UITENLAND.
)e Oorlog.
tiet Zwarte Veen.
Nederland en de Oorlog.
yerschynt eiken dag, üitgez. Zon- en Feeötd.
honnementsprijs bedraagt, bij vooruitbetaling,
fiden 13 ct. p. week, fl.70 p. kwartaal; bij
eUten 14 ct. p. week, t'l.85 p. kwartaal.Franco
f2.15 p. kwartaal. Het Geïllustreerd Zondags-
voor de Abonné's veisrygbaar tegen betaling
•l p.kwartaal,bij vooruitbetaling. Afzonderlijke
s5 ct., rnet Geïllustreerd Zondagsblad 8 cent.
cedselvocrziening.
belangrijk besluit is gisteren ge-
door den Le'idschen gemeeme-
of juister gezegd; het Dagelijkscu
irder gemeente Leiden heelt ee:i
=lelijké daad gestold, welke gis-
oor den Raad is goedgekeurd en
fed-
tijd staat in het teelten van zorg
Yoed-selvooziening.
bejammeren is het, dat die zorg
vroeger, veel vroeger, de re-
•u het volk in al zijn geledingen
jcorgedrongen.
onze oeconomische kracht zou-
misschien nu veel sterker staan
ver het buitenland dan door onze
fe!'weermacht... \Vij hebben dit
zoo vaak beweerd,
nu niet naar achteren geschouwd
reurd om niet meer te herstellen
pm-ingen, maar geslagen de hand
■li ploeg in letterlijken zin.
ralles sta de zorg- voor de voedsel-
ening.
eischt de plicht van nationale
iarheid, dat eischt ons zelfbehoud,
noemt minister Posthuma vaak
leren-minister een naam, dien
•laas, met te weinig éere dïuagi!
ir dat hij met volle recht den titel
loeren minis ter moge dragen, in
jin, dal hij van alle burgers land-
rs maakt!
lank zij mede en vooral cle voort-
gegeven aansporing en prac-
keude aanmoediging der re-
j gaat het wij mogen wel zeg-
oddank! reeds met flinke schre-
erichting- in: meer en meer wordt
jrgd voor de voedselvoorziening!
een lof- en navolgingswaardig
•ld in deze zij hier gewezen op
it, dat door' de gemeente Leiden
er 100 H.A. grasland is gepacht,
mditie, dat deze oppervlakte na
ing zal worden bebouwd mei
boonen, ten voordeele der ge-
Leiden, die er eigei*»resse van
n zal.
alle burgers, die daartoe in de
jheid zijn, hfft. hier hun van ga-
iwege verstrekte voorbeeld na-
9e laargang.
Bureau: STEENSCHUUR IS
VRIJDAG 3 MEI 1918.
LEIDEN. Interc. Telefoon 935.
No. 2608
Postbus 6.
De Advertentieprijs nodraagl van 1—5 regels f0.75
elke ïegel.meer 15 ct. Ingezonden raededeeliugeD van
25 regels f 1.50. elke regel meer SO ct., met gratia
bewijsnummer. Uy contract aanzienlijke korting.
Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën, waarlh betrekkingen worden
aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en
verkoop 40 ct. p. 80 woorden. Ieder woord meerlct.
bedrijvigheid in het Westen. -
che vorderingen bij Hangard. -- De
naar Yperen's val. Nieuwe
taansche troepen naar Europa.
ia Paus en de vrede. - Staatsgreep
rajina. De regeering en de rada
iêf door de boerenafgevaardigden
•Wrijving tusschen Duitschland
irajina. -- Oostenrijk s instemming.
