BUITENLAND.
friödo nart EoólWalélfSfoffëji En" wërK*
eaamheid van bacteriën. De hoofdoorzaak
is echter de zuurstof op naming, dis 5 pCt
zelfs 10 pCt, van, het kolengewicht bedra
gen kan. De zuurstof verbindt zich met de
gemakkelijk oxydeeibare bestanddelen, in
het bijzonde r met de fijne kolen en omwik
kelt 'laaibij zooveel warmte, dat zelfont
branding ontstaat.
De zel:\ir,tbranding van houtskool is ge
volg van i.aar poreusheid. De poriën trek
ken gassen, Jampen eiu vocht aan hetgeen
tot zulk oen groote warmte-ontwikkeling
aanleiding kan geven, dat de houtsko-jl
gaat gloeien en tot zelfontbranding komt.
Stofexploisie's, die zich soms voordoen
in ikone-nmolens, :n, brikettenfabrieken, in
zaagmol.ms en in droogkamers der tex-
tiel-inriustrio zijn een gevolg van gemak
kelijk ontbrandt) are koolwaterstoffen, die
door rle werkzaamheid van bacteriën ge
vormd worden en zich op het fijn verdeel
de stof afzetten. Door wanngeloopen
«nachincdeelen of andere oorzaken kun
nen zij tot ontbranding komen, de inle:-
din gder explosie.
Om zelfontbranding te vtoikimen, is
het dus zaak om de opslagplaatsen steeds
goed te controleeren. Het hooi is te con
troleeren met een hooilboor, welk£ teai
thermometer bevat.
Om hooi tegen h'ooifbroci te vrijwaren,
6trooit men tusschen het hooi landbcuw-
zout, hetgeen het voorkomen der bacteri-
en-wcrkzaarnheidl beoogt Hetzelfde is te
bereiken, door tusschen ieder voer nieuw
hooi een laag oud hooi of stroo te vlijen»
dat evenals keukenzout vocht absorbeert
en dus de voer de bacteriën nooiige voch
tigheid aan het versche hcoi onttrekt.
Het fctcgrafeeren van vijandelijke loop
graven:
Een medewrker van de Daily Clixoni-
clo' vertelt, hoe de vliegers fotografische
opnamen maken van de vijandelijke -tel
lingen:
„Vliegende op 'n hoogte van zesduizend
voet, maakt de militaire vlieger-fotograaf
verkenningsopnamen, zoo scherp van
détails, dat niet alleen de loopgraven c.r
op te zien zijn, maar zelfs het prikkeldraad
duidelijk te onderscheiden is.
Hoe wordt dit gedaan? Dat is het gehei'.i
van zekere onbekend© deskundigen van
het Royal Flying Corps. Zij hebben een
speciale camera gemaakt, in het geheel
niet gelijkend op die, welke men bij de
handelaars in, fotografische toestelien
ziet. En deze bijzondere camera maakt on
het oogenblik haro schitterende vogei-
vlucht-overzichtkaarten van de vijand-:-
lijke liines, niet alleen in België en in
Noord-Frankrijk, maar ook bij Salon :ki,
in Afrika, in Syrië en in Mesopotamië.
Overal, op ieder oorlogstooneel waar wij
Strijden, is deze camera on^e meest ge
zochte spion.
Slechte tijden voor hcteis. Het onder
staande lijstje geeft een beeld van den
treurigen toestand, waarin over het alge
meen de Zwitsedsche Jintels verkeer en.
Wij noemen er eerst enkele, die dividend
jover 1916 kunnen uitkeeren of in elk geval
menige winst hebben gemaakt.
Het Grand Hotel' Baur und Baur en
ville (Savoy Hotel) to Zurich keert een
dividend' uit van 5 nCt. tegen 4pCt. in
1915.
Het „Chamonix Palace" der Société
Ilótelière Francc-Suissc te Chamonix
heeft een zuivere winst gemaakt, van
82.2ÖG francs waardoor de iente der hy
potheken gedekt is en het vei lies van het
jaar 1915 met het overschietend bedrag
van 33.037 frs. ge delgt kon worden. De
heide andere Huizen der Mij., de Hotels
de onLdres en d'Ang'eteire bleven ook in
1916 gesloten.
