^e£cidócli^(2oii^cmt
Pit blad rer^nt eiken dag, «ïtger. Zon- en Feesta.
n Ahnnr/ne°t8Pr«8 bedraagt, by vooruitbetaling,
Toide/17 ct. p. week, f 2.£5 p. kwartaal; bfl
r° rrpnt/18 ct. p. wev.k, f2.40 p. kwartaal.Franco,
onze ag j kwartaal; Het GeïllustreerdZondags-
P.' J08: y/r ae Abonné's verkrijgbaar tegen betaling
-n rf I. kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke
VflD mer/'ct.,met Geïllustreerd Zondagsblad 8 oenC,
11e Jaargang. VRIJDAG 5 MAART 1920.
Bureau STEENSCHUUR 15 - LEIDEN. Interc. Telefoon 935.
No. 3165
Postbus 11.
De Advertentieprijs Gedraagt 221/a cent per. regej
voor gewone advertenuën, Zaterdags 80 cent per regel
Voor ingezonden mededeeliugen wordt het dubbele van
het tarief berekend.
Kleine Adverfentiën, waarin betrekkingen worden
aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop. en
verkoop 50 cent; Zaterdags 75 oents. van 80woorden
Dit bestaat uit twee bladen.
je kleine baas.
'„Im binden wijzen er op, dat Bet in
j „jllernaoBten toekomst den weg opgaat
(.„Heine bazen zonder arbeiders voor-
I de dorpen.
li? kleine bazfcn, zegt „De Tijd" zullen
Jen nnar en vreezen voor de hooge ar-
Jdsloonen, daarom zonder personeel gaan
ïton en zelf de gereedBchapbak, de trof-
J m 'schouder nemen en Bchilderskiel of
voordoen. Do daardoor werkeloos
Worden arbeiders zullen dan trachten
■L hel erootbrdrijf een plaats te erlangen
daarin echter gewoonlijk geen werk voor
geheele Jaar is te vinden.
Mi durven niet beweren, of deze voor-
...Uine al dan njet zal verwezenlijkt wor-
tt nlemond zal haar echter wa r-
.,ili n llthei d kunnen ontzeggenI
Voor de arbeiders is dit toekomst-beeld
-,I heel aanlokkelijk. Afgezien nog van
Stelerende werkeloosheid. Velen hunner toch
Sn den arbeid in het kleinbedrijf ver
kiezen hoven dien in groote ondernemin-
Daarnaast staat echter, dat de be
kwaamste hunner óók eigen baas zouden
kannen worden, zoo zij zulks zouden ver-
ïilien de verdiensten zullen, althans in
«rhouding tot arbeid en zorg, wellicht
voor dfn arbeider grooter zijn dan voor den
kleinen baas.
Het bestaan echter van wat men noemt
kleine b az e n Is oeconomisch zeker
niet te verwerpen en onder sociaal opzicht
o.i, zeer te wenschen.
De kleine baais, zooals die een kwart
eeuw geleden nog veel meer werd aange
troffen, hij is geen machine in het vak,
maar heeft voor zijn bedrijf liefde en toe
wijding, "kent zijn vak hij paart een
vooruitzienden blik aan gezond conservatis
me hij is zuinig voor zichzelf, maar
geeft graag z'n penningske voor alle goede
doeleinden - hij is eenvoudig in levens
wijs, vermijdend allen opschik, doch heeft
wel 'z'n geld over voor wat inderdaad de
gelijk, nuttig is.
Als zonder te groote schokken en nadee-
jigvj gevolgen voor de arbeiders de kleine
baais weer zou kunnen naar voren treden
- het zou o.i. een maatschappelijk voor
deel wezen, of 't echter gebeuren zal?
•alles staat nu op te losse schroeven, dan
wij ons daaromtrent aan een voor-
zouden durven wagen.
BUITENLAND.
DE TOESTAND IN RUSLAND.
