re
Tweede Blad.
BINNENLAND.
Send
:tursi
;aterdag I September 1917
Politiek Leven.
{Mgr. Dr. Schaepman, de groote eman-
S^pafor van Roomsch Nederland, heeft
ziin talrijke boeken en geschriften'ge-
chten neergeschreven, die voor de tij-
n van"nu en van later van groote
^JacliJclie waarde zijn en blijven.
Voor het tijdsgewricht, waarin thans
iZ0 binnenlandsche politiek zich be-
Qdl, is zeker van practische toepassing
>t woord, dat de groote Doctor schreef
een zijner „Chronica voor Staatkunde
i Letteren": „Iedere Clrondwetsherzie-
inT is, waar zij ernstig bedoeld wordt,
homwenteling in het leven van een
De Grondwetsherziening, die staat vol
den te worden, brengt ongetwijfeld
ilangrijke wijziging in het politieke
Kisleven.
De groote lijnen voor toekomstige her-
irmingen, die politiek bevochten en op
aatschappelijk terrein toegepast moe
rt worden, staan reeds uitgestippeld
i moeten worden doorgetrokken. Daar
illeii zeker meerdere inzichten door de
euwe toestanden, in den volkerenkrijg
ilslaan, gewijzigd worden, maar de
ondgedachten, die beginselen zijn,
ijven. -
De mogelijkheid voor de beginseltoe-
;ing "in het maatschappelijk leven,
voor zoover het de politiek betreft,
handen van het kiezersvolk.
Eit juist voor de verkiezingsfunctie,
jjor de uitoefening, van het kiesrecht,
fengt de Grondwetsherziening een om-
ïnteling.
Er wordt gebroken met het meerder-
eidsstelsel om toe te passen het stelsel
an Evenredige Vertegenwoordiging.
Maar deze toepassing van het nieuwe
jcsstelsel brengt met zich de noodza-
elijkheid van een omvorming der orga-
isatie van kiezers.
Allerwege in den lande hebben de Ka-
lolieken daaraan hun aandacht ge-
clionken. In den Kieskring Leiden voor
e Kamerverkiezingen heeft rnen voor
ie hervorming der politieke Katholieke
sreeniging de hand aan den ploeg ge-
n' Dc ingewikkeldheid van het nieuwe
iesslelsel, de samenvoeging van deelen,
eerder door de districtsgrenzen ge
leiden en daardoor elkaar vreemd
Jwren, de invoeging van de nieuwe
jingkiesvereenigingen in de R. K. or-
hoogfr. ^nisatie van het geheele land, liet leg
dii vn van het onderling verband tusschen
geö lie Roomsche kiezers van Nederland en
politieke vereenigingen, dat alles
SsclU op de eerste plaats wijs beleid,
laar daarnaast niet minder goeden wil,
ie steunt op inzicht.
Vooral de kiezers zullen bij die reor-
ns n°ijanisatie blijk van belangstelling moe
geven; zij zullerr krachtig moeten
gr leelevcn met wat thans voorbereid
rordt voor de algemeene verkiezing van
iet komende jaar.
Die voorbereiding is van groote belee-
enis en daarom kan er niet te krachti-
cn nadruk op gelegd worden, dat de
loomsch-Katholieken zich voor hun po-
ilicke organisatie de moeite getroosten,
ie iA groote mate gevraagd zal worden.
Dat vergt het wezen der Evenredige
Vertegenwoordiging. Iedere partij is
laarbij aangewezen op haar eigen
krachten. Thans meer nog dan eerder is
wat Mgr. Dr. Schaeprnan
Schreef:
Bij een algemeene verkiezing moet
[ene partij, die beginselen belijdt, na-
leeft en voorslaat, haar kleuren vertoo-
nen. Dit vordert niet haar waardigheid,
11 maar haar bestaan. Zij kan niet anders
of zij moet trachten haar invloed, haar
kracht, haar bcleekenis te verhoogen. Zij
moet dus pogen het getal harer leden in
de Volksvertegenwoordiging te ver
meerderen." 2)
Zullen de Roomsch-Kalholicken zich'
kunnen laten gelden, zullen zij hun in
vloed als partij kunnen bestendigen en
verhoogen, zullen zij het aantal Katho
lieke Kamerleden kunnen vermeerderen,
dan moeion zij krachtig het Rnomsche
politieke leven meeleven.
