'de ver'schë eieren kunnen vervangen, in
dien op het volgende wordt gekt:
Voordat deze kaJkeicren door.de stem-
peihuizen worden afgeleverd, worden zij
geschou/w-d, doch niettemin is het noodig
dat zij, alvorens te worden gedistribueerd,
opnieuw nauwkeurig werden geschouwd
©n gesorteerd.
-'De regeling is thans «uó "opgevat, dat de
grossier die de kalkciercn ontvangt, door
zijne winstmarge in staat gestold is, een
klein percentage minderwaardige eieren,
die voor directe consumptie ongeschikt,
doch voor industrieel© doeleinden zeer
igoed bruikbaar zijn, legen lager en prijs
te plaatsen. Indien de gemeenten zelf de
distributie op zich hebben genomen, die
nen zij eveneens voor deze soitecring zorg
te dragen.
Tevens rij er op gewezen, dat kalk
eieren zich uitstekend lecnen voor keuken-
eieren en voor het bakken van spiegel
eieren. Om te koken zijn ze echter min
der geschikt. Wanneer men ze evenwel
toch wil koken, i9 het noodzakelijk, dat in
het stompe einde van liet ei met een stop
naald een gaatje wordt .geprikt, opdat de
lucht het ei kan ontsnappen. Doet men dit
niet-, dan springen kalkeierch gedurende
het koken.
i Veevocdef.
De Toewijzingsccmmissie voor Veevoe
der deelt mede, dat de rantsoenen welke
over Januari zullen worden uitgekeerd,
zijn vastgesteld als volgt: paarden in be
drijven van handel en nijveiiheid 100 K.G.,
n.1/ 50 K.G. haver of regeeringsvoermoel,
de rest in bijvoer als zemelen enz.; melk
gevende koeien op kleigrond 10 en op zand
grond 15 K.G. sesam-, cocos- of dergelijke-
koeken. Noch voor varkens, noch voor
pluimvee is iets beschikbaar. Bijzonder
aangewezen categorieën ontvangen voeder
in hoeveelheden en soorten waaromtrent
de Voedcrbureaux inlichtingen kunnen
verschaffen. Om het steeds stijgend gebrek
aan haver zijn de gewone rantsoenen van
verschillende categorieën verminderd moe
ten worden; voorts wordt in enkele geval
len in plaats van haver regeeringsvoenneel
erwten- en boonpikscl en dergelijke gedis
tribueerd.
Hoog© tabaksprijze n1.
Te Afferden (Maas en Waal) zijn de
zuigers of zoogenaamde ..dief' verkocht
aan een Tilburgsche firma vo'or f 150 per
CO K.G.
Vroeger konden ze nauwelijks f 20 op
brengen»
Kolensch aarscht e.
De N. V. II. van Eyek Zoon's stoom
weverij ©n ververij te BrceÖevoort btaat
thans voor de vierde maal stop, wegens
gebrek aan steenkolen.
De groentendrogerij van de N. V.
Houtkoop er te Geidrop is stopgezet. Ruim
100 werklieden zijn daardoor werkloos.
Te Lichtenvoorde wordt ,de schoenfa
briek der firma Hulshof Co. wegens ko-
]©ngebrek stopgezet. Er worden hierdoor
150 arbeiders werkloos.
M ij n e if.
-Te Borsselen, op Zuid-Beveland, is gis
termorgen een mijn ontploft. Het polder
huis is gedeeltelijk vernield, en van de
ambtenaarswoning bij het polderhuis zijn
alle ruiten stuk. Ook in het. dorp zijn vele
ruiten gebroken. In de stcenglooiing is
een groot gat geslagen; vele palen van de
•zeewering zijn afgeknapt.
Kieskring HalorBenr.
De kiesvereeniging van Uithoorn en
Kwakel heeft de volgende vier candidaten
gesield voor de groslijst: mr. J. Bomans,
H. Engels, mr. Paul Reymer^ en J. Mi
ch ielsen.
De R. K. Kiesvereeniging le Schoten
plaatste op de gros-lijst de heeren mr. J.
B. Bomans, Haarlem; A. J. Locrakker,
Schoten; A. B. Michielsen, Halfweg; G. v.
