(Sou/zant
BUITENLAND.
De Oorlog.
BINNENLAND.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgez. Zon- en Feestd.
De Abonnementsprijs bedraagt, bij vooruitbetaling,
voor Leiden 11 ct. p. week, fl.45 p. kwartaal; bij
onze agenten 12 ct. p. week, f 1.60 p. kwartaal. Franco
p. post fl.80 p. kwartaal. Het Geïllustreerd Zondags
blad is alleen verkrijgbaar tegen betaling van 20 ct.
p. kwartaal, by vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers
5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 8 cent.
9e Jaargang. EH&ÜNDAG 2ö NOVEMBER 1917.
Bureau STEEMSCHUUR 15 - LEBDEN. Interc. Telefoon 935.
Mo. 2477
PosSbus 6.
De Advertentieprijs bedraagt van 15 regels f0.7ö
elke regel*meer 15 ct. Ingezonden modedeelingen van
15 regels f 1.50, elke regel meer 80 ct., met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting.
Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën, waarin betrekkingen worden
aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en
verkoop 40 ct. p. 30 woorden. Ieder woord meer 1 ct.
09 Engelsche vorderen opnieuw bij
Kamerijk; de Fransclien aan de Maas.
-- Verbitterde aanvallen der C6ntralen
op het Asiago-Plateau. -- Turksche tegen
aanvallen bij Baitoena. De Maxima
listen publiceeren geheime documenten
- Kerenski legt zijn functie neer.
Oproer in Siberië.
Overzicht
Ofschoon wij Vrijdag den indruk, kre
gen, dat de Engelscben het in 't Wes
ten hij de geslaagde verrassing zouden
jiaten of moesten laten, wijzen de jongste
imededeelingen uit Londen, en ook uit
Berlijn, weer op een hevig en en verbitter
den strijd, waarlbij de Engelscben nog
Steeds als aanvallers optreden.
Bij Kamerijk' hebben zij nieuwe vorde
ringen gemaakt en zich genesteld in het
dorp Bourlon, waarom vooral Zaterdag
buitengewoon hevig gevochten is. Ook
bijna het gdheele bcöch van Bourlon is in
handen der Engelschen. In Vlaanderen
;,was de artillerie zeer krachtig in actie.
Op den rechter Maasoever hebben de
Duitscheria na een krachtige beschieting
jpartieele aanvallen ondernomen, die hun
teven wel niets opgeleverd hebben. Een na-
eler bericht meldt, dat de Franschen hier,
bij Samogneux, de perste en twieede Duit
sche linie namen over een front van 3y2
,K.M., terwijl een ravijn in het Bois de
Goures bezet werd. Er zijn reeds meer dan
800 gevangenen.
't Blijkt duiS wel, dat üe positie der Duit
lach ers in het Westen netelig is, wat nog
erger zal worden, indien zij üoor list of
geweld geen wijziging kunnen veroor
zaken. Niettemin gaat het hier nog hard
tegen hard.
Aan het Italiaanache front,
speciaal op het Asiago-plateau, wordt nog
steeds verwoed gestreden. De Gentralen
zetten hun verbitterde aanvallen voort",
terwijl ze slechts ©enige vorderingen kun
nen maken.
Dat het hun niet meer zloo voor den
wind gaat, als eenigen tijd geleden, blijkt
ook uit do stafberichten van Weenen en
Berlijn, waarvan het eerste spreekt van
krachtige tegenaanvallen der Italianen len
tiet tweede zich bepaalt tot de mededeeling,
dat er niets bijzonders ia voorgevallen.
Het stafbericht uit Palestina toont,
dat cte Engelschen ook daar "vorderingen
konden maken, behalve in den sector hij
Baitoena, waar zij moesten wijken voor
krachtige Tuihsche tegenaanvallen en zich
naar Baet Oer el Foka moesten terug
trekken.
Naar alle waarschijnlijkheid zal dit suc
ces van de Turken slechts van tijdelijken
en plaatselijken aard. blijken en maakt het
bedreiging van Jerusalem niet minder
gevaarlijk.
Om de nwantoestand in Rutland te
Verergeren, gaat Trotsky thans geheime
'documenten bekend maken. Reeds veel
eerder hebben wij gemeld, dat ef tijdens
'den oorlog een bijeenkomst van financiers
uit de Entente- en de Centrale landen in
Zwitserland id gehouden.