Dat leven uit zich op de eerste plaats
m dc organisatie,
't Is niet genoeg lid te zijn, 't is noodig
werkend lid te wezen. Voor den Kamer-
kieskring Leiden zullen de Roomsche
ikiezers uit de meer dan 70 plaatsen, lot
men Kieskring behoorende, in het ko
mende seizoen herhaaldelijk tot de ver
gaderingen worden opgeroepen, 't Gaat
om de eerste verkiezingen bij het stelsel
jSj der E. V. Eenige scholing is noodig om
m z°o goed mogelijken uitslag te ver-
JJ sekeren. Die scholing wordt gegeven in
de Kiesvereenigyigen. Daarom hebben
;de leiders al hun hoop voor het welsla-
KèngCStCld den PöMü&en zin der
Die politieke zin moet boven alles
voeren tot eenheid. Maar waar niet in-
n\ n.iel begrepen wordt, daar lijdt
F.ecn!leid gemakkelijk schade. En wel-
u- k. kiezer wenscht schade te berok-
l':"e(a aa" zijn partij? Maar daarbij
a?°g, dat dan pas ieder lid der R. K.
viLTireenii£;rino z,Jn rechtmatigen in-
L Kan doen gelden, als hij de verga-
v, !n?en bezoekt. Er wordt- heel dikwijls
vin n^cDIcil-. gemord tegen den gang
laken. Vaar alles zijn rechtmatig
i>ppn p beeft, daar past den kiezers
2ünl. ^Pfeiten, als hij zelf verzuimde
gebruïen0 dicn koïl aanwcncler|1 te
\vor-h Publieke leven' moet opgevoerd
utu lot meerdere hoogte. Ue leiding
strekt
Wolla
in "de organisatie heeft daarbij een
langrijkc taak te vervullen, zeker, maar
zonder de medewerking der leden ver
mag de beste leiding weinig.
Ilct doel dezer regelen is geen ander,
dan te wijzen op de belangrijkheid cn
de noodzakelijkheid van die medewer
king der leden.
Moge het in den Kamerkieskring Lei
den zoo opgewekt politiek leven geven,
dat heel het Roomsche kiezerscorps uit
dezen Kring van Leiden bij de verkie
zingen van 1918 georganiseerd staan in
één der meest geschoolde en meest
strijdbare corpsen van heel het Neder-
landsche Katholieke kiezersleger.
Voor zulk opgewekt politiek leven is
onverwinlijke kracht te putten uit de
machtige Roomsche gedachte, die ook
in onze vaderlandsche politiek de Ka
tholieke kiezers ten volle moet .beheer-
schen.
Zilk, bij Hillegom. G. BULTEN.
1) Chronica Ie reeks blz. 62.
2) Chronica, Eerste reeks blz. 18.
„Heer, geef vrede in onze
dagen'
M
Voor den vrede wordt gewerkt en ge
beden. Maar wordt er ook boete gedaan?
Wij hooren en merken daar zoo wei
nig van. En toch is zonder eenigen twij
fel de boetvaardigheid niet het zwakste
middel om Clod te verbidden.
De geschiedenis van het Oude Ver
bond bewijst het doorloopend. En ware
het anders, dan zou in Christus' Kerk
ge-durende 20 eeuwen aan de versterving
niet zooveel waarde zijn gehecht.
Zoowel onze H. Vader Benedictus als
onze Bisschoppen hebben dan ook tij
dens dezen ontzettenden wereldramp
reeds herhaaldelijk totc boete aange
spoord.
Boetvaardigheid kan op allerlei ma
nieren worden geoefend. Zij behoeft
niet in „water en brood" te bestaan om
inderdaad een ware versterving te zijn.
Iets laten, wat rnen gewoon is of wat
men gaarne doet, is dikwijls al 'n heel
offer.
De groote Kardinaal Mercicr wees in
een redevoering over het alcoholisme te
Luik op de onthouding vo,n alcoholische
dranken.
„Gij, katholieken, die weet, wat de
christelijke versterving van u eischt, en
die, mm uwe gezondheid, denkt de vas
ten niet te mogen onderhouden, waar
om zoudt gij u van wijn en bier niet
onthouden op die dagen, waarop gij ge
bruik maakt van de toelating-der Gees
telijke Overheid?
„Wie onder u zou zich deze verster
ving niet kunnen getroosten?
