Derde Blad.
BINNENLAND.
Ingezonden stukken.
VRAGENBUS.
8e jaargang;
No. 235{
S)e£cldóclicSou^omt
Zaterdag 30 Juni 1817.
VÜFDE ZQNOAG NA PINKSTEREN.
Les uit den 1. Brief van den H. Petrus.
III. 8.
Veelgeliefden! Weest allen eendrach
tig in het gebed, medelijdend, de broe
ders liefhebbend, barmhartig, zedig,
nederig, geen kwaad met kwaad noch
schelden met schelden vergeldend, maar
integendeel zegensprekend; want hier
toe zijt gij geroepen, opdat gij zegening
als uw erfdeel rnoogt bezitten. Want wie
het leven liefhebben en goede dagen
zien wil, dat hij zijne tong wederiioude
van het kwaad, en dat zijne lippen geen
bedrog spreken, hij wijke af van het
kwade en doe het goede; hij zoeke den
vrede en jage dien na! Want de oogen
des Heeren zijn over de rechtvaardigen
en Zijne ooren naar hunne gebeden,
maar het aangezicht des Heeren is tegen
de kwaaddoeners. En wie is er, die u
schaden kan, als gij u beijvert voor het
goede? Doch al lijdt gij ook iets om wille
der gerechtigheid, zalig gij! Vreest ech
ter voor hunne verschrikking niet en
wordt niet ontsteld; maar heiligt Chris
tus den lieer in uwe harten.
Evangelie uit den TL Mattheus. V. 30.
In dien tijd sprak Jezus tot Zijne Dis
cipelen: indien uwe gerechtigheid die
der Schriftgeleerden en Phariseën niet
te boven gaat, zult gij in het Rijk der
hemelen niet binnengaan. Gij hebt ge
hoord, dat aan de ouden gezegd is: gij
zult niet doodslaan; en hij, die een dood
slag begaat, zal strafbaar zijn voor het
gerecht. Maar Ik zeg u: al wie zich ver
toornt tegen zijnen broeder, zal straf
baar zijn voor het gerecht; en die tot
zijnen broeder zegt: rakal zal strafbaar
zijn voor den raad; en die zegt: gij
dwaas! zal strafbaar zijn voor' het hel-
sche vuur. Wanneer gij derhalve uw of-
Ier aan het altaar .opdraagt, en daar in
dachtig wordt, dat uw broeder iets tegen
u heeft, laat uw offer daar voor het al
taar en ga u eerst met uwen broeder
verzoenen; en dan zult gij uw offer ko
men opdragen.
Kalender der Week.
B3SDOM HAARLEM.
(Met pagineering uit Baarda's Roomsche
Misboek, 1914.)
1—7 Juli.
ZONDAG. H. BLOED ONZES HEEREN.
Mis Re demisti, 599; 2o gebed, en
laatste evangelie van den vijfden Zondag
na Pinksteren, 420; 3e gebed van den
Octaafdag van St.. Jan, 588; Credo; prafe-
fatie van het II. -Kruis, 57.
Eerste Vespers van Kerkwijding.
P/1 AAMDAG. KERK WIJ DINGSFEEST
Mis e r i b i 1 i s, 690; praefatie van de
HH. Apostelen, 61
D9N3DAG. O. L. V. BEZOEKING.
Mis Salve, 599; praefatie van de II.
Maagd, 60.
WOEHSDAG. t Octaaf van dc H H. Pe
trus en Paulus.
Mis M i h i autem; 2e .gebed van
het. octaaf van Kerkwijding, 630; 3e ge
bed van de H. Maagd, 64; praefatie van
de- H.H. Apostelen, 61.
DONDERDAG. H. ANTONIU3 MARIA
ZACCARIA, Belijder.
Mis Sermo, 601; 2e gebed van de
H.H. Petrus en Paulus; 3e gebed van het
octaaf van Kerkwijding, 690; praefatie
van de H.H. Apostelen, 61.
VRIJDAG. Octaafdag van de II.H. Petrus
en Paulus.
Mis Sapientiam, 603: te gebed
van het octaaf van Kerkwijding, 690;
praefatie van de H.H. Apostelen, 61.
