6
BUITENLAND.
De Oorlog.
BINNENLAND.
8s JAARGANG
No.' 2356
Ce
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Jnterc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, voor Leiden li cent per week
f 1.45 per kwartaal; bij onze agenten 12 cent per week, f 1.60 per kwartaal Franco per post
f 1.80 per kwartaaL
Het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD is alleen verkrijgbaar tegen betaling van 15 cent per
kwartaal, bij vooruitbetaling.
Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 8 cent
VRIJDAG
JUL!
1917.
De ADVERTENTIEPÏÏliS bedraagt van i-5 regels f 0.75, elke regel meer 13 cent.
Ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Sroate Ietier3 naar plaatsruimte.
KLEINE ADVERTENTIËN, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd
huur en verhuur, koop en verkoop 40 centen per 30 woorden, leder woord
meer 1 cent.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Aan H.H. Aandeelhouders.
Vanaf 9 Juli a.s. vervalt de eerste cou
pon der
NIEUWE Aandeelen
in de N. V. De Leidsche Courant.. Uitbe
taling van het dividend groot 2 pot.
geschiedt van af genoemden datum ten
kantore van den heer L. Paiijgrok, kas
sier, Breestraat, Leiden.
DE DIRECTIE.
Do Russische aanval verslapt.
Uit den Duitschen Rijksdag. - De „Dover
Casile" getorpedeerd. -- Aanval op de
Enge'sche kust.
Overzicht.
Noch op het'Westelijk, noch op het
Zuidelijk gevechtsterrein hebben zich
treffende feiten voorgedaan, en ook over
den Russischen aanval in Galicië is geen
nader nieuws binnengekomen. Uitge
zonderd dan de mededeelingen in het
Duitsche en Oostenrijksche legërbericht,
volgens welke tegenaanvallen der Cen
trale troepen de Russische terreinwinst
bij Brzetsany weder ongedaan maakten.
Daar is de toestand van vóór het offen
sief weder teruggekeerd.
Dit feit duidt duidelijk aan dat de
kracht der Russische- legerscharen daar
ter plaatse geweken is. En in de streek
van Zborof zal het wel niet. anders zijn.
liet is bij een hevige krachtsontplooiing-
van twee dagen gebleven.
Een Russisch legerbericht over den
stand der krijgsbedrijven is nog steeds
niet ingekomen. Wij moeien ons verge
noegen met het uittreksel van de Engel
sche Admiraliteit, waarin wij mededee
lingen aantreffen, welke overeenstem
men met wat vari Centrale zijde is be
richt.
Dat liet de Amerikaansche regeering
en vooral de oorlogs-induslrieelen ernst
is met den-strijd, blijkt uit het wetsont
werp, dat door het Departement van
Oorlog is ingediend en waarbij een cre-
diet van 639 millioen dollar wordt aan
gevraagd voor den bouw van meer dan
22.000 vliegtuigen
Er is n.l. sprake van, dat de Geallieer
den eerlang tot een overweldigende actie
in de lucht zullen overgaan, een lucht-
oficnsief op grooten schaal, waartoe de
Vereenigde Stalen het noodige mate
riaal (100 vliegtuigen per maand!) zullen
leveren.
In China- zal het, wanneer de afgezette
president, er in slaagt troepen onder zijn
republikcinsch vaandel te vereenigen,
lot een legen-revolutie komen. Hij wil
tégen Peking, de keizerlijke stad, opruk
ken en de republiek herstellen.
Op wat deze contra-praestatie uitloo-
peu zal? Ons dunkt dat, nu de Keizer
opnieuw in eere is hersteld, hij de mees
te kans van succes zal hebben.
Op Zee. f
Duikbootslachtoffeis,
In den Atlantischen Oceaan en de Golf
van Biscaye. zijn 5 stoom- en 4 zeilsche
pen lot zinken gebracht, o. a. het Engel
sche s.s. „Tevióldale" (3847 ton) op weg
naar Engeland, „Bakanda" (27,196 ton)
met munilie. Haast tegelijk met de tor
pedo \olgde een ontploffing op dit laat-
sle schip, dal in de lucht vloog. Vérder
een groot bewapend s.s., waarschijnlijk
met een lading erts op weg naar Enge
land, de Engelsche tweemastschoener
lorrie llarvoy".
