BUITENLAND.
BINNENLAND.
j£it blad Verschijnt eiken dag, uitgez. Zon* en tecstd.
De Abonnementsprijs bedraagt, bij vooruitbetaling,
«oor Leiden 17 ct. p. week, f2.25 p. kwartaal; bij
enz» asenten IS ct. p. wevk,f2.40p.kwartaal.Franco
post3 £2.70 p. kwartaal. Het Geïllustreerd Zondags
blad is voor de Abonné's verkrijgbaar tegen betaling
vah 25 ct. p. kwartaal,bij vooruitbetaling. Afzonderlijk©
nummers 5 ct.,met Geïllustreerd Zondagsblad 8 cent.
!Gs Jaargang. ZATEROAG 12 JH5LI 1919.
Bureau STEEKSCHUUR 15 - LEIDEM. luiere. Telefoon S35.
No. 29S0
Postbus 11.
Dc Advertentieprijs bedraagt 17Vi cent per regol
voor Handclsadvertcntiën; Zaterdags 25'cent per regel.
22V2'cent per regel voor gewone advertentiën; Zater
dags 30 cent per regel. Voor ingezonden mededeelingen
wordt hot dubbele van het tarief berekend.
Eleine Advertentiën, waarin betrekkingen wordea
aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en
verkoop 50 cent; Zaterdags 75 cdnts. van 30woorden
Dit nummer bestaat uit vier
bladen, waarender het geïllu
streerd Zondagsblad.
De collectieve arbeidscontracten
Zeer belangrijk is het congres geweest
van den R. K. Centralen Raad van Bedrij
ven te 's-Gravenhage.
Belangrijk om de daar aangenomen con
clusies zelve.
Niet minder belangrijk om. de w ij 7 e
waarop deze conclusies zijn aangeno
men, n.l. zonder eenige scherpte in liet
debat en met overweldigend-groote me r-
derheid van stemmen.
Wij mogen trolsch zijn op dit resultaat
of liever gezegd op dit b e g i n van
de actie, die nu in den eerst komenden t;jd
zal worden ontwikkeld.
Want op daden, op arbeid zal
't nu aankomen.
De grondslagen van de collectieve
arbeidscontracten zijn vastgelegd. Nu moe
ten in de verschillende bedrijven, die op
liet Congres van den R. li. Centralen Raad
van Bedrijven vertegenwoordigd waren ('n
tachtig-tal) de collectieve arbeidsovereen
komsten tot zoovele fe i t e n worden.
Wij hebben daar een sterk ver
trouwen in!
De voorzitter van het congres, de be-
'kwame mr. Veraart, zal in voortstuwende
kracht niet rusten voordat de conclusies,
door het congres vastgelegd, in de practijk
yan zooveel mogelijk bedrijven verwerke
lijkt staan!
Dat daarbij echter nog zeer ernstige
theoretische en praclische moeilijkheden
zijn te overwinnen en nog zeer moeilijke
problemen zijn op té lossen, constateerde
professor Veraart zelf in zijn openings
woord zeer terecht.
En minister Ruijs de Bcerenbrouck
'doelde o. i. op een dier naar voren sprin
gende problemen, toen hij met krachtige
intonatie zeide:
,,Ook de belangen van de groepen der
consumenten, wier draagkracht in de laat-
ste jaren niet. weinig is verminderd, in
gen niet uit het oog worden verloren."
Inderdaad het gevaar, dat de hier
aangeduide belangen bij het sluiten der
collectieve arbeidscontracten zouden wor
den verwaarloosd, is niet denkbeeldig.
Eu een der debaters wees ook daar apr
waarbij de eerste sprekerde heer W icr-
dels dezen kortelijks (want de kwestie
(raakte niet direct de conclusie) I
van antwoord diende.
