fint".
ll
Derde Blad.
BUITENLAND.
Uit de Omgeving.
Zaterdag 5 Juli 1919
f Een gevangen prooi.
Dat is wei de ex-keizer Wilhelm, die
öndien men de telegrammen uit Londen
gelooven mag op. het punt staat aan de
geallieerde en geassocieerde regeeringen
te worden uitgeleverd. Deze quaestie treedt
thans in een acuut stadium, ook voor onze
regeering.
Een internationaal gerechtshof zal te
Londen zetelen, in het land waar Wil-
helm'g moeder werd geboren, waar zijn
eigen neef als Koning Regeert, waar hij
vroeger de gast was van zijn grootmoeder,
de bekende koningin Victoria.
Er moet wel een gejuich onder het En-
gelsche volk opgaan, als de man, die eens
op het toppunt van zijn macht verklaard
heeft, dat de Angel-Saksische geest
Duitschland's grootste tegenstander is, als
verslagen en vernederd misdadiger den
voet op Engelsch grondgebied z-al zetten.
De woede, die- zich jarenlang tegen de
zen man opgekropt heeft, zal zich botvie
ren, als hij in de vroegere staatsgevange
nis, den Tower, den dag van zijn veroor;
deeling zal afwachten.
Een oordeel zal niet geveld worden, den
ex-keizer wacht slechts veroordeeling,
meent het „Vad.". We zouden dit laatste
niet gaarne beamen. Steeds nog hopen we
op de rechtvaardigheid niet alleen, maar
ook' op de clementie van eerlijke rechters.
Die zullen we vertrouwen het naar
recht en geweten handelen, en niet him
lusten botvieren op den ex-keizer, die
thans de weerlooze is van een wraak-wel-
lustig volk, en zeker niet alleen
schuldig staat aan het uitbreken van den
oorlog en de misdaden, met dezen gepaard
gaande.
f Hervorming bij College-gelden.
Eenigen tijd geleden berichtten wij het
voorstel van de Senaat der I eidsche
Universiteit, om de et Ilegege'den af te
schaffen. Nu dit voorstel van verschillen
de zijden instemming vond, is het niet
ongewenscht, er een en ander van te
schrijven. Temeer, Jaar het hier betreft-
oen zaak \-an groot belang, die bijzondere
overweging verdient in onzen democrati-
schen tijd, en dan ook wel aan de orde
zal komen bij de a.s. behandeling van de
Hooger Onderwijswet.
Bij de kwestie van afschaffing van col
lege-gelden rijst de groute vraag: aan vie
komt het nadoel van dezen maatregel' En
'dan is het antwoord: niet aan de hoog
leeraren, die, meer dan vroeger, hun
goede salarissen genieten, maar louter en
alleen komt het nadeel op rekening van
's Rijks schatkist.
't Betreft hier dus een zeer ingrijpen
den maatregel. Als motief voor aanvaar
ding heeft men aangegeven, dat de uni
versiteiten aan haar roeping in hooger
mate kunnen beantwoorden, als de toe
gang tot de lessen vrij is en geen door de
wet geschapen belemmeringen remand
weerhouden de vruchten van een op
zelfstandig denken en voelen gericht on
derwijs te plukken. Dat tot die belemme
ringen in de eerste plaats behoort de" door
de wet gestelde eisch, dat zij, die zich
voor Hooger Onderwijs aanmelden, gel
delijke draagkracht bezitten.
Dit is de theoretische zijde van het
vraagstuk. En we voelen er wel iets voor,
omdat we van zeer nabij de on-evenredig-
heid tusschen kapitaalkrachtigheid en ta
lent tot studie aan onze universiteit con
stateerden.
Maar daar 13 verder de practische zijde,
die- voor den minister van Financiën on
getwijfeld zwaarder weegt, dar. de theo
retische voor den minister van Onderwijs.
Het voorstel van den Leidscheri Senaat
toch zal geld, zeer veel geld kosten. Of
juister: men moet dan de navolgende be
dragen derven: De begrooting van 's rijks
middelen vodr 1919 schat de som der col
legegelden van de drie rijksuniversiteiten
op f 370,000. Daarbij komt een bedrag van
1250,000 voor collegegelden aan de Tech
nische Hoogeschool. Verder nog verschil
lende bedragen voor collegegelden aan an
dere instellingen van Hooger Onderwijs,
die hetzelfde lot zouden ondergaan.