SPOORWEGSTAKING IN PORTUQAL.
CRISIS IN TURKIJE.
OVERZICHT.
De wisselvallige krijgskansen doen den
toestand in Rusland geenszins verbeteren.
Is het den eenen dag een overwinning van
Denjikih, den anderen wordt er een gemeld
van de bolisjewiki.
De hand, die daar met behulp van wei
nig en zwak materiaal de orde moet nand-
havén is niet in staat het hoofd te^ bieden
tegen de hevige bolsjewistische aanvallen.
Een goed overzicht te krijgen van den
toestand" is bijna onmogelijk, om de onze
kerheid der berichten. Een bericht uit Lon
den meldt, dat de boljewisten over een
breed front zijn aangevallen in het Noor
den van Roswf tot Sauropol. Zware verlie
zen hebben de bolsjewisten geleden, die
aan den'benedenloop van den Don aanvie
len, Een ander bericht meldt, dat het le
ger van Denjikln in de Krim door de bols
jewisten is omsingeld, terwijl légerafdee-
lingen den Djnestr zijn overgestoken en
hun toevlucht hebben gezocht op Roe-
meensch grondgebied. Gebrek aan hét al
lernoodzakelijkste vooral aan levensmidde
len doen de kracht van Denjikins leger
verzwakken en wij voorzien een onoverko
melijke catastrophe, Indien hier geen in
grijpen van andere mogendheden plaats
vindt.
Nog is de Fransche spoorwegstaking niet
geluwd om thans breektt zij in Portugal uit
en naar het ischijnt in nog hevigér mate.
Immers de „Petit Parisien" weet al mede
ie deelen, dat er een revolutie is uitgebro
ken en dat de Sovjetregeering is uitgeroe
pen, In hoeverre dit waar is valt nog- niet
Wet zekérheid Ho zeggen.
De oorzaak dor staking is natuurlijk
weer loonsverhdogirig... liet teeken des
jijde, TTot parlement zal, waar het betrok
kenen bij cle Staatsspoorwegen zijn, do st-a-
JSfflMelsohen bespreken. Ontusschon is alle
verhlndlng, ook de telegraphische met Por?
tagal geheel verbroken, zoodat berichten
slechts schaaraoh binnenkomen,
Hof besluit, van don Oppersten Raad
schijnt niet balsemend gewerkt te hebben,
in TurklJé.
Jn verhand n.l. met, do ernstige moeilijk-
naden waarin zl] zich bevindt heeft de ro-
georlng besloten haar ontslag aan den sul
jan aun te biodon. Zoo gaat het immer.
OnderUiRschen heoft de sultan aan Maar-
schal Izzet Pasja opdracht gegeven een
nieuw kabinet te vormen. Of hij slagen zal?
MI Jnwerkersstakfng.
In schier alle kolenmijnen van Seraing
2?oo WGr^ Scstaakt. De stakers, ongeveer
v w in getal, vragen een loonsverhooging
an 5 francs per dag en handhaving van
den kolen tn ij a
öuitschland.
Vreemdelingen geweerd.
hrÜv Verbitterir'g over het stijgende ge-
aan levensmiddelen in Opper-Beie-
u *t«i rich ontladen In «en onweer tegen
de gaisten 'in de winter-kurplaatsen,die 1
men verantwoordelijk maakt voo; het t-/e-
nemen van den sluikhandel en van de woe
kerprijzen. Als centrum van de ongeoor
loofde weelderige levenswijze wordt. Gar-
misch-Partenkirchen genoemd, waar in
de .••laad erg gezondigd moet worden door
rijkelijk gebruik van vleesch, manieredes
en hasardspelen. In den gemeenteraad is
vastgesteld, dat de duizend vreemdelingen
daar per week vijf pond vleesch krijgen
per persoon, terwijl de bevolking in zek
tiit acht wken geen vleesch meer zuilen
zien. Het gemeentebestuur besloot tot een
radicaal middel om hieraan een eind to ma
ken: van midden Maart af zullen alle ho
tels en pensions in Garmisch-Partenkir-
chen gesloten worden.