Als geheel een bedrijf is georganiseerd
en de prijsbepaling geschiedt door de gè-
organiseerde patroons (na ingewonnen
advies van de arbeiders-organisaties,
gelijk een, de meest aangevochte, conclu
sie vaststeilt) dreigt dan niet het gevaar,
dat de prijs boven het rechtvaardige en
billijke zal stijgen?
De heer Wierdels vreesde dat gevaar
niet en gaf daar zijn redenen voor.
Toch is 0. i. dit een zeer actueele kwestie,
welke een diepe bestudeering en heldere
Uiteenzetting vraagt.
De collectieve arbeidscontracten mogen
niet. de grenzelooze prijs-op drijving van het
trustwezen op onzen Nederlandschen
bodem brengen of bevorderen!
In de rubriek ,,Uit de Pers", elders in
'dit nummer, citeeren wij uit een artikel in
„Het Centrum" over „De Duurte".
„Het Centrum" noemt als laatste middel
ter bestrijding van de ongemotiveerde
duurte „krachtige (overheids) maatre
gelen als prijszetting en uitvoer- en andere
verboden".
Ook wij zouden zulk een overheidsbe
moeiing willen aanvaarden, en zelfs dank-
3)aar. willen aanvaarden, doch, wij con-
stateeren zulks met den krachtigsten na
druk: alleen als uiterste -mid-
d e 1!
Want aan een dergelijke overheidsbe
moeiing speciaal ook aan de „prijszetting"
zijn zeer vele schaduwzijden, niet te onder
schatten nadeelen en gevaren verbonden.
Wij hopen daarom van harte, dat 't
daartoe niet zal moeten komen!
En zouden wij, Katholiek en, die in
de naaste toekomst ongetwijfeld de loon
«uilen aangeven in de bedrijfsorganisatie,
onze begrippen omtrent rechtvaardigheid,
onze moraal betreffende een p r e t i u m
jus turn, een rechtvaardigen prijs, niet
op de prijsbepaling van invloed kunnen
doen zijn?
Met goed vertrouwen wenschen wij deze
vraag bevestigend te beantwoorden.
Een ander probleem, vastzittend aan de
collectieve 'arbeidscontracten, ligt opgeslo
ten in de vraag: In hoeverre moet
de onderlinge concurrentie b 1 ij v e n be
staan?
Wij weten heel goed, dat deze vraag
voor elk bedrijf afzonderlijk in concrete
aanduidingen moet worden opgelost.
Doek 0. i. lijkt, ook hier het aangeven
van algemeene zij 't dan ook vage
beginselen, het vaststellen van een alge
meene lendenz, lang niet overbodig.
Wij zijn dankbaar voor wat het
congres ons heeft geboden en voor de be
loften, die het in zich houdt, dank
baar vooral ook aan de mannen, die
door hun studie en voorlichting Katholiek
Nederland voor dit. congres hebben ge
rijpt. (Men leze in „Uit de Pers" wat „De
Tijd" hieromtrent opmerkt.)
Maar met die dankbaarheid lijkt ons
geenszins in strijd als wij de volle aan
dacht willen doen vallen op de 0. i. zeer
belangrijke problemen, welke door dit
congres niet zijn opgelost zulks lag ook
niet in de bedoeling en kan ook niet bin
nen zöo)n beperkten tijd geschieden doch
die om hun actualiteit om een dad eiü
k 3 ..bespreking vragen.
Minister Aalberse geluk-
gewenscht.
Veel heeft minister Aalberse reeds tijdens,
zijn ministerschap tot stand gebracht.
Nu is zijn eerste groote wet aangeno
men, de Achturenwet!
Heel de pers alleen natuurlijk „Het
Volk" uitgezonderd heeft met groote
waardeering gesproken over de wijze,
waarop minister Aalberse een der ge-
wichTfgsten, die ooit door het Parlement
zijn aangenomen die wet heeft verde
digd.
Men heeft bewonderd zijn kennis van
de sociale toestanden en de helderheid,
waarmede hij zijn meening wist uiteen te
zetten.
