BUITENLAND.
De Oorlog.
BINNENLAND.
00 JAARGANG t f. No< 2375
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. - Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, voor Leiden II cent per week
fl.45 per kwartaal bij onze agenten 12 cent per week, f 1.60 per kwartaaL Franco per post
f 1.80 per kwartaaL
Het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD is alleen verkrijgbaar tegen betaling van 15 cent per
kwartaal, bij vooruitbetaling.
Afzonderlijke nummers 5 cent, me! Geïllustreerd Zondagsblad 8 cent
ZATERDAG
28
JULI
1917.
De ADVEBTEHTEPRilS bedraagt van 1-5 regals f 0.75, elke regel meer 15 cent.
Ingezonden mededeelingen van 1-5 regels 11.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanziaolijke korting. Grooto lettors naar plaatsruimte.
KLEINE ADVERTEHTIËN, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd
huur en verhuur, koop en verkoop 40 centen per 30 woorden, leder woord
meer 1 cent.
Dit nummer bestaat uit drie
bladen waaronder het geïl
lustreerd Zondagsblad.
Na tien Jaar.
Morgen zal het tien jaar geleden zijn,
dat de eerste steen werd gelegd voor
lietVredespaleis te 's-Gravenhage.
En overmorgen is het de derde ver
jaardag van de mobilisatie in ons land...
Een schrille tegenstelling tusschen
deze twee data. De een roept in ons het
aanlokkelijk beeld op van vrede door
recht, de ander brengt het schrikbeeld
naar voren van oorlog!
En het laatste verdringt het eerste,
belaas
liet denkbeeld „vrede door recht" is
'diep weggezonken in de zedelijke ver
wildering, in de machts-wellust en de
oorlogs-razernij, welke de volkeren als
op 'n sterk hellend vlak naar haar on
dergang drijft.... De oorlogskoorts heeft
de volkeren verhit en wraakgedachten
hebben „wettigheid" gegeven aan prac-
tijken, te voren onmenschelijk geheeten
en met afschuw veracht.
Diep is de menschheid gezonken en
bij de strijdende volkeren is betrekkelijk
klein de kern van geestelijk-gezonden
en zedelijk-sterken, die brandmerken
durven het militairisme in zijn afgrijse-
lijkslen vorm, de overheersching van
macht en geweld met miskenning van
recht en wet. Er is geen strijdmiddel,
hoe weerzinwekkend ook, of dat mili-
iairisme heeft het welen te „wettigen"
bommen uit vliegtuigen op weerlooze
sleden, vlammenspuwers, vergiftigde
gassen. We lazen dezer dagen, dat rnen
aan beide zijden van het front bommen
inet blauwzuur gereed heeft liggen....
zet een der partijen zich den een of an
deren dag over haar gevoel van eigen-
müüru'e hoen.-dan. is over eAkela maan
den of enkele weken zelfs deze oorlogs-
praclijk weer ..geweiligd".
Zoo is de toestand tien jaar na de
é$rste-steenlegging van het Vredespa
leis bij welks opening men den Paus,
den Vredesvorst bij uitnemendheid,
niet heeft willen erkennen...
Het Vredespaleis, opgei rokken in
bruten menschelijken hoogmoed, is ge
worden als de toren van Babel....
Wat zal de naaste toekomst ons bren
gen? Verbergen we de waarheid ons-
zelvcn niet: Dreigende wolken van nog
donkerder rampen pakken zich boven
de menschheid samen
Moge na niet zoo langen tijd meer
door die benauwende donkerte het licht
breken het licht, waarin de mensch
heid zal zien wal haar tot vrede strekt....
Na niet zoo langen tijd meerBid
den we voor den vrede!
Y Goedkoopere beschikbaarstelling
Er spreekt uit wat de Minister van
Landbouw gisteren heeft gezegd aan
gaande de levensmiddelen voorziening
in meer uitgebreiden zin natuur
lijk geen toon van optimisme dit. zou
in tegenspraak zijn met de onontwijk
bare werkelijkheid maar er blijkt l ch
uit. dat de regeering moed heeft 0111
althans het allerergste voor de mcest-
bedrukte klassen te kunnen afweren.