„Gij, geloovigen, die dikwijls le biech
ten gaat, wat wederhoudt u, aan uwen
biechtvader te vragen, dat hij u in plaats
van een gebc-d, waartoe u niet de minste'
opoffering noodig is, tot voldoening een
dag o£ twee geheelonthouding van alco-
holischcn drank zou Opleggen?
„Iloevclcn zijn er onder u niet, Me
vrouwen, die voor de. dagelijksche zon
den in een gansche week voldoen met
drie Weesgegroeten!
„Waarom'tegen onzen zielsbestuurder
dan niet gezegd, dat we denken sterk
genoeg te zijn voor strenger boeteple-
ging? Waarom zelf de- Sacramónteele
voldoening niet aangevuld met in 't strl
en eenvoudig weg voor eenigen tijd uit
vrijen wil af te zien van wijn, bijzonder
lijk van de fijnere soorten als Bourgog
ne, Champagne en heel het. stel wijn
soorten, die op bezoek of bij het nage
recht plegen rondges.chonken te wor
den."
Ziedaar ook de boetedoening, welke
wij bedoelen en waarvoor wij de aan
dacht van R-oomsch Nederland vragen
om de komst van den vrede, waarnaar
de. wereld snakt, te helpen verhaasten.
Wij doen dit volstrekt niet in de eer
ste plaats als drankbestrijder. Wij zijn
gewoon zaken van zaken te onder
scheiden. Zoo ook hier.
Volmondig geven wij toe, dat op ver
schillende andere manieren de ver
sterving kan worden beoefend. Vas
ten en vleeschderven laten ieders ge
zondheid en werkzaamheden niet toe.
Maar alcoholische dranken kunnen zon
der nadeel voor lichaam of geest, zon
der schade voor de werklust of werk
kracht worden gemist. Het zal misschien
aan de zinnelijkheid niet meevallen.
Doch is dan ook juist de versterving en
daarmee ook de verdienste om uit te
boeten niet grooter?
Men leze eens aandachtig het volgen-
God, mijn Vader, om mijne liefde te
loonen jegens U, om eerherstel te doen
voor de beleedigingen U aangedaan, om
het heil der zielen te verwerven, maak
ik het vaste voornemen, vandaag geen
wijn te drinken noch bier noch eenigen
bedwelmenden drank.
Deze versterving draag ik U op in ver-
eeniging met het offer van Uwen Zoon
Jezus Christus, die zich tot Uwe glorie
dagelijks slachtoffert op het Altaar.
Amen.
Z. II. de Paus verleende den 29en
Maart 1904 een aflaat van 300 dagen,
toevoegelijk aan de geloovige zielen en
iederen dag te verdienen. Is dit geen
krachtige aanbeveling der geheelont
houding als middel van versterving?
Mocht het in deze benarde lijden veel
vuldig worden toegepast, een nieuwe
gevoelige slag zou aan het alcoholisme
worden toegebracht. Dat kan niet uit
blijven. Maar zou ook dit juist niet aan
genaam zijn aan het'hart van God en
den Hemel niet een heilig geweld aan
doen? De wetenschap, dat het alcoholis
me een verwoede vijand is van het ka-
Uiolicisme^ dat het drankmisbruik gods
dienst cn goede zeden ojaderrnijnl; dat
het drinken velen verwijderd van God,
Kerk cn Priesters; dat het overmatig
drankgebruik in cén woord 'n bron is
van ongerechtigheid en zonde biedt
voor deze veronderstelling een goeden
cn aanncmelijken grond.
De wereld is vol van het bemiddelings
voorstel van Paus Benedictus. En als
rechtgeaarde Katholieken betaamt het
ons, de vredespogingen van onzen H.
Vader op alle manieren te steunen.
Daarom geven wij ons boete-idee aan
allen in ernstige en welwillende overwe
ging, cn hopen, dat het uitgestrooide
zaadje in goede aarde rnoge vallen.
Pater ILDEFONSUS,
Minderbroeder-Kapucijn.
Uit de Pers.
De Tweede Kamerverkiezing te Enkhuizen
Bij de verkiezing te Enkhuizen, waar
bij de officieel niet van links bestreden
anti-revolutionaire candidaat met 5200
stemmen gekozen werd, kreeg de tegen
stander, die als anti-militarist gold, nog
bijna 2000 stemmen.