Ramsay Mac Donald heeft naar aanlei
ding van het weigeren der. passen voor
Stockholm op deze conferentie met vijan
delijke onderdanen gewézen en üe Engel-
fiche regeering heeft, hoewel de bijeen
komst niet loochenend, uitdrukkelijk ver
klaard, dat er geen Engelsch onderdaan
aan deel heeft genomien.
Trotsky zal onis' .thans, met zijn onthul
lingen, lieren hoe de vork werkelijk in
den steel heeft g ezeten. I-Iet Vad." hoopt
dan tevens het een en ander te vernemen
jO omtrent het Fransdh-Russiische verdrag,
waarbij ook Nederland betrokken heet te
zijn.
Duitschland.
Een noodlottige ontploffing.
Uit. Zürich wordt gemeld:
Dó fabrieken van chemische producten
te Griesheim a/Main zijn in de lucht ge
vlogen. De „Volksstimme' te Frankfort
kondigt de gebeurtenis in dikke letters
aan, en geeft te kennen, dat de schade,
onberekenbaar is, het aantal slachtoffers
aanzienlijk en de ontroering te Frank
fort hevig.
De ,,Nouv. Gaz." te Zürich' publiceert
een particulier telegram, waarin al deze
feiten bevestigd worden. Alle Duitsche
bladen erkennen dat men hier met een
ware ramp te doen heeft..
Oostenrijk-Hongarije.
De levensmiddel,ennood.
In 1de Oostenrijksche Kamer hebben de
batten plaats gevonden, waardoor duide
lijk de steeds toenemende levensmid del en-
nood in de dubbel-monarchie aan het licht
werd' gebracht.
Als staaltje van den aangenamen toon
halen wij slechts één enkele interruptie
aan van den Duitsch-Agrariër 'Seide'l, clie,
toen d'e president verklaard had, aan iede-
r,en spreker slechts twintig minuten spreek
tijd te kunnen toestaan en dus terecht een
kalme vermaning richtte tot een overtui-
gingsgenoot van Herrn Seidiel, luidkeels
brulde: „Pfud! Teufel! Men moest den pre
sident in zijn gezicht spuwen!" Waarop
de president volstond met de inderdaad
aangebrachte en toch aanvechtbare op
merking te maken: „Wij zijn hier niet in
een kroeg!"
Rusland.
De tegen-revolutie.
De algemeens toestand.'
De buitenlandsche persvertegenwoordi
ger van de Bolsjewiki aan de Zweedsche
grens, heeft oen officieel telegram uit Pe-
trograd ontvangen, volgens hetwelk de
Bolsjewiki thans gesteund worden door
het geheele leger, de vloot, alsmede het
geheele N.W. en Z.W. deel van het Rijk
met de steden Petrograd', Moskou, Charkof,
Kief en Odessa, alsmede het geheele Oeral-
gebied en Siberië.
Van de fronten komen honderden afge
vaardigden, die hun volkomen solidariteit
met de nieuwe regeering betuigen.
De toestand der levensmiddelenvoorzie
ning is ernstig, maar tot dusver zijn de
moeilijkheden met groote inspanning over
wonnen. Alleen is het nog moeilijk brood
te krijgen.
De lagere spoorwegbeambten staan aan
de zijde der Bolsjewiki. De sabotage der
hoogere beambten is van geringen invloed.
De opperbevelhebber Duchonin is gear
resteerd. De verkiezingen voor de Consti-
tutioneele Vergadering hebben bij leger en
vloot plaats gehad. In de steden vinden zij
op 23 Nov. (oude tijd) plaats.
De burgerlijke partijen willen .zich niet
onderwerpen, maar plegen overal waar het
mogelijk is sabotage. Zi] Vestigen hun hoop
op Kaledin. Het uitblijven vaag telegrafi
sche berichten uit Petrograd is te wijten
aan sabotage van telegraafbeambten. Men
hoopt deze echter tegen te gaan.
Onderhandelingen gewei
gerd.
De burgemeester van Petrograd heeft
verklaard, dat de Duitschers geweigerd
hebben de parlementairs te-ontvangen, die
gezonden zijn op bevel van de maximalis
ten. De Duitschers gaven te kennen dat zij
alleen vredesonderhandelingen kunnen
voeren met een constitueerende vergade
ring.