Overzicht.
lien van vrij levendige bedrijvig-
■[•.artillerie in eenige sectoren bij
ir de Franschen heroverde, Locra,
La Bassée-kanaal en in de streek
idoosten van Amiens, bij Montdidier
ïlde laatste vier en iwintig uren op
gveld in het Westen rustig
tn. Nergens werden aanvallen of te-
nallen op groote schaal ingezet. Het
iij kleine plaatselijke infanterie-ge-
1
er«wa.s er vrij groote wederzijdsche
Ibedlijvigheid ten N. en ten Z. van
e. Daar maakten de Franschê troe-
rscerkelijke vorderingen in het bosch-
fcgard, en deden een groote ond'er-
waarbij zij het bosch van Baune
ten Z.W. van Mailly Reneval en
ij zij een dertigtal gevangenen rnaak-
fslotte was er geschutsactie tusschen
:h van Parroy en de Vogezen.
ongeduldigen in Duitschland, die
het intreden van de.ze nieuwe ge-
pajize afvroegen, waarom Yperen'
;evallen was, betoogden de mHi-
:i, dat men niet over het hoofd
'«9, dat het vooruitbrengen vfin het
in het door de Engelschen ont
ruimde gedeelte der bocht van Yperen,
heb vervoer der irrrunitie en de aanleg-van
de verbindingen evengoed tijd koöt als bij
vorige gelegenheden het geval was.
Is dit eenmaal geschied zoo werd ver
der voorspeld dan zal de wisselwerking
der aanvalsfronten zich doen gevoelen in
de'n toestand orn Yperen, welke sedert de
verovering van den Keimmeliierg anders is
dan in 1914, toen de Duiitsdhers de stad ook
reeds tot op zeer korten afstand genaderd
waren.
Het nieuws uit O e k r a j i n a zal ve
len in Duitschland te denken geven. Dat is
dus de stemming van de regeering, die
in tegenstelling imet de Russische de
Centrale mogendheden goed gezind was en
zich aanstonds bereid toonde, vrede met
hen te sluiten, de regeering die de ko
renschuren van haar land voor Duitsch
land en Oostenrijk openzette en hun de ge
legenheid bood,, er de grondstoffen te vin
den, die de Entente hun onthoudt en mis
schien na den oorlog zal blijven onthou
den!
Niet voor allen zal echter het nieuws als
een verrassing izijn gekomen. Er zijn er in
Duitschland genoeg geweest, die waar
schuwden, dat vroeg of laat Oekrajina
.zich weer van de Centralen zou afwenden
en aansluiting zoeken bij Rusland. Daar
mee toch heeft het niet alleen verwant
schap van ras, imaar ook een historischen
band gemeen.
En nu 'heeft .zich al het verzet geopen
baard tegen Duitschlands voogdij, welke
overigens Oekrajina^zich zelf op den hals
heeft gehaald, toen de regeering de gewa
pende hulp van de Centralen inriep om
haar tegen de Bolsjewieksche scharen te
beschermen. Die hulp is haar verstrekt en
daaraan dankt de regeering, dat zij haar
gc.zag heeft kunnen-handhaven en het land
welhaast in vrede en orde kan besturen.
Maar nu is het begrijpelijk, dat Duitsch
land ook staat op nakoming van de voor
waarden, waarop het vrede gesloten en
die hulp verleend heeft.
Met dat al zal in Duitschland do verwach
ting op aanvulling van den voorraad graan
van (Je Oekrajiensche akkers, die toch al
niet groot meer was, er niet door .worden
•verlevendigd, ofschoon nog gisteren groote
voorraden .graan naarDuitsehland zijn
verstuurd.
Nader wordt vernomen, dat thans ook
Oostenrijk zich geheel kan vereenigen imet
DuitSchland's handelwijze.
In Oekrajina verder, is de oude Rada en
de regeering, welke tot nu toe aan het
bewind was geweest en waarvan generaal
von Eichhorn al eenige le^jsn achter.slot
en grendel /beeft gezet, ten val gebracht
dooi'' de boerenafgevaardigden, die t^ Kief
zijn aangekomen.
De nieuwe regeering, die blijkbaar ceer
spoedig gevormd is, heeft verkaard te zul
len handelen volgens de overeenkomsten,
bij den vrede te Brest-Litofsk aangegaan.
De personen, die door de oude regeering te
Kief gevangen genomen waren, zijn weer
op vrije voeten gesteld.
De nieuwe regeering za! dus de beloofde
G9 millioen poed broodkoren vóór den 31en
Juli van dit jaar pogen te leveren. Afge
wacht dient_te worden, of zij daartoe in
staat zal blijken.