België.
Kardinaal Mercier en gouverneur-generaal
Ven Valkenhauseci.
Wolff meldt uil. Brussel:
In Nedeiiandsehe bladen is de tekst
'gepubliceerd van een schrijven van 6/6
van kardinaal Mercier aan den gouv.-
generaal, waarin de kardinaal zich, on
der uitvoerige volkenrechtelijke uiteen
zellingen, bezig houdt met de positie
van de Belgische ambtenaren, die zich
verzetten tegen de bestuurlijke schei
ding.
.Aangezien aan dit optreden van den
kardinaal bekendheid is gegeven, moge
©ok het antwoord op zijn schrijven wór
den vermeld. Daarin zegt de gouverneur-
generaal:
In uw schrijven van 6/6 ging u zoo
ver, mij onder uitvoerige volkenrechte
lijke betoogen opmerkingen te maken
over eenige mijner ambtshandelingen.
Ik antwoord hierop beleefd, dat ik wei
ger. met U in zulk een gedachtenwisse-
ling te treden. Evenals mijne ambts
voorgangers zal Uw Em. ook mij steeds
bereid vinden, in kerkelijke aangelegen
heden mij door het episcopaat voorge
legde wenschen in ontvangst te nemen
en met deze voor zoover mogelijk reke
ning te houden. Daartegenover moet ik
echter met beslistheid verlangen dat alle
leden van den geestelijken stand zich
streng beperken lot de vervulling van
hun godsdiensttaak.
Antwerpen bebost.
De Duitsche autoriteiten hebben Ant
werpen een boete van 100,000 Mark op
gelegd, omdat, de stad geweigerd hééft
de schade, welke door den oorlog in ver
schillende wijken was aangericht, te
herstellen.
Duitschland.
Dö Duitsche. Rijksdag.
De Rijksdag is gisteren weer bijeen
gekomen.
De voorzitter herinnerde in zijn ope
ningsrede nogmaals aan het vredesaan
bod van de centralen en betoogde daar
op dat de oorlogsoogmerken der enten
te thans "nog dezelfde zijn als toen, n.l.
vernietiging en verbrokkeling van
Duitschland en zijn bondgenooten. liet
is de plicht van het geheele volk zich
daartegen met alle macht te verweren.
Verder gewaagde spr. van het beleid
der aanvoerders en den heldenmoed der
troepen, waarop het voorjaarsoffensief
der geallieerden is gebroken, van den
krachtigen steun dien het leger in het
vaderland heeft gevonden, van hel. voor
treffelijke werk der duikbooten en der
vliegers. Vervolgens zeide de voorzitter:
hel. politieke bewustzijn van ons volk is
onder den invloed van de oorlog ge
rijpt voor de vervulling van zijn grooten
laak binnenslands.
Spr.. besloot met het uitspreken van
het vertrouwen dat in den strijd ter
verdediging van het vaderland en zijn
rechten de zege aan Duitschland zal
blijven.
Daarop begon de Rijksdag met de
eerste lezing van het krediet van 15 mil
liard mark.
De vergadering is tot heden verdaagd.
De onlusten te Stettin..
In verband met de opstootjes, die te
Stettin hebben plaats gehad, zijn nog 15
volwassenen en 21 jeugdige personen
lot gevangenisstraf tot een half jaar
toe veroordeeld.
Spanje.
Sp:ansch-Enge!fcii3 overeenkomst.
Uit Madrid wordt gemeld, dat te Lon
den een Spaansch-Engeische overeen
komst is onderteekénd, waarbij Enge
land zich verplicht 150,000 ton kolen
maandelijks te leveren. Spanje zal erts
levéren.
Vereenigde Staten.
De luchtvloot.
Het departement van oorlog heeft het
wetsontwerp in zake de luchtvloot bij
de militaire commissie uil het Huis van
Afgevaardigden ingediend.
