Ingezonden Stukken.
uit Haarlem, dat dit volkomen onjuist is.
In Hoofddorp is n.l. gee* enkel mud tarwe
geveild en de boeren hebben niet het minste
belang hun tarwe aan de regeering te leve
ren, want in den vrijen handel krijgen ze
meer dan den regeeringsprijs.
GAS OF PETROLEUM.
Voor onze huisvrouwen.
Mej. J. Houwing, leerares in koken aan
'de gasfabriek te Haarlem, heeft het volgen
de gepubliceerd over de volgende vraag:
„wat is goedkooper: koken op gas of koken
iop petroleum?"
Teneinde deze vraag te kunnen beant
woorden, werden op het gasbureau eenige
proeven genomen, waarvan ik 't resultaat
hier in het kort zal mededeelen, schreef zij.
Op een driepitspetroleumstel werd 1 Liter
water van -10 gr. C. aan den kook gebracht
waarvoor 30 gram petroleum noodig was.
Daar 1 Liter petroleum 800 gram weegt en
de prijs er vai* op het oogenblik 20 cent be
draagt, werd er dus voor 0.75 cent aan pe
troleum verstookt. Vervolgens werd 1 Liter
water van li gr. C. op een gascomfoor aan
«den kook gebracht, waarvoor 37 Liter gas
verbruikt werd of 0.07 M3, waarvan de
prijs bedraagt 0.55 cent, (1 M3 gas bere
kend op 15 cent). Voor den prijs van 20 cent
kan men met petroleum dan ruim 26 Liter
water aan den kook brengen, en voor 20
cent op gas ruim 36 Liter, dus 10 Liter
water meer.
Aangaande 't doorkoken werd de volgen
de proef genomen:
Op een éénpitspetroleumstel werd 3 Liter
kokend water met 1 Liter petroleum a
20 cent, ongeveer 22 uur zacht aan den
kook gehouden, ('t Geen er verdampte,
werd af en toe door kokend water aange
vuld).
Een Triumf-gascomfoor, waarvan de
spaarvlam 45 Liter gas per uur vei brandt.,
kan men voor den prijs van 20 cent (bij een
gasverbruik van 1 1/3 M3). ongeveer 30 uur
laag laten branden met een vlam, waarbij
0 Liter water zacht blijven doorkoken.
Uit deze proeven blijkt, dat koken op
petroleum niet goedkoooper is, dan koken
op gas. tenzij men een onvoordeelig bran
dend gastoestel heeft, 't Is echter meer
aan te raden, dit dan ie vervangen door
een zuinig brandend gascomfoor dan door
een petroleumstel, vooral daar er aan het
gebruik van petroleum allerlei onaange
naamheden verbonden zijn, als schoonma
ker. van het stel, walmen, roetaansiag aan
parlTien, luchtverontreiniging enz. Door
sommigen wordt 't petroleumstel aangera
den, om op to stoven, warm te houden, enz.
Doch wie kent niet 't kleine gascomfoortje,
<lat voor deze doeleinden zoo uitstekend
geschikt is, en slechts 10 Liter gas per
uur verbrandt, waarop dus 100 uur voor
1 M3. gas verbruikt kan worden of 7 uur
voor 1 cent.
Gemengde Berichten.
Misdaad. Dc IS-jarige P. v. W. uit
Gouda, die op den spoorweg GoudaRot
terdam, even buiten Gouda, een grooten,
zwaren steen op de rails had gewenteld, is
■naar liet huis van bewaring te Rotterdam
overgebracht. Door den baanscliuiver van
een trein werd de 'steen van de rails ge
schoven zoodat er geen ongelukken plaats
hadden.
DcotfcTijke val. Te Egrnond aan Zee is
gisternacht de 93-jarige G., in een kelder
gevallen, tengevolge waarvan hij is over
leden.
Verdrenken. Te Ganzcdijk (Gr.) is
gisteren de 89-jarige Tjabko Frikken over
de leuning van een brug in de vaart geval
len en verdronken.