0p
Zee.
De aanval op Zcebrugge.
Reuter meldt:-Volgens een bericht in de
„Genmania" .zijn bij den aanval der En
gelschen op Zeebrugge aan Duitsche zijde
slechts 25 man gedood of gewond. De ver
liezen moeten echter veel hooger zijn. De
brug tusschen de pier en de kust was vol
ime'j Duitschers, toen de duikboot haar in
de lucht liet springen. Men vermoedt dat
deze allen omgekomen zijn-
Een aanvaring.
- Uit Atlantic Port wordt geseind, dat een
ongenoemde kruiser in aanvaring is geko
men.met het kuststoomschip de „City of
Athens", ter hoogte van de kust van'Dela
ware. Vier en zeventig levens zijn verlo
ren gegaan. Een boot van de kruiser heeft
61 menschen gered. Het stoomschip zonk
in 7 minuten. De kruiser is niet beschadigd.
Duitschland.
Uit den Landdag.
De vice-voorziller van den Pruisischen
Landdag verklaarde, dat' de regeering dit
lichaam zou ontbinden, wanneer de kies
rechtwijziging niet dusdanig zou worden
aangenomen als zij door den iiüiinister-pre-
sident was voorgesteld.
Een voorstel der sociaal-democraten, tot
invoering van gelijk kiesrecht), werd ver
worpen.
Oostenrijk-Hongarije."
Instemming met Duitse Wand. v
Uit Weenen wordt bericht, dat de Oos-
tenrijksche regeering hare instemming
heeft betuigd met de door het Duitsche
legerbestuur in Oekrajlne genomen maat
regelen.
De politieke toestand.
Minister-president von Seidier heefö de
partijleiders uit het Huis van Afgevaar
digden laten bijeenroepen om hun imede-
deelingen over den politieken tóestand te
doen en het verloop van de aanstaande
parlementszitting te regelen.
Frankrijk.
Cail'aux.
Het „Journal du Peuple" meent te kun
nen verzekeren, dat het weldra geëindigd
onderzoek de onschuld van Caillaux aan.
het licht heeft gebracht.
Italië.
De Paus en de vrede.
Naar aanleiding van het persbericht, dat
de Paus een nieuwe verklaring omtrent
den vrede zou willen doen, heeft, vol^ns
de „Köln*. Volkszeit.", een aanzienlijke per
soonlijkheid van het Vaticaan verklaard,
dat de Paus voorloopig geen nieuwe vre
desboodschap zal zenden. Zijn nota van 1
Augustus 1917 geldt nog steeds, zoodat een
herhaling in nieuwen voren noodig noch
nuttig zou «zijn.
Rusland.
De toestand.
De Stockholm sche correspondent van de
„Morning Post" seint dat de Griekselie
gezant in Petrog'rad te Stockholm is aan
gekomen. Hij deelt mede dat er geen wij- -
ziging is gekomen in den politieken toe
stand in Rusland. Leven en eigendom aijn
nog lang niet veilig in de Russische hoofd
stad. Dezer dagen nog werd de Italiaan-
sche gezant in een zeer drukke straat be
roofd. De legation hebben moeilijkheden
om geld van dc banken te krijgen. Detvoc-
dingstoe,standen zijn zeer. ernstig; er zijn
menschen die vele. dagen lang alleen van
een ei per dag moeten leven. De bolsje'wiki
zullen, waarschijnlijk nog wet eenigën tijd
aan liet -bewind blijven, riuu,r lmn val is
slechts een quaestie van tijd.
Oekrajina.
Scherp Duitsch optreden. ;*n
Een officieel telegram- uit Berlijn meldt,
dat de aanvoerder der Duitsche troepen in
de Oekraine, van meening, dat de Oekra
jiensche regeering een bew'eging tegen den
Duitschen invloed niet voldoende onder
drukte, te Kief militaire gerechtshoven
heeft ingesteld en den minister van oorlog,
tegelijk met andere officieele personen, in
arrest nam. Dit laatste hield verhand met
de arrestatie, door den bond tot bevrijding
der Oekraine, van een bankdirecteur, die
met de Duitsche economische commissie in
verbinding stond.