Heden, de eerste Vrijdag der maand,
rnag in de kerken, waar de gebruikelijke
oefeningen ter eere van het H. HART
VAN JEZUS verricht worden, ook geno
men worden do Mis M i s e r e i> i t u r,
415.
-Fr.- Mis Egredimini
ZATERDAG. H.H. CYRILLUS EN ME
THODIUS, Bisschoppen en Belijders.
Mis ,S a-G e r d o t e s tui, 605; 2e ge
bed van het octaaf van Kerkwijding,
890; de gebed van den H. W*lieb aldus
(50); 4e gebed voor den Paus, 62; gewo
ne praefatie, 44.,
Voor cle dageiijksche Misgébedeti, 35.
Fr. duidt aan de veranderlijke Misgele
den van de orde der Minderbroeders.
lede-en dag het laatste gebed van den
.vrede, 727.
t Op deze dagen mag ook genomen de
H Mis van de overledenen, 719.
STADSNIEUWS.
Rembertus Dodonaeus.
Ter gelegenheid van den 4Ü0en geboorte
dag van den grooten Nederlandschen
kruidkundige Rembertus Dodonaeus heeft
gisteren de Vereeniging voor Geschiedenis
der Natuur-, Genees- en Wiskunde alhier
Dodonaeus herdacht.
De herdenking begon met een samen
komst in de Pieterskerk, waar Dodpnaeu3
begraven ligt. Bij het epitaphium verza
melden zich gistermiddag te halfdrie tal
van personen, om de nagedaehtems van
dezen grooten doode te eeren. Namenis de
Vereeniging hechtte die voorzitter, prof.
di Ernst Cohen uit Utrecht, een grooten
krans aan het epitaphium en hield daar
bij een toespraak.
Kamer van Koophandel.
In de vergadering van de Kamer van
Koophandel bracht de daartoe in vorige
vergadering benoemde -commissie verslag
uit omtrent liet wetsontwerp op de export-
Teutrale en de- -daarover reeds aan de
Tweede Kamer gezonden adressen, voor
zoover deze in afdruk waren ontvangen.
Na uitvoerige bespreking van dit voor de
exporthandsi zoo uitermate gewichtige
wetsontwerp, werd besloten, ook'dezer
zijds een adres aan de Tweede Kamer te
richten van. de volgende inhoud.-
„Do Kamer van Koophandel en Fabrie
ken te Leiden heeft de'eer hierbij ter ken-
nis van- Uwe Kamer ,te brengen,, dat zij
met groots belangstelling heeft kennis ge-
romen van het ontwerp van wet, houden
de bijzondere maatregelen ten aanzien van
het goederenverkeer naar het buitenland
en ten volle onderschrijft, dat ce centrali
seering van den uitvoer voornamelijk voor
zoover betreft artikelen, die voor consump
tie-doeleinden kunnen dienen, gewensdht
is, echter onder voorwaarde dat daarbij
de volgende punten worden in acht geno
men. Dat in het voor dit doel in het leren
te roepen centrale orgaan de belangen
voor den producent, zoowel landbouwer als
industrieel den consument- en dan hande
laar zijn vertegenwoordigd. Dat het be
dingen van een voorleggen prijs ook in
het vervolg ten aanzien van uitgevoerde
gcederen blijft overgelaten aan het parti
culier initiatief en ten aanzien van de
exporteurs eventueel verlangde p ra est a tie
aan den staat vaste en bekerde regelen be
staan, zoodat de exporteurs steeds te voren
weten welk deel van hun winst zij moeten
opofferen. Dat van de beslissing van het
centrale orgaan, voor zoover zij daarvoor
vatbaar zijn ie achten, beroep open 6taat
o-p een college van ter zake volledig des
kundigen. Dat publiciteit op het- gebied!
van het centrale wezen in meerdere mate
dan tot dusver wordt betra-dli-t. Dat de wer
king van de wet beperkt wc-rdt tot een vast
in de wet zelf aan te wijzen tijdstip, bijv.
zes maanden na bet sluiten van den vrede
tusschen Dai'ischland, Frankrijk en Enge
land behoudens nadere verlenging van
dezen termijn bij de wet. Zij veroorlooft
zich de bijzondere aandacht van Uwe ver
gadering op deze gewichtige punten te
vestigen- en U te verzoeken het wetsont
werp slechts aan te nemen, nadat daar
mede genoegzaam zal zijn rekening gehou
den.