Vrachtlogger vergaan. Gisterochtend
is door den logger Sch. 308 in de Scheve-
ningsêhe haven behouden binnengebracht
de geheele bemanning, bestaande uit 5
man, van den vrachtlegger „Mathilda
Louisa" van de reederij H. J. Wirgers te
Rotterdam, welk vaartuig in den nacht
van Woensdag op Donderdag 15-16 Oct.
bij stormweder in de Noordzee os vergaan.
De vrachtlogger was geladen met 119 tón
steenhfdlen en bevond zich op weg van Sea-
ham naar Caen. Het vaartuig bevond zich
naar gemeld wordt, in den aange duiden
madht op 52 gir. 47 N.O. en 2 gr. O.L., 20
mijlen Z.O. ten Oosten van Lehmansbank
en geraakte daar bij stormweder lek, ten
gevolge waarvan het later is gezonken.
De logger K.W. 58, schipper A. de Jong,
welke zich daags te voren op 52 gr. 47
N B. en 2 gr. 46' O.L. bevond, nam de be
manning van de „Mathilda Louisa", die
inmiddels haar vaartuig had moeten ver
laten, op. De bedoeling van den schipper
van den Eatwijkschen logger was om de
bemanning aan wal te brengen, doch daar
zijn reis nog niet uit was, besloot hij den
schipper W. C. de Niet van den Schev
ningschen logger Sch. 308, die koers zette
op Scheven ingen, te praaien en hein te
vragen de equipage van de. „Mathilda
Louisa" oven.' te nemen, waarin die schip
per dadelijk toestemde, zoodat de geheele
equipage van den verongelukten vracht
logger, «zijnde: kapitein E. Wortel, stuur
man E. Jahnke, matrozen A. en W. Wir
gers en lichtmatroos G. Blok, gisterochtend
behouden te Sehevntngen aan wal zijn ge-
bradifc-
In den slaap doodgevallen. Aan den
Korreweg te Groningen werd de 73-jarige
wed. Z. dood in haar woning aangetroffen.
De lat, waarop de beddeplanken steunden,
is door vocht vermolmd en gebroken, ter
wijl deze juffrouw te bed lag. Ze viel dien
tengevolge in bet keldertje onder de bedstee
en is aan de gevolgen van dien val over
leden.
Politie en veldwachter. De politie te
Eindhoven heeft procesverbaal opgemaakt
tegen een dorpsveldwachter, die weigerde
met zijn fiets rechts van den weg te rijden.
Brand. Gisternacht is de boerderij van
K. M. te Dedemsvaart afgebrand. Oorzaak
onbekend. Verzekering dekt de schade. De
heer B., die naar den brand ging kijken,
z&kte van schrik ineen en blegf op de plaats
ideod
üuor gas bedwelmd. Zaterdagmorgen
werd de 73-jarige julfr. de V. te Groningen
dood op haar bed gevonden. In haar wo
ning hing een sterke gaslucht. Waarschijn
lijk is het gas ontsnapt door een lek in de
leiding.
In de bossch&n venndord. In de nabij
heid van Echt is gisterenavond de gehuwde
G. D. uit die plaats afkomstig vermoord in
de bcsschen gevonden. Hij was vreeselijk
toegetakeld en had verscheidene messteken
ontvangen. De dader of de reden vdn den
moord is onbekend.
Gevaarlijke «fhthraciet. Voor de tweede
maal in enkele dagen is te Rotterdam een
kachel uiteen geslagen. Het schijnt dat men
bij de kolendelving niet de hoog noodige
voorzichtigheid betracht met dynamiet of
andere ontploffingsmiddelen, waarmede in
de mijnen wordt gewerkt.
Beide gevallen zijn zonder persoonlijke
ongelukken afgeloopen.
In de kamer waarin de laatste ontplof
fing plaats had, ten huize van een pension
houdster op den Schiedamschen Singel, is
vrijwel alles vernield. De kadhel sloeg met
©en geweldigen knal uiteen omstreeks één
uur in den nacht, terwijl men haar reeds
om 12 uur met anthraciet bijgevuld had.
In de wanden en het plafond werden
groote gaten geslagen en al het glaswerk,
spiegels, enz. zijn verbrijzeld, terwijl stuk
ken ijzer terecht kwamen in eon der andere
kamers, waar de bewoners sliepen.