Lingen, Amsterdam: Th. G. C. Hooij, Scho
ten, en J. W. v. d.-Berg, Zuid-Schalkwijk.
Sociale berichten.
- Nationaal R. K. MiddciTtG-JKtrttfeburteaiu.
Te s-Hertogenbosch had Dinsdagnamid
dag de installatie plaats van het Natio
naal R. K. Middenstandsbureau, dat tot
stand is gekomen op initiatie! van prof. dr.
.Van Beurden, van de Abdij van Heoswijk.
De heer Jolian Schoenmakers, uit Gcer-
truidenberg, voorzitter der Hanze in het
bisdom Den Bosch, opende de vergadering
met een woord van w elkom aan allen. Het
feit, dat steeds meer gevraagd wordt naar
nationale vakorganisaties, was oorzaak,
dat tot de oprichting van dit Nationaal R-.
K. Bureau werd besloten, dat zich als
hoofddoel stelt het oprichten cn organi
se eren van dergelijke vakorganisaties,
liet is daartoe het aangewezen lichaam.
Deze vergadering is belegd om vast te
leggen, hoe en waarmee het Bureau zijn
werkzaamheden zal aanvangen.
Spr. gaf zijn vreugde te kennen, nu hern
'de eer tc hcurt valt het Nat. R. K. Mid-
denstandsbuxeau te mogen installeercn,
hier aanwezig te zien drie directeuren van
Ccntroie Ilanze-bureaux uit drie bisdom
men en sprak de hoop uit, dat ook dc
bisdommen Utrecht en Limburg spoedig
in bet Bureau vertegenwoordigd mogen
zijn, opdat het zijn arbeidsveld zoo ruim
mogelijk kunne uitstrekken. Bovendien
begroette spreker met groote blijdschap de
aanwezigheid in het Bureau van dr. Van
Beurden, die ook thans weer gaarne be
reid is zijn eminente en hooggeschatte ad
viezen te willen verleencn.
Hiermede verklaarde spreker liet Bureau
geïnstalleerd.
Vervolgens ontsponnen zich breedvoe
rige discussies, vooral tusschcn de heeren
mr. Jaarvckl, 'dr. Van Beurden en den
voorzitter^ over het werkprogram van het
Bureau.
Waar het Bureau is gesticht orü aan ile
behoefte te voldoen van het organiseeren
der verschillende vakken, werd als eerste
punt op het program geplaatst de vakor-
gar.ttdk t'Fi 'de wijze, waarop deze 2aak
verwezenlijkt zal worden.
Het plan is thans, zoo spoedig mogelijk,
tc beginnen met de nationale organisatie
der schoen winkeliers en van die vakorga
nisaties. die de Minister heeft aangewe
zen speciaal in verband met dc winstmarge
en distributie, terwijl tevens nog even op
gehaald zal werden de nationale organi
sm ie van schoonmakers- en kleermakers-
patroons.
Vorder zal liet Bureau een rapport sa
menstellen, dat de Minister verlangt in
verband met dc winstmarge; zich bezig
houden met den middenstand en dc belas
tingkwestie en een voorlichtingendienst
instellen.
Besloten werd, dat van deze vergade
ring door den voorloopigen secretaris, den
heer J. Jongeneclen, een verslag zal wor
den uitgebracht aan de Federatie, terwijl
mr. Sehaapveld een reglement voor het
Bureau zal ontwerpen en aan dr. Van
Beurden zenden om advies.
Gemengde Berichten.
De sneeuw. Van lalle kanten komen
berichten binnen over wegversperring, het
afbreken voor spoor- en tramcommunica-
tie, telegrafische en tel gph arische verbin
ding tengevolge van den sneeuwstorm. Het
zou le veel plaatsruimte innemen, alles te
vermelden, en onze lezers kunnen het zich
trouwens ook wel voorstellen.
