DINSDAG
7
AUGUSTUS
1917.
I
LI BUITENLAND.
De Oorlog.
BINNENLAND.
Nederland en de Oorlog.
Christen-helden in Japan.
- Ce JAARGANG
No. 2383
e xmdóoho, (Bou^cml
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, voor Leiden II cent per week
f 1.45 per kwartaal bij onze agenten 12 cent per week, f 1.60 per kwartaaL Franco per post
f 1.80 per kwartaaL
Het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD is alleen verkrijgbaar tegen betaling van 15 cent per
kwartaal, bij vooruitbetaling.
Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 8 cent
De ADVERTENTIEPRIJS bedraag} van 1-5 regels f 0.Z5, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f L5Q, elke regel meer 30 cent met gratk
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote jatters naar plaatsruimte.
KLEINE ADVERTENTIËN. waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagf
huur en verhuur, knup en verkoop 40 centen per 30 woorden, leder woord
meer 1 cent.
O. W.
■fri
Zoo er maar benzine genoeg was,'er
kouden nu meer auto's langs straten en
wegen tuffen, dan ooit te voren...O. W.I
De badplaatsen zullen nog nooit zoo-
rgel onbekende en nieuwe gasten heb-
,en geherbergd, als dezen zomer.. O. W.I
De watersport trekt ongetwijfeld dit
aar meer beoefenaars, dan in vooraf
ga nde jaren ooit het geval was... O. W.I
„Een gewichtige en zeer ingrijpende
e£]ieer verkondigt do Kerk over het ge-
j oruik van de rijkdom, een leer, waarvan
je heidensche wijsbegeerte slechts een
raag vermoeden had" aldus de enby-
iliek „Rerum Novarum".
Niet alleen de oude heidensche wijs-
iegeerte, doch ook de hedendaagsche
joe aandoenlijk deze ook weet te praten
[ver „philanthropie" heeft slechts een
raag vermoeden van de Christelijke, de
(atliolieke leer over den rijkdom!
Even verder staat in genoemde ency-
taMi iliek te lezen:
„Is het bezit (van geld en goed) groo-
Jer. dan voor het onderhoud en een op-
«reden volgens zijn stand noodig, dan
wordt het plicht van zijn overvloed aan
len noodlijdenden medemensch aalmoe-
jen te geven." „Geeft wat gij aan over-
rloed hebt aan de armen", luidt 't in het
Evangelie.
Duidelijk wordt in deze woorden aan
gegeven de plicht (let wel: de plicht)
kan naastenliefde volgens de Katholieke
leginselen. En wat is de leer van -het
noderne heidendom met al zijn... phi-,
mthropie? Luister:
„Is het bezit (van geld en goed) groo-
,er, dan voor het onderhoud en een op*
treden volgens zijn stand noodig is, dan
wordt het plicht... de stand hooger te
.aan opvoeren, te gaan tuffen of maan
den-lang te gaan luieren aan het strand
of op het water..."
Vele 0. W.'ers van heden blijken
slechts een „vaag vermoeden" te hebben
Lan de „gewichtige en zeer ingrijpende
®eer" der Katholieke Kerk „over het ge-
ik der rijkdommen"!
Radantz door de Oostenrijkers
genomen.
Oorlogsverklaring van China. - Kerenski
llijft aan.
Overzicht
In Vlaanderen is het weer spoedig rus-
"lig geworden. Wel hebben de Engel-
sclien hun terreinwinst n»g eenigszins
in noordoostelijke richting uitgebreid,
ii doch zij hebben tevens met Duitsche te
genaanvallen te kampen gehad,
f ln het.Oosten gaat het heel anders toe.
Met de verovering van Radantz hebben
uwl de Oostenrijkers de vrijmaking van de
i Bockowina weder aanzienlijk nader tot
itearf10^ einde gebracht.
Dat de Russen zich daar niettemin
heftig te weer stellen blijkt wel uit het
feit dat bij een Russischen tegenaanval
ten O. van Czemowitz (in het vak van
Bojens) 500 Oostenrijkers werden ge
vangengenomen. Echter blijkt uit de be
richten uit Weenen en Berlijn dat Bo
jens voor de helft reeds door de verbon
den troepen is veroverd. Dit voor wat de
Boekov/ina betreft.