Het wordt een gevaarlijke onderneming
een kachel te stoken!
Noiodlctitig ongeluk. Gisterenmorgen 's
op de werf der firma v. d. Kuv en v. d. Ree
te Schiedam de 17-jarige H. Gr., bij het
neerlaten van de ankerketting van een kort
geleden van stapel geloopen stoomschip,
door den ketting gegrepen en in de diepte
gesleurd. Bij het lichten van den ketting
noch bij een door een duiaer ingegesteld
onderzoek werd het liik van den ongeluk
kige gevonden.
Ong;!uk met ticodciijken afloop. Zater
dagmiddag werden in Jurgens' oliefabrie-
ken te Zwijndrecht twee arbeiders in een
olieput neergelaten voor het verrichten van
werkzaamheden. Door opstijgende gassen
bedwelmd, vielen zij in de zich in den put
bevindende olie. De één kon bedwelmd
boven gehaald en bij kennis gebracht wor
den. Van den weeden, Van der Padt ge
naamd. gehuwd en vader van drie kinde
ern, blaken de levensgeesten reeds gewe
ken.
Aanhouding. Door de recherche te
Haarlem zijn aldaar opgespoord de dienst
bode C. B.. wonende te Zandvoort, en de
chauffeur N S verdacht van heling van
f 13,000, afkomstig van een bedrag van
f 26,000 van een in Maart 1.1. te Amster
dam gepleegde bcrooving. Ze zijn ter be
schikking gesteld van den hoofdcommissa
ris van politie te Amsterdam.
Dcodeiijk ongeval. Do 64-jarige P.
Schmitt te Doetinchem, i; in zijn woning
van de trap gevallen en dood opgenomen.
In t donker. Zondagavond omstreeks
6 uur werd Purmerend geheel in het. don
ker gezet. Dit trof des te slechter omdat
het de laatste en drukste -dagvan de ker
mis was. De storing hield eenige uren aan.
Docv het weigeren der rem. Men meldt
uit Huis te Heide: Zondagmiddag reed een
zware vrachtauto, gevolgd door twee aan
hangwagens, door het weigeren der rem
de zijwond in van,het station Huis ter Heó-
de. Persoonlijke ongelukken kwamen niet
voor. Het stationsgebouw is nogal 'ernstig
beschadigd'.
De ammunitie in de Deurloo. Men
meldt ui> Arnnnulden aan de ,.M. Crt."
dat door verschillende Arnemuidsche gar-
nalenvisseliers projectielen uit zee zijn op
gehaald. Er waren er bij die twee kistjes
tegelijk in het net hadden.
Gevecht mei eeci stiooper. Dc jachtop
ziener Rodijk te llellendoorn ontmoette in
het jachtveld te Haarlem een als milctair
gekleed strceper, zekeren K., aldaar, die
het haJibevel beunt woord-Ie met een ge
weer schot op II., die in het been getroffen
werd. Bij de worsteling gelukte het R.
evenwel K. te arrestecren. daar deze- zich,
met den revolver bedreigd, overgaf en be
kend maakte.
Brand. --- Te Sluis, nabij Dedemsvaart,
brandde door onbekende oorzaak de wo
ning van K. Mannes, geheel uit, terwijl
bok een puar varkens in de vlammen om
kwamen. Verzekering dekt de schade.
Zekere heer A Bakker Tzn., cbie r.aar den
brand was gaan kijken, zakte, daarvan
teruggekeerd, voor zijn huis in elkaar en
bleek te zijn overleden
Bedwelmd. Ten'Zwijndrecht zijn twee
werklieden, die in een olieput afgedaald
waren om eenigei werkzaamheden daarin
te verichten. bedwelmd geraakt en in de
olie gevallen. Een hunner kon nog omhoog
worden getrokken, doch de andere, zekere
W. v. d. P. was bij zijn val uit het touw,
waarmede bij omlaag was gelaten, ge
raakt, en werd later dood opgehaald. Het
slachtoffer laat een vrouw en drie jeugdige
kinderen achter.