Een enkel staaltje: Gistermorgen zijn
twee forensentreinen van het Gooi naar
Amsterdam onderwej? blijven steken. De
eerst© trein, die om 8.9 uit Buissum ver
trekt, moest voorbij Weesp stoppen wegens
wegversperring: over een groote lengte
waren de telegraafpalen oA-or de raals ge
vallen. De volgende trein kon bij den Ke-
verdij'k rced-s niet verder; na het passe
ren van den eersten trein waren ook daar
de palen over don weg gevallen. Twee uur
bleef de trein staan ©n hij Averd toen lang
zaam naar Bussum teruggeduwd. Ver
scheidene passagiers hadden eclitcr reeds
tc voet -den terugtocht aanvaard.
Ongeluk. De 'bootwerker J. H. is aan
boord van do Anislcrd-amsché nachtboot,
liggende aan de Maasbode te Rotterdam,
door een mast, die bij het hijschen brak,
op liet lichaam getroffen. De dood trad
bijna onmiddellijk in.
Zware brand. Gistermorgen 6 uur
Averd de hulp van dc Amsterdamse he
brandweer ingeroepen door den burge
meester van Sloten, oandat op den Admi
raal de Ru y ter weg bij den Haarlemmer
weg een zware brand was uitgebroken.
Een paar stoomspuiten gingen den
I sneeuwstorm in, op weg naar de plaats
des ónüieHa. Inmiddels had het vuur sterk
ban zich heengegrepen en had het zich ook
medegedeeld aan het belendend perceel.
De brandspuiten schoten in den sneeuw
storm weinig op cn één bleef ten slotte in
d© sneeuw steken.
De tAveede bereikte den brand en kon
Aveidra in werking worden gesteld. Eén
huis was inmiddels reeds geheel uitge
brand. Het vuur kreeg echter geen uit
breiding meer. Om 9 uur Avarcn beide hui
zen uitgebrand.
Een onbetrouwbaar koetsier. Dins
dagavond, omstreeks 10 uur begaf zich de
adjunct-bouAvkundig-opzichter bij den oud
heidkundigen dienst in Ned'.-Indie, de 28-
jarige B.' de H., -uit 's-Gravcnhage, per
huurrijtuig van het, station der Z. II. E.
S. M. naar familie op het Groote Kerk
plein, ahurens zich met het e.s. „Niéuw-
Amsterdam" naar -Ned.-Indië te begeven.
Tijdens de visite liet hij zijn bagage in
bet rijtuig achter. Uit de woning terug-
keerend-e, bemerkte De H., dat koetsier met
rijtuig en bagage was verdwenen. Een in
specteur van politie heeft in den' loop van
den nacht dezen huurkoetsier, den 58-jari
gen K. v. 't II., in de Van Speykatraat
opgespoord cn gearresteerd. Deze was nog
in het -bezit Aan de bagage, Avaaronder een
koffer met officieel© documenten van de
N'edcrlandsche regeering, a\ elke de H. on
der zijn berusting had.
Brand. Te Liessel bij Helmond brand
de de stalling van den landbouwer G. E.
af. Twee varftens en .eenige kippen kwa
men in de vlammen om. Het verbrandde
perceel i3 eigendom der gemeente Deoirne.
Pasmunt en gc-ud. Men schrijft uit
Venlo aan het ,,Hbld.":
Als men geloof mag slaan aan de ge
ruchten, welke uit de 6mokkeIkringen
doordringen tot de buitenwereld, dan zou
den thans de honderd stuks Nederland-
sche centen betaald worden met f 1.80.
Dit lijkt echter een onmogelijkheid, want
al is er Bchaarschte aan bronzen pasmunt
inet kwartje®-, dubbeltjes en stuiters is
dit trouwens al evenzeer het geval men
ziet de geldstukjes toch nog steeds circu-
lecrcn en in bedragen van vijf cents cn
meer door Jan en alleman uitbetalen,
zonder dat de gezichten ook maar iets
verraden van ft-en: daar geef ik haast de
dubbele waarde aan brons weg. Waar
schijnlijk Avordt met het bedrag van f 1.80
bedoeld drie Maik, door koersdaling thans
niet meer waard dan omstreeks f 1.26.
Oirntrent de waarde, welke men thans- toe
kent aan Duitsch' goudgeld', beeft men
meer zekerheid. Een stadgenoot vraagt
althans per advertentie gouden twintig
en tien-markstukken te koop voor den
-prijs van f 12.60 en f 6.30.