De eerste voorwaarde der Duitschers
voor het ingaan op besprekingen is, dat de
Russen zich 100 K.M. terugtrekken, terwijl
de Duitschers daarentegen de huidige stel
lingen blijven behouden.
De wapenstilstand.
Het voorstel der Bolsjewiki-regeering be
treffende ©en onmiddellijken wapenstil
stand, waarvan ook de gezanten der neu
trale mogendheden te Petrograd inkennis
zijn gesteld,zal a.s». Dinsdag een punt van
bespreking vormen- in de zitting van de
Duitsche Bondsraad-commissie te Berlijn.
De meening in Oostenrijk-
H o n g a r ij e.
De verklaringen van de beide minister-
presidenten Von Seidler en Wéker!© laten,
naar de bladen eenstemmig opmerken,
geen twijfel of de centrale mogendheden
zullen ieder ernstig en aannemelijk aanbod
tot een wapenstilstand tegemoetkomend
behandelen.
Er «uilen van Oostenrijk-Hongarije uit
geen moeilijkheden gemaakt worden om
tot een wapenstilstand op het Oostelijk
front te. geraken. Integendeel, Oostenrijk-
Hongarije heeft den laatsten tijd zóó op
recht ©n duidelijk va/n zijn vredesgezindheid
.getuigd, dat een welwillende ontvangst van
een Russisch aanbod tot wapenstilstand ge
heel in de lijn der Oostenrijk-IIongaarsche
politiek ligt.
De moeilijkheid ligt, zooals het incident-
Duchonin toont, in Rusland zelf. Vooraleer
de tegenwoordige» toestand van Rusland is
opgeklaard zullen wij met de kwestie van
wapenstilstand niet vorderen.
Amerika en Rusland.
De correspondent van de „Associated
Press" meldt, dat de autoriteiten te Wash
ington in de vredesbeweging van de Bolsje
wiki een daad zien, waardoor Rusland zal
ophouden tot de bevriende naties te belmo
ren. Slaagt de beweging, dan zal het zeer
moeilijk zijn Rusland als een neutralen
staat te beschouwen, daar Duitschland
daaruit voordeel zou trekken.
De Engelschen' en Rusland.
Een Russisch blad meldt, dat de Engel
schen all© Russiisch'e schiepen in de Noorde
lijke wateren in beslag hebben genomen.
Ook de Russische gepantserde kruiser
„Askold" in de Middellandsche Zee, is on
der Engelsche bewaking gesteld.
De Maximalisten publicee
ren geheime documenten.
Het Petrogradsch Nieuwsagentschap pu
bliceert een aantal geheime documenten,
die tusschen Rusland en de geallieerden ge
wisseld zijn.
Zij toonen aan, dat Rusland Constanti-
nopel eischte, de kust aan weerskanten van
den Bosporus, d© Zee van Marmora en d©
Dardanellen, Zuidelijk Thracië tot de lijn
EnosMid La, alsmede de eilanden Imbro9
en Tenedos.
De geallieerden eischten, dat Constanti-
nopel vrij of neutraal zou worden.
Aan de Britsche zone in Perzië zou nog
een andere zone worden toegevoegd.
Rusland zou Frankrijks eisch steunen
tot herkrijging van Elzas-Lotharingen, met
de boschstreken op den linker-Rijnoever.
Rusland vroeg .zeker grondgebied van
Duitschland, om dit tót neutrale staten te
maken.
Oproer -in Siberië.
Volgens te Bern ontvangen berichten is
irt verscheidene steden van Siberië oproer
uitgebroken, waarbij straatgevechten heb
ben plaats gehad.
Honger s n o o d.
Volgens berichten uit Petrograd heeft de
raad van volkscommissarissen van het
Russische leger mededeeling ontvangen,
dat het in het leger aan brood ontbreekt
en dat de hongersnood om zich heen grijpt.
'In alle afdeelingen van het Russische mi
nisterie van oorlog zijn de werkzaamheden
.gestaakt.
Het bewind in Trans-
Ka u k a s i
Trans-Kaukasië wordt tegenwoordig ge
regeerd door een comité, gevormd door ge
matigde socialisten. Het leger van den
Kauka&us heeft zijn verrichtingen niet ge
staakt en heeft aan de Diala (in Mesopo-
tamië) een schitterende overwinning' op de
Turken behaald! waarbij het 1000 gevange
nen maakte;
De Regeering.