De toestand.
Doerenafgévaardigden te Kief, die zich
op het standpunt van den vrede van Brest-
"Litowsk plaatsen, hebben de oude Rada en
de Oekrajiensche' regeering omvergewor
pen.
.Noorwegen.
Nieuwe samenkomst dor Scandinavische
koningen.
Volgens Noorsche dagbladberichten wordt
in hofkringen te Kristiania een nieuwe
samenkomst dep Scandinavische vorsten
overwogen. Koning Haakon en koningin
Maud gaan koning Gustaaf te Stockholm
bezoeken, waar zoo mogelijk ook koning
Chri&tiaan van Denemarken zal komen.
Ook de minister-presidenten en ministers
van buitenlandsche zaken zullen aanwe
zig zijn.
Vereenigde Staten.
De militaire legermacht.
Uit Washington wordt ons gemeld, dat
FEUILLETON.
tfaan dacht ik niet. De Hornheim's
onder alle omstandigheden de laat-
in wier bescherming ik Eva zou
gij een groote keus hadt In
to «ijn de moeilijkheden, die gij op-
geheel en al ongegrond. Leopoldine
vrouw van den .fijnsten toon en
2beschaving. Een.jong meisje kan
'ijks in een ander huis zooveel ge'e-
1 hebben, orn voordeelige kennissen
ioen."
Tok mij toch moeten toegeven, mijn
i mama", sprak de baron rnet
scherpte, „dat, ftuett er zeer op aan
fltolke soort van kennissen men
e'ig noemt."
zult toch bij mijn beproefde erva-
htwijfelen, mon ami, dat ik sléchts
nuttig beschouw, die je dochter
'«der opzicht verzekerde toekomst
t"
'heeft geen venzorging noodigv nia-
1 Hjkcloiaoi van tiaar grootvader....^"
„Ach onderbrak hem de oude dame
boosaardig, „herhaal mij niet, wat ik
reeds lang weet. Haar toekomst is verze
kerd, maar in den tegenwoordigen tijd
daarentegen hebben wij allen al heel bitter
weinig van de groote erfenis. Die oude
kreng is taai en zal wellicht nog lang zijn
schaften behouden. De zaak zou geheel
anders zijn, indien Eva met een rijken
jongen edelman verloofd werd."
„Afgezien daarvan dat ik voor haar geen
man uit de kringen van Leopoldine zou
kieaen, al was dat nog zoo zeer noodig."
„Dat zal ook niet noodig zijn. Indien
het ons gelukt, van je grootvader een
groote som te krijgen voor Eva's reis naar
Weenen, zal zij niet kunnen weigeren,
haar broeder de verlangde hulp te schen
ken. In dat geval zouden wij allen gehol
pen .zijn; dan zou Everhard niets meer bij
zijn huwelijksplannen in den weg staan."
„En gij gelooft, gij kunt' gelooven, ma
ma, dat het mij of u het geringste van
voordeel .zou zijn, indien Everhard'de rijk
ste partij in geheel Europa maakte... Het
zou een onmetelijk vermogen moeten zijn,
dat deze onverbeterlijke verkwister
„Heb is een schande, dat gij zoo van je
eigen zoon spreektl"- riep de oude dame
bevend veü toorn.
„Wat ik zeg, is waar", hernam de baron
thans ook met verhoogde stem. „Al zou hij
morgen kunnen beschikken over de civiele
lijst van den koning, dan .zou het nog de
vraag zijn, of hij voor mij eenige guldens
over had. -Maar mijn besluit is, Eva niet
het offer te laten worden van een proefne
ming, die ons niet het minste voordeel tzal
geven."
De baron bleef hier bij en wilde niet toe
geven.
Eenige oogenblikken later trad Eva bin
nen met de tijding, dat het.diner gereed
was. Zij vond haar grootmoeder en haar
vader in zeer sombere stemming.
„Hoe", riep de oude dame op lïaar ver
zoek, om aan tafel te gaan, „wat voor
nieuws wilt gij weer gaan invoeren? Het
is nauwelijks twaalf uur en ik heb geen
lust, mij aan het etensuur van onze 'ooer-
sche buren te binden. Gij schijnt dat zeker
van plan te zijn?"