Een nachthemd.... De rijksambtena
ren hebben ©en inval gedaan bij écn firma
te Doctinchem. In beslag Averd o.a. geno
men, zoo vertelt het ,,Hbld.", een nacht-
hemd, dat voor uitvoer gereed was ge
maakt en waarin niet minder dan 960 fop
speentjes genaaid waren.
Uitbrekers. Om het hoofdgebouw van
het huis van bewaring tc Arnhem zijn, ten
einde over grootere plaatsruimte tc kun
nen beschikken, houten barakken gebouwd
met de noodige cellen. Dezer dagen is het
nu een viertal gedetineerde ©mokkelaars
gelukt uat hun houten cellen te ontvluch
ten. Zij hebben daartoe eenvoudig een
groot gat onder den danken vloer gegra
ven 'en rijn boo (To cn-de buiten 'dé barak
gekomen. Vervólgen© zijn eij over den
ringmuur om het huis van bewaring ge
klommen en spoorloos verdwenen. Alle
nasipo ringen waren tot dusver vruchteloos.
PlaltetarKtsgenmGcdelijkheicf. Hoe ge
moedelijk men de levensmiddelencrisis óp
het platteland opneemt en behandelt, kan
blijken uit*wat men schrijft van de Z.-H.
eilanden aan de ..Rott.'':
Het bekend maken of aanplakken dor
distributie-regelingen in bedoelde gemeen
te liet veel te Avenschen over. De burge
meester, die geen actief man blijkt te zijn,"
ontvangt hulp in de persoo-n vain den pre
dikant. I-mmers'toen de koffie- en thee-
kaarten ten gemeentehuize waren gearri
veerd, kon men van den kansel hooren,
Avaar en wanneer ze te bekomen waren.
Een paar weken geleden, toen de brand-
stoffennood in diezelfde gemeente hoog
was, kwam micn met een vroolijk gezicht
uit de kerk, want.... a.-s. Woensdag kon
men den bon voor brandstoffen inwisse
len. Toen dan velen bezig Avaren de kolen
met vreugde huiswaarts tc brengen, za£
men een moeder van een talrijk gezin
zich met een zwaar beladen kruiwagen
langs den weg bewegen. Dominé, di© p-er
fiets dienzélfden, weg ging, met haar lot
bewogen, -bood haar aan, haar vracht
voort te kruien, mits de vrouw de fiets
met lach zou voeren.
Aldus geschiedde. Moeder de vrouw blij,
zoo te worden geholpen.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van gisteren.
Het Avctsvnlwerp tot verbetering van
den Waterweg naar Dordt, dat vóór liet
Kerstreces in een onvoltooide discussie is
blijven steken, werd gisteren in de behan
deling van Hoofdstuk V ingeschoven. Na
genoeg de gansche middag ging met. Ue
bespreking heen. Ten slotte groepeerden
zich de stemmen om twee vrijwel fegen-
oa'ergestelde voonslellen. Ten eerste een
amendement-IJzierman, waardoor werd
uitgemaakt dat noch Rotterdam,"" noch
Dordt eenige bijdrage zou hebben te geven
in de kosten van den «Dordtschen èn ook
in het alleen voor Dordt voordeelige ge
deelte der (vroeger reeds aangenomen)
verbetering van den Rotterdam-schen Wa
terweg. En ten tweede een, motie-Bon-
gaerts, waardoor zou. worden uitgespro
ken, dat de tbehandeling van dit ontwerp
zou worden geschorst totdat Rotterdam
zich bereid zou hebben a'crklaard, zijn
vastgestelde aandeel in de kosten der ver
betering van den Rotterdamschen Water
weg te voldoen (want dat had Rotterdam
nog steeds niet gedaan, omdat die kosten
ook zouden dienen voor het. door-graven
dter punt van Rozen-burg, iels dat alleen
voor Dordt- gunstig kon zijn). Het amen
dement-IJzerman werd aangenomen en de
moti-e-Bongaerts verworpen. Waarna het
ontwerp werd aangenomen.