De „Berliner Lokal Anzeiger" meldt, dat
de vorming van een werkelijke regeering
in Rusland nog niet gelukths. Er wordt ge-
eischt, dat de meerderheid der volkscom
missarissen aftreden zal. Ook Trotzky, om-
'dat hij niet geschikt is voor den post van
minister van buitenlandsche zaken.
Zijn opvolger zou de vroegere gezant te
Londen, baron Rosen, worden, die een
voorstander van een directen vrede is.
Kerenski 1 e g t zij n functie
neer.
De „Den" meldt, dat Kerenski den 14den
Nov. van het minister-presidentschap en
het opperbevel afstand heeft gedaan en
zijn bevoegdheid in dezen overgedragen
heeft aan de voorloopige regeering.
De Staatsbank te Moskou.
De Maximalisten hebben de gelden en re
serves van 't filiaal van üe Staatsbank te
Moskou in beslag genomen.
Vereenigde Staten.
De arbeiders voor Wilson.
De Amerikaansche arbeidersbond heeft
zich naar Iiavas d.d. 23 dezer uit New-
York seint met 21,579 tegen 402 stem
men vóór Wilson's oorlogspolitiek ver-
xCaard.
Dat boteekent een belangrijke overwin
ning voor Gompers, die dan ook een
geestdriftige rede tegen de pacifisten
hield.
Het eerste duikboot-slachtoffer der
Amerikanen.
De Amerikaansche admiraliteit deelt
mede: Van de Duitsche duikboot, die Za
terdag als vernield werd gemeld, zijn 40
man der bezetting gevangengenomen. Een
hunner verdronk, een ander werd doode-
lijk gewond. De Duitschers.zeiven brachten
de duikboot tot zinken.
Van het Vaticaan.
De Paus en de vrede.
De „Neue Züricher Ztg." zegt, dat de
geruchten over een nieuwe vredesnota van
den Pans ongegrond zijn. Het is mogelijk,
dat de Paus met Kerstmis, ter ondersteu
ning van zijn vroegere nota, een beroep
op de verschillende regeeringen zal doen.
Nederland en de Oorlog.
Worst, rookvleesch, enz.
Het Bureau voor Mededeelingen inzake
de Voedselvoorziening kan naar aanlei
ding van dagbladberichten als zou bin
nenkort een distributieregeling van worst,
rookvleesch en dergelijke vleeschwaren te
verwachten ,zijn, verzekeren dat daaraan
althans voorloopig niet wordt gedacht.
Peulvruchten.
Het Bureau voor Mededeelingen inzake
de Voedselvoorziening meldt:
Het is zeer begrijpelijk dat, sinds het
broodrantsoen moet worden verminderd,
de peulvruchten van nog grooter belang
dan anders zijn geworden voor de volks
voeding.. Daarom werd reeds in Septem
ber zooveel mogelijk van den oogst 1916
aan de gemeenten toegezonden, maar het
spreekt vanzelf, dat deze overjarige boo-
nen en erwten niet steeds van de beste
.qualiteit waren. Het was echter beter die
peulvruchten op dat oogenblik ter be
schikking te stellen dan ze nog langer te
laten liggen. Intusschen werd tegelijk het
in ontvangst nemen, het schoonen en de
distributie van den oogst 1917 voorbereid.
Aan de gemeenten werd opgave gevraagd
van de door haar gewenschte hoeveelhe
den en soorten, terwijl besloten werd de
eerste distributie op 6 Nov. te doen aan
vangen.
Achteraf bleek echter de termijn, die al
dus voor de uitvoering der distribute be-,
schikbaarwas, wat krap bemeten, ook in
verband met de moeilijkheden van het
transport. Niet minder dan 65,000 balen
van 100 K.G. peulvruchten toch moesten
gereed gemaakt en over het land verdeeld
worden. Het gevolg daarvan is geweest,
dat de zendingen soms wat laat inkomen,
zoodat de gemeenten op dit oogenblik niet
altijd in staat zijn het geheele vierweek-
sche rantsoen van 1 K.G. per hoofd der
bevolking té verstrekken.