Baldadigheid. Men meldt uit Harlin-
gen: Daar door jongens een der afsluit-
boomen van den tramweg was gesloten,
welke tot afsluiting van den overweg van
het spoor dienen, is de tram, welke hier
Zondagavond 7.21 in den avond uit de
richting Sneek arriveerde, daar tegen aan
gereden, waardoor de boom door midden
is gebroken. Van de twee wagens werden
aan den eenen kant 'alle ruiten verbrijzeld,
waardoor verscheidene passagiers min of
meer kwetsuren opliepen.
Diefstal. In Juni is te Venlo een groote
diefstal gepleegd uit de" brandkast van de
S.S., waarin zich toen een belangrijke
som gelds bevond voor een extra uitkee-
ring. Thans bevond zich wederom een
aanzienlijk bedrag in de kast voor de extra
uitkeering aan het personeel, doch men
had als voorzorg de nachtwacht er bij op
wacht gesteld. Donderdagnacht heeft men
wederom getracht zich van het geld mees-
i t£r te maken, doch, dank zij de activiteit
van den bewaker, moesten de dieven, die
zich reeds toegang tot de vestibule van
het station hadden* verschaft, het hazen
pad kiezen. Een onmiddellijk ingesteld on
derzoek had tot resultaat, dat in een der
nabij zijnde wegen een auto werd aange
troffen waarin als chauffeur zekere v. L.
zat uit Rotterdam, een aldaar bij de po
litie welbekend persoon. Hij as naar het
politiebureau overgebracht en voorloopüg
in arrest gesteld, doch zal vermoedelijk
wederom op vrije voeten moeten worden
gesteld. De personen, vermoedelijk twee
of drie, konden niet worden achterhaald,
doch het ondersoek wordt voortgezet.
Overreden. De 76-jarige J. E., wonen
de in het St. Annagesticht te Nijmegen,
is gistermorgen ter hoogte van Smt'Anna
door een passeerenden trein overreden en
onmiddellijk gedood. Hot hoofd werd van
dear romp gescheiden.
Niet goed opgeborgen. Te Hansweert
is een nieuw arrcstantenlokaal gebouwd.
Toen daar Vrijdag ec-n persoon, die nog
langen tijd moest „uitzitten" tijdelijk was
'ondergebracht en men hem Zaterdag ging
halen, bleek de vogel gevlogen. Hij had
bij zijn ontvluchting in het lokaal veel ver
nield.
Stakingen. De staking bij de N. V.
v.h. J. Geesi-nk en Zoon tc WeCsp. is opge
heven. Zij duurde 6 rocken. Zaterdag had
een bespreking plaats tusschen directie en
personeel, waarbij ook tegenwoordig was
de voorzitter der drie samenwerkende or
ganisaties in de metaalindustrie, Het re
sultaat- van deze conferentie is, dat de
loonen worden verhoogd.
Op de fabrieken van Iïoemaf te Hen
gelo staken dc vijlers en pakkers. Ze
eisclien loonsverhooging.
Boefje. De Bussumsche politie heeft
gisteren ter beschikking gesteld van den
officier van justitêe een 15-jarigcn knaap
van een woonwagenfamilie, die onlangs
inbraak met diefstal pleegde bij e>en \vlla-
bewoner aldaar. Ook wordt hij verdacht
van diefstal in meerdere plaatsen van 't
Gooi.
Diefstal. In db buurtschap Zieuwenl
(gem. Ruurlo), is bij een bakker ontvreemd
een bedrag van ruiin f 14.800, aan bank
papier, voor het meerendeei briefjes van
f 200. Deze diefstal is vermoedelijk ge
pleegd door een koopman in galanteriën.
Kippendieven aangehouden. De po
litie te Barncvcld hooft een paar beruchte
kippendieven, uit het' Nijkcrkcryecn, ge
vankelijk naar Utrecht overgebracht. Bij
hun aanhouding waren zij nog tin het bezit
van een aantal gestolen kippen.
Btanrï. Van den landbouwer \V. v. d.
Pol, te Bamevold zijn een paar geheel met
koren en hoor gevulde bergen totaal afge
brand. Oorzaak: hooibroei. Hot verbrandde
was laag verzekerd.