Wij hebben naar. aanleiding van dit
laatste stcinmencijfcr ecnige bemerkin
gen gemaakt.
In denzelfden geest schrijft II e t
Centrum:
„Natuurlijk valt moeilijk uit te
maken, of louter anti-militairisti-
scha overwegingen tot dit stemmen
hebben bijgedragen.
„Vermoedelijk zullen daarop ook
nog andere motieven van invloed
zijn geweest.
„Maar daartegenover staal, dat de
stemmen, op den anti-revolutionai
ren candidaat vereenigd, wel door
niemand zullen worden beschouwd,
als slechts afkomstig van militairis-
tisch gezinde kiezers.
„Daar kan geen sprake van zijn.
„En wanneer uit het resultaat de
zer stemming gevolgtrekkingen te
maken zijn, dan heeft de „Stan
daard" zeker geen ongelijk, hoezeer
de groote meerderheid der kiezers
moeilijk meer naar de stembus te
krijgen is onder het systeem Van
Houten.
„Maar daarnaast komt o. i. deze
andere conclusie, te staan, dat zich
ook aan de stembus- een beweging
openbaart, die den strijd tegen het
inilüairisme in haar banier heeft ge
schreven en welker voorstanders
vermoedelijk straks talrijker zullen
blijken te zijn, dan rnen nu nog ver
onderstelt.
.„Men onderschatte ze daarom niet
cn houde er rekening mee... in meer
dan één partij".
Inderdaad, voor Juni 1918 moet_ in de
katholieke partij tot klaarheid" en tot
vastheid zijn gekomen de houding in
zake het miutarisaieVi^
Het öVjiiitairisma na den Oorlog.
Wij hebben de rede van den Minister
van Oorlog op den legerdag te Leeuwar
den een bedenkelijk;- uiting genoemd:
Gelukkig oordeclon anderen evQ.nzoo.
De Vaderlander (U.L.) schrijft b.v.
Wij betreuren demiting van den
minister van Oorlog niet alleccn,
omdat ze spreekt van gemis aan
het geloof, dat er uit dezen oorlog
ontwapening zal voortkomen: al is
dit op zichzelf reeds genoeg. Blijft
bij den vrede alles bij het oude, dan
is Europa ten doode opgeschreven.
De meeste landen toch zijn door de
reusachtige kosten van den wereld
oorlog financieel zóó lamgeslagen,
dat de eenige kans op herstel daar
van voor hen bestaat in reusachtige
inkrimping der oorlogsuitgaven.
Maar wij betreuren het dat de mi
nister zijne mededeeling op ver
keerde plaats deed n.l„ bij de leger-
demonstratie te Leeuwarden; de pri
meur daarvan kwam toch aan dc
Staten-Generaal toe.
De waarheid van dc laatste bewering
kunnen wij niet zoo helder inzien. Ove
rigens zijn wij het met het unie-liberale
orgaan volkomen eens.
Nederland en de Oorlog.
Het- crisisdepa.rtemcnt.
De afdeeling „Crisiszaken" zal, nu de
Exportcentrale in de Eerste Kamer is
aangenomen, waarschijnlijk binnen en
kele dagen men noemde als beginda
tum 15 September haar arbeid be
ginnen.
Het schijnt een soort crisisdeparle-
ment te worden, geleid door de Com
missie van Bijstand. De voorstelling van
het Ned. Corr. Bureau, dat „met name
dc afdeeling Landbouw en de afdeeling
Handel zich dan weer .ten volle zullen
kunnen wijden aan hun eigenlijke taak"
werd ons niet geheel juist genoemd. De
directie van den Landbouw heeft niet
het grootste deel van den last te dragen
gehad der crisismaatreglen en heeft dus
zijn gewone werk kunnen voortzetten,
maar de afdeeling Handel was daarmede
zoo overbelast, dat bijv. het gewone Ver
slag over handel, scheepvaart en nijver
heid sedert 1913 is moeten uitblijven.
Die afdeeling wordt door de nieuwe
instelling het sterkst ontlast en dat
schijnt verband te houden met de om
standigheid, dat een reorganisatie van
deze afdeeling met het oog op de moei
lijkheden na den oorlog in de bedoeling
van de Regeering ligt. Daarbij zullen
dan, zoo vernamen wij, de denkbeelden,
die minister Treub in zijn jongste bock
ontwikkelde-, waarschijnlijk de Tichting
aangeven.