Het „Hotel Breuei" te Monlreux sluit
met eer. deficit van 1.245 frs., terwijl het
in 1915 nog een winst van 3700 frs. kon
hoeken. In 1913 keerde het 6V) pCt. divi
dend uit over het aandeelenkapitaal, grogt
325.000 frs.
Het „Granicl Hotel National" te Luzern
sluit het jaar 1916 af met een verlies van
niet minder dan 200.113 frs.; in 1915 be
droeg het verlies van dit hotel 142.991 frs.
De reserves dor Mij. zijn nu geheel ver
bruikt. In 1913 keerde zij nog b'/j pCt. di
vidend uit.
De Mij. „Hotel Gurnigel", een berghotel
hij Bern, sluit met «een passief van 88,158
frs. tegen 102,879 frs. in 1915. Het deficit
kon uit het reservefonds gedekt worden,
doch dit fonds is daardoor op 27,286 frs.
geslonken. Deze Mij. heeft sedert 1908
trouwens geen dividend meer uitgekeerd.
Een financieele reconstructie is in voorbe
reiding. Het aandeelenkap-itaal bedraagt
1,250,000 frs.
Do Hotel Mij. „Hotel Giessbach" te
Brienz aan het Brienzer Meer verloor in
1916 68,012 frs.De Mij., die failliet dreigde
ie gaan, besloot surséance van betaling
aan te vragen.
Aan de Hotel Mij. „Boss' Grands Hotels
Bar en Adler-Palace" te Grmdelwald werd
.voor de betaling der rente van een obli-
gatieleening, groot 1,3 millioen frs., 2%
jaar uitstel verleend.
Dit lijstje, zegt de Int Hotel-Industrie,
waaraan wij het ontleenen» kan naar be
lieve voorgezet worden.
Hooge leeftijden. Wanneer iemand
den leaf tijd van honderd jaar bereikt,
wordt dat als een gToote zeldzaamheid be-
j&chouwd. Er hebben echter menschem ge
leefd, die veel en veel ouder zijn geworden.
Den hoogsten leeftijd bereikten tot dus
verre een Schotsche vrouw, Maud Corne-
mey, die 163 jaar werd en de Hongaarsche
boer Peterzodtav, die 183 jaar werd. Men
gelooft algemeen, dat matig leven, geen
alcohol gebruiken en weinig rooken, de
voorwaarden zijn voor een lang leven,
maar ddt is aA'ermirnst te bewijzen. Lode-
wijk XIV stond eens een audiëntie toe
aan den 103-jarigen Philippo d'IIerbolot,
die op de nieuwsgierig© vraag van den
vorst, hoe hij het tccli aangelegd had zco
Oud te worden, antwoordde: „Sire, ik heb
met 50 jaar de 'leur van mijn hart geslc-
ieh", 'dtoclï ije 'dehrefl <Tié naaf cTë
leiden wijd. opengezet.'1 De zonnekoning
liet daarop uit zijn kelders van de zwaar
ste ^rijnen halen en zag m©t verbazing
hoe hét gebruik daarvan don grijsaard
niet in het minst hinderde, integendeel
hem er nog beter deecl uitzien dan te vo
ren. Karakteristiek is het grafschrift van
een zekeren Brown, die op 102-jarigen
leeftijd in Ierland stierf. Het luidt kort en
bondig: „In zijn heele leven was hij geen
oogenblik nuchter en in zijn voortdurende
beschonkenheid was hij zóó afschrikwek
kend1, dat zelfs de dood bang voor hem
scheen te zijn."
Natuurlijk mag deze uitlating absoluut
geen wapen wezen in den mond van anli-
alcoholbestrijders, evenmin als het leven
van Fontenelle, den neef van Corn ei lie.
die de leeftijd van 100 jaar bereikte en
een van de grootste dronkaards was uit
diien tijd. De meeste menschen, die zoo
ongewoon oud geworden zijn, waren ook
rockers, waaruit dus op te maken zou
zijn. dat de nicotine niet zoo heel scha
delijk is.
Veel oude mannen trouwen of hertrou
wen nog. Richelieu, die zijn leven lang
nooit een vrouwenhater was geweest,
trouwde pas op 84-jarigein leeftijd en
maarschalk d'Estrée huwde op 90-jarigen
leeftijd zijn derde vrouw, welk huwelijk
beiden heel gelukkig maakte.