Langs de Zbrucz komt nog weinig
teekening in het verloop der gevechten,
doch even ten Z. van den Dnjestr nade
ren de troepen der Middenstaten de
Russische grensvesting Chotin.
Men krijgt den indruk dat de aanval
lende legers der Centralen snel vorde
ren lot zij de Russische grenzen hebben
bereikt, en daarna in traagheid verval
len.
Nu Kerenski, de Russische premier,
toch is aangebleven, mag hieruit niet be
sloten worden tot een wijziging der on
gunstige omstandigheden in Rusland.
Kerenski is voor Rusland de eenige per
soon die, indien dit mogelijk is, orde en
rust kan herstellen. Deze overtuiging
blijkt algemeen en een conferentie van
vertegenwoordigers der partijleiders
heeft hem opnieuw het gezag opgedra
gen.
Uit de verklaring van Kerenski zelf
valt op te maken, dat dezë nieuwe op
dracht gepaard is gegaan met uitbrei
ding van zijn bevoegdheden. Tot hei. be
noemen van een dictator, den eenigen
aangewezen weg, durft men echter nog
niet besluiten, maar wel .schijnt hel
dien kant uit te moeten.
China.
De oorlogsverkJ-aring.
De „Associaed Press" vereemt uit
Peking, dat dö voorloopig president
Donderdag zijn goedkeuring heeft ge
hecht aan het met algemeene stemmen
geiiOiii'en besluit van het kabinet, om
den oorlog te verklaren aan Duitschland
en Oostenrijk-Hongarije.
Het deelnemen aan den oorlog.
Het „Journal des Débats" bespreekt
het deelnemen aan den oorlog door
China en zegt, dat dit rijk in staat zou
zijn de organisatie omver te werpen
welke Duitschland gedurende de laatste
jaren in China, evenals overal elders,
op handels- en financieel gebied tot
stand wist te brengen. Duitschland
brengt voor niet minder dan vijftig mil-
lioen in China aan de markt. Door een
oorlog met China zouden de Duitsche
handelsbelangen ook na den oorlog voor
langen lijd ernstig geschaad worden. -
Rusland.
-• Kerönsky blijft aan.
Er is eern overeenkomst gesloten tus-
schen alle politieke fracties, door mid
del van wederzijdsche- concessies, die
het algemeen vertrouwen in Kerensky
opnieuw vaststelde, als den eenigen
man, die met gezag de regeering van het
land zou kunnen verzekeren.
Vereenigde Staten.
De staal-uitvoer.
Uit Washington wordt geseind: Wil
son heeft een uitvoerverbod afgekon
digd voor den uitvoer van alle slaalpro-
ducten, behalve voor die, welke de Ge
allieerden voor oorlogsdoeleinden noo
dig hebben. Naar alhier verluidt, zal
Nederland binnenkort een uitvoer
verbod voor alle metalen afkondigen,
welke noodig zijn voor den aanmaak
van munitie, om op deze wijze de Ver
eenigde Staten er toe over te halen den
uitvoer van bepaalde staalproducten
naar Nederland toe te staan.
Dienstweigering.
„Politiken" ontleent aan het Ameri-
kaansche partijblad., „Svenska Sozialis-
ten" de mededeeling, dat de arbeiders
in dè Vereenigde Staten bij duizenden
weigeren zich voor den militarren dienst
te laten inschrijven. Speciaal de
Zweedsch-*\merikanen te Rockford heb
ben zich hardnekkig daartegen verzet.
Op den dag van de inschrijving was
een grool aantal weerplichtigen niet aan
het bureau verscheen.
Toen de regeering verschillende man
nen liet arresteeren, trokken de overi
gen in een lange rij vrijwillig naar de
stedelijke gevangenis, waar rnen hen
inderdaad arresteerde.
Voor de gezinshoofden onder de ge
vangenen brengen de socialistische
clubs gclij bijeen.
Zestienduizend krijgsgevangenen wor-
den in Nederland ondergebracht.
De uitvoer van vroege aardappelen is
absoluut verboden.