Wat nu de nieuwe afdeeling "betreft,
die zal evenals het departement van
Landbouw, H, N. drie afdeelingen
Kebbsji. Aan Het Hooïd 'der afdeeling
Landbouw komt de Rijkslandbouw-
leeraar in algemeenen dienst Th. J.
Mansholt, aan 't hoofd der afdeeling
Handel, de referendaris L. Bückmann
van de afdeeling Handel van het depar-
temeiftr aan 't hoofd van de afdeeling
Nijverheid de secretaris der Nijverheids-
commissie, de heer Doyer. „N. Ct."
Uitvoerverbod van bloem
bollen.
Naar wij vernemen, heeft het verbod
van uitvoer van bloembollen de bedoe
ling controle t.e oefenen op den uitvoer
van bloembollen voor abnormaal ge
bruik. Men is er namelijk in geslaagd
aan verschillende bloembollensoorten de
voor dierlijk voedsel schadelijke be-
slanddeelen te ontnemen en ze te be
reiden lot een krachtig, veel melkgevend
veevoeder. Verleden jaar zijn ongeveer
200,000 K.G. tulpenbollen als veevoeder
naar het buitenland gegaan. Thans
schijnt men de bollen tot hetzelfde doel
in net land te willen houden. Buitendien
zijn de bollen van hyacinthen en nar
cissen van waarde gebleken voor in-
dustrieele doeleinden. Naar het Kwee
kersblad' meldt, zullen voor den uitvoer
van bloembollen voor normaal gebruik
consenten worden afgegeven. Het „Alge
meen Land- en Tuinboiiwweekblad"
weet in dit verband mede te deelen, dat
het uitvoerverbod niet betreft zendin
gen naar Amerika, Zweden, Noorwegen,
Denemarken en Zwitserland.
„Hbld."
De s t e e n k o 1 e n v o o rz i e n i n g.
De „N. Venl. Ct." had uit goede bron
vernomen, dat een overeenkomst zou
zijn gesloten tusschen de Nederlandsche
en dc Duilsche regeering, die ons een
voldoenden aanvoer van steenkool zou
waarborgen.
Wij hebben helaas reden dit bericht
voor niet juist te houden.
Brand stofvoorzicn'ing.
In een onderhoud, dat Woensdag heeft
plaats gehad tusschen den directeur der
Rijkskolcndist.ribul.ie en den secretaris
der centrale commissie uit de arbeiders
beweging voor de levensmiddelenvoor-
zirning, heeft laatstgenoemde o. a. ge
wezen op de onrust, welke nog in bree-
de kringen bestaat en door berichten
en beschouwingen in een deel der pers
wordt gevoed ten opzichte van de
vraag, of de 10 of 12 H.L. steenkool, vol
gens de getroffen ranlsoeneering toege
zegd aan de bezitters van een of twee
haardsteden, ook inderdaad zullen wor
den verstrekt. Mede heeft hij de aan
dacht gevestigd op de ontstemming, wel
ke-wordt gewekt door het feit, dat in
verschillende gemeenten de meergegoe-
Öen reeds thans door de brandstoffen-
commissies in de gelegenheid worden
gèsleld, eenige ILL. anthraciet of steen
kool in te slaan.
De directeur der Rijkskolendislributie
lieot'l naar aanleiding v-ni hel berde
gebrachte nadrukkelijk verklaard, dat
voor de onrust ten ;aanzien van de ver
strekking van de toegezegde 10 en 12
ILL. geen reden behoeft le bestaan. Alle
maatregelen werden en worden getrof
fen, waardoor deze hoeveelheden aan
alle huisgezinnen zullen kunnen wor
den gegeven. Uitdrukkelijk is voorts be
paald en streng zal er dc. hand aan
worden gehouden, dal de bczitlers van
meer dan 2 haardsteden van het hun
boven 12 ILL. toegewezen kwantum niets
zullen krijgen, alvorens de. Rijkskolcn-
distribulie daartoe machtiging heeft
verleend, welke, machtiging uit den aard
der zaak niet zal worden gegeven, vóór
de 10 of 12 ILL. vóór klassen I en II, het
zij door de huisgezinnen zijn ontvangen,
hetzij voor hen voorradig zijn.