Dei ele?h In het Errber«Kr proces.
Hel wpew.baar ministerie eischte tegen
HelfferjcL-'••a/ogens belediging van Erz-
bergar, V '$?oete van drie honderd Mark,
vroeg /icq ''H voor Erzberg-er Pm het von
nis te dw®' pufihdjeren, het aan den handel
onttrekk.i'van Helfferich'e brochure en
het verft-Uigen van het zé-sel dezer bro
chure.
Een „Dulteohe Koltln®8|lat^l|H,.
De „Kreuzzeitung" publiceert een op
roep, in welken de stichting van een nieu
we partij wordt aangekondigd. In den
oproep wordt gezégd: „Met den aanvang
van het nieuwe jaar is door ,een aantal
mannen een partij gesJticht, die den naam
„Duitsche Koningspartij" draagt. In de
partij hebben zich alle Duitsche mannen
en vrouwen vereenigd, die het mei den hul
digen regeeringsvorm en de opvattingen
niet eens zijn.
„De partij heeft ten doel alle monarchis
tisch, gezinde Duitsche rijksonderdanen on
der één enkele, leiding te vereenigen."
Deze oproep aan het volk is onderte'ekend
„Duitsche Koningspartij te Leipzig." De
namen der oprichters worden niet ge
noemd.
Oostenrijk.
Letyensmlddslemïpstootjeé.
Te Olmutz kwam het Woensdag tot' Ie-
vensmiddeïenopétootjes, waarbij de vier
grootste winkels van voedingsmiddelen dei;
stad werden geplunderd. Eerst tegen d^n
avond,' toen 80 plunderaars waren gearres
teerd, gelukte het de ruist te herstellen.
Italië.
Do Adrlatlsohe en Russische kweatle.
In een interview met een Engelsch dag-
baldschrijver heeft de heer Nitlti over de
Adriatische kwestie verklaard, dat Italië
en Yougo-Slavie een oplossing zouden vin-i
Sen" en "dat Se beide larfdensteé'd's' opréchte"'
vrienden zouden blijven.
Over de Ruissische kwestie zeide hij, dat
voor de hervatting was van normale betrek
kingen met Sovjet-Rusland, onder voor-
Over de Russische kwestie zeide hij, dat hij
den vrede in Europa zal kunnen schaden.
Enaelana. v
De toestand In Ierland,
Een der meest brutale aanrandingen
ooit te Dublin bedreven, had daar Woens
dag plaats. Toen is op klaar lienten dag
een aanval gepleegd op den wagen, waarin
de mails voor Dublin Castle vervoerd wer
den van het sorteerkantoor naar de plaats
hunner bestemming. De mail bevatte brie
ven voor den onderkoning Lord French,
voor den secretaris van Ierland en voor
het militaire- en politie-hoofdkwartier; zij
werden met andere documenten door de
gemaskérde aanvallers medegenomen.
De ©taking der transportarbeider©.
Er worden door het ministerie van arbeid
pogingen aangewend om het. geschil op te
lossen onder de transportarbeiders bij het
wegenverkeer, die met staking dreigen.
Een beroep op de hoofdsteden van Europa.
De gemeenteraad van Dublin heeft de
volgende motie aangenomen, waarvan af
schriften zullen worden gezonden aan alle
hoofdsteden van Europa: „De Gemeente
raad van Dublin deelt den Gemeenteraad
van Brussel mede dat de wettig gekozen
burgemeester van de Iersche hoofdstad in
December 1.1. door het Engelsche b*zet-
tingsléger is gevangen genomen en zonder
eenig onderzoek is opgesloten in een En
gelsche gevangenis not zoo lang tot zijn
gezondheid volkomen gebroken was.