Ook de sociaal-democraat Schaper kon
zich in de Tweede Karner niet onthouden
van lof voor Aalberse's w.erk. En hij was
gisteren onder de eersten, die den Minister
kwamen gelukwenschen.
Geestverwant zoowel als tegenstander
eeren dezen Katholieken minister.
En wij, Leidens Katholiek dagblad, mo
gen dan ook wel namens geheel Leiden,
doch in het hijzonder namens Katholiek
Leiden, onzen oud-stadgenoot, 'aan wie de
herinnering hier nog zoo lévendig is en
wiens vertrek hier nog als een gemis ge
voeld wordt, onze gelukwenschen aanbie
den!
Moge Zijne Excellentie 'op zijn verderen
ministerieelen arbeid niet minder succes
hebben!
DE OPHEFFING DER BLOKKADE.
Deze heeft plaats zöodra de oorkonde der
ratificatie te Parijs is overhandigd aan tie
Geallieerden. De beperkende handelsbe-
palingen vervallen daardoor nog niet.
Wilsons campagne in Amerika. Waarom
hij voor zijn handelingen moet pleiten.
OVERZJCHT.
De. blokkade van Duitschland zal worden
opgeheven, zoodra de documenten, die de
ratificatie van Weimar bevestigen, officieel
aan "de Geallieerde regeeringen te Parijs
ter hand zullen zijn "gesteld. Daardoor ver
vallen echfer niet alle beperkende bepalin
gen voor den handel. Maar de opheffing
der blokkade zal in elk geval weldra plaats
hebben en in Duitschland een verademing
brengen. De hervatting van den normalen
handel zal" dan wel geleidelijk volgen. Ten
minste is Wilson ook van meening, dat de
economische betrekkingen zoo spoedig mo
gelijk hervat moeten worden, teneinde
Duitschland gelegenheid te geven zich te
herstellen.
Er is in de Duitsche bladen vaak op ge
wezen, dat die gelegenheid gering is, daar
het land gebukt gaat onder zulke* zware
geldelijke lasten, dat de nijverheid niet met
de buitenlandsche kan mededingen en ook
niet over voldoende kapitaal zal beschik
ken om de benoodigde grondstoffen uit het
buitenland te betrekken. Daarbij vergeet
men in Duitschland eclitei* vaak, dat de
Geallieerde landen, met uitzondering van
Amerika, ook onder zware lasten gebogen
gaan en er, wat de arbeidsloonen en ge
brék aan grondstoffen betreft, niet veel
beter aan toe zijn.
9
President Wilson is zijn groot» cam
pagne begonnen, om het Amerikaansche
volk voor het. vredesverdrag en het statuut
van den volkenbond to winnen. Blijkens
een telegram van gisteren .heeft Wilson
zijn rede in den Senaat bijna uitsluitend
aan ïïet statuut gewijd en verklaard, dat
het werk der vredesconferentie geheel
strookt met de beginselen, die als grondslag
voor den vrede waren overeengekomen.
Dit is het nu juist, waar een groot deel
van Senaat en openbare meening niet van
'Overtuigd is. Onlangs heeft een Ameri-
kaansch blad zeer terecht de opmerking ge
maakt, dat iricfièn Wilson waarlijk de
gevolmachtigde van het Amerikaaanselie
vo.lk te Parijs was en als zoodanig heeft
gewerkt. hij thans geen campagne be
hoeft te beginnen om zijn handelingen te
rechtvaai'digen en zijn zienswijze te beplei
ten. Maar om die volmacht gaat het hem
grootendeels. Men is van meening, dat Wil
son zich eigenmachtig die volmacht heeft
gegeven en bij gebruikmaking daarvan
verre de rechten te buiten is gegaan, welke
hem krachtens de wet toekomen. Dit zoo
wel inzake het vredesverdrag zelfs als in
dat van den volkenbond. En vooral het
verdrag met. Frankrijk acht men een ern
stige overtreding van de bevoegdheden van
den president. Ten slotte komt er nog bij
de oude haat tegen Japan, dat er te Ver
sailles zoogoed is afgekomen, en met Sjan-
toeng gaat strijken.