Naar een der bladen verneemt, is bin
nenkort weer een aanmerkelijke ver
mindering van het dageliikscli brood
rantsoen te verwachten.
De verdere oproeping der miUtielich-
ting 1918 zal vermoedelijk eerst in Octo
ber plaats hebben.
Stop gezet..
Wegens gebrek aan gietcokes wordt
hedenavond" de fabriek van de N. V.
Twenlsche Metaal- en Ijzergieterij te
Borne, omvattende oen kleine honderd
man, stop gezet.
Het broodrantsoen weer
verminderd.
Naar „Het Volk" uit Den Haag ver
neemt, is besloten, wegens het nagenoeg
geheel uitblijven van ladingen tarwe en,
meel, over eenige dagen het broodrant
soen te tweeden male te verminderen.
Het dagelijksch broodrantsoen wordt
van 311 op 254 gram teruggebracht.
De steen kolenaanvoer
uit Duitschland.
Met ingang van Donderdag a.s. zullen
gedeeltelijk de opgeheven kolentrcinen,
voor aanvoer van Duitsche steenkolen
vanaf de grens, naar de verschillende
Nederlandsche stations weer gaan loo-
pen.
Interneering van krijgs-
gevangenen.
Hef lid van de Tweede Kamer, de heer
Van Doorn, had 31 Juli de volgende
vragen verzonden:
Is het waar, dat in ons land 16,000
krijgsgevangenen zullen worden ge
ïnterneerd?
Zoo ja, welke maatregelen zijn dan
getroffen voor de voorziening in de be
hoeften van voeding en verwarming
dier geïnterneerden?
Het antwoord van den heer Cort van
der Linden, minister van Binnenland-
sche Zaken, (ingezonden 4 dezer) luidt:
Inderdaad zullen pl.m. 16,000 Engel-
sche en Duitsche krijgsgevangenen ten
onzent worden ondergebracht. Maatre
gelen, om deze over het gansche land
verspreid, van huisvesting enz. te voor
zien, zijn in voorbereiding.
De Duitsche en Engelsche regeerin
gen hebben zich bereid verklaard om
aan de Nederlandsche regeering naar
gelang van de gebleken behoefte, hetzij
liet noodige te leveren voor den bouw
en het onderhoud der interneerings-
kampen dier krijgsgevangenen, zoome
de voor de geneeskundige verpleging,
verwarming, voeding en kleeding der
geïnterneerden, hetzij op geenerlei wijze
den uitvoer van een en ander te belem
meren.
Totaal uitvoerverbod
van aardappelen.
Van heden af moet de geheele aanvoer
vroege aardappelen voor het binnen
land worden geveild.
Aangezien de uitvoer van de bewaar-
bare aardappelen reeds verboden was,
zal nu geen enkele aardappel meer de
grens overgaan.
Petroleum rantsoeneering.
In verband met den slechten aanvoer
van petroleum, zal de distributie voor
particulieren van 50 op 40 pet. worden
teruggebracht.
.Beslag van veldvruchten.
De minister van Landbouw maakt be
kend, dat door hem in bezit is genomen
of zal genomen worden op hef tijdstip,
waarop liet oogsten is aangevangen ol
zal aanvangen, de totale opbrengst der
veldproductie, getrokken van den oogst
1917, ook voor "zoover reeds bij hande
laren of fabrikanten opgeslagen, en wel
van koolzaad, raapzaad, bolerzaad, de-
dirzaad, blauwmaanzad, lijnzaad en de
verwerkingsproducten daarvan. In elke
provincie is een Regeeringscommissie
voor de Rijksgraanvêrzameling belast
niet de inbezitneming en inzameling van
die producten. Het verbruik en de afle
vering aan andere personen stelt be
langhebbenden bloot aan strafvervol
ging.
Keuring voor de militie.
De commissaris der Koningin in de pro
vincie Zuid-Holland heeft bepaald ten aan
zien van de zitting van den 2en keuring
raad in het 3e militiedistrict, dat voor d?
ingeschrevenen der jaarklasse 1903 der ge
meente Bodegraven de zitting :n
plaats van op Maandag 30 Juli nader
wordt bepaald op Vrijdag 24 Augustus 1917
des voormiiddags 11 uur. Verder dat de
op Zaterdag 11 Augusus 1917 bepaalde zit
ting te Zegwaart voor de ingeschre
venen der jaarklassen 1903 en 1902 der
gemeente Zoeter me.er nader wordt.
bepaald op Dinsdag 11 Augustus 1917 des
voorrniddags te halfnegem
Verpleging krankzinnigen.