Plotseling® dood* De heer C. L. v. d.
Heyden, lid der firma Brouwer en v. d.
Hev.den, t api j tf abr ik an t en te Hillegom, is
plotseling op zijn kantoor doodgebleven.
Hij was 55 jaar oud.
Buiten verantwoordelijkheid der Bed.)
Rijnland.
Mijnbeer dé Redacteur!
Wie, al woont Mj zelfs vei' buiten Leiden,
kent niet het zeer soliede en oud-Holland-
sehe gebouw op de Broestraat-, in de wan
deling genaamd Rijnlandshuis'' of „Ge
meen telandshuis". Het is de zetel van het
Hoogheemraadschap „Rijnland" of van
een „Staat in den Staat",- zooals ik dit
eens thoordo noemen.
Tot de rechten, welke het Waterschap
heeft en dit zijn er velen behoort ook
het telken jare zenden aan de ingelanden
van een omslag-biljet,*vermeldeaide een
steeds schrikbarend, liooger stijgend bun-
dergeld, waarover de door boereneigemaren
wel geklaagd wordt, doch waartegen nie
mand ooit zijn gerechtvaardigde klacht
eens publiek uitte.
Dat men die 'heeren daar eens beter op
de vingers keek, zou'geen kwaad kunnen.
Echter wensch ik hier thans e«ens naar
voren te brengen, welke indrukken men
kon opdoen bij bet voldoen der betalin
gen aan dit Waterschap. Treedt men ge
noemd gebouw binnen, dan komt men in
een deftigen ouderwetschen hal, waar in
vitrines verschillende projecties van wer
ken, sluizen e. d. zijn te bezichtigen. Rechts
in den hoek ontwaardt ge den weg naar
den rentmeester, en komt ge in een klein
wachtkamertje, waar men u alras over
tuigt (gezien het rookverbod) dat de rook
tabak der boeren afschuwelijk .is. Is einde
lijk uw beurt gekomen tot betaling
denk om uw hoed of pet dan treedt ge
voor den toonbank pardon, tafel en
'n weinig of erg sidderend geeft ge tc ken
nen, dat ge zoudt willen betalen. Maai'...
nu hebt ge een vraag te stellen of zijt uw
biljet kwijt geraakt of komt ge tegen het
einde van den kantoortijd;'nou! dan klin-
ken' daar de vloeken! En het kwaad, dat
men in de kazerne tracht uit te roeien, zal
men op „Rijnland" nog kunnen ondervin
den: flink te worden uitgevloekt en afge
snauwd.
Maar, ja, 't is waar: Het zijn dan ook
ook slechts de ponning offerende boeren
Tegenover deze mag men zich die vrijheid
wel veroorloven. Ik durf dan echter luier
neerschrijven, dat men op „Rijnland" even
veel jaren ten achter blijkt te zijn als de
ouderdom van hel gebouw.
Met beleefden dank voor plaatsing,
JOH. A. DUIJNISVELD.
Zoetermecr.
Geachte Redactie!
Mag ik nog even uw gastvrijheid inroe
roepen voor onderstaande regelen? Bij
voorbaat mijn dank.
Regeerings-getrouwen.
Evenals een collega dit per telefoontje
deed in uw courant wil ik gaarne mijne
instemming betuigen mei het ingezonden
stuk met bovenstaanden titel in uw blad
yan Maandag j.l.
Echter heb ik een belangrijke bedenking
tegen den volgenden volzin in dat stuk.
Ik lees daar n.l.: Niet alleen van onder
officieren maai' ook van duizenden eai dui
zenden landweer-mannen, al hebben zij
zich dan nog niet bij den vrijwilligen land
storm opgegeven, waarvoor gegronde re
denen zijn aan te voeren, enz. enz.
Zie, ik zou den geachten inzender willen
vragen, welke zijn die gegronde redenen?
noem er me enkele.
Want diit is in vele gevallen een z.g.
dooddoe-nertje, dat toch heel veel kwaad
kan doen.