„De Voorzorg."
Luisteren naar onderzeeërs. Een me
dewerker van de „Daily News" zegt:
„Het bericht, dat de Amerikaansche on
derzeeboot-vernielers, die in een Fransche
haven zijn aangekomen, van onderzeesche
luistertoestellen zijn voorzien, is zeker be
langwekkend. Ik weet even weinig van het
Amerikaan: che als van het Duitsehe appa
raat, maar denk toch, dat beiden zijn afge
leid van het onderzeesche kloksignaalstel-
sel, dat vele passagiersschepen reeds tien
of twaalf jaar gebruiken en dat vele levens
gered heeft door Let voorkomen van aan
varingen. Reeds vóór den oorlog was dit
stelsel zoozeer verbeterd, dat bij proefne
mingen, welke.het hydrografisch departe
ment van de Admiraliteit heeft genomen,
gebleken is, dat op een A arend schip door
middel van de klok geluiden op 10 mijlen
afstand© konden gehoord worden, welke
afstand dubbel zoo groot is, wanneer het
waarnemend schip stil ligt en het verleng
de van de bewegingslinie van het varende
vaartuig rechthoekig op de as van het eer
ste st^at.
Maar zelfs nadat zulke resultaten zijn
verkregen, is het misschien nog geen klei
nigheid om een verbetering te vinden,
waarmede het geluid der machines van
een onderzeeër gehoord kan worden en
wel zoodanig, dat ook de afstand en de
richting waaruit het nadert, bepaald kun
nen worden. Maar het is bekend dat d©
Amerikaansche mariue en misschien
ook die van andere landen. in die rich
ting proeven heeft genomen. Twee jaar
geleden kwam reeds het bericht, dat het
gelukt was, de beweging, van een schroei
op 3 tot 5 kilometer afstand te hooren en
men was toen reeds van meening, dat
men met behulp van miorophoons dien
afstand gemakkelijk nog veel grooter zou
kunnen maken. En. wat het bepalen van de
richting aangaat, verzekert de Sub-marine
Signal Company, dat zij bij proeven, wel
ke zij in opdracht van de marine der Ver-
eenigde Staten heeft ondernomen.de plaats
van een onder water varenden onderzeeër
tot op een halve punt van het kompas
nauwkeurig heeft kunnen vaststellen.
Frankrijk.
De Priesternood.
Meermalen aldus schrijft „De Tijd"
is in ons blad gewezen op den desolaten
toestand in vele Fransche parochies, waai'
door den dienstplicht <le geestelijke leiders
naar het leger werden geroepen en de
'kudden zonder herders achter bleven. De
priesters en studenten moeten opkomen
en het volk blijft verstoken van geestelijke
hulp, terwijl ook voor de toekomst het ge
brek aan priesters een dreigend gevaar is.
Een belangrijk schrijven dienaangaande
heeft nu d.d. 10 Juni Z. Era: Kardinaal
Dbois, aartsbisschop van Rouaan, aan
den president van de „Conseil général de
kt Seine-Inférieure" gezonden. Wij wer
den in staat gesteld dit schrijven in ons
blad te publiceeren.
„Mijnheer de President! U is zoo goed
geweest u te interesseeren voor een volk
rijke parochie, welke geheel en al van
hare priesters beroofd is. Daarvoor mijn
besten dank. E\enwel zijn de genomen
maatregelen niet afdoende. Daar deze
quaestie echter van groot belang is, zoude
het wenschelijk zijn, dat «ij aan de hooge
autoriteiten werd voorgelegd.
Veroorloof mij, derhalve, de aandacht
van de hooge vergadering, welke u presi
deert, en door uw bemiddeling ook die van
dï openbare macht op sommige adminis
tratieve maatregelen te vestigen, welke de
heiligste rechten van een groot aantal
Katholieken van Frankrijk aanranden.
„De Scheidingswet waarborgt aan alle
Franschen de gewetensvrijheid; eveneens
<b, vrije uitoefening van den eeredienst.
Wel is waar erkent de republiek krachtens
diezelfde wet geen enkelen eeredienst,
doch van den anderen kant kan zij het
feit van het bestaan van den godsdienst
niet ontkennen. In die praktijk houdt .zij
daarmee rekening. Overeenkomstig de be
staande wetten. Doch niet altijd.