Ged. Staten der provincie Zuid-Hollanl
hebben aan B. en W. der verschillende ge
meenten in deze provincie medegedeeld,
dat door hen is goedgekeurd het verpleeg-
geld voor de Zuid.-Holl, 3e M. pratien-ten ir#
't krankztinnigenge:licht Oud-Rozenburg
L e i d e n te voirhoogen tot f390 en f 30 voor
kleeding; „Endegeest" te Oogstgees
krankzinnigenafdeeling f 365 en f 30 voor
kleeding; het mannengesticht „St Bavo
.to Noordwijkerhoutf 385, kleeding
inbegrepen; d-e afdeelLng voor jeugdigs
idioten (leeftijdsgrens 20 jaar) „Voor geest
van het krankzinnigengesticht ,,Enda,
geest" te Oegstgeest f 400, kleeding
inbegrepen.
Toepassing d$r Zegelwet.
De minister van Financiën brengt ter
kennis van belanghebbenden, dat bij de
Zegelwet 1D17 aan formaalzegel onder
worpen zijn verzoekschriften zelfs in
den vorm van brieven waarbij wordll
verzocht:
a. een benoeming tot een betrekking,
waaraan een bezoldiging van meer dan
f 1000 's jaars is verbonden;
b. een verhooging van bezoldiging,
als de bezoldiging met de verhooging
meer dan f 1000 's jaars bedraagt, en
c. een gunst.
Niet aan zegelrecht onderworpen zijn
o.a. verzoekschriften, waarbij wordt ge
vraagd:
a. een inlichting;
b. ontslag uit een betrekking;
c. toelating lot een examen;
d. een bij administratieve beschikking
te ve.rleenen vergunning tot een hande
ling, waarvoor volgens wettelijke of
administratieve voorschriften verguns
ning noodig is.
- Op verzoekschriften, welke iu strijd
-met de wet op ongezegeld papier zijn
gesleld, kunnen geen beschikkingen
worden genomen.
tn de anti-revolulionaïre partij.
- De „Tel." noemt het niet onmogelijk*
dat de tachtigste verjaardag van dr. Ku>«
per 29 October ongedachte verarvdo*
ringen.zal brengen.
Het zou dan in de bedoeling liggen, dat
het leiderschap overging op den heer A.
W; F. Ideiïburg, oud-gouverneur-generaal,
terwijl de hoofdredactie van de „Stan
daard" zou worden overgedragen aan
oud-minister Colijn, thans, tijdens le af
wezigheid van Ir. Kuyper, waarnerne li
hoef Redact ur!
Jubileum dr. Kuyper:
Den 29sten October a.s. viert dr. A:
Kuyper zijn 80en verjaardag. Er heef, izich
nu .een comité gevormd om den lei Ier der
anti-revolutionairen een huldeblijk aan ta
bieden. Tiet eere-comité bastaat uit de oua
ministers CuTi*'1, Harte van Tecklenbuig,
Heemskerk, Idenburg, Kolkman, Loeff ci
De Waal Malefijt. Van het comité Ls pro':
Bavinek voorzitter en de heer R: C. Ve.;
wijck te. Amsterdam, secretaris.
FEUILLETON.
0). r
Men knielde inderdaad neder, om te
Jiddeii en te zingen. Ook Hajuschida
ssoo toog zijn knie en luisterde met heilige
li L reugde naar het gebed der onschuldige
ovfï ïndefen. Doch prins Michael begon het
;enh POédig te vervelen. Hij sloop weg, en
eklom den lioogsten top van den berg,
Velke ver in zee vooruitsprong. Onwil
keurig .dacht hij aan I-li me, die daar
Brtocfde als gijzelaarster, en steeds le-
endiger trad het verleidelijk beeld van
est ^ro^sc^e vrouw voor zijn
«Verjaag het!" fluisterde zijn goede
igel hem toe. „Leid ons niet in beko-
WOfl tog! Luister naar de reine melodie van
,n j et 'tod der Moeder Gods. Uwe Lucia is
jen duizendmaal meer waard dan die
30ek if?e/ iveer naar kapel terug, en bid
net hen mee."
