S)e£eicbcJic Gou/tcmt
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Pil
blad verschijnt eiken dag, uïtgez. Zon- en Feesta.
c Abonnementsprijs bedraagt, bij vooruitbetaling,
tarten 19 ct. p. week, f2.oO p. kwartaal; bg
*°°r «tenten 20 ct. p. wevk, f2.60 p. kwarUal.Fra.ico
01uzC?° i*95 p, kwartaal. Het GeïlluetreerdZondags-
W is voor de Abonné's veritrjgbaar tegen betaling
«lOrt d kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke
mere t>'ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 cent
11e Jaargang.
DINSDAG 14 SEPTEMBER 1920.
Bureau RAPENBURG 10
LEIDEN.
In tere. Telefoon 935.
No. 3323
Postbus 11
Le Advertentieprijs bedraagt op Zaterdags 3ö cent
per regel, overige dageD SO cent. Voor Ingezonden
mededeelingen wordt het dubbele vau het tarief be
rekend.
Kleine Advertenliën, van ten bopgste 30 woorden
waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd
huui en verhuur, koop en verkoop f Y.— 'a Zaterdags
overige dagen f0.75.
Verblinding.
n Praag is een, congres gehouden een
internationaal congres van de „Vrije
Van'de besprekingen en besluiten is eoo
)ed als niets in de pers vermeld gewor-
In zekeren izin, jammer, omdat dan al
licht weer eens gebleken was hoe „vr ij-
denken" de vlag is, die een lading „n i e t-
denlten" moet dekken.
Maar al te vaak toch blijkt het waar,
dal degene, die de „vrije gedachte" huldi-
_on, voor hun particuliere leven het aan
genamer en gemakkelijker vinden niet te
denken, dan wel te denken, dam conse
quenties te trekken uit mensch-onwaardige
iaden, uit een aan de oppervlakte der din.
fen zwevend' geestelijk en moreel onbe
tekenend leven!
Doch, boe weinig er ook van bedoeld
vrij-denkers-congres is bekend geworden,
gisteren lazen we-een kort telegram, waar
bij we toch moesten erkennendat heb
ben ze eens goed gedacht.
Een Itaiiaansche afgevaardigde diende
D.i. op het congres een motie in, waarin
het bolsjewisme werd' veroordeeld. En, als
het vage telegram goed hebben begre
pen, werd deze motie- door het congres aan.
genomen.
De indiening ervan zoowel als de aan
neming bewijst, dat er nog wel op dat con^-
gres is gedacht geworden
Maar, helaas, zullen de gedachten wel
niet veel verder en dieper zijn gegaan!
Blind zal men wel zijn gebleven voor het
feit, dat het bolsjewisme (welks aanhan
gers zich allen vrijdenkers noemen) een
gevolg is van de vrij-denkerijl
Was er geen vrij- (d. w. z. niet- of maar-
raak) denikerij, dan zou er ook geen bolsje.
isme zijn!
De arme verblinden herkennen hun
iigen kinderen niet meer
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
Volgens de berichten wordt China in he
dge mato doar hongersnood bedreigd.
Hoofden van gezinnen vergiftigen de fami
lieleden om ze niet van honger te laten
sterven.
Verandering in het Buitsche staatswezen
lanstaande?
De toestand van den burgemeester vaii
j/fcd verergert met den dag.
België.
Een petitie uit onzijdig Moresnet.
TJit onzijdig Moresnet, dat door het ver-
irag yan Versailles hij België gevoegd is,
s een verzoekschrift tot de rijksregering
[ericht, waarin een aantal inwoners om
iet zelfbeschikkingsrecht voor hun voor-
lalig staatje vragen. Alle Duitschers en
opk vele Nederlanders en onzijligen
wuden stellig hun stem voor Duitschland
uitbrengen, wanneer er ooit gestemd mocht
SVorden, zoo wordt in de petitie verzekerd.
Het Bclgisch-Fransch verbond;
De minister van ibuiteniandsche zaken
i., Delacroix, gaf in de commissie van
luitenlandsche zaken uit de Kamer uitleg,
fiugen over de PoolschRussische kwes-
lie en het FranschBelgische militaire
"ferbond.