In zoo'n gewichtige zaak bestaat er m.i.
geen enkele roden, om zich niet op te geven
voor den vrijw. landstorm. Immens, er
wordt geen enkele oefening gehouden. Men
wordt opgeroepen als 't hoog tijd is, Liet
eerder.
En op dit tijdstip vervallen alle z.g. ge
gronde redenen, als „niet weg kunnen \»it
zaak of betrekking", want, op enkele uit
zonderingen na, zal de toestand overal ge
demoraliseerd zijn en juist het spoedig
op post zijn van een zoo groot mogelijk
aantal vrijwilligers zal den duur der revo
lutie bekorten.
Dan zal 'er zeker woinig 'of geen gelegen
heid bestaan om vrijwilligers op te roepen
en, wat. 't voornaamste is, op de juiste
plaats en organisatorisch in te deelen.
Daarvoor kan, nu 't nog rustig is, veel
beter getzoigd worden.
't Is wel mooi om sympathie te betuigen
met de RegeerLng, doch de Regeering roept
de mannen op en vraagt nu 't stellen yan
daden! En dat is: zich aan te melden bij
vrijw. Landstorm of Burgerwacht.
De adressen om zich aan te melden zijn
bekend genoeg, dus ik raad hun, die nog
bedenking hadden ten sterkste aan, meldt.
U alsnog spoedig aan, ge zult c-r. ook al
zijn Uwe. diensten (God g^vo het) nooit
noodig, den dank der natie door verdienen
Dit wilde ik even memoreeren naar aan
leiding van 't hiervoor genoemde in "t stuk
van mijn geachte collega.
Ik "hoop dat hij en vele anderen 't mot
me eens zullen zijn en onze gelederen ko-
versterken.
Ook een Landweer-sergant.
^tevens lid van Vrijw. Landstorm)
Aan de fcoeren-arbeiders, tuin-, land en
bloemistknechts.
Verleden week vergaderde» dc afd. bo
den van den N. B. K. Bond van-bloemist-,
tuin- en landarbeiders. De opkomst had
beter kunnen zijn. Hoewel er een spreker
was uitgenoodagd, ïuoe-st de opkomst s'.echt
worden genoemd. Eai 't ging dien avond
nog al. over de werkloozenrvcrzcfkering,
2 o o noodig in do land- en tuinbouw-
vakken. Er zullen toch een massa werk-
loozen komen.
Willen dan de Roomsche land- en tudjn-
bouwarbeaders hier geen vereeniging? Al
lerlei bezwaren worden gemaakt-, de con
tributie b.v. zou to hoog zijn. Ziét eens
naar Voorschoten. TTaar heeft de afd. ruim
60 leden. M o e t zij in Leiden niet sterker
zijn? Komt, mannen, laten wo beseffen
onzo plichten tegenover vrouw en kinde
ren; mogen wij met open oogen de ellende
van de werkeloosheid: dezen winter tege
moet gaan? V-oor een klein weinig contri
butie, subsidieert het Rijk de werbloozen-
kas onzer organisaties. Mannen, sluit u
aan. Vrouwen, beweegt uwe echtgenooten
en zonen, lid te woi-den, eer het te laat 5s.
EENIGE LEDEN.
Wij ondersteepeiv.gaarno deze oproep.
Katholieke arbeiders uit de land- en tuin
bouw, ook wij roepen u toe: Kent uw
plicht! Red.
Land- en Tuinbouw.
Stalmest.
De Rijkstuinbouw-leeraar voor Zuid-Hol-
laud heeft zitting genomen in de Commissie
ter bestrijding van knoeierijen bij den han
del in stalmest.
Onder diens leiding zijn heden de voor
bereidende controle-werkzaamheden aange
vangen.
Samenwerking wordt gezocht met die
Veehouders en Schippers, welke voorstan
ders zijn van reëelen handel. Deze zullen
zich moeten verbinden om het steken van
monsters op hun erf en schuit tqe te staan.
Zij welke zich hiertoe bereid verklaren,
zullen bij circulaire aan alle tuinders-orga
nisaties in Zuid-Holland worden bekend
gemaakt, terwijl daarbij tevens een opwek
king zal uitgaan, om uitsluitend met de in
die circulaire genoemde personen zaken te
doen.