't Wil ons voorkomen, dat het gemis van
deze- reuzen-bedragen zwaarder weegt dan
het gewenschte doel, dat men zich stelt.
Immers maakt het te betalen collegegeld
slechts een kleiner of grooter deel uit van
den geldelijken druk, die aan de universi
taire studie is verbonden. Voor velen be
staat dit bezwaar niet of is het althans
gemakkelijk te dragen; voor anderen is
het ongetwijfeld drukkend, maar wordt
hieraan tegemoet gekomen door studie
beurzen, die in ruimer mate dan vroeger
worden verleend, en waarvan 'de toeken
ning steeds uitgebreider kring plaats
Niet alleen wij, ook de heer P. van
Geer maakt in ,,De Nieuw© Courant" deze
opmerking. Hij wil echter bemidde
laar zijn, en doet een tusschen voorstel,
hieruit bestaande, dat aan de instellingen
van hooger onderwijs een evenredig
schoolgeld wordt ingevoerd. In dier voege,
dat de grootte van het te betalen college
geld afhankelijk wordt gesteld van de
draagkracht der ouders, gelijk deze blijkt
uit de aanslagen in de belasting. Ge
makkelijk is de schaal zoodanig te rege
len, dat de schatkist hierbij geen schade
h'jdt, en toch het doel: de studie voor on-
TOrmogenden te bevorderen, wordt bereikt.
Wq voelen veel voor de idee des heeren
Van Geer, die de democratische geest
geenszins negeert. Gaarne -bevorderen we
Kosteloos hooger onderwijs aan .minder
©situeerden, maar dan moeten niet zij,
die het wel betalen kunnen, er dc ruimste
resultaten van beleven. Schoolgeld naar
draagkracht, dat kan hij het hooger on
derwijs evengoed betracht als bij het la
ger- of middelbaar onderwijs.
Dien kant moet het uit. We twijfelen
niet, of minister De Visser zal het raiso-
nabele van schoolgeld naar draagkracht
beseffen. En verder zal minister De
Vries wei de financieele zijde van het-
vraagstuk belichten.
De Vredesonderhandelingen
De Osservatore Romano en de uitlevering
van den keizer.
De „Osservatore Romano" (het orgaan
van het Vaticaan) houdt zich in zijn num
mer van 25 Juni bezig met de uitlevering
van den keizer. De „Köinische Volkszei-
tung" ontleent daaraan het volgende, naar
wjj in de ..Kölnische Zeitung" lezen:
Het orgaan van het Vaticaan houdt zich
in de eerste plaats bezig met de samenstel
ling van het gerechtshof. De overwinnende
mogendheden zullen degenen uitkiejen, die
over den vroegeren keizer zullen recht
spreken; de klager zal dus het gerechtshof
vormen, dat den beklaagde moet hooren.
In het strafrecht is dit, zacht gezegd, een
zeer ongewoon geval. Zelfs toegegeven, dat
de,'mogendheden door en door eerlijke per
sonen, die met groote juridische kennis toe
gerust zijn en de allerbeste eigenschappen
aan den dag leggen' en ook in het ,,jus"
den weg weten zooals geen, als rechters
uitkiezen, dan is toch het feit zelf, dat zij
door de bij de uitspraak geïnteresseerde
partij uitgezocht zijn, een voldoend motief
voor „legittima suspizione'
Na de samenstelling van het gerechtshof
moet de beklaagde er voor verschijnen, dus
moet zijn uitlevering van Nederland ge-
eischt worden. Als Engeland zich in de
zelfde positie bevond als Nedjerland al
dus werd aan een hooggeplaatste Britsche
persoonlijkheid gevraagd hoe zou het
dan zulk een eisch beantwoorden? Enge
land zoo luidde het bescheid zou dan
waarschijnlijk in het geheel niet antwoor
den. Maar als het verlangen zoo werd
er aan toegevoegd van een bedreiging
vergezeld zou gaan? Dan zou Engeland
zeker antwoorden, maar met zijn kanon
nen! Nederland, dat door en door bezield is
met een gevoel van eigenwaarde, zou on
getwijfeld hetzelfde antwoord geven, d.w.z.
het zou verklaren, dat het asylrecht op zijn
gebied onaantastbaar en heilig was, juist
zooals dit in Engeland het geval is. Zal de
Entente geweld willen gebruiken om Ne
derland te dwingen haar den beklaagde
uit te leveren? Zeker zou het kleine Neder
land niet zooals Engeland met behulp van
kanonnen kunnen antwoorden", doch dan
zou de Entente aan het sedert het begin
van den oorlog voornamelijk ook door
president Wlilson verkondigde beginsel, dat
met de rechten der kleine staten evenzeer
moet worden rekening ge-houden* en dat
deze even heilig zijn als.die der sterkere,
onmiddellijk allen grond ontnemen.