Het ontwerp stelt voor onmiddellijk
22625 vliegmachines aan te schaffen,
waarvoor een cre'diet van 639 millioen
dollars wordt gevraagd.
Twee millioen man.
Naar de „Morning Post" uit Washing
ton verneemt, gaat de generale staf hij
zijn maatregelen uit van' de veronder
stelling, dat de' Vereenigde Staten ten
minste 2 millioen man in het veld zul
len brengen, d. w. z. dus naar het Fran-
sche front. Alle voorbereidingen zijn op
dien grondslag genomen.
BuitenlcUidsche Berichten.
Brander» in Duitschland.
Aan het „Berl. Tagebl." wordt geseind:
Boguszice bei Lomza is bijna geheel
door brand vernield. In hel dorp Maslo-
wice zijn 56 boerderijen afgebrand. Te
Lindenberg, in het district Frankfort a.
d. Oder, werd de 250 jaar oude kerk
door den bliksem getroffen en brandde
geheel af.
Mederland en de Oorlog.
Te Enschede is de industrie in het
lcolenv e r b r u ik gerants de neerd.
Bij de relletjes te' Amsterdam zijn
gisteren één doode en négen gewonden
gevallen.
In Limburg heeft een ernstig mijn
ongeluk plaats gehad.
Te Amsterdam zijn Üij een ketelont
ploffing twee arbeiders gedood en ze
ven gewond.
Aardappelcrisis.
In het in de bladen, ook in het onze,
opgenomen verslag vari het onderhoud
van de ministers van Binnenlandsche
Zaken en van Landbouw, Nijverheid en
Handel met de delegatie van den Am-
slerdamschen Bestuuraersbond, komt
de volgende zin voor: „Engeland zendt
nagenoeg geen kolen meer en verlangt
toch een deel van de aardappelen."
Zooals het hier slaat, blijkt het ge
sprek onjuist weergegeven. De minister
van Landbouw betoogde, dat, om kolen
uit'Duitschland te krijgen, aardappelen
daarheen moesten worden uitgevoerd
en.dak het 'gevolg hiérvan was, dat,
krachtens de tusschen het Landbouw
ExportlBureau en de Engelsche regee
ring bestaande overeenkomst aardappe
len "naar Engeland moesten worden uit
gelaten, hoewel op Engeland geen tegen-
verplichting rustte om'steenkolen te
leveren.
Schaarschte van kippen
voer..
Uit Barneveld schrijn men- aan het
„Hbld.":
Als een bewijs hoe schaarsch liet kip
penvoer tegenwoordig is, kan dienen,
dat men op sommige bolsteden thans de
kippen als spreeuwen in de kerseboo-
men kan zien vliegen, om zich aan deze
vruchten te goed te doen.
Steenkool.
Aangezien het kolendistributiebure.au
te 's-Gravenhage gedurende de maand
Juli meer in de behoefte van huisbrand-
kolen wil trachten te voorzien wordt
de nijverheid gerantsoeneerd op 3/4 cleel
van de hoeveelheid, welke ze de paar
laatste maanden heeft ontvangen. Als
gevolg" van dezen maatregel zullen en
kele bedrijven in Twente binnenkort
genoodzaakt zijn hun werktijd verder
in te krimpen.
Brandhout.
De minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel heeft tot de burgemeesters de
volgende, circulaire gericht:
Van verschillende zijden is tot. mij de
vraag gericht, of het met wenecbelijk zou
zijn een regeling te maken ten opzichte
van de distributie van brandhout. Naar
aanleiding daarvan heb ik de eer u het
■\05geriae mede te deelen.
De regeling van de distributie, van steen
kolen en turf voor den aanstaanden win
ter gaat, zooals .is bekend .gemaakt, uit
van het beginsel, dat in de allereerste
plaats ervoor wordt gezorgd, dat elk gezin
een zoodanige hoeveelheid ontvangt, dat
in de minimum behoefte aan brandstof
bij gepaste zuinigheid behoor.ijk voorzien
wordt. Het is mijn bedoeling, dat de ver
strekking van deze hoeveelheid steeds
vóórgaat. Met het oog hierop is het dus
niet no o dig, dat de gansche bevolking in
staat wórclt gesteld andere brandstof dan
kolen en turf te verkrijgen.