De berichten over de houding van den,
Senaat zijn, als naar gelang de kleur der
bladen, zeer uiteenloopand. De een voor
spelt de overwinning van Wilson, de an
der zijn nederlaag. Wij hebben er indertijd
reeds op gewezen, dat het besluit van den
Senaat zeer belangrijk is, daar hierdoor
uitgemaakt zal worden of de Ver. Staten
hun Monroe-politiek zullen behouden of
zich inderdaad blijvend met de Europee-
sche politiek zullen verbinden, i
Duitschland.
Een schrijven van Kardinaal
V011 Hartmann.
Kardinaal Von Harlmann lieeft tot zijn
diocesanen het volgend schrijven gericht:
Een ontzettend hard en gruwzaam lot
is ons deel geworden; zwaar drukt het op
4iü5 lieve Ik. weid daarover niet
4M&..n der ons toege
brachte wonden slechts de brandende pijn
verméerdert en den diepen rouw onzer
harten vergroot,-
Wij willen troost zoeken in ons bitter
lijden aan het altaar des Heeren.
Ik schrijf daarom voor, dat op Zondag
13 dezer in alle kerken en kapellen, waar
over een rector is aangesteld, in ons aarts-
diocees een Hoogmis ais missa votiva so-
lemnis pro quacumque necessitate met
credo, gecelebreerd zal worden. Na deze
plechtigheid zal voor het uitgestelde Al
lerheiligste de psalm Miserere gezongen of
gebeden worden, waarna de zegen niet het
Allerheiligste gegeven wordt.
Herinneren wij ons, geliefde diocesanen,
de woorden van den psalmist:
Tot U, 0 Heer, verhef Jk mijn ziel. Mijn
God,' op U vertrouw ik, moge ik niet be
schaamd worden, laat niet toe, dat mijn
vijanden mijbespotten, want allen, die
U aanhangen, zullen niet beschaamd
worden.
Rusland.
De boisj^iki.
Een bericht van de ,/Times"-correspon-
dent te Helsingfors meldt, dat volgens be
trouwbare inlichtingen tusschcn 10 en 11
Juni op het Petrogradosehe front 740 ar
beiders zijn doodgeschoten. Een opstand
bij de Poeiiloff-fabrieken werd gesmoord
in het bloed van 212 térechigèstelden.
De voorste linies a an.het front der bols-
jewiki zijn bezet door arbeiders -en achter
hen staan Letten en Chiheezen gereed om
hen met machinegeweren te bestoken,
wanneer ze weigeren op te rukken.
De bladen van Petrogrado publiceeren
een decreet van 29 Juni, waarbij 10,000
kinderen beneden 17 jaar worden gemobi
liseerd om loopgraven aan te leggen. Ver
der hebben de bolsjewistische bewindslie
den in Rusland bepaald, dat te beginnen
24 Juli alle terechtstellingen zonder voor
afgaand rechtsgeding zullen plaats hebben,
terwijl alle personen, die in het bezit van
wapenen gevonden worden, op staanden
voet zullen worden doodgeschoten.
De Finsche minister van oorlog, gene
raal Rudolf Waliden, heeft zijn ontslag
aangevraagd.
Naar verluidt vindt zijn besluit zijn
oorzaak in de aanhoudende geruchten in
zake plannen voor een Finschen veldtocht
tegen Petrogrado. Deze' berichten schijnen
in verantwoordelijke kringen aan waar
schijnlijkheid te winnen, in weerwil van de
tegenspraken van den minister van oorlog.