Deze schaarschte zal echter slechts van
tijdelijken aard zijn. Aan het eind der eer
ste periode van vier weken, dus begin De
cember, zal het geheele rantsoen ter be
schikking zijn, en verwacht wordt, dat,
nu de eerte moeilijkheden zijn'overwonnen,
de distributie verder vlot ral verloopen, to
meer omdat nu tusschen de toewijzing aan
de gemeenten in het begin der nieuwe vier
weken, wat meer tijd beschikbaar is. Voor
loopig ontvangen <Ie gemeenten nog voor
75 pCt. erwten en voor 25 pCt. boonen.
Ook voor de verzending der reserve-
voorraden aan de gemeenten is de admi
nistratieve regeling gereed. Het wachten
is nog slechts op het beschikbaar komen
van grootere hoeveelheden. Tot nu toe liet
de landarbeid der boeren niet toe tot het
dorschen der peulvruchten op groote
schaal over te gaan. Zoodra dit is geschied
kan h'et verzenden en schoonen beginnen
en zullen de gemeenten geleidelijk de erw
ten en boonen ontvangen, die voor haar
reserven zijn bestemd.
Wasc h industrie e le n.
Te Utrecht is Zaterdagmiddag een druk
bezochte bijeenkomst van waschindustriee-
len gehouden, ten doel hebbende de bespre
king van de plannen der regeering inzake
de concentratie van het bedrijf. Zij werd
bijgewoond o.a. door den heer Zaalberg,
als vertegenwoordiger van den directeur-
generaal'van-den arbeid, door voorzitters
Brandstoffencommissie
Leiden.
De aandacht van allen, die brandstoffen
uit de afdeeling klem-industrie ontvangen,
wordt er op gevestigd, dat deze week de
aanvragen moeten geschieden veer het
vierwekelijksch tijdvak van 10 December
19175 Januari 1918.
Formulieren hiervoor zijn te bekomen!
aan ons Bureau en bij de sub-commissies!
in de buitengemeenten.
Na 1 December ingekomen aanvragen!
worden ter zijde gelegd.
De Directeur vtm het Brand-
4495 stoffenbureau,
KRAMER.
van verschillende brandstoffencommissies,,
en door enkele rijksconsulenten
De heer J. Kamerbeek, uit Haarlem, ver
tegenwoordigende de Vereeniging van
waschindustrieelen voor Haarlem en om
streken, afdeeling van den Nederl. Ilanze-
bond, op aanstichting van welke vereeni
ging deze vergadering was belegd, betoog
de, dat het Rijkskolenbureau aanstuurt op
concentratie der wasscherijen, welke een
ernstige bedreiging is voor het bestaan der
klein-industrieelen. Hij wees erop, dat alle
klein-industrieelen alles willen doen om
met het rantsoen rond te komen. Voor de
kacht der concentratie-commissie, dat de
klein-ind'ustrie veel kolen vermorst, ont
breekt het bewijs. Spreker geeft in het al
gemeen toe, dat er wel eens kolen vermorst
zijn, maar dat zal door strengere Irantso©-
neering ophouden, terwijl het grootbedrijf
geen kolen bespaart, daar dit ingericht is
op de snelste aflevering van de maximum
hoeveelheid goed. Concentratie zal ook
geen besparing brengen, daar de machines
bediend .zullen worden door vreemd perso
neel. Het grootbedrijf zal overigens worden
van de concentratie profiteeren; de eenige
schade, welke het ondervindt, is technische
overbelasting. Het kleinbedrijf wordt door
de concentratie in -zijn grondslagen ge
schokt, daar het meerdere dagen per week
zal stop staan. Er is een standaardprijs
van 22 cent per K.G. waschgoed vastge
steld, waarvan dan 15 cent aan de centrale
wasscherij moet worden afgestaan. In het
gunstigste geval blijft dan over een winst
marge van 7 cent per K.G., wat veel te
weinig is-om het bedrijf gedeeltelijk gaande
te houden. Concentratie is met een stan
daardprijs onuitvoerbaar. Men wil concen
tratie op de grootst mogelijke schaal. In/
Loosduinen bijv. zullen er van de 17 was
scherijen slechts 3 overblijven. Spreker
meende, dat men eerst proeven had kun
nen nemen met persoonlijke bezuiniging.
Krachtig wekte spreker de aanwezigen tea
slotte op tot medewerking, om dit gevaar-
voor den middenstand af te weren.