Eerst na de verstrekking van bovenbe
doeld minimum: rantsoen komen zij, die
met hét oog op hun levensstandaard meer
brandstoffen behoeven, voor ontvangst
van een grootere hoeveelheid in aanmer
king. Die grootere hoeveelheid zal échter
in elk geval beperkt zijn en aanmerkelijk
blijven beneden die normale behoefte van
zoodanig gezin. Het is dus begrijpelijk dat
de meer gegoeden zich van hout voorzien
en dit is ook niet in strijd met het belang
van een goede brandstoffensvoorziening in
liet algemeen, veeleer wordt die taak van
de Rijkskolendistributie daardoor verlicht.
Met het oog op het bovenstaande ben ik
derhalve niet voornemens het brandhout
onder de brandstoffen-distributie te bren
gen, of daarvoor eenige andere algemeen®
diistributieregeling te treffen. Ik ben er n.l.
van overtuigd, dat de toepassing vap ccn
dergelijke regeling practisch geen voldoen
de resultaten tzou opleveren.
Het is echter wel mijn voornemen, zoo
veel zulks uitvoerbaar is, misstanden, die
zich tengevolge van de sterk toegenomen
vraag naar hout voordoen, tegen te gaan.
Daartoe hen ik bereid, burgemeesters,
in welker gemeenten bossclien zijn gelegen
tot kapping waarvan wordt overgegaan,
te.machtigen daarvan het voor hun ge
meente noodige brandhout ingevolge de
Onteigeningswet in bezit te nemen en in
overleg met de betrokken brandstoffen-
commissie te distribueeren.
Ik verzoek u derhalve, wanneer zooda
nig geval zich voordoet, mij machtiging te
vragen, onder mededeeling van de noodige
bijzonderheden en van de zienswijze der
brandstof fencommissie.
Voor zooveel overigens gemeentebesturen
het ^nuttig achten houtvoorraden op te
doen ter distributie van mindergegoeden,
deel ik u-mede, dat zulks met mijn bedoe
ling niet in strijd is, mits dit geschiedt,
in overleg mét de betrokken brandstoffen-
commissie.
Benzine.
Aangezien het wenschelijk wordt ge
acht, de benzine voor legergebruik te
kunnen onderscheiden van die, welke
in den handel voorkomt, zal de benzine,
welke uit den legervoorraad wordt ver
strekt, licht rood gekleurd zijn.
Stop gezet.
Gisterenmiddag is de Eerste Tilburg-
sche Bontweverij uit gebrek aan garens
stop gezet.
Tweede lustrum van „De Hanze"
in het Bisdom Haarlem.
(Vervolg.)
Tot bestuurslid wordt herkozen de
heer Joh. C. L. Wijdeman, en gekozen
de heer Gerrit Dekker te Amsterdam.
Wat wij gisteren reeds meldden in
zake het orgaan, verdient in zooverre
aanvulling, dat besloten werd het or
gaan om de 14 dagen te doen verschij
nen, tenzij de orgaan-commissie slagen
kan in een wekelijksche uitgave, in den
vorm van een Hanze-courant.
Ter verwelkoming van Z. D. H. den
Bisschop, hield de voorzitter een breed
voerige rede, waarin lilj o. ril. zélcle:
De vreugde bij de herdenking van ons
2e lustrum, is niet ongemotiveerd, want
als wij een blik achterwaarts slaan, zien
wij, wat in de vervlogen 10 jaren door
onzen Bond is tot stand gebracht, en tot
vreugde en dankbaarheid stemt.
Bestond onze Bond bij het vijfjarig
bestaan uit 29 afdeelingen en bijna 3000
leden, een Coöp. Centrale Middenstands-
Gredietbank, een Fonds Uitkeering bij
Overlijden en een paar verzekeringen,
thans mogen wij op een nog schooneren
staat bogen; deze is allen wel bekend.