Een draadloos bericht der boUjewiki
meldt, dat buiten de twee regimenten die
reeds zijn gedeserteerd van Koltsjak's le
ger, er nog drie zijn- overgeloopen naar het
rooöe leger. Dit, ge.-cW.eddo-eerst- nadat de
soldaten hun officieren hadden omge
bracht.
Tsitscherin heeft, volgens een bericht uit
Petrogrado, een nota aan de Amerikaan
sche regeering door middel van het Zweed-
sche gezantschap overhandigd, waarin hij
mededeelt, dat de Amerikanen in Rus
land steeds "uitstekend behandeld werden.
Hij geeft daarom zijne verontwaardiging
te kennen over de arrestatie van den
bolsjewistischen gezant Marien en ver
langt diens onmiddellijke vrijlating. Zoo
niet, dan zal hij strenge represaille-maat
regelen tegen de Amerikanen in Rusland
nemen.
Perzië.
De gewezen Sjah terug.
Naar de „Times" meldt, is Mirza Ma
homed Al», de gewezen sjah, na een lange
ballingschap in Perzië teruggekeerd, en
bevindt hij zich thans te Kasvin, honderd
mijl ten Noordwesten van Teheran, op
den weg naar Tabris. De toestand van
het land blijft verward en ongeregeld,
terwijl de voedseltoevoer onvoldoende is.
Dit is de tweede maal, dat Mahomed
Ali sedert hij tien jaren geleden afgezet
werd, in zijn land terugkomt. In 1907
was hij na den dood Wan zijn vader, die
kort na het geven van een constitutie over
leed, aan de regeering gekomen. In Oc
tober 1907 onderteekende hij een nieuwe,
nog geavanceerder grondwet, maar het
Meek spoedig, dat hij niet van plan was,
zich aan zijn 'regeling te houden. Zijn
oogmerk leek te zijn, de constitutioneele
beweging te onderdrukken en een abso
luut vorst als zijn voorvaderen te worden.
Na een lang conflict tusschen hem en de
constitutioneele partij, rukten in 1907 na
tionalistische strijdkrachten, met inbegrip
van troepen van den grooten Baktiarischen
stam, naar Teheran op en maakten zich
meester van deze plaats. De sjah werd
door de nationale vergadering afgezet en
zijn elfjarig zoontje Ahmed Sjah onder re
gentschap op den troon geplaatst.
De afgezette vorst bleef niet lang uit
zijn land. In 1910 landde hij in Perzië en
deed een poging om weer op den troon
te komen. Zijn aanhanges verwekten on
lusten in verschillende districten en dreig
den naar de hoofdstad op te rukken. Een
van hen, Arsjad-oed-Dauleh, kwam tot
veertig mijl van Teheran met een strijd
macht, hoofdzakelijk uit Turkomannen
bestaande. Hij werd door een patrouille
van de nationalistische troepen versla
gen, gevangen genomen en terechtgesteld.
De kans van Mahomed Ali, om den troon
te herwinnen, was verkeken en hij vlucht
te het land uit.
Tijdens den oorlog vertoefde de voorma
lige sjah op Turksch gebied, meestin
Konstantinopel en waarschijnlijk, zoo
schrijft de „Times" verder, nam hij deel
aan de besprekingen over geschikte metho
den voor Duitsche en Turksche agenten,
om Perzië tegen Engeland'in den oorlog
te drijven. In November 1915 hing het lot
van Perzië eenigen tijd in de weegschaal,
doch de jonge sjah besloot jn Teheran te
blijven en weigerde de Duitsche, Oosten-
rij ksche en Turksche (vertegenwoordigers
te ontmoeten, die hem te Sjah Abcloel
Azim, zes mijlen van Teheran, wachtten.
De toekomst kan in belangrijke mate be-
invloed worden door de aanwezigheid van
den vroegeren sjah in het land.
De Tweede Kamer neemt de Arbeidswet-
Aalberse aan met 69 tegen 3 stemmen.