De motie-v. d. Tempel vroeg het be
trekken van eenige nieuwe artikelen in
de goedltoope beschikbaarstelling, n.l.
kleeding, schoeisel, breiwol, sajet, zool
leer en klompen.
De Minister kon goedkoopere beschik
baarstelling van genoemde artikelen toe
zeggen, doch alleen voor de minder
draagkrachtigen, dus geen gewone dis
tributieen zou dit willen doen door
middel van de Sleuncomité's.
Geen gewone distributie. Best. Deze
zou onnoemlijk veel geld opslurpen, en
ten slotte ook ten bale komen van velen,
die ze niet nooclig hebben.
Een distributie voor de minder draag
krachtigen. Uitstekend, tenzijeerstens
hel begrip „minder draagkrachtigen"
niet zoo nauw wordt genomen (gezin
nen met een inkomen van b.v. 1200
'sjaars behooren zeker van de bedoelde
regeeringsmaalregelen te kunnen pro-
fileeren) en ten tweede deze beschik
baarstelling niet in het minst het karak
ter van bedeeling aanneemt.
Wij wijzen op deze twee voorwaar
den, omdat het 0. i. niet mag geschie
den, dat alleen de „kleinere" werkman
en niet de beter bezoldigden en de „klei
ne burgerij" van een goedkoopere be
schikbaarstelling zou kunnen profitee
red
peze laats ten toch lijden niet het
minst onder den druk der tijden.
Opmarsch dar Centrales! in Galicië.
Cernnowitz ontruimd?
Russisch-Roemeenscli succes.
Opschudding in het Engelsche Lagerhuis.
De Balkan-conferentie te Parijs.
Duitsche duikboot gestrand.
Overzicht
Het succes der Duistersche in het
Westenwaarover wij gisteren gewaag
den, wordt van Fransche zijde thans er
kend. Volgens het Duitsche bericht zijn
de resultaten niet zoo gering geweest:
1450 gevangenen werden gemaakt. Een
zoet winstje dus! Maar men weet al te
goed, dat bij dergelijke aanvallen steeds
slachtoffers vallen. En langs dezen gaat
de strijd ongemerkt verder
In Galicië gaat de opmarsch der Cen-
tralen verder. Noordwaarts van den
Dnjestr bevochten zij de overgangen
over de Sereth en de Gnieza, en ten Z.
van den Dnjestr viel Kolomea in han
den der verbonden Beiersche en Oosten-*
rijksche troepen. In de streek van Tar-
nopol is slechts sprake van uitbreiding
der posities ten O. van de Sereth.
Ilier is dus betrekkelijk stilstand in
getreden, doch de Zuidelijke vleugel van
het aanvalsfront zwenkt nog met
kracht naar het O., en heeft Kolomea
achter zch gelaten, evenals de in het
Russische bericht genoemde plaatsen
Niszniow en Tlumacz.
Volgens het Oostenrijksche legerbe-
richl zijn ook Trembowla en Gzortkof
gevallen, terwijl het gerucht wil, dat de
Russen Gzernowitz hebben ontruimd.
Meer zuidelijk op het front, van
Moldavië hebben de verbonden Rus-
sisch-Roemeensche troepen tusschen de
dalen van de Susita en de Poetna een
belangrijk taktisch succes op de Oosten
rijkers bevochten. Verscheidene dorpen,
waaronder het van vroegere krijgsbe
drijven bekende Soveja, vielen daar
bij in de handen der aanvallers. Het aan
tal gevangenen bedroeg 2000, en de buit
was niet onaanzienlijk.
Volgens het Roemeenscli communi
qué besloeg de terreinwinst een breedte
van 20 K.M. en een diepte van 3 K.M.,
en vonden de Russisch-Roemeensclie
troepen er 43 kanonnen als buit.
De rede, die Asquilh in liet Engelsche
Lagerhuis heeft gehouden, wekt den in
druk, dat Engeland bereid is om met
Duilschland te onderhandelen, zoodra
dit zijn plannen ten opzichte van België
nader omschrijft.