Als de beklaagde voor het gerecht ver
schijnt, begint het proecs. Over welk mis
drijf, vraagt de „Osservatore", moet hei
gerechtshof uitspraak doen? Geheel afge
zien hiervan, dat sommigen op de aankla
gende mogendheden de woorden a an het
Evangelie zouden willen toepassen: „Wie
uwer zonder zonde is, werpe den eersten
steen," kan toch niet ontkend worden, dat
bij dergelijke misdrijven, vooral onder mo
narchistisch regime, meer de regeering dan
de persoon van het staatshoofd de \erant-
woordelijkheid te dragen heeft. Verder
moet het gerechtshof de naaste en de ver
deraf liggende oorzaak van den -oorlog in
aanmerking nemen om de verantwoorde
lijkheid te kunnen meten en ze hem ten
laste te leggen, die schuldig bevonden
wordt. Dan zouden echter de verschillende
geheime archieven der Europeesche kan
selarijen geopend moeten worden en de
daarop betrekking hebbende diplomatieke
documenten aan het publiek worden voor
gelegd. Of de mogendheden' het hiermede
eens zouden zijn, is meer dan wijfelachtig.
Casu quo zou ook niet. de twijfel of de ver
denking kunnen onderdrukt worden, dat
bepaalde documenten door regeeringen uit
dien tijd terzijde gelegd of uit den weg ge
ruimd zijn om de voornaamste .verant
woordelijkheid en noodzakelijkerwijs mede
plichtig zijnde personen ten nadeele.der
menschheid vrij te laten uitgaan.
Ten slotte heeft dan het gerechtshof uit
spraak te doen. Of de uitspraak zou luiden,
dat het in het huidige oogenblik niet mo
gelijk is, juridisch de naastbijliggencfe en
verwijderde oorzaak van den oorlog vast
te stellen en dat men tengevolge hiervan
juridisch den werkelijken aanstichter daar
van niet kan aanwijzen, wat gelijk zou
staan met een zedelijke nederlaag der En-
tente-mogendheden, of wel de uitspraak
van het gerechtshof zou luiden., dat straf
moet worden opgelegd. Een dergelijk© uit
spraak zou in de oogen der juristen geen
waarde hebben, daar het gerechtshof, zoo-
als in den aanvang aangeduid, juridisch
verdacht is en daar de bewijzen niet bij
gebracht konden worden, die in de ge
sloten geheime archieven bewaard wor
den.
Bovendien zou een dergelijke uitspraak
de openbare meening ten gunste van den
keizer innemen, die dan zou worden be:
schouwd als een offer van het scheidsge
recht en van de verdrukking van den over
winnaar. Ten slotte zou een dergelijke uit
spraak geen strafbepalingen kunnen in
houden, want nulla poena sine lege en
tot dusver bestaat er nog geen wet, waarbij
een straf voor een souverein, die schuldig
is aan oorlog, is bepaald. Zulk een proces
zou sïechts strekken om aan die internatio-
nationale vredesbewegingen, waarnaar de
volkeren zoo dringend verlangen, nieuwe
en onoverkomelijke hindernissen in den
weg te leggen.
De rede van Uoyd George.
Rg^er seint nog eerüge bijzonderheden
van Lloyd- George's rede. Hijn verklaarde,
dat het vredesverdrag beoogde zulk een
voorbeeld te stellen, dat de ambities van
Duitschlands leiders en bevolking om nog
eens zulk een -schanddaad te begaan wel
verdwijnen zal. Dit is echter geen wraak
en hij zet het iedereen om een enkele be
paling in het verdrag aan te wijzen, die
niet overeenkomstig de hoogste eischen
van recht en eerlijkheid is.
Sprekende over Frankrijk wees hij op
de noodzakelijkheid het een waarborg te
geven tegen niet uitgelokte aanvallen- In
dien de Volkenbond één oorlog voorkomt
zal hij zijn bestaan reeds gerechtvaardigd
hebben. Hij verdedigde de tijdelijke uit
sluiting van Duitschland uit den bond.