De Eerste Kamer heeft het wetsontwerp
betreffende de onderwijzerssalarissen aan
genomen.
De broodprïjsveriaging.
Van de zijde der Ned. Vereer, iging van
Werkgevers, in het Bakkersbedrijf te'Am
sterdam schrijft men:
Naar aanleiding van hetgeen de Minis
ter van Landbouw in de Kamerziiiir.g van
10 dezer heeft medegedeeld omtrent brood-
prijsverlaging, meenen tal van broodver
bruikers dat de broodprijs gisteren met
10 pet. zou zijn verlaagd, in verband met
de verlaging van 10 pet. van den bloem
prijs.
Een verlaging van den bloempri.'s met
10 pet. heeft de bakkers nog niet bereikt.
Er is dan ook nog niet anders dan de volle
prijs van f -40 berekende Mocht de minister
een verlaging van den bloemprijs afkon
digen, dan kan deze te-Amsterdam niet
eerder dan op IS Juli worden toegepast bij
de berekening Aan de bakkers. Zoodra
deze lagere.prijs aan de bakkers wordt be
rekend, kan de broodprijs worden 'ver
laagd met een overeenkomstig bedrag. In
dit geval ongeveer 2 kent per 800 gram
wittebrood.
Een verlaging van 10 pet. van den
bloemprijs heeft niet ten.gevolge een vr-
laging van 10 pet. op"den broodprijs, aan
gezien het arbeidsloon en de onkosten der
zaken 'niet verlaagd zijn.
Snmaakswiker.
De minister van Landbouw maakt be
kend, dat hij, aangezien de suikerpositie
liier te lande in de laatste maanden door
den aanvoer van Indische suiker en door
inkrimping van het industrieel gebruik
zeer verbeterd is. besloten heeft aan den
wcnsch van velen tegemoet te komen en
een extra hoeveelheid voor inmaak beschik
baar te stellen. Ten einde het aan- ieder
een mogelijk te maken deze suiker te be
trekken. is een regeling getroffen, waar
aan wij ontleenen:
Voor winkeliers, die als zoodanig bij het
Riikskantoor voor Suiker-zijn ingeschreven
en die niet van dé ontvangst "van suiker
zijn uitgesloten, wordt de gelegenhci i
opengesteld, om op door dat kantoor goed
gekeurde leveringsbewijzen z.g. „innuak-
suiker" qualiteit Melis I te betrekken, wel
ke aan particulieren geleverd mag worden,
zonder dat daarvoor gemeentelijke levons-
middelenbons behoeven ingeleverd te wor-
den.*
De minister behoudt zich het recht voor
op dezen maatregel terug te komen en
winkeliers van de ontvangst van goedge
keurde leveringsbewijzen uit te sluiten, in
dien mocht blijken, hetzij dat gehandeld
wordt tegen de bedoeling welke bij dezen
maatregel voorzit, n.l. het verstrekken aan
particulieren van een extra rantsoen voor
inmaak en huishoudelijk gebruik, hetzij
dat door dezen maatregel te veel suiker
aan*het binnenland onttrokken wordt.
Mocht dit laatste niet het geval blijken,
dan is deze verruiming van het rantsoen
te beschouwen als een overgangsmaatregel
om met October a.s. weder geheel tot den
vrijen handel in suiker te geraken^
Liquidatie van de N. U. M. ën de N. O. T.
(Officieel.) «Het Ministerie van Buiten
landsche Zaken deelt het volgende mede:
Bij identeele notas van 7 Juli, hebben
de vertegenwoordigers van Amerika, het
Vereenigd Koninkrijk, Frankrijk en Italië,
aan den Minister van Buitenlandsche Za
ken verzocht, te hvillen mededeelen, of de
Nederlandsche regeering bij wederzijdsch
goedvinden de algemeene economische
schikking te Londen gesloten, te beëindi
gen, op een datum, vast te stellen door
den Oppersten Economischen Raad te
Parijs, kon aanvaarden.