In dezelfde vergadering werd cle begroe
ting voor 1913 vastgesteld en vocuts beslo
ten den Raad van Administratie der H. IJ.
S. M opmerkzaam fce maken op de her
haalde klachten over de zeer onvoldoende
bediening aan de loketten van het station
alhier, waardoor de reizigers dikwijls zeer
Tang moeten wachten c-n kans loopen hun
trein te missen.
Vacantia voor het winkeLperssnee!.
De Kamer van Arbeid voor de Winkel
en de Grossiersbedrijven heeft de vol
gende circulaire verzonden aan lieeren
patroons (winkeliers):
De Kamer van Arbeid voor de Winkel
en de Grossiersbedrijven te Leiden
richtte in 1914 een betoog tot U in zalce
den vacantietijd. Thans, 1917, komt zij
andermaal, en wrel om te erkennen, zij
dankbaar is doch niet voldaan. Dank
baar omreden vele patroons een vacaii-
tielijd hebben ingevoerd, niet voldaan,
omdat er nog altijd patroons gevonden
worden, die niet kunnen of willen be
sluiten een vacantietijd in te voeren.
Tot laatstgenoemden in hoofdzaak is
deze circulaire gericht. De Kamer is
overtuigd, niet in de rechten van den
patroon te mogen komen, terwijl zij ook
overtuigd is dat met vragen veel, zeer
veel verkregen wordt.
Zij vraagt U dan beleefd nogmaals de
mogelijkheid van het geven van een
vacantietijd te willen overwegen en
dien, zoo niet mogelijk in eens, dan toch
in twee of drie tijdperkeïi te verleenen.
Ons dunkt, dat dit in overeenstem
ming met goedgezind personeel wel tot
genoegen van werkgever en werknemer
kan worden 'gevonden.
Indien mogelijk stelle men ten minste
eenige dagen in den zomertijd beschik
baar
Voorop sta echter, dat door hei perso
neel bij het geven van vacantie geen fi-
nancieele schade mag geleden worden.
Patroons, die reeds vacantie geven met
behoud van loon, worden beleefd ver
zocht deze circulaire te beschouwen als
niet tot hen gericht.
De Kamer van Arbeid voor de Winkel
en Grossiersbedrijven: B. P. F. M. Geijer,
voorzitter, Botermarkt 11, E. Bergman,
G. Th. Breebaart, W. J. Creijghton, L. J.
Hensing, H. Kamerling, N. M. Sleijser
J.Jzn., J. J. Vermeulen, H. J. van Kerk-
hoff, wn. secretaris, N. Beestenmarkt 7.
Het Rijksdistributiekantoor voor Hui
den en Leder brengt in de Staatscou
rant van gisteren ter kennis, dat als
söhapenblooïer is erkend D. Teske, te
Leiden.
Sociaie berichten.
Stoomboot-Mij. „Volharding",
De door den Bond van Machinisten en
Dekpersoneel gezonden brief, werd door
de directie dezer Maatschappij op den
gewaagden tijd reeds beantwoord. Dit
antwoord nu kwam door een misver
stand niet in handen der bestuurders,
met deze actie belast, zoodat aan dat
misverstand te wijten is, dat van een
dreigend conflict bij deze Maatschappij
in de blad werd gesproken.
De Troonrede.
De pers is in hare beschouwingen over
le Troonrede ze-ar kort.
Er valt ook niet veel te praten over wat
in staat.
D e T jj d wijst met een enkel woord op
wati er niet in te -lazen as.
,,De Troonrede zwijgt zegt het hlacL
over hetgeen geschieden zal met de aan-
rangige politieke wetsontwerpen, met name
dei Ouderdomswet en do Pensioenwet.