„De uitoefening van den godsdienst is
ic» ons land geen erkende dienst, maar
toch is ze een openbare clienst. De toepas
sing van de jongste maatregelen betref
fende de recruteering; gevoegd bij die der
reeds vroeger uitgevaardigde wetten
maakt de uitoefening van den eeredienst
in vele parochies onmogelijk.
„Geheele streken zijn van hun priesters
beroofd en zij die blijven de zieke en
tfaqd priesters zïfff hne? Tb Staat dé fiï*
wezigen te vervangen. Daaruit ontstaat
een groot nadeel voor de geloovigen, die
van alle geestelijke hulp verstoken zijn.
„In sommige parochies worden 's Zon
dags in 't geheel geen godsdienstoefenin
gen meer gehouden; catechismuslessen
ook niet geregeld worden gegeven; de kin
deren sterven «zonder doopsel en de zieken
zonder de laatste H.H. Sacramenten. Van
godsdienstig standpunt beschouwd, is zoo
iets allertreurigst.
„Waar blijft dan de gewetensvrijheid en
dc vrije uitoefening van den Eeredienst,
welke door de wet zijn beloofd?
„Ik weet heel goed, welke dringende re
denen er waren om zooveel priesters onder
de wapenen te roepen. De geestelijkheid
ate1 ter een eer in haar plichten jegens het
vaderland te vervullen. Evenwel had men
toch beter gedaan de geestelijken voor wer
ken van liefdadigheid en toewijding aan
te wijzen, daar bovendien op het slagveld
de verzorging der gewonden even gevaar
lijk is als het actief deelnemen aan den
strijd.
„Maar thans bepleit ik de zaak der ge
loovigen. En voor hen vraag ik priesters.
Ik zou willen, dat men rekening hield met
de geestelijke behoeften der bevolking en
met de rechten, haar door de wet gewaar
borgd.
„Men mobiliseert niet zonder onder
scheid bijv. alle bakkers, alle genees-
heeren, alle onderwijzers, die den militai
ren leeftijd hebben bereikt, zonder in hun
plaatsvervanging te voorzien. Waarom
dan, zonder onderscheid te maken, gemo
biliseerd alle pastoors van dezelfde lich
tingen, op gevaar af van den eeredienst
en elke priesterlijke bediening te doen op
houden in geheele kantons. De godsdienst
is noodig voor de ziel, evenals het brood
voor het lichaam; de priester heeft, even
als de geneesheer, evenals de onderwijzer,
eon rol te vervullen, vooral in tijd van oor
log, te midden van onze katholieke bevol
king. Het is een zonderlinge afdwaling
van den geest, meer dan dat: het 'is strij
dig met de belangen des vaderlands, al
dus in de practijk den godsdienst te mis
kennen, onder het voorwendsel dat wij
leven onder het regiem der scheiding.
„Niemand van onze bondgenooten, nie
mand, zoowel als de anderen weten met
do eischen van den militairen dienst te
rechten van het geweten en de vrijheid
van den eeredienst te doen samengaan.
Zal Frankrijk het eenige 'and zijn, dat
Bich krachtens zijn wetten niets gelegen
laat liggen aan hetgeen den godsdienst be
treft? Ik koester de vrees voor mijn land,
als ik zie, wat er onder dit opzicht plaats
heeft, en niets bedroeft mij zoozeer als die
schuldige onverschilligheid.
„Men zal er wel niet verwonderd over
zijn, dat ik, bij mijn poging om mijn
wensch vervuld te krijgc-n, gebruik maak
van die bemiddeling eé!ner groote liberate
vereeniging en van haar president. Indien
wij. bisschoppen, rechtstreeks tusschen-
bedde willen komen, antwoordt men ons:
„Wij kemwïi u riiet-" Er» Indi-an wij vra
gen, dat onze gemobiliseerde priesters,
met het oog op hun bekwaamheden en
hun geschiktheid, gebruikt worden dédr,
waar zij de meeste diensten zouden kun
nen bewijzen, zegt men ons: „In het leger
kennen wij geen priesters; daar zijn sieóhte
soldaten."