De Minister van Buitenlandsche Zaken
heeft op 11 Juli aan de vertegenwoordigers
voornoemd doen weten, dat de Regeering
bereid was, het voorstel te aanvaarden.
Hij heeft daaraan de mededeeling toege
voegd, dat naar het oordeel der Regeering
de algemeene schikking niet zou-kunnen
worden beëindigd, tenzij op denzelfden
datum de schikking, getroffen door de
N. O. T. met de geassocieerde landen en
de.schikkingen, getroffen door de N. LI. M.
met de British land General Association
Ltd. nopens den uitvoer van inheemsche
landbouwproducten en door dezelfde maat
schappij met ;de Britsche, Fransche c-n
Italiaansche regeeringen nopens de uit
oefening der visscherij op denzelfden da
tum kwamen te» vervallen.
Ten slotte is om spoedige mededeeling
gevraagd van den datum, welke de« Opper
ste Economische Raad te Parijs voorne
mens is te' bëpalen voor de beëindiging
der schikkingen.;
In 'de gisteren gehouden algemeene '"ver
gadering van aandeelhouders der N. O. T.
werd het voorstel van den Raad van be
stuur aangenomen om de uitvoerende com
missie te machtigen tot liquidatie van de
vennootschap over te gaan, zoodra zij het
oogenblik daartoe gekomen acht. Zooals
bekend is, zal de overeenkomst, in De
cember 1918 tusschende N. O. T. en de
geassocieerde regecringcn gesloten, komen
te vervallen, zoodra de algemeene econo
mische overeenkomst tusschen de Neder
landsche regeering en de geassocieerde
regeeringen zal zijn opgeheven.
Zoodra de contracten, verband houdende
rnet de door bemiddeling van den N. O.
T. aangevoerde goederen geacht kunnen
worden te zijn ontbonden, stelt de uitvoe
rende commissie zich voor, daarvan* bij
advertentie kennis te geven. -
Uit de metaalindustrie te Haarlem.
Gistermorgen hebben 150 man van de
contructiewerkplaats .der Haarl. Machine
fabriek v.h. Gebr. Figée buiten de organi
saties om het werk neergelegd. De eisch
is een loonsverhooging van 12 ct. per uur.
De stoei is naar de fabriek aan de Leid-
schevaart getrokken om daar ook een sta
king uit te lokken.
Ook aan de werf Conracl broeit iets.
Eenige werklieden wilden daar gisteren
morgen het werk al neerleggen, maar de
meerderheid was .daartegen.
Eenige afgevaardigden van het personeel
hebben toen met de directie onderhandeld
en tien eisch van 10 cent uuiïoonverhoo-
ging gesteld (het hoogste uurloon, thans
bij de werf uitbetaald, bedraagt 60 cent).
De directie heeft toegezegd, dat zij uiter
lijk over 14 dagen zal antwoorden.
Het ministerieel bezoek aan Etnmen
Men meldt' uit Emmon aan het „Hb'd.":'
De minister van Bir.11 -nlandsche Zaken,
jhr. mr. CU. J. M. Ruys de Boorenbrouck,
de ^ëcretaris-generadl van het depa» temen,
mr. J. B. Ivan, de Commissaris der Ko-
rdng'n, mr. J. T. Linthorst Hom an, en do
griffier der Staten van Drente, jhr. mr. B.
W. Th. Sandberg. arriveerden gistermor
gen te Emmen, teneinde zich persoonlijk op
de hoogte te stellen van den toestand in
die gemeente.