„De Gemeenteraad van Dublin houdt
zich overtuigd van de sympathie van de
stad Brussel, waar hij protesteert tegen
het groffe onrecht den burgemeester van
deze oude hoofdstad aangedaan,"'
Australië.
Mljnwerkersoampagne togen nationalisatie.
,Op 6 April zal er cjoo-r mijnwerkers van
Wales een betooging op touw worden go-
zet, tegen de nationalisatie der steenkolen
mijnen. In do laatste maanden is trouwens
al gebleken dat or onder de mijnwerkers
van brcode kringen zijn die van zulk een
nationalisatie afkeerig zijn. Er zijn tal van
vergaderingen al gehouden om er tegen te
protesteeren en de in Wales blijkbaar
krachtige conservatieve groepen onder de
mijnwerkers hebben in deze vergaderingen
moties doen aannemen, waarin nationali
satie wordt veroordeeld alp slecht voor
den staat en voor de bij de industrie be
trokkenen, als gevaarlijk voor de eenheid
in den mijnwerkérsbond en als een stelsel
dat de bureaucratie zal versterken. De na
tionalisatie, zoo meenen deze mijnwerkers,
is een politieke quaeistie, die de vakvereeni-
ging niet raakt.
Buitenlandsche Berichten.
Brand op een ministerie.
Zondag iis in het 'ministerie van marine
te Rome, waarschijnlijk, ten gevolge van
kortsluiting, een ernstige brand uitgebro
ken, Waardoor de archieven van de af dee-
ling artillerie, vernield werden. Het ge
bouw zelf heeft ernstige schade geleden.
Persoonlijke ongelukken kwamen niet voor.
Kerkdiefstal.
Aan de „Msb." wordt d.d. 4 Maart uit
Berlijn bericht:
In den afgeloopen nacht, drongen eenige
mannen de kerk van Friedrichsfelde, bij
Berlijn, binnen. Z?e rooiden wat ze vonden
aan goud en zilver en kwamen in fhet
naast de kerk gelegen .klooster, waar ze
hun plunderwerk voortzetten.
Over deze afschuwelijke, inbraak zijn tot
nu toe de volgende bijzonderheden bekend.
Katholieken van het district Berlijn-Frie-
drichsfelde bouwden destijds een klooster
met kerkje. En sindsdien werd de actie der
bravo kloosterzusters zoo alom gewaar
deerd, dat niet alleen de Katholieken, doch
ook de andersdenkenden-,niet anders dan
met lof over het werk der altijd "tot hulp
bereide ziekenzustertjes spraken. Hetgeen
in den afgeloopen na© ifc gebeurd is, heeft
dan ook hevige opschudding veroorzaakt.
Een viertal jonge mannen moeten het
géweest zijn, die het héö-igsohennend ver
grijp pleegden. Ze drongen, zooals gezegd,
liet kerkje binnen, en hielden daar op de
meest ruw© wijze huis. &ij stalen o.a. 2
groote cibories en verschillende andere
gouden en zilveren voorwerpen.
Toen kwamen'ze op hun rooftocht aan
een kloosterdeur. De overste, der zusters
werd gruwelijk mishandeld, en toen ze door
een openstaand raam trachtte te ontvluch
ten werd door een der bandieten op haar
geschoten. Het schot trof gelukkig geen
doel. De mannen namei daarop de vlucht,
al het gestolene meeneiiend.
Een aanlag?
De Zwitsersche correspondent van de
„Times" meldt, dat Donderdagnacht te Zu
rich ©en bom ontplofte hij den ingang van
het Amerikaansche consulaat. Er werd
groote materi.eele schade aangericht. Nie
mand werd gedeerd. De dader en zijn be
weegredenen zijn onbekend.
Ontploffing,
Naar de „Lokal Anz." meldt, poogden
eenige dieven in een kruitmagazijn in
Burg bij Maagdenburg binnen te dringen,
waarbij een ontploffing1; ontstond, die het
•geheel magazijn verwo'eette en waardoor
één der dieven werd g£*ood. De materieel©
-Sctiftèa. .wArcit ©p_eenig^y honderdduizenden
Mk.