Bij de nu volgende uitvoerige gedachten-
wisseling werd o. m. betoogd, dat door de
concentratie geen besparing van brandstof
verkregen'zal worden, terwijl de werkloos
heid zal toenemen.
De vergadering verklaarde .zich ten slot
te eenstemmig tegen concentratie.
Besloten werd tot de instelling van een
commissie van' actie, waarin werden be
noemd de heeren v- d. Pol (Gouda), K. Dami
(Delft), W. de Rijk (Utrecht), De la Mar
(Apeldoorn), Gieseman (Loosduinen), De
Boer (Rotterdam), Lindenboom (Nijmegen),
J. v. d. Weiden (Heemstede), W. Kloes
(Haarlem), en Lips (Den Haag). De heer J.
Kamerbeek werd voorts als voorzitter aan
gewezen. Aan bijdragen voor de te voeren
actie werd staande de vergadering f 850
ingezameld.
Tweede Kamerverkiezing Rotterdam II.
De minister van Binnenlandsche Zaken;
overwegende, dat, tengevolge van het
overlijden van den heer H. Spiekman, in
het kiesdistrict Rotterdam II eene verkie
zing moet plaats hebben voor een lid van
de Tweede Kamer der Staten-Generaal;
heeft bepaald, dat die verkiezing .zal plaats
hebben op Donderdag 6 December e.k., de
stemming, zoo noodig, op Vrijdag 14 De
cember d.a.v., de herstemming, zoo noodig,
op Vrijdag 21 December d.a.v.
Hen conflict te Tilburg.
De gezamenlijke pastoors van Tilburg
hebben aan de fabrikanten en aan de ar
beiders een schrijven gezonden, waarin
middelen worden voorgesteld, welke den
strijd tot een ^spoedig einde kunnen bren
gen.
Volgens de „Msbd." omvat dit nieuwe
bemiddelingsvoorstel:
FEUILLETON.
Christen-helden in Japan.
136)
,Dat cijii veel vragen opeens, vriendje-
lief",-antwoordde Safioye, blijde van zijn
onaangename gedachten verlost te zijn.
„Wij zullen ze beantwoorden op de rij af.
Dus eerst over üwe lieve tante Luus. Zij is
zeer tevreden en woont in de kapel op het
rif bij Simabara als een vrome kluizenares,
Ni zij zou a gaarne bij zich hebben."
,,0, in de Moeder-Godskapel daar moet
het mooi zijnl" riep de kleine Matthias.
«Weet ge nog wel, Frans, daar ziet men
over de golf heel in de verte Tschikoengo
w de blauwe bergen. En men ziet alle sche
pen komen en gaan. En als moeder van
Mijavara komt, zou ik haar reeds uit de
verte kunnen herkennen en toewuiven
too, zoo!" En de kleine knaap wuifde met
rijn zakdoekje. „Ach, daar is het veel
mooier dan in den donkeren Noorder toren!
Ik wou, dat ik bij tante Luus ware!"
„Ook ik, broer", zei Frans. „Kunt gij
hij Michael niet een goed woord voor ons
toen, dat hij ons naar tante Luus laat
|aan? Wij zullen zeker niet wegloopen.
?jjk, wij hadden de vorige week heel ge
makkelijk kunnen ontvluchten, toende
vrouw van Tafakati ons kwam bezoeken.
De bewaker was weg en Ignazio was weg.
En de goede vrouw fluisterde ons toe:
„Loopt wat ge loopen kunt, beste kinderen!
Vliegt weg, voordat zij terugkomen. Ver
bergt u daarginds aan de andere zijde van
den Ossidori-vijver in het camelia-boschje
en blijft daar stil liggen tot vannacht. Dan
komt iemand u halen en hij zal u in veilig
heid brengen." Zoo zeide mevrouw Joanna,
en wij hadden haar raad bijna opgevolgd.
Doch Thijs herinnerde zich, dat wij aan
Onzen Lieven Heer beloofd hadden, niet te
zullen vluchten, en dat .zeiden wij aan de
edelvrouw. Zij schrikte ervan en vroeg, of
wij inderdaad in ernst zulk een belofte had*
den afgelegd. Wij zeiden: „Ja!" Toen
kwam de wachter terug. Zij begon te wee
nen en zeide: „Het is nu te laat." En zij
werd zelve als gevangene bij haar man in
den Noorder toren gebracht, en Ignazio
heeft ons verteld, dat zij verbrand is ge
worden. Nu .ziet gij, dat wij onze belofte
trouw hebben gehouden.