De discussies waren zeer heftig over hït
«rste punt, waarmede verscheidene 1 'den.
iet niet eens waren met de regeering1, ook
iiiet na de verklaringen van Delacroix.
Alle leden- der commissie keurden
fct goed, dat België een. militair accoord
net Frankrijk gesloten had.
Uit zijn verdere verklaringen bleek, dat
lelgië in geval van een aanval vrij blijf;,
te oordeelen, of de aanval geprovoceerd is
of niet en of het voor België noodzakelijk
s om in te grijpen.
Op een vraag, -of België in overeenstem
ming met. artikel 1'8 van het Volkenbonds-
verdrag do overeenkomst zou publiceeren,
leelde Delacroix mede, dat de regeering de
ratificatie-brieven zou bekend maken,
vaarin de aard en het karakter der over
eenkomst wordt uiteengezet.
De technische bepalingen van de over
eenkomst zullen niet worden gepubliceerd
Sn niet aan den Volkenbond worden voor
gelegd. Verder zou uit de verklaringen van
Jelacroix gebleken zijn, dat de overeen
komst tegen een aanval van Duilschland
wu gericht zijn en dat België volkomen
'rij blijft in heb vaststellen van den diensb
od enz.
Duitschland
Zullen de socialisten mee-regcercn?
Iu een vergadering van de Duitsch-socia-
ustischo partij werd de kwestie besproken
«er weder-deelneming van do partij aan de
segeering. Eduard Bernstein wees er op,
dat hij een der weinigen was, die er zich te
gen verzet hadden, dat de partij zich offi
cieel aan de deelneming zou onttrekken,
het weggaan heeft evenwel dit goede uitge
werkt, dat de oppositie, die de onafhanke-
hjken voerden, er door is verzwakt. Indien
n t0^ een spiüsiug in de gelederen der on-
aihankelijken mocht komen, is een verster-
nS van de socialistische partij door den
overgang aan den rechtervleugel der onaf-
'hankelijken te verwachten. De vergadering
fia<l een zeer opgewonden verloop.
Rijkskanselier Fehrenbach heeft hel
oorstel in ontvangst genomen, dat hem
°or de partijleiders Stresemann, Schilfer
ui-lage werd aangeboden om het Rijks-
- 'uet üi tweeën te verdeelen, waardoor
een gladder verloop der werkzaamheden
mogelijk zou worden. Thans moeten allo
ministers in de bespreking yan alle onder
werpen, die het kabinet raken, worden ge
kend, waardoor de besprekingen ontzag
lijk gerekt worden, zonder dat de behan
deling van politieke aangelegenheden een
daaraan evenredige hale ondervindt. Door
de splitsing zou er zeer veel tijd kunnen
worden1 gewonnen. Het kabinet als zooda
nig heeft van de voorstellen nog geen
kennis genomen.
Fr an sell e actie iu Zuid-Buitschland.
De Weensche correspondent van het
„Berl. Tgbl." publiceert uitvoerige bijzon
derheden over de huidige organisatie van
de afscheidingsbeweging in Zuid-Duitsch-
land.
De Fransche propaganda wil daartoe
leiden, dat Beieren en wellicht Rijnland
en Luxemburg een onafhankelijke federa
tie van staten vormen, en onder Fransche
bescherming worden gesteld. Van een toe
wijzing van Oostenrijk aan den katholie
ken staat is geen sprake meer. Frankrijk
verlangt dus -de zelfstandigheid van
Duilsclv-Oostenrijk,
Engeland.
De toestand iu Ierland.
Te Charleville kwamen Vrijdag in den
avond een aantal officieren van de Kil-
mallock kazernes aan. Zij trokken hun
revolvers en dreven de menschen in hun
huizen, na enkelen hunner aan den lijve
te hebben' doorzocht. 'Er wordt beweerd, dat
enkele officieren onder den invloed van
sterken drank verkeerden.
Te .Waterville deden gewapende lieden
een inval in verschillende huizen, medene_
mende de wapens, diie zij vonden. In den
vroegen ochtend werden te Listowell en
Rustbrooke in tal- van huizen van de eer
ste burgers door militairen invallen ge
daan. Twee huizen werden om drie uur
in den ochtend door militairen omringd',
die op hen begonnen te vuren. Het hoofd
der school werd door een schot gewond.
