdheid
gaande maakt. De veestapel telde zoo-wel
in 1912 als in 1919 ongeveer 2 millioen
runderen. Van de melk dezer dieren werd
in 1912 gemaakt 67 millioen k.g. boter en
in 1919 ongeveer 64 millioen k.g. Dat ver
schil is niet zoo bijster groot, maar in
1912 werd daarvan uitgevoerd ruim 39
mill. kg. en in 1919 slechts ruim 13,5 mill,
kg., zoodat het verbruik van boter in het
binnenland enorm is toegenomen. Ook de
kaasproductie is ongeveer op het oude
peil gebracht, maar tegen een uitvoer vaa
bijna 59.5 mill. kg. in 1912 staat een uit
voer van bijna 12,5 mill. kg. in 1919. Der
halve is ook het binnenlandsch verbruik
van kaa6 enorm gestegen. Tegenover zulk
Het Bolsjewisme en de Kerk
in Hongarije.
3)
Vooral hadden de Domheeren van Kalocsa
veel te lijden. Zy werden vreeselijk mishan
deld en naar Boedapest gevoerd.
Twee Domheeren van Steinamanger werden
tot bloedens toe geslagen, - omdat zij vroeger
de partij van Tisza hadden aangehangen.
Halfdood liet men hen liggen.
De vorst-primaat had geen oogeriblik geaar
zeld, cm, niettegenstaande zijn hoogen ouder
don», in Boedapest te verschijnen, ook tijdens
de dictatuur van het proletariaat.
Een week lang diende hij daar het H. Vorm
sel toe en hield er predikaties voor zijn geloo-
vigen.
Den weg naar de kathedraal moest hjj iode-
ren dag te voet afleggen, oveneens den weg
naar de basiliek in Boedapest. Zyn paleis te
Boeda had men hem ontnomen.
Ofschoon alle argumenten tegen den vorst
primaat aangevoerd zeer zwak waren, werd
hij door de regeering telkens weer opnieuw
met onderzoekingen lastig gevallen. Eens kwa
men er 's nachts om 3 uur 200 soldaten bin
nen, die, onder bedreiging, voor 200 personen
eten en drinken eischten. Het eten en drinken
moest door de Domheeren ze!, /gediend wor
den. Slechts onder voorwendsel dat de geeste
lijken daarvoor te ongeschikt waren en dat ze
alles bederven zouden, was het »»ogr>liik de
tyrannen van dit voornemen af te brengen.
Tot het in hechtenis nemen van den kerk
vorst kwam het echter (niet, daar de primaat
als Kardinaal onder de bescherming van het
internationale recht stond. De Italiaansche ge
zant verklaarde, evenals hij reeds van den
aanvang der communistische regeering af ge-
daan had, dat hij de gevangenneming van den
Kardinaal niet dulden zou.
Een priester, Matthias Szaly, had een kaart
naar oen vriend gezonden? waarop hij voor de
grap schreef: „Vandaag zal de tegcnrevolutie
uitbreken". Op grond van deze scherts werd
hij gevangen genomen en twee maanden lang
in een kerker opgesloten. Herhaaldelijk werd
hij tot bloedens toe geslagen, zoodat hij niet
meer gaan kon.
Een zieke catechumeen werd zonder verhoor
en. absoluut onschuldig 3 maanden in een
kerker opgesloten en voortdurend zwaar mis
handeld, zonder dat er een aanklacht tegen
hem kon worden ingediend.
Oskar F ah er li-et zich eens in een aanval
van woede als volgt uit: „Ik zal alle
priesters laten gevangen ne
men en als de Christenen in
opstand durven komen, zal
ik ze allen laten neerschie
ten."
Vele kloosterzusters zijn outeerd, gemarteld
en vermoord geworden. Een der Engelsche
zusters is tengevolge der folieringen overleden.
En aJ die mishandelingen zonder eenigen
grond!
Het woord van een communist is bewaarheid
geworden: „Het communisme heeft
door het Katholicisme en
den godsdienst schipbreuk
gelede n." Een vernieuwing van het re
ligieuze loven is na den schrikwekkendcn tijd
van het communisme in Hongarije aangebro
ken. Nooit zijn geestelijken en parochianen
nauwer aaneengesloten geweest dan in dezen
noodlottigen tijd en nog nooit heeft het volk
heerlijker bewijzen van zijn trouw aan de
Kerk gegeven dan in de laatste weken cn
maanden der communistische heerschappij.