„Wees daarom zoo goed, mijnheer de af
gevaardigde, op te treden als pleiter voor
een zaak, die de katholieke bevolking in
hooge mate belang inboezemt. Gij zult,
daarvan ben ik zeker, ten bekwamer tijde,
en, naar ik hoop, krachtdadig weten te
handeTen om verbetering te brengen in
een toestand, die niet kan voortduren,
zonder ernstig nadeel te berokkenen aan
hét algemeen belang. En gij zult aletus,
door een volkomen wettigen eisch te on
dersteunen, u eens te meer vei dienstel ijk
hebben gemaakt jegens het vaderland en
den godsdienst.
„Ik verzoek u, mijnheer de president
van den Algemeenen Raad, de verzekering
te aanvaarden mijner bijzondere hoog
achting en toewijding.
t Louis, Katrdinaal Dubois,
aartsbisschip van Rouaan.
AGENDA'S.
Ned. R. K. Volksbond, afd. Leiden.
Maandag, van 8V210 uur, in „Prediker""
repetitie van de Zangvereeniging „St. Cecilia"
Dinsdag, 8 uur, in „Predike,Vergadering
van de Timmerliedenafdeeling. Om 9 uur,
gccombineerden Ledenvergadering van de
Timmerliedenen de Kalk- en Steenbewerkers.
Woensdag, 8 uur, in „Prediker", Vergade
ring van de R.K. Vakjeugdorganisatie.
Donderdag, 9 uur, in „Prediker", Vergade
ring van den Bestuursraad.
Zaterdag 89 uur, in „Prediker", zitting
Spaar- en Voorschotbank; 78V2 uur, repe
titie van de Harmonie „St. Gregorius".
Dinsdag, 8 uur. in „Prediker", Vergadering
van het Ziekenfonds.
St. Jozefsgezellen-Vereeniging.
Zondag, de zaal open van 1^/22V2envan
57 uur voor de leerlingen, voortzetting van
bet Sjoelbakconcours,-van S10 uur, ver
plichte bijeenkomst voor de gezellen.
Maandag. Sl/: uur, verplichte Vergadering
van gehuwde gezellen.
Dinsdag, 8V2 uur, Vergadering van Comm.
der gezellen.
"Woensdag, 8V2 uur, Vergadering van de
Raad van hot Hoofdbestuur.
Woensdag van 8.10 tot 10.10, repetitie
Gymnastiek.
Dinsdag, Woensdagen Donderdag, is de zaal
beschikbaar voor de gezellen.
Zaterdag, zitting spaarkas op de gewone
Züa-Vereeniging.
Zondag, Geopend vanaf 12 uur. Kwart voor
3, zangles voor de kleine meisjes beneden
12 jaar, Van half 4 tot half 5 zangles vooi
de meisjes van het patronaat en dc vakschool.
Van half 6 tot half 7 ontspanning. Half 6
Spaarkas en Bibliotheek, 's Avonds tot 10
uur, gezellige bijeenkomst in de lokalen der
winkeljufl'r. en dienstboden. Van half 5 tot
half 6, godsdienstonderricht voor alle meisjes
van het Patronaat en dc vakschool.
MSaadsg. 3 uur, Bestuursvergadering. Van
balf 8—9uur, handwerken, lsto leerjaar
Patronaat. Van half 89 uur, horhalingsop-
derwijs, 2de leerjaar Patronaat. Van 8 tot half
10 kniples, le leerjaar vakschool afd. A.
Dinsdag, van 11 tot 12 uur voormiddag
arbeidsbeurs. Inlichtingen voor verschillende
betrekkingen. Van half 8—9 uur, Herhalings-
onderwijs, 1ste leerjaar Patronaat. Van half
8—9 uur, Handwerken, 2de leerjaar Patronaat
Van 8 uur tot half 10 kniples, le leerjaar
vakschool afd. B. Van half 8 tot half 10
waschles, 2de leerjaar Vakschool. Van 8tot
10 uur, gezellige bijeenkomst in de zalen der
winkeljuffrouwen.
Woensdagavond van 8—10 uur, gezellige
bijeenkomst voor dienstboden. Van half 89V4
uur verstellen, le leerjaar vakschool. Van half
8 tot half 10 strijkles, 2e leerjaar vakschool.
Van 89 uur, Bibliotheek en Spaarkas (niet-
leden kunnen ook worden toegelaten.)