Diefstal uit Fransche marine arsenalen.
De politie te Cherbourg heeft ontdekt,
dat sinds ©enige maanden uit de marine-
arsenaien voor honderdduizenden irancs
levensmiddelen enz. zijn gestolen. Dage
lijks zijn groote hoeveelheden rijst, suiker,
zeep, wijn, koffie uit de gebouwen verdwe
nen, geladen op vrachtauto's, die ze over
brachten naar de particuliere woningen der
dieven arsenaalbeambten.
Te Cherbourg en omliggende gemeenten
zijn belangrijke voorraden, uit de arsenalen
afkomstig, ontdekt. De geleidebrieven blij
ken eenvoudig vervalscht te zijn.
Rooverswerk.
Bij aankomst van een trein op het sta
tion Hasslau bij Munchen heeft men den
postconducteur doodgeschoten gevonden in
zijn wagen, welke leeggestolen was.
Tweemaal ortsohuldlg ter tëootf
veroordeeld.
Uit New-York iwordt aan de „Times" ge-
meld, dat aan de wetgevende vergadering
te Mississippi een voorstel is ingediend
om 12.000 -gulden te schenken aan ©eft
landbouwer, die 17 jaar geleden onschul
dig werd veroordeeld en tweemaal op
merkwaardige wijze den dood ontsnapte.
Hij werd in 1903 onder beschuldiging van
moord, ter dood veroordeeld.
Op den dag der tereohtstedling. werd hij
op het schavot gebracht en de strop \verd
hem om den hals gedaan. Het valluik ging
open en 3e ongelukkige verdween in de
diepte door de opening. De sheriff ten de
dokter begaven zich onder het schavot om
den dood van don IterechtgC'Stol'do vast te
stellen, doch toen bl©ekx dat do strop was
losgegaan on de man zich enkel door zijn
val hozoord had, Dei sheriff wilde hem op
nieuw laten ophangen, maar do talrijke
toeschouwers weigerden dat too to staan,
zeggende, dat God's hand hot loven van
den man had geréd.
Hij word teruggevoerd naar do gevange
nis on hot fltaatsgorcchtshof voroordeomo
hem opnieuw tor dood. Ook daartegen ver.
I«t|« zfch ochtor het publiek.
Er moest toon Juist oen nieuwe gouver
neur worden gekozen en ©on <ler Candida-
ten verklaarde, indien hij word gekozen de
straf van den veroordeelde ftn levenslange
govangenls^tPaT te zullen veranderen en
hem na verloop van tijd te zulé^ begena
digen.
Op gronld hiervan: twerd de candidaat
met overweldigende meerderheid tot gou
verneur gekozen. Hij hMd \zijm woord en
'twee jaar later werd de landbouwer in
vrijheid! gesteld. Hij trouwde en Ilefidde
voortaan een rustig leven.
Eenigën tijd gelede® verklaard® een in
woner der plaats op zïjui sterfbed, gezien
te hebben, dat een andere man den moord
had gepleegd, waarvan de bewust® land
bouwer was beschuMigdl
Staking van schoolkindaren.
Ia het dorp Tónna nabij Neath (Enge
land) rij» dl ichoclkiadirea ia «taking g«*
n ais protest tegen de benoeming van
het nieuwe hoofd der school.
De ouders der kinderen- in openbare ver
gadering 'bijéén, namen een motie aan, die
tot i&trekking had hun kinderen niet naar
de school te zenden, zoolang het nieuwe
hoofd den scepter zwaait.
Het gevaar dreigt zelfs, dat de gemeente
werklieden mee zullen gaan staken, om de
actie nog meer kracht bij te zetten.
Ontploffing.