In deze troonrede wordt van den land
bouw niet gerept, noch van handel, nijver
heid., viss'cherij, noch van crisismaatrege
len in verhand met onze volksvoeding,
lichtvoorziening, kolcnivooraiening, enz.
Over de wisseling van „Oorlog", over
de militaire vraagstukken, die tot ten
crisis hebben geleid, thans geen woord,
ofschoon in -de vorige troonrede een be
langrijke passage aan de aflossing was
gewijd."
Algem Bond van R.-K. Kiesvereenjgmgen.
Woensdagmiddag vergaderde te Utrecht
hot bestuur van den Algemeenen Bond van
R.-K. Kiesvereenigingen, teneinde te be
raadslagen over do uitvoering, te geven
aan het besluit der vergadering s an dien
Bond op 9 Juni 11., en maatregelen te ne
men, om „door tijdig overleg met de be
sturen van Provinciale Bonden en Centrale
R.-K. Kiesvereenigingen en verder met die
organisaties en personen, die het dienstig
zal oordeelen, de samenwerking der ka
tholieke kiezers in Nederland zóódanig te
bevorderen, dat bij de eventueel het vol
gende jaar plaats hebbende verkiezingen,
volgens het stelsel van Evenredige Verte
genwoordiging, dn eiken kieskring alle ka
tholieke kiec.ers.zkb op. één L4s>zui,en.knn-
nen vereoTiigen en dernalve in êlken kies
kring slechts één katholieke lijst zal wor
den ingeleverd.
•Besloten werd in dien zin binnenkort een
circulaire te zenden aan dé besturen der
R.-K. Kiesvereenigingen in Nederland.
De wensch vond daarbij uitdrukking, na
daarheen te leiden, dat omstreeks 1 Octo
ber de 18 voorzitters en e-wurHarissen der
te vormen kieskringhesturen een bijeen
komst kunnen houden met een of meer
leden van het Algemeen Bondsbestuur.
Nog werd onder betuiging van leedwezen
meegedeeld, dat mr. C. Prinsen wegens.on
gesteldheid ontslag heeft moeten nemen
als adjunctsecretaris van den Bond. In
dn circulaire hoopt men den naam van
zijn opvolger te kunnen mededeelen.
bloemendag a.s. Zondag.
Mijnheer ne Redacteur!
Vriéndelijk verzoek ik u plaatsing voor
het ondterstaande, bij voorbaat mijn dank.
Zooals de geachte lezers en lezeressen
izullen, hebben vernomen (zie advertentie in
dit blad van Donderdagavond), zal morgen
alhier een Bloemendag; worden georgani
seerd.
Deze bloemendag gaat uit van het phi-
lan tropische cornit-e.it ter beech eiming van
oorlogsweezen i) en heeft ten doel de op
brengst te besteden voor het bouwen en
inrichten van weeshuizen voor do kinderen
van- gesneuveld® Be'gf.sche soldaten.
Geachte lezers en lezeressen -steunt allei>
naar vermogen d.it goede werk; neemt allen
a.s. Zondag het bloempje dat u zal worden
aangeboden en Laat de jongedames miert,
zon der gift passeer en.
Verleden jaar werd hier ook een dier
gelijke bloemendag georganiseerd! en de
uitslag was boven verwachting; moge dat
ook thanis weder zoo zijn.
Aan u, jongedames, nog een vriendelijk
doch dringend Verzoek, om, zoo hert u
eenigszins mogelijk as, eiene daadwerkelijke
medewerking t«a verleenen.
De gelegenheid om u op te geven ïs
hedenavond tifeschen 7—9 uur in „Zomer-
zorg".
Hópfnde), dat cleze enkele woorden het
(hooggeachte Leidschs publiek zal doem be
sluiten, morgen een bloempje ie koopen.
Met dank voor de verleende plaatsruimte.
Hoogachtend,
H. J. CH. POSTMA
1) Dit comité is een vertakking van „Le
Fay er" te Brussel. Deze vereeniging ver
leemt practische medewerking aan het
Nationaal Steun- en Voedingscomité, door
het stichten van weeshuizen, waar de kin
deren van gesneuvelde Belgische soldaten
opvoeding en onderwijs genieten.