Daarna ging men n-og wat door met Bin-
nenlandsche Zaken, aid. Volksgezondheid.
Verhooging van oncferwtjzerswedden.
Aan dc memorie van antwoord betreffende
het wetsontwerp tot verhooging van ooider-
Avijzerswedderi is het vö3g>ende ontleend:
Vele leden keurden de houding af dioor
de rcgecring aangenomen tegenover hef
voorstel van de heeren March ant c.s. tot
verbetering van de sadarissen der onder
wijzers en achtiten haar in s-trijd met goede
Constitutioneele beginselen. De minister
moet dit laatste betwisten. Het is geens
zins een goed cc-.s'.itutioneel beginsel, dat
steeds bij ernsMg meeni-nge\erschil tus-
9chen regeering en vol'ksver 1 ogenwoord i-
giiig de oplossing moét worden door- Ka
merontbinding of beschikbaarstelling van
de portefeuille.
Intussehen hebben de Staten-Generaal
het initiatief voorstel aangenomen en
daarmede dte meening uitgesproken, dat
voor de salarisverhooging der onderwij
zers een algemeane regeling van salaris
sen of traktementen niet mocht worden
afgewacht: De regeering heeft met dat feit
rekening gehouden. Zij was van oordeel,
dat zij na dit votum niet halstarïig mocht
vasthouden aan hetgeen zij de meest- ge
zonde fin-ancieele politiek achtte. Te min
der omdat i-n den laatst en. tijd de midde
len ©enigermate ruimer zijn toegevloeid.
Er c-s du© voor de Kamer gèemerlei reden
om te klagen over de weinig tegemoetko
mende houding der regeering.
•Me»ar als onafwijsbare eisch voor de re
geering bleef over, dat alleen daar, waar
de behoefte zich het dringendst doet ge
voelen, door den Staat hulp wordt a'er-
lecnd an dat de (uit tie geven gelden uit
sluitend tot verbetering strekken van de
geldelijke positie van den onderwijzer.
Aan geen van beide eisehen a'oldeed het
initiatief-voorst el
liet regeeringsvoorstel bereikt het doel,
dat dc onderijzers inderdaad ontvangen,
wat hun wordt toegedacht, wèl en boven
dien wordt aan de het slechtst ge-salari
eerden een bijslag verzekerd, welk voor
dc overgroote meerderheid liet dubbele be
draagt van hetgeen de Staten-Generaal
hun hadden toegedacht. .-Dat desondanks
de kosten slechts op de helft zijn te ©tol
len van dit uit het initiatief-voorstel voort
vloeiende is een voordeel welks beteekenis
vooral bij den tegeaiwoordigen stand van
's lands financiën geenszins is te onder
schatten.
Dc Minister kan er n i e t loc medewer-
ken om het aanvangsalaris ver
der te verlroogen dan het weteonl-
werp beoogt. Voor *pasbeginnende onder
wijzers schijnt een minimum,"dat ongevécr
overeenkomt met hetgeen elders aanvan
kelijk; in staatsdienst wordt genoten, niet
ongepast.
Daarentegen' gevoelt dé Minister -veel
voor liet fctandpunt van degenen, die een
meer vrijgevige regeling be
pleitten ten behoeve van de
oudere onder wij z e r s, o-p wie in
den regel de zorg voor een gezin rust.
Daarom wordt lïet voorstel aldus gewij
zigd, dal hel thans, zoóvteel doenlijk', aan-
sluit hij Uo cijfers voor de Laatete cate
gorieën van onderwijzers door die Bevredj-
gingscommhlsie voorgesteld. Hiermede, zal,
naar ruwe schatting, een bedrag van ruim
anderhalf millioen gemoeid zijn-, zoo dat de
kosten van liet wetsontwerp thans op ruim
3 millioen zijn te stellen. Met dit cijfer,
dat vrijwel overeenkomt met de kosten,
welke aanvaarding van het initjatief-voor-
etel zou hebben meegebracht, is echter üe
uiteaste grens bereikt. Pogingen om daar
boven te gtaan, zullen reeds met het oog
op den toestand van 's Rijks schatkist,-
door den Minister moeten worden afge
wezen.