Ten aanzien van het' feit, dat reeds
thans door sommige brandstoffcncom-
missies voor meergegoeden een aantal
ILL. anthraciet of steenkool worden
verkrijgbaar gesteld, verklaarde de heer
Frowcin, dat zulks wordt toegestaan,
ton einde de distributie te vergemakke
lijken. Onno'odige ophooping van voor
raden bij de vaak beperkte opslagruim
te in de gemeenten wordt hierdoor voor
komen. Ongerustheid, dat door een en
ander de meergegoeden meer zullen
kriigen dan hun toekomt, is ongewet
tigd: Zij krijgen thans in geen geval
meer dan 10 óf 12 H.L., en deze hoeveel
heid is iedereen gegarandeerd. Ingeval
hier of daar toch nog overtredingen
mochten plaats hebben, -behooren deze
onmiddellijk ter kennis van het Rijks-
kolnnbureau te worden gebracht. Er zal
dan krachtig worden ingegrepen.
Duitse h aanbod afgewezen.
Het „Holt. Nb." meldt uit Washington:
De Nederlandsche gezant te Washing
ton deelde aan Lansing mede, dat Ne
derland hel Duitsche aanbod om staal
te leveren voor den bouw van Neder
landsche schepen, op Voorwaarde, dat
deze schepen uitsluitend in dienst van
Duitschland zouden slaan na den oor
log, heeft afgewezen. De gezant ver
klaarde, dat, het eenige motief van
Duitschland 'was geweest, om zich na
den oorlog scheepsruimle bp verschaf
fen, waartoe Nederland niet -geneigd is
zijn medewerking le vcrleenen.
Gebrek 'aan tabak.
In vakkringen le Amsterdam heerscht
ontstemming tegen het Algemeen Ta
bakssyndicaat 1917 over het feit, dat tot
nu toe nog niet begonnen is met de toe
gezegde distributie van 75,000 balen
tabak.
Hardsteen.
De invoer van hardsteen uit België
staat, zoo meldt, men, reeds geruimeu
tijd zoo goed als stil; ondanks alle slap
pen, die de importeurs bij ons ministe
rie zoowel als bij het Duilsclre gouver
nement hebben gedaan (zelfs hebben zij
er in toegestemd een uitvoerrecht van
51 pet. te betalen), komt er, uitgenomen
een enkel partijtje, niet meer ons land
binnen, Wanneer niet zeer spoedig, aan
dezen toestand een eind koral, moeferf
bijna alle steenhouwerijen in het land
het werk stop zetten, waardoor ebkela
duizenden arbeiders werkloos worden.
Staten-Generaal.
EERSTE KAMER.
Onderwijzerssalarissen. Gelijkstelling
einddiploma H. B. S. en Gymnasium.
Gisteren kwam in de Eerste Kamer
aan de orde het wetsvoorstel-Marchairt
c.s. tot wijziging van artikel 26 der L.
O.-wet.
De heer C o 1 ij n (A.R.) meent, dat een
wetsvoordracht als deze niet moet tot
stand komen op initiatief van de Ka
mer, maar van de regeering.
Een tweede moeilijkheid om zijn
standpunt ten aanzien van dit wetsont
werp le bepalen, is voor spr. gelegen in
de gebrekkige uitwerking. Een som
gelds wordt gevraagd, die besteed zal
moeten worden op een wijze, die niet de
beste is, waarop het zou kunnen worden
besteed. In een tijd als deze, waarop we
hebben te letten op lederen cent, die uit
gegeven wordt, is het een groot bezwaar,
dat sommigeh een verhooging zullen
ontvangen, voor wie de behoefte niet on
vermijdelijk is. Het is een grief legen
het ontwerp, niet tegen de voorstellers,
die niet anders konden handelen. De
regeering had zelf met een beter voor
stel moeten komen.
Een derde bezwaar ligt in het ant
woord op de vraag: wat zal de regeering
straks zelf doen? Aandrang op dc regee
ring bleef vruchteloos en toen kwam dit
ontwerp. Wat zal de beteekenis zijn van
de uitspraak, die gelegen is in de aan
neming van dit ontwerp, als straks de
regeering weigert het ontwerp ter be
krachtiging aan de Koningin aan te bie
den? Geen andere dan die eener motie,
die nog slecht geredigeerd is, omdat zij
een verkeerden vorm van uitvoering
aangeeft.