„Daaraan twijfel ik volstrekt niet, want
gij zijt Japansche edellieden", antwoordde
Safioye. „Ook heb ik bij uw broeder reeds
te uwen gunste gesproken, _en misschien
laat hij u morgen naar Simabara vertrek
ken."
Matthias klopte van blijdschap in de
handen en zijn oogen schitterden als ster
ren, terwijl hij overluid jubelde: „Naar Si
mabara! Naar de Moeder Gods en naar
tante Luus! Hè, daar vlas ik bijna evenveel
op, als op dien mooien droom van het gou
den scheepje en den vijver in het paradijs
en den engelbewaarder. Maar daar komt
Ignazio. Hij schijnt heel treurig gestemd te
zijn. Hij heeft er zeker reeds van gehoord,
dat wij naar tante Luus gaan. O, Safioye,
kunt ge niet maken, dat hij ook meegaat
naar Simabara?"
De page was intusschen naderbij geko
men, en men zag nu, dat zijn gelaatstrek
ken eer plechtigen ernstigen ernst dan
droefheid verrieden. „Weet gij het nog
niet?" vroeg hij. „Vandaag zijn de eerste
heilige bloedgetuigen van Arima den He
mel binnengegaan."
„O, bloedgetuigen! Heijlge martelaren!"
'riepen de broeders tegelijkertijd, en een
heilig vuur vlamde in hun oogen. Hoe dik
wijls hadden .zij tranen geschreid van vro
me geestdrift en heiligen naijver, wanneer
hun moeder hun sprak van de zes-en-twin
tig helden, die te Nagasaki aan het kruis*
waren gestorven.
En als zij verhaalde van de drie
heilige jongelingen, die vreugdevol
zingend met hen hun leven hadden gege
ven, dan had de kleine Matthias zijn arm
pjes in den vorm van een kruis uitgestrekt
en evenals die helden met Frans gezongen:
„Laudate pueri Dominum" en gezegd:
„Ook ik! ook ik moet martelaar worden!
Hier door mijn hart moeten zij mij steken!"
Vandaar dat de eerste aandoening bij de
tijding, dat zooeven Christenen voor hun
geloof gestorven waren, vreugde en geest
drift was. Frans dacht er echter aanstonds
aan, wie het doodvonnis over de martela
ren had uitgesproken en riep .zuchtend:
„Arme broeder!" En de kleine Matthias
riep: „Moge God hem deze verschrikkelijke
zonde vergeven!" Vervolgens verzochten
beiden Ignazio, hun alles te verhalen, wie
die martelaren waren en -hoe zij waren ge
storven. Safioye ging met de knapen op
een tuinbank zitten en luisterde evenals zij
met gespannen aandacht naar het bericht
van den page.
„Dat de beide edellieden Thomas Hérb-
oye en Matthias Schokuro onlangs ter dood
veroordeeld zijn wegens hun moedige be
lijdenis, heb ik u reeds medegedeeld", be
gon Ignazio.
„Ja, maar gij hebt gezegd, dat onzg
arme broer hun enkel schrik wilde aanja
gen", sprak Frans.
„Dat hebben wij allen gedacht", ging
Ignazio voort. „En de Vorst, uw broeder,
zou hen ook gaarne op vrije voeten hebben
gestéld, indien zij slechts voor den schijn
aan Haschiman hadden willen offeren. Hij
heeft het hun dezen ochtend nog eens ge
vraagd en erbij gevoegd, dat de' vreemde
generaal hem anders zou dwingen, het
vonnis te -voltrekken."
„Hoort ge", zeide Frans tot den kleinen
Matthias, „broer heeft het gedwongen ge
daan. Zijn zonde is misschien niet zoo
groot."
„Ik weet het niet. Ook Pilatus heeft den
Heiland veroordeeld, gedwongen door d«
booze Joden, en toch een verschrikkelijke
zonde bedreven. Ik mag Pilatus zelfs nog
minder lijden dan de anderen, omdat hij
zoo laf was", verklaarde Matthias. „Maa*
laat Ignazio nu verder vertellen."
„Bijna al de edellieden weigerden den
lieven Heiland ook maar in schijn te ver
loochenen..
{Wordt vervolgy