Donderdagavond de zaal geopend voor
dienstboden. Van half 8 tot half 10, kookles
burgerkeuken, 4e leerjaar vakschool.
VrydogaTond, Van half 8 tot half 10,gezellige
bijeenkomst voormeisjes van het Retraitefonds
Van half 8 tot 9 uur, Mandolineclub A en B.
Van 89 uur, Arbeidsbeurs. Van 8 tot half 10,
verstellen voor de meisjes boven dc 17 jaar.
Van 8 uur tot half i/jfr- Costuumcursus 3de
leerjaar vakschool.
Zaterdagavond van 8 uur tot kwartier voor
9 uur, Koorzang H. Hart,
St. Agnes Meisjes Patronaat Par. 0. L. V.
Hemelvaart (Mon Père.)
Maandag, van 7i/29 uur, 1ste leerjaar
Naaionderricht. 2de leerjaar: llerhalings-
onderwijs.
Dinsdag, van 71/29 uur, 1ste leerjaar:
Herhalingsonderwijs? 2de leerjaar Naaion
derricht.
Woensdag, van 73/4-S uur, 2de leerjaar:
Godsdienstonderricht, Spaarkas en Biblio
theek. van 89 uur, 3de leerjaar: Zangles
en Spaarkas.
Donderdag, van 7ty29 uur, 1ste leerjaar:
Naaionderricht. 3de leerjaar: Naaionderricht.
Vrijdag, van 7ty29 uur, 2de leerjaarNaai
onderricht. 3de leerjaar: Naaionderricht.
St. Pancratius Jongens Patronaat.
Par. 0. L. Vr. Hemelvaart (Mon Père.)
Dinsdag van 89V2uur, Herhalingsonderw*
Yrpjdag van S9l/2 uur, Godsdienstonder
richt en Spaarkas.
St. Liduina-Meisjes-Patronaat
St. Petrus Parochie.
Maaiidaz-avond van 7 tot half negen Her-
halingsonderwijs.
Dinsdag-avond van 7 tot kwart voor 8 uur
lste afieeling .Spaarkas en Godsdienstonder
richt, 2de afd. naai- en verstelles, van kwart
voor 8 tot half negen uur voor de lste afd.
naailes cn voor de 2de afd. Spaarkas'en Gods
dienstonderricht.
Woensdag, van 7 tot half 9 uur voor de
lste en 2de afd. Breiles.
Donderdag-avond van 7 tot bnlf 9 uur,
voor de lste afd. Naailes, voor de 2de afd.
Naai- en verstelles.
Roomsche Rijkdom
In „Sint Franciscus" lézen we volgend
artikel, dat o. i. oin dean inhoud, meerdere
Vftrarvni» irl i r>y vpf.-',i<vii i
„Kier volgt geen onderzoek naar Room
sche O.W.er?. Waartoe zou liet dienen?
Ook geen. lofredia op de Roomsche liefda
digheid, die haar bekroning vmdt bij he.
afsLootendc ziekbed cn in het verre missie
land.
We wilden hier een eenvoudige beschou
wing laten volgen, over Roomsche kunst;
niet zooals zij gevonden wordt in de prach
tige 'kathedralen van Frankrijk cf in de
rijkste museums van Italië, cok niet gelijk
zij door onee hedendaagsche katholieke
kunstenaars wordt beoefend. Neen. We
wilden alleen ecji kijkje nemen van of
liever de aandacht vestigen op de voort
brengselen der kunst, die de Katholiek
zelfs de meest eenvoudige geloovige van
het kleinste gehucht, bijna dagelijks onder
de oogen krijgt Dit artikel kan dan tevens
dienen ter inleiding van een volgend op
stel over de Heiligen in beeld.
Onze goede lezers denken welli. ht".
we hun vermogen in kunstvoorwerpen wat
hoog aanslaan. Ten onrecht.©. Is uw ücvk-
'hoek niet geïllustreerd? Staat er naast
hei titelblad geen afbeelding, vóór en na
bepaalde afdeelingen geen passende kop
en sluitstukken? Gewoonlijk vindt gij
daar echt Roomsche symbolen: een Lam
een vlammend hart, een doorn en kroontje.