II. J. CH. POSTMA
Vraa g: Zoudt u mij kunnen zeggen,
d^ namen der schepen van Hou man en
de Kuzer, die in 1595 uitzeilden om Indië
te bereiken en tevens het schip, of schepen
van Barends en Heemskerk, we'ka ;u3-
schen het ijs zijn stukgedrukl?
Antwoord: Wij moeten den :nzender
teleur stellen, want omti ent de namen der
s hepen is niets bekend. Prof. Blok ver
haalt ons in izijn werk ,,Da Geschiedenis
van het Ned. volk", dl. III, dat Houtman
14 Mei 1598 (niet '95) met een 4tal schepen
de haven van Tessel verliet, verder niets.
Dr. de Boer geeft in zijn werk „Van oude
Vorjagiëri' in het deel „Op jyeg naar
Indië" (blz. 25) da teekening der schepen,
maar de namen laat hij onvermeld. Ver
der raadpleegden we nog Dr. Japikse Leer
boek Ned. Geschiedenis; Jansen Gesch. v/h:
Ned. Zeewezen; Winkler en Prins, betref
fende Houtman, maar niet een welke onze
nieuwsgierigheid! kon bevredigen, Ook
omtrent de namen der schepen van Ba
rends en Heemskerk was bij al die schrij
vers niets te vinden. Ten slotte hebben we
Tollens bekend gedicht „De overwintering
op Nova Zembla" nog eens ingekeken,
maar ook daar hebben we niets omtrent
die namen kunnen vinden.
Vraag: Mijn dienstmeisje heeft o-p een
Vrijdagmiddag haar huur opgezegd tegen j
6 Juli. Ze Ls gekomen op een Zondagavond
en krijgt haar huur maandelijks. Nu is
mijn vraag: mag zij, met het oog op die
Zaterdag-drukte, den dienst op een wille
keurige n dag, hier cp een Vrijdag, ver
laten, of is zij verplicht te blijven tot de
week uit is, dus tort Zondag
"TTrTrwToTdTzij heetffalleen den Ier-
mijn van een, maand in acht te nemen,
de dag konat er niet op aan.,
Vraag: Waar en tot. welken prijs kan
ik de offieieele trekkingslijst bekomen van
het paleis van Volksvlijt te Amsterdam,
die toch 1 Juni getrokken moet hebben?
Antwoord: De trekking heeft rog
niet plaats gehad. Datum van trekk'ng
zullen wij bekend maken.
Vraag: Ik wil gaan trouwen. Do
moeder van mijn rac-isje, die weduwe is,
wil haar inboedel aan mij verkoopem.
Kan dit belet worden door de overige kiav
Ant woord: Als bij den dood van
den vader boedelscheiding heeft plaats ge
had en de kinderen hun aandeel hebben
gekregen, dan kan de moeder haar aan
deel '°verkoopen. Als or geen boedelschei
ding heeft plaats gehad, dan kan dat niet
Vraag: Hoe kan men 'ibest vlooien
d'oen verdwijnen?
Antwoord: 't Netelige vraag! Een
mengsel van water met 10 pCt. lysol spren
kelen, moet goods resultaten opleveren.
Een drogist zaT nog wel andere middelen
weten aan te wijzen.
Vraag: Kunt u mij ook mededeelen,
of er te Leiven een af dealing bestaat van
„Voor Eer en Deugd?" Zoo niet, of er wel
eens pogingen in het werk gesteld zijn
om zulk een af deeling op te richten?
Antwoord: Er bestaat zulk een aif-
deeLing niet. Of er wel eens pogingen zijn
gedaan om tot de oprichting van zulk e>en
afdeel in®? te komen, is ons niet bekend-,
Vraag: Zoudt u mij kunnen- mede
deelen, of de gemeente Dalfsen in slaat
van beleg is?