De Lord Mayor van Cork.
De Lord Mayor van Cork l<igt nu dood
zwak, scl\rijft het „HM." d.d. Zaterdag.
Zijn broeder vertelt dat zijn gelaat een
lijkkleur heeft. Te Dublin werd- het tram
verkeer Zaterdagavond twee uur stop ge
zet.
Gemeld wordt, dat de toestand van den
lord-mayor van Cork gisteravond ver
ergerd. is.
P o 1 i t i e-b e w a p e n i n g.
De bewapening der Iersclie rijkspolitie
met het laatste modelgeweer en krachtige
revolvers gaat nu zéér vlug. Een deel van
bet nieuwe bewapeningsplan is het ver
strekken van stalen borstplaten voor poli-
tie-mannen, die een gevaarlijke taak heb
ben te vervullen; die -platen worden ge
dragen onder de uniformjassen. De man
nen in de kazernes worden thans voorzien
van stalen „over-alls", te gebruiken in ge
val een aanval op de kazernes wordt ge
daan.
Betoogingen.
Tienduizend personen woonden Zondag
de betooging bij te Glasgow in verband
met dien Ienschen' toestand. De sprekers
beklaagden er zich bitter over d'at de Brit-
sche aribeid'ers er niet in geslaagd waren
een flinke houding aan te nemen betref
fende Ierland, zooals zij het hadden ge
daan ten opzichte der munitie voor Polen.
Een- diergelijke demonstratie werd ook ge
bracht behalve in haar werk met Mau
rice de prettigste uren op de Hall door.
houden te Southwark, in het zuiden van
Lond'en.
Polen.
De oplossing van het geschil tusschen
Polen en Litauen.
DePoolsche delegatie zal morgen uit
(Warschau naar Danzig vertrekken, van
waar zij door een Britschen torpedo-ver
nieler naar Riga zal worden gebracht. Men
verwacht dat aldaar de vredesonderhan
delingen tegen het einde van deze week
(zullen aanvangen.
De Polen hebben schikkingen getroffen
om de Litauers in een voorbereidende con
ferentie te Kaivarja te ontmoeten, ten ein
de het geschil te hespreken.
De geallieerden stellen alles in het werk
om het herstel van den vrede tusschen
beidë staten te bevorderen en waarschijn
lijk zullen vertegenwoordigers der gealli
eerden als raadslieden optreden om een
oplossing voor sommige van hun geschil
len te vinden.
Men gelooft dab ten slotte het voornaam
ste geschil, aan den Volkenbond ter be
slechting zal worden voorgelegd.
Aan het Litausche front.
Aan de „Deutsche Allgemeine Zeitung"
wordt uit Kopenhagen' gemeld: In den
nacht van Vrijdag op Zaterdag hebben de
Poolsche troepen liun opmarsch op Li-
tausch gebied voortgezet. De z.g. Curzon-
■linie werd overschreden en de steden
Razhulony, Ogrodnek en Holny aan gene
zijde der linie werden beizet.
Dit bericht valt samen met de aangekon
digde Poolsche nota, waarin wordt voor
gesteld, Poolsch-Litausche onderhandelin
gen te Kalwarja op grondslag van erken
ning der Curzon-linie als demarcatielijn
aan te k-noopen. Litauen moet dan echter
niet toestaan, dat zijn gebied door de bols
jewistische horden wordt bestreden* -
Italië.
Het Coenaeulum.
De „Tribuna" meldt, dat de sultan van
Turkije de bekende kerk Coenaeulum in Je
ruzalem, de oudste kerk der christenheid,
die volgens de legende door Christus zelf is
gewijd, aan den koning van Italië heeft af
gestaan. Deze maakte -er aanspraak op,
aangezien het Coenaeulum eeuwen lang
den koningen van Napels heeft toebehoord,
als wier opvolger de koning van Italië zich
beschouwt. Er bestaan echter technische
moeilijkheden, aang-.-zien de rechtskracht
van een irade des sultans na de onderteeke-
ning van het vredesverdrag niet geheel
meer vast staat.