Thans zijn do orde-geestelijken en de klooster
zusters weer teruggekeerd en het godsdienst
onderricht is op de scholen weer ingevoerd.
Hongarije kreeg een trouw Katholiek als mi
nister van Eeredienst, Karl Huszar, die geheel
in den geest van het christendom en van de
Katholieke leer de belangen der Kerk behar
tigde. Zijn volk stelde in hem meer vertrouwen
dan in alle andere christelijke politici van
Hongarije. Zijn onvermoeido werkkracht, zijn
gezond optimisme en zijn bekendheid met de
scholen en met kerkelijke kwesties, maken
hem tot den man, dio het meest geschikt is,
om in dezen tijd als Minister van Eeredienst
op te treden. Moge het hem gegeven zijn de
wonden te heelen en de vrccselijke gevolgen te
jvorzachten, die do bolsjewistische heerschappij
Iop het gebied van kerk en school veroorzaakt
hee^1-
De godsdienstige oefeningen.
De communisten-leiders hadden ook aange
kondigd dat alle kerken en godshuizen gesloten
zouden worden en veranderd in theaters en
bioscopen. Voor alles verlangde men, dat de
kerken zouden worden afgestaan can er com
munistische en sociaal-democratische vergade
ringen te houden.
Doch toen traden zelfs de arbeiders der
ijzerfabriek tegen de volksvertegenwoordigers
op. Daarop vaardigde Kunfi het beroemde
decreet uit, waarbij vrije uitoefening van den
godsdienst wordt toegestaan. De Pastoors
verbonden zich dit decreet op 2 achtereenvol
gende Zondagen den geloovigen voor te lezen;
zij beloofden de Sovjetregeering van deze vrije
godsdienstuitoefening geen misbruik te ma
ken. Bij ieder godsdienstoefening was eed
volksverteger oordiger aanwezig of een lid
van den ?r ,-idersraad, die gedurende den
dienst n. ..keurig toeluisterde en tijdens den
preek a' rlei aanteekeningen maakte om deze
eventueel later bekend te maken. Het houden
van processies was verboden, alsook het ver
gaderen der kerkelijke overheden. Den pri
maat werd uitdrukkelijk verboden eon alge
meen* vorgadering der Katholieken van Boe
dapest te houden. Evenmin mocht hij een pro
cessie ter eere van het H. Hart laten plaats
grijpen. Eindelijk gingen de communisten zoo
ver, dat zij den primaat den miswijn weiger
den, zoodat hij zich hiervan by andere geeste
lijken moest voorzien. Zijn gouden kruis, de
aartsbisschoppelijke insignes, het teeken der
Stephanus-orde, den bisschopsring, de ketting,
'kortom al-les wat eenige waarde had aan goudl
of zilver werd hem ontnomen.
Toen de secretaris van den primaat er op
wees dat de Kerkvorst onmogelijk iederen dag
den weg naar de kathedraal te voet kon afleg
gen, voegde de volksafgevaardigde hem spot
tend toe, dat do man dan maar een huurrijtuig
nemen moest.
Zoo hield de revolutie huis in de Kerk ia
Hongarije. Geen pastorie bleef voor onderzoe
kingen geepaard. De pastoor moest evenak
zijn parochianen iederen nacht met doods
angst tegemoet zien. Veel parochies zijn ont
volkt, veel pastoors verdreven, in een 'kerkeï
opgesloten of vermoord geworden.
„Het bloed der martelaren het zaad des
Christendoms."
Evenals in Rome echter, is ook in Honga
rije uit het bloed der martelaren een hernieuw*
de bloei van het Christendom voortgekomen.
Men had erg den 6pot gedreven met hat
groote getal Joden, dat zich in Boedapest hat
doopen. Het kan waar zijn, dat verschillend®
van de 3000 nieuw-gedoopten uit egoïstisch
oogpunt, uit vrees voor pogrom* handelde®*
Maar ook zeer veel flinke, nette Jouen zijn
aan de pastorie gekomen om Katholiek te wor
den, met de uitdrukkelijke verklaring dat een
afschuw voor het drijven der communisten-