Twee leden der Commissie zullen de Vee
houders in de streek Leiden-Delit-Schiedam
Kethel gaan bezoeken, teneinde hun plan
en werkwijze der Commissie uiteen tc zet
ten.
Moge de bona fide Veehouders en Schip
pers begrijpen, dat het werk der Commissie
ook in hun belang wordt verricht en dit
toonen door hunne volle medewerking te
verl eenen.
pi
(Jjv
.■ui
lici
STADSNIEUWS.
Rome onder Clemens VIII.
Dr. J. A. F. Orbaau, uit Rome, hield,
zooals reeds gemeld Zaterdagavond, op uit-
noodiging van het Leidsch Universiteits
fonds, in het klein-auditorium van Acade
miegebouw, de eerste van een reeks voor
drachten oyer Rome onder Paus Clemens
VIII.
De belangstelling voor deze eerste voor
dracht was zoo groot, dat het klein-audito
rium geheel vol liep en nog velen niet kon
den worden toegelaten.
Prof. dr. P. J. Blok leidde den spr. met
een kort woord bij de aanwezigen in. Het
deed hem genoden, dat men in zoo groo
ten getale was opgekomen, en dit nog wel
op Zaterdagavond. Hij zag daarin een be
wijs van groote belangstelling, zoo.wej in
Mej
'den persoon van dr. örbaan als in hef
onderwerp, door dezen te behandelen. Prof.
Blok, die zelf meermalen geruimen tijd te
Rome vertoefde, heeft nog nooit iemand
ontmoet, die Rome zoo goed kent als dr.
Orbaan. In de vijftien jaren, welke 'deze
daar heeft doorgebracht, heeft hij, mede
door zijn functie aan het Ned. Historisch'
Instituut te Rome, deze stad in al haar
schoonheid leeren waardeeren. En terecht,
want wat te Rome treft is de oudheid en
daarnaast de schoonheid, welke iedereen
boeien moet.
Hierop gaf prof. Blok het woord aan den
spr., die zeide, dat hij dezen avond behan
delen zou: bronnen en overzicht van liet
pontificiaat. In de geschiedenis van Rome
na de Renaissance is eigenlijk alleen het
potificiaat van Sixtus V behoorlijk bewerkt
geworden. De voornaamste bronnen lagen
als het ware onbenut tot nog toe in archiel
en bibliotheek van het Vaticaan. Spr. heeft
deze echter- systematisch bestudeerd en de
voornaamste feiten met betrekking tot het
pontificiaat van Clemens VIII zal hij in
aanmerking bij zijn boek met bescheiden
over het Barocco in Rome brengen.
Spr. bracht hulde aan Paus Leo XIII, die
den onuitputtelijken rijkdom van de biblio
theek en archief van het Vaticaan voor
een ieder heeft opengesteld.
Als zijn bronnen noemt hij in de eerste
plaats de z.g. „Avvisi," een doorloopende
reeks van berichten, die tweemaal elke
week door niet-officieele agenten van hot
■hof van Urbino naar deze stad gezonden
werden en met de bibliotheek van den her
tog in het midden van de 17e eeuw bij de
bibliotheek van het Vaticaan zijn ingelijfd.
Als andere bron, die ook nog geheel in
handschrift ligt, noemde hij de opteekenin-
gén van de ceremoniemeesters van hel
Vaticaan. Na nog verschillende andere
bremen te hebben opgenoemd, constateer-
de spr., dat men uit al deze gearevons een
iuist beeld van Paus Cleonens VIII kon op-
bouwen.
Men zag te Rome, dat met de troonbestij-
ging van dezen veel bereisden, wereldkun-
dsgen en talentvollen Florentijn een tijd
perk was aangebroken abs de ouden van
dagen zich nog uit de jaren var> Paus Pau-
lus III Fainese konden herinneren.
Naar de geschriften van den Nederlander
Ameiden te oordeelen, die nog juist het
Rome van Clemens VIII gezien heeft, krijgt
men indruk, dat onder dezen Paus de naas
te familieleden van den regeerenden kerk
vorst begunstigd werden. Maar met Amei-
den moet men, zooals indertijd reeds proL
dr Hensen zoo juist heeft opgemerkt, voor- 11
zich tig zijn.