„Morgen zullen we weer om halftvvee
dineeren, grootmoeder", antwoordde Eva
met haar gewone vriendelijkheid. „Van
daag moeten wij wat vroeger eten, wijl
papa np.ar steinart wenscht te gaan ja
gen.".
daar op een bijeenkomst van het oorlogs-
coimdté Woensdag de vraag is besproken
omtrenf het transport der Amerikaansche
troepen naar Europa. De leiders van het
departement van oorlog deelden toen mede
dat het mogelijk is, dit jaar ongeveer drie
millioen Amerikaansche soldaten naar
Europa'te eenden.
BINNENLAND.
Een mijnvisscher is in de luchj gevlogen.
Er zijn vijf dooden en vijf vermasten.
„De „Hollandia" vertrekt vermoedelijk
binnen een tiental dagen van Buenos-
Ayres naar Nederland met pl.m. 4500 ton
meel.
Nederland en Duitschland.
Uit goede bron verneemt de hoefijzer-
correspondent van het „Handelsblad",
dat betreffende de zand- en grindquaestie
reeds overeenstemming is verkregen, in
dien zin, dat zonder voorafgaand onder
zoek beperkte hoeveelheden zullen worden
doorgevoerd op de énkele verklaring der
Duitsche Regeering, dat het doorgevoerde
materiaal niet voor militaire doeleinden
zal worden gebezigd. Betreffende het ver
voer over de spoorlijn in Limburg worden
sinds eenige nadere besprekingen te Ber
lijn gehouden tusschen onzen graant en de
Duitsche Regeering. Soldaten en munitie
zullen niet worden vervoerd, daarover is
men het eens, de moeilijkheid betreft het
vervoer van levensmiddelen voor de troe
pen en het aantal der treinen. Ook hier
omtrent hoopt men tot overeenstemming te
zullen komen.
Het „Ilbld." van hedenmorgen bericht:
Omtrent den stand van de Duitsch-Ne-
derlandsche onderhandelingen hebben wij
van gezaghebbende zijde het volgende ver
nomen: Gelijk men weet .zijn, naast en los
van de zuiver economische onderhandelin
gen, verschillende ipuinten cp 't tapijt geko
men, die inmiddels sTedhts voor zoover de
zand- en grindquaestie en die van het ge-
bruTk van den Litmburgschen spoorweg ra
kende, aanleiding hebben gegeven tot lang
durige en moeilijk-vlottende besprekingen.
Zaterdag j.J. is men inmiddels reeds prin
cipieel tot overeenstemming gekomen.
Hierbij dient aangeteekend, dat de Duit
sche regeering verzocht had: lo. den door
voer van zand en grind voor zoover noodig
ten behoeve van herstel en onderhoud der
Belgische wegen toe te staan en 2o. het ge
bruik van 'den Limiluirgsciliien «spoorweg vrij
te laten, voor al!e vervoer, met uitzonde
ring van dait van oorlogsmateriaal.
Er is inmiddels, zooals reeds bleek uit
het bericht van or.zen hoefijzer-correspon
dent, evenmin reden voor optimisme als
voor het tegendeel. Baron Gevers ds na het
Zaterdag bereikte voorloopige resultaat
naar Berlijn vertrokken met nauwkeurig
omschreven voorstellen ter voorbereiding
van de definitieve regeling. Van zeer groot
gewicht is het, welk standpunt men in Ber
lijn zal innemen tegenover de van Neder-
landsche zijde gedane voorslagen betref-
Jende de hoeveelheden zand en grind, die
eventueel zullen worden doorgevoerd en de
uitgebreidheid van het verkeer op.den
spoorweg. Ook is, als wij juist zijn inge
licht, nog niet vastgesteld, welke interpre
tatie gegeven zal worden aan he.t begrip
oorlogsmateriaal.
Graan uit Amerika.