In zich zelve kan het niet op den weg
van de rechterzijde liggen-mede le wer
ken tot inlossing eener stentbusbelofte,
ook niet op den weg Van dit kabinet.
Deze argumenten zouden op zich zelve
voldoende zijn voor spr. om zijn stem
aan dit ontwerp te onthouden.
De groote nood onder de onderwijzers
is echter voor spr. een bezwaar zijn
goedkeuring aan dit ontwerp te onthou
den.
In de aanvankelijk v/eigerachUge.hou-
ding der regeering is later wel eenige
wijziging gekomen, getuige het ant
woord op de schriftelijke vragen van de
heeren Gerritson. Van der Molen en Van
Wijnbergen betreffende verhooging van
de salarissen der -bijzondere onderwij
zers. waarbij de minister van Binnen
landsche Zaken verwees naar dit voor
stel. Dit is een hint, dat de minister van
houding is veranderd. Van geen minis
ter mtfLlYfyiyW da l kil vooraf
zat' zn?WFn; slYakf^Jr nnTm met
veronachtzaming van het later uit te
brengen advies van den Raad van State.
Spr. zal dus 'geen vraag', stellen, maar
zijn conclusie trekken uil liet antwoord
op de bovenbedoelde vragen.
Spr. zal dus vóór hel wetsontwerp
stemmen, tenzij de minister verklaart
dat het absoluut onuitvoerbaar is met
het oog op de eischen van de schatkist.
Dat zou een komedie-verlooning zijn,
waaraan spr. niet zou willen medewer
ken.
De heer Binnerts (Y.D.) bespreekt
het besluit, van de Eerste Kamer van 17
Juli, omdat elders de nieening is geuit,
dat dit votum de behandeling van deze
voorstellen zou in den weg slaan. Al de
ontwerpen, waaromtrent bij dit votum
sprake was, liggen buiten liet convenant.
Spr. hoopt dat dus de regeering alle hier
aanhangig gemaakte ontwerpen weder
zal indienen.
Spr. wenscht met betrekking lot deze
wetsvoordracht de overweging van het
staatsbelang in verband met de finan
ciën aan den minister over te laten. De
Kamer heeft slechts te overwegen liet
staatsbelang in" verband rrict de sala
ried1 ing.
Dc heer Van der Maese-n de
S o in b r e f f (R.K.) zegt dat de onder-
wij /.ersbetrekking zoo aantrekkelijk mo
gelijk gemaakt rnoel worden, opdat de
besten er zich voor aanmelden. De re
geering beseft dit eveneens cn zal dus
de noodige gelden wel weten te vinden
Spr. hoopt dus dal op dezen Koningin
nedag de Kamer een bewijs van waar
deer ing zal geven aan de onderwijzers
door hun positie te verbeteren.
De Minister van Binnenlandsche Za
ken. de heer Cortvan der Li n d c n,
ontkent de juistheid van de opvatting
van den heer Colijn na het antwoord van
spr. aan de heeren Gerritson c.s. Spr.
moet zich zijn vrijheid ten aanzien van
het aan de Koningin uit le brengen ad
vies blijven voorbehouden. Hij kan de
conclusie van den heer Colijn noch be
vestigen, noch tegenspreken.
De'heer Visservan IJ zendoorn
het ontwerp in opdracht van de Tweede
Kamer verdedigende, schetst het voor
stel als een noodmaatregel, waarbij vast
gehouden moest worden aan het stelsel
der wel, wil men niet bloot staan aan
het verwijt, politiek voordcel te willen
behalen. Wat het ontwerp wil praejudi-
cieert niet op wat in de toekomst kan-
gebeuren. Duizenden verkeenm in zorg
en groote moeilijkheden, terwijl ze 'een
zware taak le vervullen hebben. De be
teekenis van het ontwerp is, tot de re
geering te zeggen: wil nag eens over
wegen, hoe aan doze ongeiukkigen toe
stand een einde te maken. De Staten-Uo-
neraat kon geen anderen vorm vinden
voor een tot II. M. te richten verzoek.
Wij welen dat de regeering o zoo gaarne
aan dien wensch tegemoet zal komen,
als dit mogelijk is. Met de verklaring
van den minister kunnen we dus tevre
den zijn, overtuigd, dat als het eenigs-
zins mogelijk is, de minister deza
wcn^cli zot vervullen.