Ten gemeentehui ze werd een conferentie
gehouden met het dageüjkseh bestuur,
waarbij de burgemeester don finaneieelen
en economischen toestand der gemeen to
uiteenzette. Daarna werd per auto een
tocht door d;- gemeente ondernomen. Door
Noordbarge ©n Zuidbarge met een viij wel
varende landbouwend.: hevdking, ging het
in de richting van Erica. Aan .den Frica-
sch.-n st: aai weg werd een arbeidersv.ning
bezichtigd. Het zoor kleine huisje, em
enkel woonvertr k zonder meer. wordt be
woond door een gezin van negen personen,
die in drie primitieve bedsteden hun nacht
verblijf hebben. De-zoldering was zóó Jaag,
dat do bezookers moeilijk rechtop in hot
vertrek konden staan.
Vervolgens ging do t.ooid naar Barger-
orfsch o i dor veen, waar twee arbeiderswo
ningen- worden bezichtigd. In de oer sta
huisdon op een ruimte van enlco'o vier
kante meters negen personen. In do tweo
bedsteden moesten deze. "overnachten.
Bij do auto's teruggekomen, ging do tocht
over Niéuw-Amsterdam naav Klazinaveen,
waar een eereboog von turf ter eere van da
bezoekers was opgericht; vereer naar hot
Zwarte Meer, een veengebied, dat enkele
tientallen jaren geleden nog-een-waterplas
was, doch tengevolge van het graven van
kanalen droog is geraakt, en nu „v-r-
turfd" wordt.
Hier staat elk plekje bezet met de thans
nog vochtig©, zwarte turven, lie droogte
noodig hadden. En tusschen de stapels van
millioenen steken de kleine huisjes slechts
even uit. Twee ervan werden weder nauw
keurig in o ogenschouw genomen, en al
waren ze iets beter dan de te voren be
zichtigde, geen van beide konden toch op
den naam wming aanspraak maken.
De burgemeester gaf te kennen, dat hij
nog honderden van zulke huisjes kon aan
wijzen, doch de minister bleek er geheel
van overtuigd te zijn, dat op het gebied van.
volkshuisvesting hier misstanden heer-
8chen, en dat, wil men de economische en
zedelijke toestanden hier verbeteren, wo
ningbouw krachtig moet worden bevord *r l
Nadat in hotel Grimme de lunch was ge
bruikt, werd gedeeltelijk per auto, gedeel
telijk te vdet een bezoek gebracht aan oen
paar kleine lcindbouwbediijfjes te Barger-
Compascuum, welke bedrijfjes verre van
een gunstigen indruk maakten De cultuur
is te primitief en te onzeker. Na dit reisje
van een half uur over het veen. werden
de auto's wederom opgezocht.
Men tufte nu met een f linken gang naar
Emmer-Compascuum, een veenkolonie in
opkomst, waar de veenderij geleidelijk
plaats maakt voor het landbouwbedrijf.
Bezichtigd werd een nieuwe boerderij,
waarhij ongeveer 30 H A. bouwland, dat
overbleef toen het veen was wèggegraven.
De prachtige gewassen hier toonden,welken1
geschikten bouwgrond men krijgt, indien
de vervening op doelmatige wijze geëin
digd is.
Dit kan men trouwens nog beter aan
schouwen bij het bezoek aan den Weer-
dingermond, een veenkolonie van ongeveer
14 uur gaans lang, die nu werd bezocht
en waar men ter weerszijden van het
mooie, tusschen boomrijen doorschietende
kanaal de beste landbouwbedrijven ziet en
daartusschen de florissante winkels van ne
ringdoenden'van allerlei slag. Aan het ein
de van de Weerdimgermond was het gezel
schap nog juist in de gelegenheid een bag
germachine in werking te zien en daarna
werd de terugtocht aanvaard.
De tocht is buitengewoon leerzaam ge
weest.
Zonder hulp van bovenaf lijkt het thans
niet meer mogelijk voor het gemeentebe
stuur, door de slechte jaren heen te komen
liet lijdt echter geen twijfel, of 'de finan-
cieele steun, van rijkswege hier verschaft,
is meer dan noodig en zal voor'de toekomst'
met winst terugkoeren door do draagkracht
van e©n dan levende, welvarende bevolking