Christus' letterteeken, enz. En was al
prentjes liggen er in de meeste kerkboe
ken! Prentjes, ontvangen bij de eerste
H. Communie, wegens goed gedrag, ter ge
dachtenis aan goede bekenden cn tal van
bidprentjes. Zeker, ook hier is niet alles
goud, wat blinkt; er is echter veel bij, dat
den naam van Roomsche kleinkunst ver
dient.
Op bepaalde tijden ontvangt iedereen
zijn. lectuur, dikwijls veel lectuur. Bij de
meeste Katholieken vindt ge o.a. Roomseh
Zondagsblad, verschillende devotie-tijd
schriften, almanakken» oude zoowel als
naeuwe. Bijna alles is verlucht met eenige
schoon© godsdienstig© afbeeldingen, met
Roomsche kunst.
En moet in de huiskamer van een flink
Katholiek geen Kruisbeeld gevonden wor
dien? Staan daar geen heiligenbeeldjes?
Hangen daar aan den want geen religieu
ze schilderijen, hoe eevnoudig dan ook?
Past daar geen scheurkalender met een
vroom schild? En dat alles kunnen mooie
voorwerpen zijn, voortbrengselen van
Roomsche kunst.
Op grooter schaal en in rijker verschei
denheid vindt men Roomsche kunst in de
kerken, de kleinste parochiekerk niet uit
gezonderd. Overal een flink Jftuisbeeld,
gedrukte, geschilderde of gebeitelde Kiuis-
wegstatiesb groote heiligenbeelden, ver
sierde altaren en biechtstoelen, enz.
Dus mogen wij, denkend aan de mooie
religieuze voorwerpen en voorwerpjes, d;e
d«? Katholieken dagelijks zien, dikwijls
zelfs bezitten, spreken van „Roomsche
rijkdom"? Met volle recht, mits:
lo. de voorwerpen met zorg en goeden
smaak zijn gekozen en
2o. met aandacht worden bekeken.
Geen mensch kan er aan denken, om alle
religieuze voorwerpen en voorstellingen,
cl m <laan-aw dóórgaan, lè próWot^oa
tot Roomsche kunst. Meermalen hebben
caj noch met kunst noch met ons gelocf
i«ts te maken. Aan wansmaak, onkund*
van ons geloof, aan te groote winzucht*
om van lagere beweegredenen niet te spre.
ken, danken religieuze prullen haar ent.
staan; haar verspreiding onder liet volK
aan valsche devotie, onwetendheid, maar-
vooral aan onnadenkendheid. Het is be
droevend, wat men soms ziet in, liet kerk.
boek of de hulskamer van niet altijd ont
wikkelde Katholieken.
Enkele voorbeelden fot afschrik. Zoo
hebben wij eens den vinger gestoken
neen, teruggetrokken uit een wijwater
bakje, dat den vorm vertoonde van Jezus'
H. Hart; het was vuurrood geschilderd
en de zijdewonden diende tot opening. El
ders zagen we een pitje branden, voor eeai
beeld van het H. Hajrt, wat zeker van de
gelijke devotie getuigde. Het rood© glas,
dat olie en pitje bevatte, ha<l echter den
vorm van een hart, terwijl een verdun
ning van het glas op één plaats meer licht
doorliet en zoo als het ware een lichtende
zijwonde vertoonde. Bij üuIk een u.t ng
van devotie wordt men droevig gestemd.
Zoo herinneren we ons ook een beeld van
den H. Antomu,s in bruine pij, met blauw;
schoudermanteltje en kleine, vuurroodo
hoofdbedekking. Als er geen „Saint Au-
toine" onder gestaan had, zuu men de be
doeling des vervaardigers nooit geraden
hebben. En wat al beelden, kruisen en
schilderijen zonder uitdiukkmg, waardig
heid of betéekenis!
Ongelooflijk is het, wat men soms op
zoogenaamde religieuze prentkaarten en
devotie-prentjes te zien krijgt. Iedereen
kent uit zijn jeugd prentjes, waarop
bruidjes uf kleine bruidegoms, volgt ns de
toenmalige laatste mode gekleed, waren
voorgesteld. Een versierde, brandende
kaars in de hand en een speelgoed-altaar
tje moesten er karakter aan geven, terwijl
het onderschrift herinnerde aan de eerste
II. Communie. Wat een trefiencic(V) en
hartverheffende^?) gedachtenis aan den
schoenen, dag des levens!