Lloyd George stond uitvoerig stil bij het
mandaatstelsel en de arbeidsovereenkomst.
Frankrijk.
Het prOces-Caïllaux.
De conTtnissie, belast met de instructie
van de affaire-Cail'laux heeft haar toch
ten einde gebracht. Peres, de voorzitter
der commissie, heeft Parijs verlaten, om
zijn rapport af te maken, dat naar ver
wacht wordt, tegen het einde der maand
zal voorgelegd worden.
Het dossier bestaat uit 40,000 regels,
waarvan 20,000 zeer belangrijk. Wanneer
Peres( zijn rapport, klaar heeft, zal hij
het aan de andere leden der commissie
voorlezen.
Een vlucht over tf© Sahara.
Luitenant Lemaitre, die tijdens den' oor
log niet minder dan 160 yliegexpedities
naar Duitschland heeft gedaan, heeft een
merkwaardige vlucht gemaakt.
Hij kwam op liet denkbeeld van Parijs
over de Sahara te vliegen. Het eerste ge
deelte van zijn reis was naar Cassablanca.
Vandaar vertrok hij naar Marakesj en
ging toen verder naar Mogador. Hij was
voornemens zijn reis te vervolgen tot
Dakar.
Zaterdagmorgen zes uur was hij van
Mogador vertrokken in een tweedekker
met een 300 P.K. motor. 40 minuten later
vloog hij over Agadir en zette zijn reis
over de Sahara voort, met de kans van
honger en dorst te sterven.
Te Parijs werd angstig bericht afge
wacht. Eerst Maandag meldde een kort
telegram, dat hij een ongeluk heeft ge
had te Porte Etienne, in Mauritania, on
geveer 600 K.M. van Dakar. De.vlieger Gn
zijn passagier zijn veilig, maar de ma
chine is vernield!
De betrekkingen met het Vaticaan.
In de Kamer heeft naar het „Hbld."
uit Parijs verneemt een belangwekkend
debat plaats gehad over de diplomatieke
liétrekkingen met den H. Stoel-. De socia
list Jean Bon, gaf uiting aan zijn vrees,
dat de regeering voornemens zou zijn, het
Concordaat te herstellen en verklaarde,
dat de socialisten uit alle macht de bij de
wet van 1901 ingevoerde scheiding zouden
verdedigen.
De afgevaardigde Monzie, die reeds
sedert geruimen tijd een campagne voert
ten gunste van het herstel der officieele
betrekkingen met het Vaticaan, "deed uit
komen, tot welke omwegen Frankrijk tij
dens den oorlog zijn toevlucht had moeten
nemen, om te Rome te kunnen optreden,
waar de andere Geallieerden en ook de
vijanden vertegenwoordigd waren.
Minister Pichon weigerde evenwel ten
stelligste hierop in te gaan, en verklaarde,
dat er geen aanleiding was in den tegen-
woordigen toestand wijziging te brengen
en dat hij noch officieuse, noch officieele
diplomatieke betrekkingen met het Vati
caan wenschte.
Kardinaal Gasparri heeft tegenover den
Romeinschen correspondent vank„Le Jour
nal" verklaard, dat Frankrijk moet beoor-
deelen of het herstel der diplomatieke be
trekkingen met het Vaticaan nuttig en
noodig is. Het Vaticaan zou op een derge
lijk initiatief met vreugde antwoorden,
mits de onderhandelingen niet door bemid
deling der Consulta zouden geschieden.
Engeland.
Een record in de journalistiek.
Ward Prince, de correspondent van de
„Daily Mail", had Zaterdagmiddag 1.1. de
historische samenkomst in de Spiegelzaal
te Versailles meegemaakt. Terstond na de
onderteekening van het vredesverdrag is
hij met zijn kopy en de door de fotografen
der „Daily Mail" genomen foto's per auto
naar de aerodrome de Bue gesneld, waar
de vliegmachine gereed was, die hem Za
terdagavond te Londen bracht.
Aldus was het mogelijk, dat in de te
half vier 's nachts verschijnende „Weekly
Dispatch" het volledig verslag van de on
derteekening' van het vredesverdrag met
de foto's kon opgenomen worden.
Het keizer-proces.