De „Osservatore Romano" schrijft naar
aanleiding van dit bericht: Er kan geen
twijfel aan bestaan,- dat het Coenaeulum
aan de katholieke kerk moet teruggegeven
worden. Toen wij ons onlangs met deze
kwestie hebben beziggehouden, hebben wij
het goed recht der katholieke kerk op dit
heiligdom bewezen, dat onder de heilig
dommen het heiligste is. Wij hopen, dat
met. terzijdestelling van alle andere oplos
singen, de eenig mogelijke weg gevolgd
wordt, en dat de Franciscanen spoedig we
der in het bezit zullen komen van het Coe
naeulum. „Heb."
De heersckande onrust.
Havas meldt» uit Rome, dat de prefect
de arbeiders van Milaan heeft uitgenoodigd
tol het openten van rechtstreeksche onder
handelingen imet de patroons. De directeu
ren der fabrieken hebben verklaard, dat zij
na de stemming op de. vergadering van hot
algemeen verbond van vakvereenlgingen
over de kwestie van toezicht der arbeiders
over het bedrijf nog niet kunnenf onder
handelen. alvorens ruggespraak gepleegd
te hebben met hun lastgevers.
De kwestie Fiume.
Naar V. D. uit Rome verneemt, zond de
Perzische regeering aan de conferentie der
gezanten een energiek protest tegen de
door d'Annunzio geproclameerde onafhan
kelijkheid van Fiume. die zij voor waar
deloos en nietig verklaart en zij zich alle
rechten voorbehoudt tegen alle misbruik
van het zelfbestemmingsrecht.
Spanje.
Opstootjes.
In Cenicero in de provincie Logiono heb
ben syndicalisten twee gendarmen en twee
burgers gedood, waaronder eeu priester.
Qekrajiiia.
Boorew/p-dand.
Naar het Oekrajinisch Persbureau
meldt, breidt de boerenopstand zich -steeds
verder uit. Omstreeks 10000 gewapende
hoeren zijn tegen de Sovjet-heerschappij
in verzet gekomen.
China.
Hongersnood in Noord-C'hina.
Gemeld wordt, dat in de Noordelijke pro
vincies van China Chineezen hun families
vergiftigen, daar deze anders den honger
dood zouden sterven.
In de Noordelijke provincie worden 30
millioen menschen met. hongersnood be
dreigd. Door de droogte is de oogst mis
lukt. "De opbrengst bedraagt slechts 8 pet
van de normale productie.
Financicelc moeilijkheden.
De „Times"-correspondent te Peking
meldt: China verkeert in een benarden toe
stand. Haar niet te verminderen uitgaven
bedragen 13 millioen dollar per maand en
de maandelijksche ontvangsten slechts vijf
millioen. Het. aanhoudend tekort verhoogt
den schuldenlast, die niet te liquideeren is.
Daarbij dienen de overwinnaars van den
jongsten strijd iiooge campagne-rekeningen
in, die de regeering onmogelijk kan vol
doen. Zoo treurig is zij er aan toe, dat
slechts 20.000 dollar uit de regeeringskas
kan worden gegeven tot bestrijding van
den hongersnood die 30 millioen Chineezen
bedreigt.
Buitentanüsche Berichten.
Kerkdiefstal.
Dieven hebben Vrijdagnacht een inbraak
gepleegd in de bekende bedevaartkerk Et-
zelbach bij Hannover. Allo schatten, w. o.
14 zware gouden kandelabres, een aantal
kelken, monstransen, en zware, met goud
gestikte misgewaden, werden medegenomen.
Eeu Duitsch ex-koningspaar.
In de „Frankfurter Zeitung" lezen we
het volgende van de hand van Fritz Wuhl:
Het geval speelt te Friedrichshaven bij
den aanlegsteiger van de boot naar Lindau.
Veel wachtenden. Daar komt een tamelijk
corpulent maar elegant heer met witte
baard en frissche gelaatskleur aan, die zich,
gevolgd door een deftige dame, cenvoudig-
voornaam in haar blauw linnen costuum,
een weg baant naar den steiger.