Antwoord: Neen, Dalfsen is niet in
staat van, beleg verklaard
Vraag: Hoever strekt de bevoegdheid
der keuringscommissie te Lei don /oor de
bioscopen? Worden'alle zedelocze films
verboden of strekt de bevoegdheid der
commissie alleen tot het bepalen welke
films vocrr de jeugd ongeschikt'zijn?
Antwoord: De taak dezer commissie
is beperkt tot het keuren van films, welke
worden vertoond! in voorstellingen, die ook
toegankelijk zijn voor kinderen' beneden de
zestien jaar.
Vraag: Hoe moet men vetvlekken uit
donker blauwe zijd® verwijderen?
Antwoord: Leg zwaar papier (geen
carton) op uw zijden kleedlngstuk. Strijk
ar over heen met een warm ij-zor. Het vet
trekt dan in het papier.
Vraag: Mag de huishuur van een huis
dat in begin 1914 is gebouwd, in deze tijden
aanzienlijk worden opgeslagen?
Antwoord: Als er in uw gemeente
oi voor uw gemeente geèn huurcommissie
is, dan is ar niets aan te doen. Anders in
bepaalde gevallen v/el. U heeft dit kunnen
lezen in een artikel van onze courant van
j.l. Donderdag.
Enkele vragen, waaronder één inzake
stemming bij verkiezingen, moeten wij uit
stellen tot een volgend nummer.
Van alles wat.
Surrogaat voor chocolade.
In Prometheus" geeft dr. Draxler een
surrogaat voor de sin-dis den oorlog in
Duitschland zeer schaars geworden choco
lade. De bessen van hert rode keelkruid',
Cormtus Sanguinis, geven oen drank, die
in reuk an smaak bijna geheel gelijk iÜ
aan chocolade. Het i-oode keelkruid donkf
zijn naam aan die bloedrood© kleur, dfiji
de schors in den winter heeft; verder lever*
het een houtsoort, dart veel voor het maken
van kleine machinedeelen wordt gebruikt*
Terwijl het gele keelkruid rood® vruchrtatf
lada De bessen van het roode keelkruid*
zwart, De vruchten van het gele keelkruid
worden algemeen gebruikt; de Turken bijv*
maken er siroop en gelei van, die IIongaren!
on Grieken bereiden er een likeur uit. Hef
chocolade-surrogaat wonclt verkregen uit
een verdikt 'afkooksel' van- da bessen. Nieifi
alleen in reuk, maar ook in smaak ert
voedingswaarde komt de drank met cho-
col a de overeon.
Kogels in n&t lichaam.
Verscheidene oud-strijders uit vroegers
oorlogen dragen nu nog d-e-elen van, kogel*
dn het lichaam. De eten heeft er nooit den
minsten last van, een andier klaagt bij
weerOmsla-g of bij hevige op winding dik
wijls over pijn op de plek van de vroeger*
wond of daar, waar hij den in het lichaam
■achtergebleven kogel vermoed)t, Er zijn
gevaMen geconstateerd-, waarbij de achter
gebleven doelen inderdaad 1 oo dvergiftd ging
haclden veroorzaakt, 'omda/t 'zich' dood had
opgelost in de lichaamssappen, in dien
bloedsomloop was opgenomen en daar de
bekende verschijnselen had veroorzaakt,
Soms openbaarden rich die loodvergifti-
gingen pas na de verwonding.
Vroeger -pjlacht men voorwerpen, waar
van de «Drager geen last had, niest te o,p&-
reeren, -daar het uitsnijden vele moeilijk
heden opleverde. Het was n.l. vroeger mie*
gemakkelijk, vaak bijna onmogelijk, did
juiste plaats .van de diep in het lichaam
zittende deeltjes vast te stellen. Thans id
men daartoe in staat met behulp van het
Röntgen-apparaat en verkrijgt door stere
oscopische opnamen meestal een haar
scherpe bepaling van de plaats. Wordt"
het vreemde voorwerp om de een of onder®
reden niet verwijderd, dam vergroeit dlit
meestal met die omgeving. DO koo behaar-
delde behoeft zich "dan niet ongerust te
maken, want het percentage van hen, did
een nawerking bespeuren, is maar zoet)
gering. De geconstateerde gevolgen zijn
bovendien minder ernstig geweest, daal
men! vreesde. Men- behoeft Gilleen van tijd
tot tijd de urine te laten controleoren en
tot tijd de urine te laten controleeren. eti
het bloed te laten onderzoeken. Wordt danl
niets ziekelijks gevonden, dia,n kan mert
d!en kogel of granaatsplinter kalm op zijrt
plaats lutein.