Een correspondent van de „Tel." schrijft
over het a.s. keizer-proces-o.a.r
De mededeeling over het proces tegen
den ex-keizer heeft algemeene belangstel
ling gewekt. Nooit tevoren is het gewezen
hoofd van een ander land voor een En
gelsch gerechtshof gedaagd sinds het pro
ces tegen de Schotsche koningin Maria,
vóór de vereeniging van Engeland en
Schotland.
Naar ik verneem, zullen de geallieerden
binnenkort een commissie benoemen, om
toezicht te houden op Duitschlands nalc*-
vlng van het verdrag. Voor de onderdee-
len zullen verschillende sub-commissies
worden, gevormd. Eén van deze zal belast
worden met de strafbepaling.
Deze sub-commissie, die een hoogge
plaatst Engelsch ambtenaar van de rech
terlijke macht onder haar leden zal tellen,
zal maatregeüen nemen voor een behoor
lijke samenstelling van het gerechtshof,
waarvoor de keizer zal verschijnen en zal
er voor zorgen, dat het zijn groote taak
kan vervullen en iedere straf opleggen, die
vereischt wordt.
Naar verluidt, verwachten de geallieer
de >en geassocieerde mogendheden ook
geen moeilijkheden wat betreft de uitleve
ring van den ex-keizer. Haar nota's aan
de Ned. regeering zullen natuurlijk in
geen enkel opzicht het karakter van een
ultimatum dragen, doch, onder volle er
kenning van Nederlands souvereine rech
ten, *zal uitlevering worden verzocht. De
geallieerden zullen dit vragen als bevrij
ders en beschermers van de kleine staten,
waartoe ook Nederland behoort.
Naar ik verneem, zal de keizer, ais hij
voor de rechtbank moet komen, de vroe
gere staatsgevangenis,-den Tower, tot ver
blijfplaats krijgen.
We deelen dit onder reserve onzerzijds
mede. (Red.)
Tsjecho-Slowakije-
De erkenning.
De Tsjecho-Slowaaksche Republiek is
nu erkend door Groot-Britannië, Frank
rijk, de Ver. Staten, Italië, Japan, Servië,
Griekenland, België, Siam, Brazilië, Zwit
serland, Noorwegen, Polen, Spanje, Por
tugal, China en (krachtens de ondertee
kening van het Vredesverdrag) Duitsch
land.
De nieuwe regeering.
Minister Masaryk heeft den minister
van binnenlandsche zaken Svehla efi den
gezant Tusar ontvangen. Naar aaleidinfg
hiervan verneemt de „Narodni Listy",
dat de crisis spoedig opgelost zal worden,
het blad verneemt verder, dat de natio-
naal-democraten ook in de coalitie zullen
deelnemen.
Volgens de „Narodni Listy" zal de nieu
we regeering zich Dinsdag aan het par
lement voorstellen, daar eene nauwe
agrarisch socialistische-Slovakische coali
tie een feit is. De nationaal-democraten
blijven buiten de coalitie, waarschijnlijk
ook de katholieke volkspartij.
W/at het ontslag van den minister-pre
sident Krumar en de ministers Rasin,
Stransky en Hrubar betreft, wordt mede
gedeeld, dat het nieuwe kabinet met vier
portefeuilles verminderd zal worden. De
socialisten hebben in het nieuwe kabinet
eene meerderheid van twee derde.
De ontruiming der Duitsche gebieden.
Het in de pers verspreide bericht van het
Tsj. SI. Perbur., dat van Duitsche zijde
voorbereidselen werden getroffen tot het
ontruimen van dit gebied door de troepen
op kleine wachtposten na, is, naar het
persbureau voor Silezië en West-Pruisen
meedeelt, onjuist. De rijkscommissaris
wijst er nogmaals uitdrukkelijk op dat
vóór de ratificatie van het vredesverdrag
;een ontruiming van Duitsche gebieden
zal plaats hebben.
Duitschland.
Eerr slachtoffer.
Mevrouw Dornblüht, lid van de Duit
sche v redesdelegatie, die hij het vertrek
uit Versailles door een steen aan het
hoofd verwond is, is in een zenuwlijders-
gesticht opgenomen, daar de steenworp
een giéheugenverwarring heeft veroor
zaakt.
De nationale vergadering.
Tegelijk met het voorstel over de ver-
mogensafgifte zal aan de nationale ver
gadering een voorstel worden toegezon
den over een nieuwe verhooging van de
tarieven bij de posterijen en telegrafie.