De Roiterdamsche correspondent van
het „ïlbld." verneemt, dat in de plaats van
de drie schepen, die uit Amerika naar hier
zuHen worden gezonden met graan, drie
schepen van dezelfde reederijen als waar
toe de bedoelde vaartuigen behooren, van
liier ëullen vertrekken. Het zijn dus één
schip van den Holl. Lloyd, één van de Ne
derland en één van de Koninklijke. Heb
heet, dat Duitschland de vrijheid van
vaart' van al deze schepen reeds heeft ge
waarborgd.
Broodkaart.
De directeur van het Centraal Broodkan-
toorimaakt bekend, dat'de broodkaart van
het 48ste tijdvak geldig is van 4 tot en met
10 dezer.
Melkproducten.
Het Bureau voor Mededeelingen inzake
de Voedselvoorziening meldt:
Ten einde te ontkomen aan de maximum
prijzen en meer geld te maken voor hun
product, hebben verschillende kaasprodu
centen in den laatsten tijd ónder allerlei
fraaie namen kaassoorten, in den handel
gebracht, die vroeger hier te Jande onbe
kend waren. Ofschoon deze soorten nleU
meer vet bevatten dan de volvette kaas,
was de- prijs dezer bijzondere producten
veel hooger gesteld.
Om deaelfde reden legden sommige pro
ducenten zich ook toe op het' maken van
technische artikelen (caseïne e. d.). Ook
'hiertegen bleken maatregelen noodig.
Daarom is thans eene regeling getroffens-
waardoor technische artikelen alleen zul
len kunnen worden vervaardigd voor zoo
verre daaraan hier te lande behoefte be
staat, terwijl bij verwerking van molk tot
voeding.sartikelen er voor gewaakt zal
worden, dat een zoo groot mogelijk nut
vbor de volksvoeding wordt bereikt.
Zoo zullen ontheffingen van het verbod
om caseïne te maken niet worden gegeven
aan inrichtingen, die andere producten
kunnen vervaardigen. Voorts zullen de
kaasfabrieken en de fabrieken van melk
producten volle imelk of ten deele afge
roomde melk alleen mogen verwerken to#
kaas imet een vetgehalte in de droge stof
van niet meer dan 20 Bovendien zal
melk en geheel of gedeeltelijk afgeroomde
melk alleen mogen worden «rerwerkt tot
•boter, volvette Gouda- en Edammer kaas
40 30+ en 20 nagelkaaè, witte kaas.
komijnekaas (Leidsóhe kaas), taptemelk-
poeder en gecondenseerde taptemelk.
Nu het ons of straks het pond?
In het orgaan van de „Friesdhe Maat
schappij von Landbouw" schrijft de heer
E. van Weideren baron Rengers:
De lieele vraag waarom het ging bij de
vleeschvoorzieningamoeilijkheden kan menf
ongeveer formuleeren, zooals wij dit hier
boven afdrukken. En de vraag is door den
Minister in 'dien ein beantwoord, dat thans
het ons vleesch zal worden opgegeten en
dat men dus straks het pond niet krijgt.
Als dus de consumenten in de volgende
wintermaanden zullen klagen over ge
brek aan melk, aan vet en aan vleesch, dan
«zal daarop alleen kunnen worden geant
woord: „Deze toestand is op uw verzoek
ontslaan", want wij nemen aan, dat de
Minister op aandrang van consumenten-
zijde zoq heeft mpeten handelen.
Binnenkort, zoo stellen wij on3 voer,
koimt hetzelfde verschijnsel tot openbaring
bij de aardappels, en als 'ook dan wordt
toegegeven en in MeiAugustus wordt ge
rooid, wab voor najaar en winter was be
stemd, zullen we kunnen gaan berekenen,
wanneer wij uit de periode van vo^ed.sel-
schaarschte in die van gebrek zullen ko
men.
Het verbod van chocolade-
fa b r i c a g e.