Het voornaamste op stoffelijk gebied,
wat onzen Roomschen Middenstand
moet binden, de vakorganisatie, is op
clen goeden weg. Zonder vakorganisatie
mist de Middenstandsorganisatie haar
kracht, haar wezen, haar voortbestaan.
Het is hiermede: to be, or not to be.
En dat het voortbestaan der Midden
standsorganisatie is verzekerd door het
in 't leven roepen van de vakorganisatie,
bewijzen de tal van bloeiende vakver
eenigingen met daaraan verbonden In-
koop-coöperatiën.
Vakvereenigingen zijn gesticht voor
de Manufac.turisten, Schoenwinkeliers,
Bakkers, Kruideniers, Timmerlieden,
Metselaars, Smeden, Schilders, Stuca-
cloors, Melkhandelaren, Waschindus-
trieelen, Kaashandelaren, Groenten- en
Fruithandelaren, Behangers en Stoffeer
ders, enz.; meerdere zullen volgen.
Deze vakvereenigingen, die geweste
lijk uit plaatselijke vereenigingen en
personeele leden bestaan, worden ge
vormd tot. diocesane vereenigingen, om
daarna lot landelijke vakbonden gecon
stitueerd te worden.
De "Federatie zorgde ook voor de zie
ken, vooral de tuberculose Middenstan
ders, om daarvoor een Santos-Fonds op
te richten.
Met de N. O. T., de Nederlandsche
Overzee Trust Maatschappij, werd een
contract aangegaan om voor onze Midr
denstanders goederen tot een waarde
van f 150 voor minieme kosten te im
porteeren.
Er werd eene Commissie ingesteld
om van advies te dienen betreffende de
wet-Aalberse' op de oneerlijke concur
rentie.
Een Verzekerings-Commissie werd in
't leven geroepen, die allerlei verzeke
ringen, hetzij onderling of collectief,
gunstig en noodig voor onzen Midden
stand, zal trachten op te richten.
Met. de Distribuliewet had de Federa
tie ook veel te doen, alsook met het ver
krijgen van zaken-verlof voor de in mi
litairen dienst gestelde Middenstanders.
Allerwege is er dus actie en groote
bloei, niettegenstaande de précaire tijds
omstandigheden. Juist in onze bloeien
de organisatie zal een tegenkracht ge
vonden worden, wanneer er nog crilie-
ker tijden zullen aanbreken.
Dat onze Bond met den lijd medegaat,
daarvan getuige de instelling van de
Commissie van Propaganda en Organi
satie, die tot. taak had nieuwe afdeelin
gen te stichten en beslaande uit te brei
de^ en vooral nieuwe vakve-reenagin
gen op te richten. Uit deze Commissie
werd het Centraal Bureau geboren, dat
nu met 1 Juli j.l. haar werkzaamheden
is begonnen, en aan welks hoofd een
directeur wordt geplaatst, volkomen be
rekend voor zijn taak.
Wat de Zondagsrust betreft, eene
Commissie zorgt steeds, dat dit onder
werp aan de orde blijft. Het vak- en han
delsonderwijs is in bewerking. Vacan-
tiekolonies en Pensioenverzekcring
staan op 't program. Evenals voor de
arbeidende klasse zullen, voor onze
Roomsche Middenstanders, cursussen
worden gehouden door het Centraal
Bureau van de Kath. Soc. Actie te L e i-
d e n, om vooral de bestuurderen op de
hoogte te brengen van de verschillende
onderdeelen van het Middenstands-
vraagstuk. Jongemannenvereenigingen
zullen nog meerdere worden opgericht.
Alles wat er tot stand gebracht is,
danken wij in de eerste plaats aan God,
den Schenker aller genade.
In de tweede plaats aan U, Monseig
neur. die ons de juiste richting aangaf
en ons steeds Uw vertrouwen, belang
stelling en raad schonk; aan onzen al-
lerbeminden Adviseur, Rector Stroo-
mer, die immer onze vergaderingen bij
woonde en door zijn helder oordeel ons
bijstond; aan Prof. Aalbersè, onzen
rechtskundigen Adviseur, bij wien wij
nimmer tevergeefs aanklopten; verder
aan talrijke medewerkenden, en aan alle
anderen, die bijgedragen hebben tot den
groei en bloei van onzen Bond: U allen
mijn hartelijken dank.