De heer, die aan den ouden koning Ed
ward doet denken, wendt zich, vragend, tot
een bootknecht, 't Is of de man een schok
krijgt- maar met een ruk staat hij in de
houding, slaat zijn hakken tegen elkaar en
brengt zijn hand aan zijn pet. Een meneer,
die er vlak bij staat, schijnt door denzelf
den eleclrischcn schok getroffen. Hij rukt
zijn hoed van z'n hoofd en wijd spert zich
zijn mond open, klaar voor een „Hoch".
Maar 't woord blijft hem in do keel ste
ken: een donker rood verft zijn gezicht; hij
slikt en hapt, of hij geen lucht kan krijgen.
Zijn oogen puilen uit zijn hoofd, hij staat
bedremmeld, en wanhopig kijkt hij den
vreemden meneer aan. Maar deze maakt
met zijn stroohoed een vriendelijk-groeten-
de beweging en brengt daarmee den ander
tot kalmte.
Zichtbaar gelukkig fluistert de man met
bevende stem en met een veelbetcekenenden
hoofdknik in dc richting van het paar, dat
de oorzaak van zijn ontroering is, tot een
echtpaar uit Saksen: „Koning Wilhelm en
de Koningin! zélf!"
Het Saksisch echtpaar verschiet van
kleur, ze knikken elkander toe en 't is of
hun oogen zeggen: „Nu, onze reis is niet
vergeefsch geweest!"
Intusschen heeft ook het overige publiek
het ex-koningspaar herkend. Eerbied vaart
door do menigte.
Steigerknechten openen den ex-vorst, met
oen bijna voor-historisch stram-militair be
wegen hunner lichamen den toegang tot
den steiger, voordat zij plaats maken voor
de gewone stervelingen
De boot komt aan. Het ex-koningspaar
neemt, onder escorte van het schcepsperso-
neel, een dame in ontvangst ,met wie zij
zich aan land begeven. Er wordt hun bijna
tijd nog gelegenheid gelaten ter begroeting.
Lachend en linies en rechts groetend moe
ten zij zich een weg banen door een dichte
haag van onderdanig buigende en groeten
de menschen, van wier gezicht een blij be
wustzijn straalt van geluk, daar zij in de
nabijheid hebben vertoefd van een zij
het ook gepensionneerd koningspaar
Brand in een ijzergieterij.
In de „Friedrich Alfredhütte" van de
Krupp-fabrieken in Rhein'hause» richtte
een brand een schade aan van één millioen
mark.
Aziatische Cholera.
Te Jena hebben lich, naar uit Kopen
hagen gemeld wordt, ongeveer 50 gevallen
van Aziatische Cholera voorgedaan. Naar
uit Litauen bericht wordt, zijn energieke
maatregelen genomen om verdere uitbrei
ding der zieke te voorkomen.
Muiterij onder Russen in Duitschland.
Een bericht uit Dantzig aan de „Neue
Berl. Ztg." maakt melding van een muite
rij aan boord van het Düitsche stoomschip
„Odin", dat met 200 Russische geïnterneer
den uit Oost-Pruisen aan boord te Zoppot
was binnongeloopen. Daar ging de kapitein
aan wal om over het verdere vervoer van
de Russen te spreken. Tijdens zijn afwezig
heid begaven zich communisten uit Zoppot
aan boord en voorzagen de Russen van
sterken drank. Het gevolg was, dat toen
de kapitein terugkeerde, het heele stel dron-
ken was, onder leiding van den Duits hen
I scheepskok aan het muiten sloeg en eisch-
te in vrijheid gesteld te worden. Toen de
muiters de brug dreigden te best armen, liet
de kapitein vuren. Enkele Russen weiden
gewond, de Duiteche. belhamel gcdoo 1
.Toen keerde de rust terug.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
Verslag van dsn Katholiekendag.
De minister van Landbouw heeft bij cir
culaire do gemeentebesturen gewezen op
hunne bevoegdheid om maximumprijzen
voor levensmiddelen vast te stellen.
Uitvoer van paarden naar Duitschland.
De minister van Landbouw heeft be
paald dat de dispensatie van het uitvoer
verbod van paarden met ingang van 15
September 1920,' voor zoover betreft den
uitvoer naar Duitschland, niet van toepas
sing is op veulens met 'ten hoogste twee
volwassen tandon.
Uitvoer van kaas.