Hooibroei.
Men heeft loet broeien van het hooi aan
onderzoek onderworpen en de oorzaak
daarvan gevonden. Iiooi is geen levenloos
voorwerp, evenmin als een vrucht of zaad
korrel, welke, .zooals bekend is, jarenlang
zijn kierakracht behoudt en zich ondo*
gunstige omstandigheden ontwikkelen kan^,
Zoo leeft ook de planrtencel van liet afga-
maaide gras, óaa~: zij nog ademt, cL W. Zo
een chemische reactie in het leven «nept*
waarbij zich warmte ontwikkelt. Deze aan
vankelijk kleine, eerst door de voortidui*
rende odeming der .plantencellen grooten)
wordende, warmte-omrtwikkehingj is tien
alotö oorzaak der zelf-ontbxanding.. D8
warmte, welke de cellen ontwikkelen*
wordt vermeerderd door de karante, welkd
dio-or de bacterieën bij hunne deeling, gi*oefl
en ontwikkeling geproduceerd woa'dïh. Hel
broeien van hert hooi en andere Handbonwv
gewassen, als zemelen en mout, is daarom
een- met- Oiet leven dezer producten samen
hangend, d. b een bilogisch proces, daf
alleen door steriliseering op te heffen. iAi
Het gelukt» toch' en daarin ligt het be
wijs voor de bologlSche oorzaalc van hel
verschijnsel om gesteriliseerd hooi, .da{
ge.-n warmte ontwiiikkdlrt, wear dat vermo
gen van zelfver warming te geven, door haf
met bepaalde bacteriïnscorten te enten»
Hiertoe beboeren voornamelijk de colt-
bacil, een bewoner van het men schei-ijk
darmkanaal, en de bacillus califactor, d«
typische vertegenwoordiger van een groep
bactcri in, dio het cers tk or Miqucl in 1379
in het Seine-water ontdekt wérd, die bij
temperatuur van 6070 gr. C. het be^Ö
gedijen.
Het verloop van de zelfontbranding vanl
het hooi is .als volgt te beschouwen: he*
afgesneden gras zal'door zijn natuurlijk*
vochtigheid en zijn warmte-ontwikkelingj
een geschikte voedingsbodem zijn voor clerl
coli-baril. Zoodra deze daarin tot ontwik
keling komti, neemt de temperatuur sterk
toe. Is deze tot 40 gr. C. geklommen, datf
serven de coü-bacillen, doch, breekt he*
moment aan, waarop; de sporen van dort
overal in massa voorkomend een. bacillus»
califactoT tot ontwikkeling komen, waar
door de temperatuur tot 70 gjr. C. kart
stijgen. lAsdan is ook hun biologisch pr^
ces van warmte-ontwikkeling afgelooperi.
Gaat de ontwikkelde warmte nu miert ver
loren, dan gaat hot hooi tot verkoling orvcd*.-
In de verkoold® plantemvez»els verdicht zicü
de zuurstof uit de lucht, hetgeen tot ver-
h'ooging der temperatuur leidt, zoodat tenl
slot'e zelfontbranding plaats grijpt.
Niet zoo gemakeklijk is de zelfontbran
ding van poetslappen e.d. te verklaren»
Hoewel sommigen ook deze aan de werk
zaamheid der bacteriën willen toeschrij
ven, "schakelen anderen die geheel uit, eri
schrijven de zelfontbranding toe aan d«
opname van zuurstof door de olie.
De ezlfonthran-ding van kolen (sloentó*
len, bruinkolen en briketten) heeft meifl
hoofdzakelijk aan hot daarin voorkomen
de zwavolij/cr toegeschreven, dat fijn ver
deeld, ze-eg steak zuiurs'tof aantrekt, alg-