De beraadslagingen over dit onderwerp
zijn nog niet geëindigd, maar men zegt,
dat het voornemen bestaat, deze tarieven
mot 100 te verhoogen.
Massa-vergiftiging.
Na 't gebruik van vleesch, dat door het
gemeentebestuur van Ueber-Ruhr ver
strekt was, hebben zich, naar de „Mau-
sterische Anzeige-r" meldt, bij 900 personen
vergiftigingsverschijnselen voorgedaan. Ge
vallen met doodelijken afloop zijn nog niet
geconstateerd.
Een nader telegram meldt, dat de mas
sa-vergiftiging in Ueber-Ruhr zich voor
deed als cholera of typhus. Vele personen
zakten, op straat ineen. Een bacteriologisch
onderzoek heeft uitgemaakt, dat in het
gebruikte schapenvleesch para-typhus-
bacillen aanwezig waren. De geneeshee-
ren rekenen er op, dat nog meer personen
ziek zullen worden, daar de verschijnse
len vaak pas na 10 dagen optreden.
Diefstallen-epidemie.
Te Osnabrück hebben zes vermomde en
gewapende bandieten de militaire kas, ten
bedrage van 40,000 Mark, uit de Klooster
kazerne met geweld gestolen en daarbij
de wacht in arrest gesteld.
Een als militair gekleed persoon heeft
de kas van het „Westfali^cho Freikorps
Lichtschlag", ten bedrage van 130,000 M.,
weten te stelen.
BODEGRAVEN.
De vaartverbetering van den Rijn.
De mededeeling omtrent het plan van de
Kamer van Koophandel te Woerden, om
te geraken tot oprichting van een vereeni
ging, ten doel hebbende,, de plannen tot
vaartverbetering van den Rijn te bevorde
ren, zal in deze gemeente ook zeer zeker
met voldoening zijn ontvangen. De toe
stand toch, waarin de Rijn in de kom van
deze gemeente verkeert, eischt dringend
verbetering, en meerdere malen gingen
stemmen op, o. a. bij de Vereeniging
„Schuttevaör", om te trachten in dezen
noodtoestand verbetering aangebracht te
krijgen. Afgezien nog van deze hoog-
noodige verbetering is het niet minder de
brug welke een dringende verandering
noodzakelijk maakt. Dat ook dit punt door
ons gemeentebestuur ernstig onder het oog
wordt gezien, blijkt nog uit het feit dat
een der „Vroede Vaderen" in de voorlaat
ste Raadvergadering deze zeer urgente
zaak, aan de aandacht van B. en W. aan-
bevail. En terecht. Het aantal malen dat
een schip door de geringe deorvaartwijd-
Onder het Vergroot-glas.
CCXXXVIII.
De 'gaap rijs.
De gasp rij s is in deil Raad altijd een
„teer" onderwerp.
Daarmede toch heeft iedere kiezer
te maken...
Iloogere of lagere prijs voor 't gas in
teresseert iederem kiezer...
Zoo beschouwd, kan 't geon sterveling
verwonderen, dat do socialistische t o c-
komstige Raadsleden zich er al mede
bemoeid hebben, nog voordat ze werkelijk
Raadsleden zijn! Er was n.L Donderdag
al van jhen'een adres ingekomen, waarin
de toekomstige socialistische Raadsfractie
den Raad in overweging gaf, de nieuwe
regeling van den gasprijs aan te houden,
totdat de nieuwe Raad bijeen zal zijn ge
komen.
Toch is do „oude" Raad" maar zoo vrij
geweest zelf nog een beslissing te nemen!
En die beslissing behelst een verhooging
en een verlaging van den bestaarden prija.
Eén verhooging voor h'eri, die minder
dan £5 kubieke meter per maand gebrui
ken. een verlaging voor wie er meer noo
dig heeft.
Oppervlakkig beschouwd, klinkt dit on
billijk, maar twee zaken dient men Ln
ieder geval hiorbij in 't oog te houden.
Eerstens, ook zelfs na de verhooging be
taalt nu een gemiddeld gasverbruiker
niet meer dan den kostprijs; voor de
eerste dertig kubieke meter zelfs aanmer
kelijk minder althans zoo men aan
neemt, dat de berekening, door de com
missarissen van de Lichtfabrieken voor
gezet, juist mag worden geheeten.
En niemand in den Raad wil het
gas beneden den kostprijs geleverd zien.