Dezer dagen werden de bewoners van
Roa en Piel Islands en van de haven van
Barrow in Furness in den vroegen mor
gen in rep en roer gebracht. In het kanaal
lag n.l. een motorvrachtboot met donder
bussen, die in brand was geVlogen. Al
spoedig gingen de geruchten, dat hoeveel
heden dynamiet aan boord waren.
Vrouwen -en kinderen werden haaistig ge
wekt en al wat draagbaar was medene
mend, vluchtte men angstig 4 mijlen weg
in de richting van Barrow; zelfs de zieken
waren grootendeels meegevoerd.
Men vreesde zulk een ontploffing, dat
geen huis zou blijven staan. Twee uren na
het eerste alarm vloog het schip in de lucht.
Het werd totaal aan stukken geslagen. Te
land werd evenwel geen schade aangericht
en later op den dag keerde het volk dan
ook weer terug.
BlNNtNLANU,
Fransche mariniers zullen d© kolen los-
6en„ welke ie Rotterdam uit bezet
te gebied voor Frankrijk aankomen.
Do kolendistrlbutie zal; fit 1920 geregeld
worden ais in ebt jaar,
peulvruchten.
De Minister van Landbouw heeft, met
ingang yarn 12 Maart 1920, tot nadere aan
kondiging dispensati® verleend van het
Jiiitvioetrverhoid van peulvruchten, alleen
voor zoover- (betreft jpostp akketaendingeii'.
De KolendietributO,
Binnenkort zal een- nieuwe regeling der
kolendistrlbutie worden gepubliceerd, ,wiel-
ko op 1 April a, 8. in werking treedt. In
hoofdzaak koimt deze regeling overeen met
d'ie, welk© voor hef loop en de jaar (1 April
1919 tot 31 Maart 1920) geldt.,
Uit het bovenstaande"kan men afleiden,
dat wij yoor het volgend jaar nog aan do
kolendistributh® zullen vastzitten, hetgeen
met het oog op de nog steeds moeilijk© we-
neiidikolenpositie geen verwondering be
hoeft te wekken. (Msb.)
HefTweode Kalf*er 11 ff NTeriftrrfSï.
Naar het „HblcL" verneemt, heeft do
(heer B. Nierstrasz zijne benoeming tot lid
der- Tweedie Karnen vacature Niameyer,
aangenomen.
Het Kamerlid Dei Geer.
N-aar -wij uit Den; Haag! vernemen, Sjs het
aftreden van den heer De Geer' (G.-H.) als
Kamerlid waarschijnlijk wegens zijn |aan-
staande benoeming tot burgemeester yam
Arnhem.,
DE STAKING IN HET HAVENBEDRIJF.
„De Grotius
De Centrale Bond van jTranssportarbeir
ders heeft maatregelen genomen dat van
het gistereavond bij IJmuiden binnengeko
men stoomschip Grotius van dei Mij. Ne
derland, aldaar, noch de lading noch de
passagiersgoederen gelost zullen worden.
Fransche werklieden.
Gisteren is te Rotterdam aangekomen
het Fransche oorlogsschip Lafayette met
een aantal 'Fransche mariniers, Deze zul
len in plaats van de stakende havenarbei
ders de kolen, die per schip uit het hezetto
gebied yam Duitscbland te Rotterdam aan
komen, overladen im de schepen, dig zij
naar Frankrijk zullen yeryoeren^
STAUSIMIRUWS.
Onze taak op, Sociaal-Economisch
terrein in ue naaeie toeKon.st.
Groot was de belangstelling gisteravond
in do Stadsgehoorzaal voor do redo yan
don Kath. Delftschen hoogiuovuar prof.
Mr. Veraart, aangekondigd onde,v boven-
ötaande-n titel, En vorhuugond la deze bo-
langsteiling. ongetwijfeld, ais men bedenkt
dat niet de groote trom voor deze vergode-
ring was geroerd; eenvoudig waren Uo Ka
tholieken door het plaatselijk comité dor
K. S. A. opgeroepen door, middel van een
advertentie i"h do Leidsohe Courant. Du
groote Stadigehooivaal was toranclitfli vol.