De Prins wilde reeds die goede in-
apfl ••r vol&en- Doch opnieuw wendde
ery den blik naar den kant van Tschi-
ftongo en zeide: „Ach, Lucia liad non
loeien worden! Zij verveell me met dat
^u\\ igdurend bidden. Hime zij ware
to vrouw voor mij geweest!...." Terwijl
J aldus mijmerde, zag hij van den an-
-ren oever een schip afvaren, en met
unsiigei1 wind aansturen op Simabara.
^is Hime dat eens was, zeide hij op-
pngend, en met vlammend oog naar
Jtonk starend, welke in vlugge vaart
iaeds dichter naderde. Hij kon de twee
en waaiervormig uitgesprei-
yfcf r zeilen duidelijk onderscheiden, en
eenige minuten later ontdekte hij ook de
vlag, en riep: „Bedrieg ik me niet? Zijn
dat niet de malvenbladeren van den
vorst van Bandoeë? Geenjwijfel meer!
Het is een schip van Jyeyas, en mis
schien bvindt zijn dochter zich wel aan
boord! Ik moe-t in elk geval naar bene
den, om te hooren, wat dat schip in onze
haven komt doen!"
„Schenk ons een zuiver leven
Bereid ons een veiligen wee-
zongen de Vorstinnen... Daar kwam
plotseling de Prins hun godvruchtige
aandacht storen met den kreet: „Gauw,
gauw, Hajuschida, volg mij met uw
manschappen naar de haven! Een schip
van Jyeyasl"
ZEVENTIENDE HOOFDSTUK.
De gezant van Jyeyas.
Op de jonk, welke met volle zeilen de
haven van 'Simabara binnenliep, bevond
zich Jaschengava Safioye, prins van
Oschi.
Op ongeveer tienjarigen leeftijd was
hij aan het hof van den vorst van Ban
doeë gekomen als page; beider vaders
waren schoolkameraden geweest, en
daar Jyeyas geruimen tijd geen manne
lijke erfgenamen had, wilde hij den
wakkeren knaap aannemen als zoon.
Toen later Iiide-Tada geboren werd,
liet hij dit voornemen, natuurlijk, va
ren, maar legde het er nu op aan om
den Prins, die opgegroeid was tot een
veelbelovend jonkman, te doen huwen
met zijn dochter Ilime. Safioye scheen
inderdaad het type van een Japanschen
.vorst te zullen worden. Ilij was schoon
en krachtig gevormd, meester in alles,
waarin een ridder bedreven behoort te
zijn, had zich onderscheiden bij de stu
die in de scholen der geleerdste bonzen,
en bezat voortreffelijke geestesgaven.
Als staatsman en als soldaat mocht de
Prins hopen op een schitterende car
rière. Jyeyas was trotsch op hem, en
rekende op de hulp van den prins van
Oschi tot volvoering zijner stoute plan
nen. Ilime was met den knaap, die
slechts eenige jaren meer telde dan zij,
opgegroeid; zij scheen voor den schoo-
nen jongen man meer te gevoelen dan
genegenheid, en ook hij beminde de
slanke dochter van zijn meester, het
meisje, wier stralende schoonheid van
jaar tot jaar toenam. Kort vóórdat de
prins van Arima te Foesimi kwam, had
den de beide jongelieden elkander hun
liefde verklaard, en eeuwige trouw ge
zworen. Doch toen was de prins van
Arima gekomen, en had in een omme
zien de genegenheid veroverd van het
even 'lichtzinnige als Irotsche meisje.