Naar aanleiding van het ministerieel be
sluit, waarbij het verboden is cacao te ver
werken tot' chocolade en bonbons, heeft het
hoofdbestuur van den N. R. K. Bond van
Bakkers en Cacao-, Chocolade- en Suiker
bewerkers «ich tot de groote cacaofabri
kanten gewend met het verzoek, met do
vakorganisatie maatregelen te bespreken
teneinde, indien door dien regeeringsimaat-
regel grooter werkloosheid mocht ontstaan
deze zooveel mogelijk te verzachten b.v.
door de vorming van eene wachtgeldrege
ling. Uit verschillende antwoorden op dit
verzoek ontvangen, blijkt echter dat da
fabrikanten den toestand niet zoo donker
inzien als men bij den eersten indruk wel
ke de verbodsbepaling maakte, aou ver
wachten.
Wat de beteekenis van de ministerieel©
Jbeechikking 'zialive betreft, id genoemd
hoofdbestuur van oordeel dat deze niet aan
de verwachtingen zal beantwoorden, omn,-
dab oen verbod om cacao te verwerken tot
chocolade en bonbons het quantum volks-
voedsel niet zal vergrooten maar eerder
zal verkleinen. Hetzelfde wat b.v. geldt
voor banketbakkerijen, waar men van 100
K.G. bloem circa 400 K.G. voedzaam pro
duct weet te maken, geldt ook voor da
chocoladcfabricage, waarbij de bonbons
een groote plaats innemen, omdat men van
een betrekkelijk klein quantum cacao een
tamelijk groote hoeveelheid voedaame
producten kan vervaardigen. En bovendien,
wordt bij de gelegenheid om; bonbons te fa-
briceeren, de werkgelegenheid veel grooter
dan bij de verwerking van cacao tot cacao
poeder.
VIJFTIENDE HOOFDSTUK.
Na het diner, toen de baron hét) huis
verlaten had, had Eva een zeer onaange
naam gesprek met haar grootmoeder. Het
jonge meisje verklaarde met de grootste
beslistheid-dat zij onder geen voorwaarde
«zich zou laten -overreden, een bezoek bij
haar familie in Weenen af .te leggen. Zij
wist door haar grootmoeder zelf, dat de
barorres Hornheim door eigen schuld een
slechten naam genoot. Dat was genoeg,
om niet naar haar toe te gaan. Bovendien
zou zij, Eva, zoodra zij de overtuiging had,
dat haar aanwezigheid in Ravensbruch
niet langer gewenscht werd, onverwijld
naar Altenhageu gaan. Daar was zij het
•liefste en zij wist, dat rtiets haar grootva
der eoo gelukkig zou maken dan haar be
sluit, bij hem te komen wonen.
De barones had groote spijt, dat zij eens
tegenover Eva haar ergernis gelucht had
over mevrouw van IIornheiim>. Het hielp
haar niets, dat zij nu terugkrabbelde, dat
zij bad en smeekte, dreigde en weende.
Eva's besluit, of te Raveneburcöi te blijven
of naar Altenhagen te gaan, was onher
roepelijk. Zij verklaarde dati zij tot alle
offers bereid was, maar niet haar goeden
naaru in gevaar wildé brengen^ Zij was
bovendien vast overtuigd dat alles, wat
voor Everhard geschiedde, toch nultelooa
zou zijn.
Op déze verklaring barstte de grootmoe
der in zinnelooze woede uit.
Eva trok zich zeer teneergeslagon ia
haar éigen kamer terug. Zij begreep, dat
haar grootmoeder haar dit nooit zou ver
geven. Zij voelde', dat een reeks van &wa-
re strijden haar te wachten stond.
Eenigen tijd bleef zij in somber en Jroe*
vig gepeins verzonken, daarna stond zife
op en aette haar hóed op en begaf zich
naar buiten in Gods vrije natuur, om ver
strooiing te zoeken in haar leed.
De buitenlucht oefende een weldacligetf
invloed op Eva uit- en voor de eerste ■naaK'
ondervond: zij de bekoorlijkheid der stillef
onafzienbare vlokte.
Zij volgde een smal, nauwelijks kenbaaj^
pad, dat naar een der armzaligste hutten
in het veen -leidde. Hier woonde een arHfc^
kreupele knaap, die, wat bij k-isiteraty
wien het vrije gebruik hunner ledamalWW
ontzegd is, vaak voorkomt, groot© lé8rgi§»
righcid met vüug venstamd paartt©»
'[Wordt vervolgdj