Doodgewone kinderen, met krulletjes in
het haar en zoete suikergezichtje-, liefst
eoo weinig mogelijk gekleed, wil men ia-
ten doorgaan voor den, „Verlosser de;
wereld." Van iets waardigs, iets verhe
vens in de trekken is niets te hespeuren.
Elders, vooral op prentkaarten voor het
Kerstfeest, wordt de geboorte van Chistus
voorgesteld als de meest gewone gebeur
tenis. iets bovennatuurlijks, niets li ei liga
valt daai bij te on Jakken. Soms lijkt het
veel op een tooenelyoorstellmg; de per
soon, die voor St. Jozef moet doorgaan,
draagt een valschen, baard en pruik, ter',
wijl een vrouw uit het volk, in tooneel-
kle-ed gehuld, de Allerheiligste Maagd op
het oogenblik van haar hoogst geluk moet
verheelden. Elders weer wil men aan
symboliek doem Boven de aarde zweeft
een vlammend hart,waaraan verschillende
kleinere harten, die op de aarde liggen,
staan of zich schijnen voort te bewegen,
_zipi... vastgeketend. En zoo iets moet de
vereeniging van ony-nart net 1 4p~
lijke Hart van Jezus verbeelden!
Nog een voorbeeld. Op een bidprentje
zagen we een groot zwart kruis, zonder
den Zaligmaker, afgebeeld, waarlangs
groote tranen afdruppelden. Daarboven
stond: „Droogt, o ciel, de tranen des krui-
ses af, en gij zult gered worden Wel
eert schoone(?) manier, om een vreemde
spreuk in beeld te brengen 1
Om ze beter te leeren 'kennen hebben wij
zulke pruilen eens verzameld. Een treuri
ge collectie! Bedroevend is het in hcoge
mate, dat sommige,, overigens beste Katho
lieken, bij de keuze van hun religieuze
voorwerpeni, vooral van devotie-prentjes
en prentkaarten, zoo weinig eerbied voor
het heilige toopen, zoo weinig gorden
smaak en kennis van geloof schijnen te
bezitten.
Toch mag de aanwezigheid van derge
lijk© prullen lang niet altijd aan geliek
van goeden smaak of aan te weinig eer
bied, of geloofskennis worden verweten.,
Meestal brengt de onachtzaamheid ze in
huis. Men iet alleen op levendige kleuren*
op het karntje of randje van het prentje, of
laat zich maar wat in de handen stoppen.
Men denkt niet verder na, beschouwt de
voorstellingen niet met voldoende aan
dacht, vraagt niet wat en hoe er wordt
afgebeeld. Dat is de oorzaak, waardoor
Katholieken, die in religieuze voorworpen
een Roomschen rijkdom konden hebben,
hem niet bezitten, of hun bezit niet waar
deer en.
Ja &e<ker, de Katholiek, die de eenvoudig
ste reigieuze voorwerpen en voorstellingen
met smaak weet te kiezen cn met aandacht
weet te beschouwen, bezit een echt Rr oin-
schen rijkdom. Devotie-prentjes, platen,
'<ruis- en heiligenbeelden, schilderijen*
kruisweg-staties en alles wat hij thuis of
in de kerk ziet, verheft zijn gedachten bo
ven het aardsche. Dat ales doet hem 'den
ken aan God en Zijn werken, aan dc waar
heden van ons heilig geloof, stelt hem de
schoonheid der jeugd voor oogen, schrikt
af van liet kwade, spoort aan 1ot het
goede»
Roomsche schatten, die iedereen machtig
kan v.-ov,-'©". vin-h nvn in goede, echt gods
dienstige afbeeldingen. Bewaren, g J
kijken n .-rgeiuken maakt zë productief^
productief voor ons Roomsch leven.
Priester en krijgsman.
„Ik mag u dus gelukwenschen, best©
kapitein?"
De officier antwoordde met een beleefd©
buiging.
Weinig gelukwenschen zouden mij aan
genamer kunnen zijn dan de uwe, me
vrouw sprak hij.
„En wanneer zullen we het genoegen
hebben met mevrouw Roll kennis te ma
ken?"-
„Over twee maanden hoop ik, barones."
Baronesse d'Emacqui wendde zich tot
een jongen priester, die dicht bij het
venster