De Minister kan niet ingaan op het denk
beeld, door verscheidene leden bepleit, om,
in afwachting: van de voorziening welke
uit het nieuwe art. 192 Grondwet zal voort
vloeien, reeds aanstonds de wedden voor
de bijzondere onderwijzers ten lasté van
hc-t Rijk te verhoogen tot het bedrag dat
de openbare onderwijzers in dezelfde ge
meente genieten.
De bijzondere onderwijzers.
De heer De Savornin Lobman c.s. heeft
een wetsvoorstel ingediend, strekkende om
dë bijzondere onderwijzers naar dcnz&If-
den maatstaf uit de openbare kas te'be
zoldigen als de openbare onderwijzers.
Het ontwerp stelt niet a oor, den gemeen
ten op tg leggen de wedden, die zij thans
aan haar onderwijzers uitkeeren, ook uit.
te fceerem »aan de bijzondere. Die maat
regel zou haar financiën geheel in cle avaf
sturen. en bij latere wetgeving waarschijn
lijk weer vervallen.
De voorstellters achten het doelmatiger,
dat het Rijk terstond de bezoldiging der
bijzondere ouderwijzers oj} zich neemt, Avat
het toch later zal moeten doen.-
Daarom wordt voorgesteld, dat in idkë
gemeente de besturen der bijzondere scho
len uit 's Rijks kas, behalve de riu reedis
toegestane bedragen, een bijdrage voor
hun onderwijzers zullen ontvangen, gelijk
staande met de wedde di'e, na aftrek, van
de rijksbijdrage, hun zou moeten worden
uitgekeerd, kidien*zij i-n die gemeente aan
een openbare echool waren-aangesteld. De
regelen, in de gemeenteA'erordening voor
de salarieering der openbare onderwijzers
vastgesteld, zullen dus ook gelden voor de
vaststelling der rijksbijdrage aan de daar
Averkzame bijzondere onderwijzer®.
(Mocht echter na 1 Januari 1918 een ge
meente de wedden voor haar cm der wij- j
zers verhoogen, dan behoort zij die ver-
hooging ook to© 'te kennen cn uit te hee
ren aan de besturen der bijzondere scho
len ten behoeve van hun ondenvijzers.-
Zoodanige bepaling lichten de voorstellers
piet slechts noodig ter voorkoming van
minder gewenechte speculatie, maar ook
in overeenstemming met de bedoeling der
Grondwete
STADSNIEUWS.
GEMEENTERAAD.
Voorzitter Jbr. Mr. Dr. N. C. de Gijse-
laar, burgemeestex*.
(Vergadering van beden.)
Nieuwjaarsrede van den
burgemeester.
Mijne Heeren,
Het is niet een opgewekte Nieuwjaars
groet, dien ik vandaar kan brengen; de
toekomst voor velen, reeds verleden jaar
donker, is heden niet lichter en wanneer
de gruwelijke ooidog, die sedert ongeveer
drie en half jaar Eui-opa teistert, niet een
spoedig einde neemt, zullen de lasten,
door vele ingezetenen te torsen, zoowel
economisch als financieel voortdurend
worden verzwaard.
Door den Gemeenteraad en door het
College van Burgemeester en Wethouders
zijn in dc-n loop van het jaar 1917 vele en
gewichtige besluiten genomen, die tot doel
hadden de mindergegoeden en economisch
zwakkeren te steunen; die besluiten er.
de maatregelen ingevolge die besluiten ge
nomen, zij-ii natuurlijk alle bekend, het
lijkt me onnoodig dié hier nog eens op te j
sommen.
Van de voortdurende zorg van de ge
meentelijke autoriteit op dit gebied geven
ook wederom blijk de beide voordrachten,
die onder de nummers 18 eix 19 van de
agenda van heden vooi-komen.
Ook de uitvoering van de Distributie-
wet aan Burgemeester en Wethouders op
gedragen-, eisclite vele zorgen en Werk
zaamheden; gesteund door volijverige en
bekwame ambtenaren meent het gemeen
tebestuur echter op dit punt verricht te
hebben, wat redelijkerwijze geëischt kon
worden.