De Paus wijdde zijn krachten aan «ie
voorbereiding van het jubeljaar 1600,. daf
met grooten luister gevierd zou worden en
in vele opzichten voor de geschiedenis van
Rome In dien tijd van beteekenis werd
Spr. schetste den grooten persoonlijken
invloed van den Paus.
Van uit kunst- en cultuur-historisch
standpunt gezien, kan men, volgeiis spr.,
hoogstens de continuïteit bij Clemens VIII
als een verdienste aanrekenen, want in zijn
zorg voor de monumenten liet. bij zich voor
namelijk leiden dooi' liet voortzetten van dd
richting van demons V, die in de verchrii-
telijking der -heidenselie monumenten tien
hoogstcn plicht van den Paus zng.
Nadat spr. aldus in hoofdzokén de onder-1 b<
werpen had aangeroerd, die luj in.zijn vol
gende voordraohhm zal bespreken, vertoon
de hij eenige lichtbeelden, di® van-den ar-
tistieken kant het door hem te behandelen
tijdperk illustreerden.
Hij besloot met de inroeping van de ver
dere belangstelling voor Rome.
Aan een. adres van den R.-K. Bouwvak
arbeidersbond afdeeling Zoeterwoude, oni
bij wekloosheid een uitkeea-iaig van 80 pet
van het loon te verzekeren aan de arbei
ders, die aangesloten zijn bij een bond, is
door de Ned«3riandsche Christelijke Bouw
arbeidersbond afdeeüng Leiden adheasit
betuigd.
i! i
Door B. en W. dezer gemeente is aan dl
omliggende gemeenten in overweging
geven ter invoering der vleeschkeuringswet
gebruik te maken van het slachthuis al
hier, of, wanneer dat bezwaarlijk is,
toch van bet keuringspersoneel dezer in
richting', omdat zulks zeer in *t hygiieniscS
belang zou zijn der betrokken gemeenten.
't Iö te verwachten dat meerdere gemeen»
ten op deze aanbieding zullen ingaan
Door het bestuur van den Raad van At-
beid, alhier, werden aan den Raad dier ie
stelling, ter uitvoeriging van art. 36, le Ii4
der Radonwct, ter benoeming van eeueo
secretaris (in aïphabetische volgorde) aan
bevolen de heeren: Mr. E. J. H. M. Bolsi»
en Mr. G. H. E. Nord Thomson.
Het ligt in de bedoeling in een op 25
October a.s. te houden vergadering van (let
Raad, de benoeming aan de orde te stclleBj
Er zijn eênige veranderingen gebracht it
de dienstregeling der H. IJ. S. M„ well»
wij hier op verzoek van eenige lezers laten
volgen:
Trein, die vertrekt om 8 u. 50 m. uit Am
sterdam, komt thans te:
Haarlem A—9.09; Haarlem V—9.12 uur;
Leiden A—9.40 uur; Leiden V— 9.43 uui;
Den Haag A»—9.50 uur; Den Haag V—10-
uur; Rotterdam (Hofplein) A10.44 uur.
Verder loopt de trein, die om 12.53 flttf
vertrekt uit Amsterdam, thans a 118
dagen.
Vertrek 's avonds uit Den Haag na®'
Leiden om 11 u. 39 m.; Leiden A— U u<
56 minuten.
Op den Rijnsburgersweg is gisteren om ,(en
half zes de electrische tram Oegstgeest-j
Leiden in volle vaart tegen een met paanl (J(
bespannen groentenwagen van j. v. d. »- e()o
uit Oegstgeest gereden. Het voorbalcon va?
de tram werd in elkaar gedrukt, terwijlq
bestuurder J. v. S. eenige verwonding"
bekwam. De groentenwagen werd nad
roeg verbrijzeld; doch het paard bleef f"1' l0{
gedeerd. Verdere persoonlijke ongeluk*^
kwamen niet voor.
Dc
her
ekl<
!i: li
tek
clie
ioiij
)imt
ling
1,
De hi