Er wordt in Duilschland voortdurend
op aangedrongen, dat de Regeering
haar houding ten opzichte van België
duidelijk zal bepalen. Geschiedt dit, dan
zou allicht Asquith's bewering komen te
vervallen, dat hij in de Rijksdagrede
geen toenadering zieit in de richting van
de doeleinden der Geallieerden.
- Het is natuurlijk niet alleen de Belgi
sche quaestie, maar ook Servië en Elzas-
Lotharingen zijn struikelblokken op den
weg, die naar de toenadering leidt.Dat
Duilschland in dit opzicht tot geen con
cessies geneigd is, bewijst opnieuw het
artikel in het officieuse „Fremdenblatt"
uit Weenen, waarin met duidelijke
woorden wordt gezegd, dat de teruggave
van Elzas-Lotharingen aan Frankrijk
slechts van een volkomen overwonnen
Duilschland kan worden afgedwongen.
Wat Servië betreft, zoo heeft Oosten
rijk een woordje mee te spreken en het
\Vecnsche blad legt er dan ook den na
druk op, dat Servië niet meer de „haard
van kuiperijen" tegen de Monarchie
worden mag.
Op Zee.
De bewapende schepen.
De Engelsche minister Macnamara
deelde in het Lagerhuis mede, dat reeds
meer dan 3000 schepen bewapend zijn
en dat er wekelijks nog een groot aan
tal bewapend worden. Er worden krach
tige pogingen in het werk gesteld om
hun aantal zoo hoog mogelijk op te
voeren.
De minister achtte het echter niet in
het publiek belang om bijzonderheden
mede te deelen of inlichtingen te geven
omtrent het soort kanonnen, waarmede
de schepen bewapend zijn.
Duitsche duikboot gestrand.
Ter hoogte van Calais is een Duitsche
duikboot gestrand. De bemanning slak
de boot in brand en ging aan wal, waar
ze gevangen werd genomen.
Duitschland.
Keizer Wilhelm aan het Oostfront.
Het Wolff-bureau meldt uit Berlijn:
De keizer woonde gisteren ten Oosten
van Tarnopol het gevecht bij van een
divisie, dat onze troepen in het bezit
stelde van het terrein ten Westen van
de Gnejesna-rivier.
De keizer vertofdc tijdens het gevecht
op de gevechtsveldèn van twee infante-
rie-regimenten en van een regiment
veldartillerie en sloeg temidden van het
vijandelijk vuur de ontwikkeling gade
van een infanterie-aanval.
De aanwezigheid van den oppersten
krijgsheer was aan de vooruitrukkende
troepen door een lichtsignaal bekend
gemaakt.
Bij zijn doortocht door dc in de laat
ste dagen zeer geteisterde en nog bran
dende stad was de keizer het voorwerp
van geestdriftige huldiging der bevrijde
bevolking, die den monarch juichend
omringde cn met bloemen overstelpte.
Frankrijk.
De Balcanconfer&ntie ie Parij3.
De Conferentie, vcreenigd om den toe
stand op den Balkan te onderzoeken,
hield haar laatste zitting, waartoe verte
genwoordigers van alle landen werden
opgeroepen. Eenstemmig werden de be
sluiten bekrachtigd, die in vorige zit
tingen werden genomen. Een vergade
ring der ministers van de betrokken de
partementen zal te Londen plaats heb
ben, om de maatregelen te bepalen ter
uitvoering van de besluiten.
Alvorens uiteen te gaan legden de le
den der Conferentie eenstemmig de vol
gende verklaring af:
„De geallieerde Mogendheden, inni
ger verbonden dan ooit voor de verde
diging van het recht, hebben besloten
de wapens niet neer te leggen voor zij
het doel zullen hebben bereikt, dat in
hun oogen alle andere overheerscht en
hetgeen den terugkeer onmogelijk
maakt van een misdadige aanranding,
gelijk die, waarvoor "het imperialisme
de. Centrale de verant
woordelijkheid draagt."
Engeland,
Uit het Lagerhuis verwijderd.