De minister van Landbouw, Nijverheid
en Hanidel heeft:
1. met ingang van heden ingetrokken be
schikkingen van 12 September 1919 en van
17 September 1919, li oude inde bepalingen
ten aanzien1 van den uitvoer van kaas;
2. bepaald, dat de voorschriften, betrek
king hebbende op den uitvoer van kaas,
vastgesteld bij zijne beschikkingen van 19
Juli 1920, directie van den landbouw no.
11524, 5de afdeeling, 'en 16 Augustus 1920,
directie van den landbouw no. 12861, 5de
afdeeling, opgenomen in de „St.-Ct.", res
pectievelijk van 19 Juli 1920, no. 138, en
yan 16 Augustus 1920, no. 158, van kracht
zuilen blijven;
3. dat voor zooveel noodig door voor
noemden minister voor elke soort Jeaas de
hoeveelheid >zal woiden vastgesteld en in
de „St.-Ct." bekend gemaakt., welke ten
uitvoer zat worden toegelaten.
Dakpannen.
iDe minister van Landbouw heeft maxi
mumprijzen vastgesteld' voor dakpannen.
Voor Zuid-Holland, Utrecht) en Gelder
land gelden de volgende prijzen':
Holle pannen le soort f 119, 2e soort f 114;
•kruispannen le soort f119, 2e soort f114;
tuil-es du Nordi le soort f 119, 2e soort f 114;
Holl. vorsten le soort f174; mach. vorsten
le sooVt f 314. 'Alles per 1000 stuks blauw
en rood.
Bolerinvoer in België.
De Brusselsche redacteur van de „Msb."
meldt":
De invoer van natuurboter is van heden
ai aan consent onderworpen.
Naam dar Gemeente Helder.
B. en W. van Helder hebben er de aan
dacht van den Minister van Bininenland-
sche Zaken op gevestigd, dat hunne ge
meente, ook in officieels briefwisseling,
met uiteenloopende namen wordt aangek
duid. Niet alleen wordt in plaats van den
naam „Helder" in vele gevallen gebezigd
„den Helder", doch het komt ook voor, dat
oponbare besturen de gemeente aanduiden
m»et den naam „Nieuvvediep" of met den
naam „Willemsoord". Het gemeentebe
stuur is van oordeel, dat de juiste naam
der gemeente is: „Helder" én riep 's Mini
sters tusschenkomst in .om zooveel moge
lijk te bevorderen dat die naam algemeen
gebruikt worde.
De Minister heeft zich, naar het „Hbld."
meldt, met de opvatting van het gemeente
bestuur vereenigd en aan de gemeente
besturen verzocht voor het gebruik van
den juisten naam zorg te dragon.
Hulp aan de gemeente Emmen.
Het artikel „Onderstand aan gemeenten,
die 'buiten slaat zijn in alle of sommige
kosten harer huishouding behoorlijk Le
voorzien", uitgetrokken voor „Memorie",
wordt gebracht op f710,010.
De financiën der gemeente Emmen ver-
keeren reeds geruime» tijd in exeplioneel
zorgelijke» toestand.
Ten einde den gewonen' dienst gaande te
houden heeft de gemeente door tusschen
komst van den minister van Financiën
reeds een tijdelijk voorschot ontvangen
van f305,000, af te lossen uit het voorge
steld subsidie en de uitkeering uit de op
brengst der O.W.-belasting. liet provinciaal
bestuur heeft nadrukkelijk verklaard, nietl
te kunnen bijdragen in de kosten van ge
meentehuishoudingen.
Naar het oordeel van den minister mag
de omstandigheid, dat de provincie niet
kan helpen, geen reden (zijn om ook van
Rijkswege aan de gemeente Emmen den
noodigen- geldelijke» steun te onthouden,
zij het ook. dat daardoor meer dan gewone
offers van 's Rijks schatkist zullen moeten
worden gevraagd. Het gaat er om de ge
meente uil de impasse te verlossen, waar
in zij is geraakt, en dit is, naar de over
tuiging van den minister niet anders mo
gelijk dan door het verleenen van een
Rijkssubsidie 'ten bedrage van f709,534 ten
einde de gemeenit.eschuld' af te lossen.