"De groote moeilijkheid van die taak
blijft echter de lastige positie van het ge
meentebestuur tusschen aan de ééne
- zijde het. Rijk en rijn talrijke organen,
waarvan het Bestuur dor gemeente op het
punt van de levensmiüdeUcnvoorziening
grootendeels afhangt en aan de an
dere zijde een gedeelte A'an de bevolking,
a'an allerlei rang of stand, dat maar ïxiet
wil begrijpen, dat de oorlogstoestand over
bijna geheel de wereld lasten oplegt en
nocden veroorzaakt, die wel kunnen ge
temperd worden, doch niet geheel kunnen
worden opgeheven-.
Ook worden -onaangenaamheden', gemis
aan gemakken en ontzegging van genot
vaak opgeblazen lot ondragelijke lasten.
En toch moet men er zich op voorberei
den, dat zelfs al kwam de vrede spoedig
of vrij spoedig, de thans bestaande toe
stand maar zoo niet op eens zal kunnen
Avorden beëindigd.
De dwang-toestancB, alë ik dien zoo mag
noemen, zal niet plotseling plaats maken
voor toestanden en verhoudingen, zooals
die vóór het uitbreken van den oorlog be
stonden.
Eén ding is echter zeker, n.I. dat geble
ken is, dat het regelen van het geheele mar
tericcle dagelijksch leven door dé autori
teit van slaat of gemeente, niet naar den
zin van het overgroote deel der bevolking
is. Gebleken is ook, dat uil den aard der
zaak Staal en Gemeente 'dc reuzentaak
thans op hen gelegd, niet dan betrekkelijk
gebrekkig kunnen vervullen; ,en geen
wonder.
Het ingewikkeld raderwerk van de voed
selvoorziening van gansch een volk, e©0
raderwerk dat duizenden en duizenden
deskundige en geschoolde persoonlijke
krachtc-n eischt, kan zóó maar niet ver
vangen Av-ovden door een centraal rad niet
betrekkelijk weinig groote hu-lpraderen in
de gemeenten.
Op den duur wordt één, uit den aard
der zaak, vrij autoritair ingrijpen door
ambtenaren en commissies met groote b©.
voegdheden in bet leven van een vrijwel
onder voogdij gesteld volk, door eene zeer
groote meerderheid r.iet gewenseht.
In de huidige omstandigheden is echter
een dergelijk ingrijpen in de vrijheid der
burgers door Staat en Gemeente mijns in
ziens goed en nuttig; ja ik acht zulks zelfs
onvermijdelijk, om grootere schaarschte
en, erger te,voorkomen en ook ter voorko
ming van grove -onbillijkheden.
Wanneer wij den toestand der gemeente-
financiën in oogenschouAv nemen, Mijne
Heeren, zoo is die ook Avederom thams niet
rooskleurig; liet complex der gemeentel®
drijven izal over 1917 eek er eerder een niet
onaanzienlijk deficit opleveren dan dat
liet ome gemeentelijke schatkist met eenig
batig saldo komt stijven.
De gemeentelijke inkomsten-belasting
meer en meer op tiet voetepoor der Ri jks-
InkomstenbeJas'ii-ng vrij scherp geheven
wordt thans berekend: naar een vermemig-
vuldigin-gscijfer van 7 procent. Dit cijfer
kan werkelijk niet hooger worden opge
voerd en toch zullen ook wedei'öm in 1918
zeer groote uitgaven gedaan moeten Avor-
den ten behoeve van de distributie, de
volksvoeding en andere economische uib
gaAen tot steun van de min-gegoeden.
Hierbij zullen dam nog komen de groote
sommen, die zullen uitgegeven moeten
worden voor de verhooging der salarissen
en loon en en voor een eveaxtueelen duurte-
toeslag.
Kermt het Rijk niet te hulp rnet den af
stand van een gedeelte van de oorlog»
winstbelasting, zoo e al overgegaan moeten
worden tot een leening op korten termijn,
een geldelijke operatie, die gedurende
eenige jaren zal blijven drukken op den
financieelen- toestand van de gemeente en
derhalve maatregelen tot verhooging van
den bloei, ja zelfs noodige verbeteringen
zal kunnen tegenhouden.