Ook waren tot nLot-Kalihoüoko y© roem In
gingen uitnoodigtngen gcOondem, opdat
ook onder do inet-kathoiiieken een klaarder
inzicht zou komen van bedrijf «organisatie
en van do wijze waarop du Katholieken
deze in werkeJijkhoi(ll lin practijk LwiUen
en zullem brengen.
Vertegenwoordigd waren de Kamer yan
Koophandel, de Qhr. /Besturenbond, de
Chr. Midd emsband-sy ere enig ing, die Maat
schappij van Nijverheid en de L©|Ldsche
Vereeniging van Industrieel en,
D® Voorzitter van- heit plaatselijk comité
deir S. A. d© heer A. Smits opende dlo
bij aankomst hiet den Ghristelijken groot,
sprak zijn voldoening uit ov©r djQ talrijke
opkomst en gai daarna (het woord aan do®
spreker.
Rod® van f o f. mr. Veraart.
Spr. zeide zich om twee redenen t© ver
heugen, in Leidén i® mogen spreken over
de Bed/rijfsorganisaüie, bezien naar hare
maatschappelijk© waarde.
Eerstens,, hier in Leidi&n is ©én groot stuk
werk geiegd i-n die voorbereiding van de
beslissingen, d-i® de laatste weken zijn ge
nomen, n.l. door den arbeid' van het Cen
traal Bureau der K. S. A., o. a. van prof.
Aalberse en prof, Aengenent.
Tweedena, het wierk, dat voltrokken ïa
tusschen de vier g-roolte katholieke groepe®
der nijvere Nederl. bevolking moet in veel
breeder© kringen bekend Worden gemaakt.
Nog te weinig wordt meegeleefd met deze
zeen gewichtige zaak. In ons katholieke
rvolk em daarna in de overige kringen
moet men loeren begrijpen, welke belang-
dijke taak de bedrijfsorganisatie in de
naaste- toekomst vervullen moet.
Spreker heeft de hoop, dat, als in: Ne
derland practijk wordt, wat wij ons voor-
stellen, dat dan, ook over de grenzen ons
voorbeeld zal' worden -gevolgd.'
Zoo goed als wij op het congres te Was
hington hebben kunnen toonen, dat Neder
land een model-arbeidswetgeving heeft,
zoo kan ©en volgend- internationaal con
gres doe®, zien, wat de pracrische eolidari-
tedtsgedachte in Nederland (heeft (uitge
werkt.
Het produceeren te brengen in de han
den der gemeenschap ddt verlangen is
d>e laatste jarqn als een strooming door de
wereld gegaan.
Toen 'hebben de Kaltholieken rich afge
vraagd, wat kunnen wij gervem, dat in
overeenstemming is met onze beginselen
én aanpast aan de concrete feilten.
De vier groote katholieke groepen (land
en ituilftbo-uw, grootbedrijf, middenstand
©dj arbeiders) hadden model-organisaties
gekweekt, en voerden ee® ver-vooruitstre
vende politiek. Doch tot nu too was op de
vier groote zullen nog -niet gebouwd het
algemeen belang. Zeker, men kende col-
lectilevé arbeidscontracten, maar men
kende nlöfc het óéno program, waarop ver
bond em1 zouden rijn werkgevers en werk
nemers ta zomen met consumenten.
't Was zaak, niet moe te gaan schetter
irew in het koon, 'dat riep opi socialisatie
der producten, maar 'om to trachten de
vier groepen bijeen te brengen, te verbin
den op een practi&ch program van actie,
dat zou kunnen dienen- tot voorbeeld voor
hoeil de Ncderlan-d-scli© bevolking ©n ook
'daar buiten.
In het bekende P-aaschmanJfe>st der R.