Twee voorname feilen, behalve de ver
werping van de pacifistische motie, die
zich in een zeer opzienbarende zitting
van het Lagerhuis hebben voorgedaan,
zijn: de schorsing en de gewelddadige
verwijdering van Ginnell, die verklaar
de, dat 't leven der parlementsleden be
dreigd werd doordat de regeering ge
heime politic-agenten op de galerij van
het Huis had geplaatst, om bommen in
de zaal te werpen, terwijl zij het dan
zou laten voorkomen, alsof dit een aan
sla er der Sinn Feiners was.
liet optreden van Ginnell veroorzaak
te zeer groote opgewondenheid. De re
den voor zijn gedrag is onverklaarbaar.
Toen hij uit dc zaal verwijderd werd,
riep hij den voorzitter nog toe: „Gij ver
walen dwaas!" Een dergelijk tooneel is
nog nooit in het Lagerhuis voorgeko
men.
De tweede hoofdgebeurtenis was
Rhondda's aankondiging, dat de regee
ring besloten had prijzen vast te stellen
voor de noodzakelijke levensbehoeften
en dat ze, om een einde te maken aan
de oorlogswinsten, alle meelfabrieken
des lands zal overnemen. Voorts kon
digde hij aan, de oprichting van ge
meente-keukens en dc invoering van
suikertaarten, hoewel dit laatste voor-
loopig nog een vrijwillig karakter zal
dragen.
Er bestaan plannen om de samenstel
ling van het witbrood te wijzigen.
Er is thans een zeer snialle vrije
vaargeul in de Noordzee vastgesteld.
Wegens dc kolcnschaarsehte zal dc
dienst op dc lijnen der II. IJ. S. M. we
derom worden ingekrompen.
Overwogen wordt om voor het strij
ken van waschgoed geen kolen meer te
verstrekken.
Een aanslag op Duitsche voorheen
Nederlandsche) schepen.
Nederland en de Oorlog.
II 0 t witte brood.
Naar we vernemen, bestaan er plan
nen, om de samenstelling van het witte
brood binnen zeer korten tijd te wijzi
gen.
Het maïsmeel, waardoor het brood
een geelachtige tint verkrijgt, zal ver
vangen worden door gerstemeel.
De samenstelling van li'et wittebrood
zal dan worden als volgt: 50 pet. regee-
ringsbloem, 5 pet. patenlmccl, 15 pet.
aardappelmeel en li pet. gerstebloem.
Voorloopige wijziging van
het door Engeland af
gesloten verklaarde
zeegebied.
Het departement van Marine deelt
mede:
Volgens inededeeling van het Ministe
rie van Buitenlandschè Zaken is van de
Britsche Regeering bericht ontvangen,
dat de grenzen van het gevaarlijk ver
klaarde zeegebied voorloöpig tot 1 Sep
tember as. of tot een vroeger, nog na■•'*r
bekend te maken tijdstip" zijn verltLrd,
zoodat het bedoelde gebied thans gele
gen is be-Z. en be-O. de verbindingslijn
van de volgende punten:
a. een punt op de parallel van 57 gr.
8' N.B., 3 zeemijl be-W. de kust van Jut
land gelegen;
b. een punt op: 57 gr. 8 N.Br. en 6 gr.
0' O.L.;
c. een punt op: 56 gr. 0' N.Br. en 5 gr.
10' O.L.;
d. een punt op: 54 gr. 45' 15" N.Br. en
4 gr. 17' O.L.;
e. een punt op: 53 gr. 29' N.Br. en 4 gr.
4' O.L.;
f. een punt op: 53 gr. 0' N.Br. en 4 gr.
10' O.L.
De Zuidelijke grens van het afgesloten
gebied wordt gevormd door de parallel
van 53° 0' N.Br. van af het punt f tot een
punt 3 zeemijl be-W. de Nederlandsche
kust en verder om de Oost langs de
grens der Nederlandsche territoriale
wateren.
De Oostelijke grens wordt gevormd
door de grens der Deensche territoriale
wateren.