Safioye kon aanvankelijk zijn oogen
niet gelooven. Toen hij Ilime aan baar
belofte herinnerde, werd hij door haar
hoonend uitgemaakt voor „bedelaar",
en het scheen wel, alsof het wreede
meisje er een duivelsch vermaak in
schepte, den speelgenoot harer jeugd le
kwellen. Safiye werd zoo wit als krijt,
doch hij sprak er verder geen woord
over. Zijn liefde verandefde in haat, en
hij zwoer in zijn hart, zich op de trou-
welooze meedoogenloos te zullen wre
ken. „Al zou ik haar ook voor mijn
voeten zien kruipen en haar om vergif
fenis hooren smeeken, ik zou haar van
mij af schoppen", had hij op liet oogen-
blik bij zichzelven gezworen. Doch aan
haar vader, dien hij vereerde als zijn
weldoener, bleef hij trouw. Toen eenige
dagen later Samburon-Dono het Scho-
goen-kasleel overrompelde, had Jyeyas
het niet het minst aan de voorzichtig
heid en den koelbloedigen moed van
Safioye te danken, dat hij zich met zijn
pupil en zijn zoontje een weg kon banen
naar de vesting Sakai.
Wederom eenige dagen later werd
vóór de poorten dezer stad de beslissen
de slag geleverd, waarin de aanhangers
van den overleden kleinzoon van Noboe-
naga een volslagen nederlaag leden. Ook
in dezen strijd onderscheidde de jonge
Safioye zich boven alle aanvoerders. Hij
nam Sibonogo, den vorst van Omi, den
vriend van den groot-admiraal, als ge
vangene mede naar de' vesling. Onder
voorwaarde, dat Jyeyas de beide gevan
gen Vorsten zou uitleveren voor zijn
dochter Ilime,>die naar liet Zuider-Eiland
gebracht was, bood Ukon-Dono zijn on
derwerping aan.
Jyeyas deed eerst alsof hij op die voor
waarde wilde' ingaan. Doch heimelijk
zeide hij tot Safioye: „Ik ben aan deze
beide bekwaamste en machtigste mijner
tegenstanders den dood gezworen. Zij
móeten sterven; het is een politieke
noodzakelijkheid. Maar van den anderen
kant mag ik 1-Iime niet opofferen en de
vorst van Tschikocngo zou waarlijk in
staat zijn den dood dezer Vorstin op
mijn dochter te wreken. Ik meen be
merkt te hebben, dat gij haar liefhebt. Ik
heb haar dan ook mderdaad bestemd tot
uw eclrtgenoote. Welnu dan, reis naar
hel Zuider-Eiland, en tracht het meisje
door -list of met geweld in uw macht le
krijgen. Ik benoem u tot mijn gezant.
Zoodra Ilime in veiligheid is, moet gij
het.mij door renboden laten weten, en
in hetzelfde uur, dat ik deze boodschap
ontvang, lever ik den grool-adiniraal en
diens yriend over aan den beul."
Zoo had Jyeyas tot Safioye gesproken.-
Doch de Prins had aan zijn vaderlijken
vriend geen woord ervan gezegd dal tiij
thans voor Ilime haat in plaats van lief
de koesterde. Hij dankte den Vorst vcor
diens vertrouwen, en beloofde alles in
het werk te zullen stellen, om het kind
van zijn weldoener aan de macht van
den vorst van Tschikoengo te ontruk*
ken.
„Inderdaad", dacht hij. terwijl hij deze
belofte bij zichzelven deed, „een een
voudige dood als gijzelaarster zou voor
mijn wraakzucht tegenover dez.e Irou-
welooze vrouw veel te weinig zijn!"
En zoo was dan Safioye mét een snel
zeilend schip van Osaka vertrokken, en
had liet eerst het hof van Tschikoengo
bezocht, den geheelen weg broedend op
zijn wraakzuchtige plannen. Ook do
prins van Arima moest naar behooreü
gestraft worden. „Die gek!" zeide hij bij
zichzelven. „Omdat hij een halve hand
grooter is dan ik, en mij door een ge*
meenen streek heeft weten te ontwapo*
nen, zit hij op mij neer, alsof hij een
halfgod ware. Daarenboven heeft hij
onze goden verraden, cn veracht hij
onze zeden. Ik haat hem! Hime heeft mij
„bedelaar" genoemd, en datzelfde woord
kon ik ook in zijn Irotsche bliKkcn la,
zen.
fWordt vervolgd.)