K. Vakbeweging werd uitdrukkelijk ge
proclameerd, dajt de Katholieken erken
nen do solidariteit aller standen en niets
willen weten van hot princiep van den
klassenstrijd, hetwelk betoekont vernieti
ging van den oenen stand' door. den andei-
-•=«**» - - - - - -
Izu het bedrijfsleven nldus het mani
fest -moet worden gegeven een krachtb
gör bcoonomischo posiltio aan den arbei
der-. En er werden twaalf conclusies aan
gegeven als basis voor die collectieve ar
beidscontracten.
En, op het Kat(h. Bc-drijfsradien-congres
Ito 's-Gravenhag© hebben ongeveer vier
honderd vertegenwoordigers van bedrijfs-
raden dé-ze fconclusies aanvaar'd,
Eén van deze conclusies heeft méér dan
andere de aandacht getrokken. Men was
wel gewend geraakt, aan de nieuwere ge
dacht® omtrent rechtspositie van den ar
beider. Doch ndeuw was de veel besproken
vraag omtrent het raadplegen van de ar-
beidcr&organjsatiiee bij do prijspolitiek.
Dezo vraag heeft, onmiddellijk de aandacht
getrokken van héél het Nederlandsche
volk. Er waren er velen, die deze nieuwe
gedachte niet met vreugde begroetten. Er
waren ©r nóg meerdere, 'dié zich omtrent
de pradi&cho gevolgen daarvan geen voor
stelling konden maken.
Een van de groote fou-ten in het liberale
productie-stelsel is geweest dé volstrekte
scheiding tu-sschen arbeiders en werkge
vers. Déze aftelling hebben do sociaal-de
mocraten aangegrepen, om de- arbeiders
aan te sporen; to zorgen, dat de productie
komt ,in handion -dér gemeenschap; om de
gevolgen van hooger loon en korter-ar
beidsdag behoefde de arbeider zich in deze
kapitalistisch o maatschappij volstrekt niet
te bekommeren.,
Do grootst© bdteékonifl van het genoem
de Kath. Bedrijfsradencongres is geweest
dJe conclusie, waaruit is geboren het begin
van mediozr-ggingschap van do arbeiders
iri iK-tt bedrjjfsloven, speciaal ook Jn, do
prijspolitiek; Ddt kan gew-n do vreugd®
in-, do liefde voor dén arbeid', dié in. het
liberale tijdperk totaal hooft ontbroken.
In' September 1919 zijn bijeengekomen
die Heldors va® do vte groote katholiek®
roods genoemd o groepen, En tegen hot
©Indo van liet vorig jaar Li oen program
«QjÉumgoriGlkl/ 'waarbij, aan do -arbeiders
en® zoor grooto medezegglngschap is go-
govon Indo bedrijven on in de prijspolfi'tiok.
Mc® meondb in Nóderiancl de fiedilj-von
to kunnen vordoolon in drio groepen.
Eerstens, or rijn bedrijven, dio werken
voor plaalsel, natlonalori, markt-, waarbij
de arbeiders door verplicht lidmaatschap
van vakorganisatie medewerkt, aan- de
handhaving van ec,n bopaoJMi prljs-niveau.
Welnu, aldus de ontworp-ötatutcn1 van de
Bedrijfsradeni, dan, is het ook billijk, dat
do arbeider medezeggenschap heeft in de
totstandkoming van do prijzen. De bed rijf s-
raden, bestaand e uit werkgevers en werk
nemers tn die bedrijven, moeten de prijze©
bepalen.
Tweedons, ot rijn bedrijven^ waarhij de
prijs wordlt bepaald door trust- of karteL-
overeenkomst van de werkgevers. Hier
d regen evenzeer do arbeiders voor een ge
deelte bij in 'do bepaling van den. prijs
van de waren, 't Gaat hier ter dege aan-,
fif er wordt gedreven woeker met het r°-
sultaat yan hun arbeid. In de bedrijfsra-