In verband hiermede worden, met vol
komen behoud van alle. daaromtrent be
kend gemaakte bijzonderheden
a. verlegd:
het lichtschip „Doggersbank Noord"
naar 56 gr. 0' N.Br. en 5 gr. 0 O.L.
het lichtschip „Doggerbank Zuid"
naar 54 gr. 47' N.Br. en 4 gr. 8 30 O.L.
het lichtschip chellingerbank'
naar 53 gr. 29' N.Br. en 4 gr. 2 O.L.
b. bijgelegd:
het lichtschip ..Haaks", toonende elke
30 sec. 4 schitteringen als volgt:
schittering 2 sec., duister 3 sec„ schit
tering 2 sec„ duister 3 sec.., schittering
2 see., duister 8 sec., schittering 2 sec.,
duister 8 sec., zichtbaar tot op 12.5 zee
mijl op 53 gr. 0' N.Br. en 4 gr. 5' O.L.
7 licht brulboeien, toonende elke 10
sec. vast en duister licht, zichtbaar ge
durende 7 sec.
No. 1 op 55 gr. 39' 30" N.Br. en 4 gr.
45' O.L.
No. 2 op 55 gr. 23' 30" N.Br. en 4 gr.
34' O.L.
No. 3 op 55 gr. 7' 30" N.Br. en 4 gr.
23' O.L.
No. 4 op 54 gr. 25' N.Br. en 4 gr. 6'
45" O. L.
No. 5 op 54 gr. 8' N.Br. en 4 gr. 5'
15" O.L.
No. 6 op 53 gr. 51' N.Br. en 4 gr. 3'
45" O.L.
No. 7 op 53 gr. 14' 30" N.Br. en 4 gr.
3' 30" O.L.
Hoewel de vrije strook zóó smal is, dat
eene veilige vaart daardoor niet afdoen
de kan worden verzekerd, werden toch
de mogelijke maatregelen getroffen, ten
einde de thuisvarende schepen zooveel
mogelijk tegemoet te komen.
De v r ij e vaargeul.
Ilet Ned. Corr. bureau meldt:
Naar wij met zekerheid vernemen,
blijft het algemeen verbod van uitvaren
van Nederlandsche schepen, die van den
z.g. vrijen vaargeul gebruik moeten ma
ken, voorloopig gehandhaafd, doch is
thans besloten, dat kleine Nederlandsche
schepen voor de Skandinavische rijken
mogen uitvaren, doch in dier voege, dat
voor elk zoodanig klein schip telkens af
zonderlijk vergunning tot uitvaren moet
worden aangevraagd en de regeering
an elk afzonderlijk zal beoordeelen, of
de vergunning kan worden gegeven,
erschillende kleinere schepen hebben
de vergunning reeds' bekomen en varen
heden uit.
Het Persbureau Vaz Dias verneemt
uit scheepvaartkringen, dat ofschoon de
nieuwe vrije geul voor de opleving van
onze scheepvaart niet v^el belooft, de
'ondörhande^ngen van onze regeering
met de Britsche nog voortduren, ten
einde te Londen gedaan te krijgen, dat
redelijkerwijze meer aan de bezwaren
van onze vaart worde tegemoetgeko
men.
Een belangrijke veiligheidsmaatregel
wordt geacht, -dat de nauwe vaargeul
vanwege onze regeering door brul
boeien zal zijn afgebakend.
De directies der groote stoomvaartlij
nen wachten op nadere, officieele be
richten van onze regeering en op de
uitvaar-permits. Worden die permits
verstrekt, dan zal onmiddellijk een aan
tal vrachtschepen naar Amerika cn
Indië uit Rotterdam en Amsterdam ver
trekken.
Er liggen voor onmiddellijk vertrok
gereed de afgeladen stoomschepen
„Goentoer" en „Billiton", terwijl de
„Nias" in lading is.
Na het on H angen der noodige rege>e-
ringsbescheiden zullen zoo mogelijk
nog deze week drie schépen naar Oost-
In dië vertrekken.
Verbod van uitvaren.
V. D. seint uit New-York:
De autoriteiten weigeren toestemming
tot uitvaren aan de Nederlandsche sche
pen, die aldus-genoodzaakt zijn hun la
dingen te lossen.
Aanval op de „Batavier II"
en de „Z e e m e e u w".