Worden de daarvoor noodige' gelden
door de Stateni-Generaal toegestaan, dan
zal het subsidie worden toegekend op zoo
danige tijdstippen en in zoodanige gedeel
ten als de financieele toestand der ge
meente zal vereischen.
Naast het eventueel verleenen van deze
oogenblikkelijke hulp zal echter, naar het
oordeel van den minister moeten worden
omgeizicn naar maatregelen om een blij
vende verbetering van den "toestand te
verkrijgen. Hieromtrent echter is het over
leg met Ged. S-tateh» van Drente en met
het gemeentebestuur nog niet afgeloopen.
'Aan de gemeente Marken wil de minis
ter ter tegemoetkoming in de kosten harer
huishouding nog verleenen f476 ten laste
van het Rijk.
Het tapverbod.
De Minister van Binnenüandsche Zaken
heeft, naar aanleiding van een door den F: ie-
schen Bond van Hotel-, Café- en Sociëteit-
houders tot de KoninJ;iin gericht verzoek ent
vernietiging van verschillende gemeentelijke
verordeningen, waarbij voor bepaalde dagen'
een tapverbod wordt vastgesteld, tot de be-
trokkerl gemeentebesturen een brief gericht,
waaraan het vol getarte"is ontleend:
„Bij doorlezing van dc verordeningen bij
dit adres gevoend. hebben) voorshands reeds
de volgende punten mijn aandacht getrokken:
In verschillende verordeningen'. Wordt een
tapverbod uitgevaardigd soms nog versterkt
door beperkende bepalingen ten aanzien' van
het slijten van sterken/ drank o.a. gedurende
den Zondag.
2. In sommige verordeningen wordt aan
derj bui1?emeester d« (bevoegdheid verleend in
,het belang der openbare orde voor oen door
hem te bepalen' tijd den verkoop oi het ver
strekken? van sterken drank in het klein in
.de voor het publiek toegankelijke vergunnings-
localiteiten te verbieden-.
Wat het eerste punt betreft, er is m. i. geen
bezwaar tegen, dat een| gmeentclijke verorde
ning voor bepaalde dagen een tapverbod vast
stelt.
Een dergelijk tapverbod mag echter in zijn
strekkirjg niet verder gaan dan het sliiilings-
gebod, bedoeld in art. 7, lid 4e der Drankwet.
•Nu houdt laatstbedoelde bepaling voor het uit-
vaardigeni va» een sluitiugsgebod op bepaalde
dagen uitdrukkelijk 'beperking in, dat alleen
zulke dagen daarvoor in aanmerking moge»
komen, waarop wagens bijzondere omstandig
heden-misbruik van sterken drank is te vree-
zen. Daarbij is blijkens de toelichting hoofd
zakelijk gedacht aan lotingsdage» voor de na
tionale militie of bijzond'cre nationale feest
dagen. De Zondag valt) hier echter als 'n we
kelijks terugkeerende dag zonder meer riieït
onder. In ieder geval zullen bijzonifere. om
standigheden/ moeten worden aangevoerd om
een sluitingsgebod en dus ook een tapverbod
op bedoelden/ dag te wettigen. Zulks klemt te
meer, waar in sommige dfcr onderhavige ver
ordeningen het tapverbod is verscherpt door
een beperkende bepaling tien aanzien van het
slijten van sterken drank.
Wat het tweede punt aangaat, de 'nierbe-
doelde 'bepaling is m- i- zonder meer in strijd
met de wet te achten.
In de gemaakte bepaling is ongetwijfeld t-e
zien) een ongeoorloofde delegatie van wetge
vende macht.
Gevaar voor de openbare 'orde kan zeker
als zoodanig niet dienst doen, daar blijkenjs
de bewoordingen, van art 7, le lid 4o. der
Drankwet voor wettiging \an. een verder
gaard sluitingsgebod' juist bijzondere omstan-
dighedenl worden aangevoerd, waaruit gevaar
voor de openbare orde is te duchten.
De Minister verzoekt aan zijn bezwaren
tegemoet te komen bij gebreke waarvan bi]
zich genoodzaakt zal zien de gcwiraakte bei
Palingen j^an. de Koningin Iac yernieti*