Zich lot Ti. D. 11. den Bisschop wen
dend, zeide de voorzitter:
Monseigneur! Ik heb gemeend U een
résumé te geven van datgene, wat onze
Bond heeft gepresteerd, ik weet wel, er
is nog lang niet voldoende en genoeg
gedaan. Er ligt nog veel Middenstands
terrein braak. Ook hebben wij nog pas
het 1/3 deel van de door verlangde
20,000 leden bij elkaar. Onze wil is ech
ter góed Mgr. en AA ij VfHeii allen Wij
ven werken; wij beloven U hier plech
tig. datgene wat U voor onzen Boncl
goed en juist acht, te volbrengen.
Mijn geachte voorganger, Mgr., rieht-
te bij het eerste lustrum tot U de vraag,
of U tevreden was. Is 't niet onbeschei
den Mgr. wanneer deze vraag thans ook
door m ij gesteld wordt? Ik hoop dat Uw
antwoord ons een aansporing moge zijn
tot verder doorgaan.
Hierna betrad de WelEerw. heer J. G.
Jansen, kapelaan te Amsterdam, den
calhecler, tot het houden van de feest
rede.
Spr. begon met een gelukwensch aan
de feestvierende vereeniging. Hij herin
nerde er aan, hoe de Bond in de tien ja
ren van zijn bestaan de bewondering
heeft gewekt en verdiend van iedereen.
Bewondering, waarvoor wijken moest
de spot van hen, die dachten dat uit Na
zareth niets goeds kon komen; het
schouderophalen ook van de sceptici,
die meenden dat voor den middenstand
niets' meer te cloen viel.
Ge hebt de verwondering gewekt
aldus de feestredenaar de bewonde
ring en de tevredenheid van hen, wier
oordeel zoozeer op prijs wordt'gesteld.
En daarom durfde de voorzitter, ver
volgde spr., clan ook vragen aan Z. D. H.,
of mgr. tevreden is. Want gij zijt er van
overtuigd dat gij de instemming, de
goedkeuring, de tevredenheid bezit van
Hem, die op dien gedenkwaardigen Ka
tholiekendag te Delft den eersten sloot
gaf tot oprichting van den Midden
standsbond.
Toch, merkte spr. op, zijn er vele le
den in den Bond, die onvoldaan zijn,
een onvoldaanheid die tot uili-ng komt
op vergaderingen, in particuliere ge
sprekken met de voormannen in den
Bond en ook in hel orgaan. Er zijn onte
vredenen, niet dezulke, die men in
iedere vereeniging aantreft, maar onte
vredenen, die meenen dat er nog lang
niet genoeg is gedaan en wordt gedaan.-
Die ontevredenheid is geen gewone en
zelfs een goede. Want het gevaar zou
juist zijn als men rustig zou gaan neer
zitten bij de pakken, en denken zou: er
is genoeg gedaan. Spr. ging dan den
bloei na van den Bond en gaf aan dat er
reden tot tevredenheid is.
Veel te weinig medewerking van mid
denstanders zeide spr., ondervinden
onze congregaties en kiesverenigingen.-
Willen wij Christus winnen, dan moet
het ons ook ernst wezen met het woord
Oportet lllum Regnare. Het is noodig,
dat Christus regeere. Dan zal men zich
ook minder verzetten tegen de katholie
ke arbeidersorganisaties en in haar geen
tegenstrevers maar medewerkers zien
in den strijd voor hel ideaal van Chris
tus.
Dan, roept spr uit, 'dat hij aan den
horizon al ziet de overwinning. Immers
heeft de Bond zich opgeofferd aan het
I-I. Hart, van Jezus en op het altaar van
het H. Hart in de kathedraal zal eiken
dag het H. Misoffer worden opgedragen
voor de belangen der leden. Dat is een
>vnarborg dal gij blij tl werken in de goe-.