Men meldt uit Nieuwediep d.d. gis
teren:
De stoomschepen „Batavier II" en
„Zeemeeuw", onlangs naar Zeebrugge
opgebracht, zijn hedenavond, op reis
naar Duilschland, nabij de Texelsche
kust door een Engelsche onderzeeboot
aangevallen.
Toen Nederlandsche torpedobooten in
de nabijheid kwamen, is de Engelsche
onderzeeboot buiten zicht geraakt. Ver
moedelijk zijn de kleppen en kranen op
de ..Batavier II" opengezet, welk sloom-'
^schip gezonken is.
De „Zeemeeuw" is op sleepbouw ge
nomen door de sleepboot „Assistent",
die om hulp seinde. De sleepboot „TL
tan" is uitgevaren.
Onze torpedobooten zijn buitengaats
aanwezig.
Beide schepen zijn indertijd door do
Duitschers prijs verklaard.
Later:
De bemanning van de „Batavier II" is
op Texel geland.
Van andere zijde meldt men:
De Engelsche onderzeeboot E 56 heeft
bij de Nederlandsche kust bewesten
Texel de stoomschepen „Zeemeeuw" cn
„Batavier II" angehouden. Deze stoom
schepen, indertijd door de Duitschers
naar Zeebrugge 'opgebracht cn prijsver-
klaard, voeren thans met Duitsche be
manningen. De Engelschen plaatsten
een prijsbemanning aan boord van bei
de schepen teneinde deze op tc brengen.-
Bij de nadering van Nederlandsche tor-
pedoboöten werden échter de prijsbe*
manningen teruggeroepen. De „Bata
vier 11" zonk spoedig daarop, vermoede
lijk doordat de Engelschen de kranen
en kleppen van het schip hadden open
gezet. De „Zeemeeuw" is op sleeptouw
genomen. Men zegt, dat een deel der
bemanning van de „Batavier II" door
den Engelschen onderzeeboot is meege
nomen. Vermoedelijk heeft een van de
Nederlandsche torpedobooten de be
manning van de „Zeemeeuw" aan
boord.
Maximumprijzen oogsl 1917.
De minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel, gezien zijn beschikking van
2i dezer, betreffende de maximum
prijzen van den oogst 1917, maakt be
kend, dat de laatste alinea als volgt moet
worden gelezen:
Voor aardappelen voor het tijdvak:
van 15 October 19171 Februari 1913
f 0.7u; van 1 Febr. 1918—15 Febr. 1918
f 00.7% per week: van 15 April 1918—15
Mei 1918 0.12% per weck; na 15 Mei 1918
f 0.15 per week.
alles per 100 K.G., welk bewaarloon
zal worden ingehouden voor de aard
appelen die vóór 15 October 1917 gevor
derd en vóór 15 November 1917 zijn af
genomen, en voor de aardappelen die
niet zijn geleverd binnen, den bij de
last-geving lot levering bepaalden ter-,
mijn.
De uitvoer van vee.
Betreffende den uitvoer van rundvee
is nog geenerlei beslissing genomen. De
mogelijkheid is niet uitgesloten dat
vooralsnog geen stuk vee de grenzen
overgaat.
Sigaren naar Duitschland
In „De Tijd" schrijft iemand:
Sinds geruimen tijd worden millioe*
nen sigaren via de Belgische grens voor
Duitsch gebruik verzonden. Officieel is
de Duitsche grens gesloten, maar langs
den Belgischen weg wordt ons land ge
heel leeggepompt. Een ieder exporteert
sigaren en helpt mee den I-Iollandschen
voorraad te vernietigen.
Wanneer dit zoo voortgaat, zullen er,
weldra geen tabak en sigaren in Neder
land meer voor de gewone consumptie
zij n.
De uitvoer van bewerkte tabak en si
garen diende beperkt tol die fabrikanten
cn handelaren, die bewijzen van vroege*
ren geregelden export kunnen verschaf*
fen en dan in verhouding tol hun omzet
van vóór den oorlog.
Geen kolen meer voor het
s t r ij k e n van waschgoed.
Naar men meldt, wordt ernstig over*
wogen om voor het strijken van wasch*
goed over het geheelc land geen kolen
meer te verstrekken.