Trouwe.ns zulks zou Leiden, met de groote
gasafname look 'in de buitengemeented
fataal ruïneeren!
Tweedons dient in aogenschouw te wor
den genomen, dat de gemeente, wil zij
den reductie-prijs van het gas doen dalen,
de groote afname niet moet tegenweiken.
En zulks geschiedde (met opzet vanwege
de kolen-rantsoeneering) door den buiten
gewoon hoogen prijs, die werd berekend
■voor diegenen, die meer dan 50 kubieke
meter gebruikten.
Of de nu aangenomen regeling dus b&-
vredigend kan worden genoemd? Ons in
ziens niet.
Er zijn twee o. i. billijke regelingen
denkbaar.
De eerste op zichzelf de meest
ideaJe is, dat ieder verbruiker betaalt
•den kostprijs met een zeer matig, heel ge
ring, winstpercentage.
De tweede is, dat ieder verbruiker be
taalt den kostprijs, zuiver berekend, zon
dermeer, terwijl de beter gesitueerden
daarboven bet'ajen een winstpercentage,
billijk op zichzelf, en noodig voor het ge
zond commercieel beheer van het bedrijf.
Deze tweede regeling lijkt ons in het
samenstel aller gegeven om
standigheden do practisch best-bei-
reikbare, en meest-gewcnschte.
Daarheen moet dan ook o. i door dem
Leidschen Raad worden gestreefd.
Maar zulk een regeling kan de Raad als
zoodanig zeer moeilijk tet stand brengen.
Wel riemde oen der Raadsleden tegen
het voorstel van B. en W., omdat liij wilde
wachten op de begrooting, teneinde daar
uit den kostprijs te kunnen berekenen.
Maar wij meenen ons de voorspelling te
tnogen veroorloven, dat die begrooting
dat raadslid niets wijzer zal maken.
In kwesties als deze wat is de kost
prijs van het gas? heeft de Raad bijna
onvoorwaardelijk te zeilen op het compas
van commissarissen der Lichtfabrieken.
Is men het niet eens met de inzichten
tiez'e'r h'eeren, heeft men geen vertrouwen
in hun bekwaamheid en kennis men
kieze dan anderen.
Hieruit blijkt reeds, dat, als de nieuwe
Raad natuurlijk spoedig! komt te
staan voor een wederom andere gasprijs-
regeling, 't dan van 't grootste belang zal
Wezen, wie de uit den nieuweri Raad ge
kozen commissarissen der Lichtfabrieken
zullen zijn.
te dezer brug. vastraakt, is legio tot groot
ongerief van het publiek. Niet minder
lastig is de geringe breedte dezer brug,
hetgeen vooral wordt bewezen tijdens de
markt dee Dinsdags. Nauwelijks is na den
afgeloopen crisistijd een opleving der
daarkt te bespeuren of wederom vertoont
zich hetzelfde euvel van voorheen. Da
eene opstopping van wagens volgt op de
andere, hetgeen te wijten is aan dc brug.
waarop slechts een rijtuig kan passeerea;
en meer dan ooit moet men Dinsdags tot
de conclusie komen, dat een breede brug,
waarop de rijtuigen elkander kunnen pas-
seeren, waarlijk geen overbodige weelde
voor Bodegraven kan genoemd worden.
Trouwens heeft het ons reeds eerder ver
wonderd dat, in verband met het zeer
drukke verkeer van automobielen etc.
op dezen Rijksstraatweg, niet reeda
vroeger deze noodzakelijkheid werd ge
voeld.
Enfin, thans openen zich nieuwe ge
zichtspunten, welke doen vermoeden dat
in afzienbaren tijd deze hoognoodige ver
beteringen tot stand zullen komen. In
ieder geval vertrouwen wij, dat ons ge
meentebestuur wel zal deelnemen aan de
te Woerden te houden vergadering, waar
o. i. de oprichting der vereeniging verze
kerd zal zijn.
„De Kwakel". Naar wij vernemen is
op last van den eigenaar der huizen aan
het einde der Emmakade dezer dagen de
bekende „Kwakel" over de Goudsche
vaart gesloopt. Naar men ons echter ©ven-
eens mededeelt, is door eenige bewoners
van dit gedeelte der Emmakade, aan. den
Gemeenteraad verzocht, wederom een
verbinding aan te brengen tusschen Emma
kade en Goudsche straatweg.