Moge een in te voeren betere regeling
van de verhouding van de Rijks- tot de
gemeente-fiinanciëh, maar vooral een spoe
dige vrede, die ons flink© inkomsten» uit
de bedrijven kan wedergeven het fin un
ci eel e evenwicht wederom herstellen.
Toch kan ik ock eenige lichtpunten om
trent het jaar, dat achter ons ligt, aan
stippen.
De"g-ezondbeidstoe.sland Avas in liet alge
meen goed, sïechts 19 sterfgevallen aan be
smettelijke ziekten kwamen voor, waaron
der 8 aan de zoozeer gevreesde meningitis
cerebrospinalis epidemica.
De kindersterfte, eoowel die van kinde
ren beneden het jaar, als die beneden 12
jaar is geringer, dan voor den oorlog; 106
en 176 in 1917 tegenover 117 en 206 in 1913.
D,e totale, sterfte bedroeg 768 personen,
tegenover 676 in 1Ö-13; een ongunstig© con
clusie uit deze beide getallen te trekken
gaat echter niet aan, omdat b.v. het sterf
tecijfer in 1911 734 bedroeg en de gemeente
in die jaren met ongeveer 1700 imvoners
is vooruitgegaan.
Ook Nijverheid en I-Iandel ging hét in
het afgeloopen jaar in het algemeen niet
slecht, terwijl cc werkloosheid gering was
te noemen.
Aan de verschillende inrichtingen op
het gebied der Nijverheid is A;rij algemeen
geregeld werk geAveesi; aan enkele was het
zelfs druk, terwijl b.v. op het gebied van de
Saj.et-industrie niettegenstaande de bui
tengewoon hooge prijzen., op verre na niet
aan de vraag: was te voldoen».
Gebrek aan invoer van allerlei grond
stoffen uit het buitenland, Avaaronder wol,
katoen en steenkolen een belangrijke
plaats innamen, en het niet of niet
voldoende kunnen verkrijgen van machi
nes, maehie-deelen .en werktuigen, veroor
zaakten eA-enwel veel stoornis in den gang
van het bedrijfsleven», zood'at bij alle in-
spanning bij lange na niet de, in gewone
tijden normale, hoeveelheden konden Avor-
den afgeleverd.
Overigens gingen de vooi'tbrengselen
van de Nijveiheid vlug van de hand, waar
bij de geringe productie van niet weinig
invloed was. Hoogere prijzen waren ooi
hier een compensatie voor de geringere
productie.
Wat het Avmke-bedrijf in het algemeen
aangaat er is wel verkocht, ook tegen
goc-de prijzen, en in eooverre is er ooi
wel verddend, doch hierbij moet men- in
aanmerking nemen, dat de koopkracht van
een deel van het publiek, door de boog'
prijzen, die betaald moeten worden, zeel
is vei-minderd, zoódat de omzet veel gf
ringer is geAvorden. Ook zijn een aantn
artikelen uit den handel verdwenen we
gens gemis aan aanmaak hier te landed
door gebrek aan invoer van buitenaf, wu'
ook nadeel voor den winkelier tengevolg
heeft gehad.
Toch kan, als 'geheel genomen, de to»
stand niet ongunstig genoemd Avorden.
Zal dit alles dit jaar zoo blijven? Ei
bestaat wel groote reden tot A-rees.
Naarmate de ooi-log voort-duurt., worda
<le toestanden ernstiger, gebrek aan grand
stoffen en -kolen neemt toe, en wat zal on
over eenigm tijd te wachten fetaan?
Oo(k de werkloosheid is aan het eiwj
van het vorige jaar en in 't begin van dij
jaar, alhoewel nog niet schrikbai'end, Wj
genomen. Het College van Burgc-meetk|
en Wethouders hoopt, met Uwe hulp,
het volbrengen van zijne plannen, d"
reeds meermalen hier ter slprake zijn
komen, die werkloosheid zooAieel mogeliij
binnen beperkte grenzen te kunnen houd*
Door het uitAOeren van gemeen te wer^
en het steunen van bouwvereenigangj
hopen Burgemeester en Wethouders
