2
ZATERDAG
JUNI
1917.
H. Aandeelhouders.
BUITENLAND.
De Oorlog.
BINNENLAND.
No. 2328
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Inierc. Telefoon 925. - Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, voor Leiden II cent per week,
ij per kwartaalbij onzo agenten 12 cent per week, f 1.60 per kwartaal. Franco per post
per kwartaal.
Het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD is alleen verkrijgbaar tegen betaling van 10 cont per
.•taal, bij vooruitbetaling.
Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 72/a cent
De ADVEBTEHTEPRIJS bedraagt vao t-5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent.
Ingezonden mededseiingen van 1-5 regels ftüQ, elke regel meer 30 cént, met gratie
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
KLEINE AOVERTENTIËN, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd,
huur en verhuur, koup en verkoop 40 centen per 30 woorden, leder woord
-meer 1 cent.
nummer bestaat uit vier
den waaronder het geil-
reerd Zondagsblad.
die nog niet voldaan hebben aan
verzoek bedoeld in de toegezonden
glaire van 30 April j.l„ worden be-
luitgenoodigd hunne aandeelen als-
ter verwisseling ten kantore der
Botschap aan te bieden.
DE DIRECTIE.
De „verkiezingen" voorde
Tweede Kamer.
nsdag is de officieele candidaat-
ing voor de Tweede Kamer.,
is weinig belangstelling in den
géén wonder.
g het heel en al volgens de bedoe-
van de in de Kamer vertegenwoor-
ie politieke partijen, dan zoude, men
Ihet, met dien dag levens de samen-
ing van de nieuwe Kamer voltooid
,ln al de honderd districten zou het
pende lid (of een ander tot dezelfde
ij behoorende) opnieuw worden ge-
'ideerd, zonder dat tegenover hem
eenige partij een tegencandidaat
worden gesteld. Bij enkele candi-
itelling zou aldus de Kamer van
die volgens de additioneele arti-
hoogsïens een jaar leven mag, ge-
naar het model van die van 1913
den gekozen.
Inu zal het wel niet overal volgens
grensch dier politieke partijen gaan
lier en daar zullen tegenc-andidaten
den gesteld doch die actie zal
vaart niet loopen!
ar is de A. T. A. G. (spreek uitActie
Aanhangige Grondwetsherzie-
5, de A. S. (spreek uit: Algemeene
Ispartij), de S. D. P. (die blijkbaar
?n tegen de Grondwet is, omdat de
one sociaal-democfaten er voor
Daar is ook mr. S. v. Houten, die
geluk hpeft gehad in een kiesver-
ging door veertien leden candidaat
iorden gesteld; daar is nog m'nheer
(el te Deventer.die per advertentie in
plaatselijk blad mededeelt, dat hij
lijn lijst nog lang geen veertig na-
2 heeft, en daarom smeekt om meer
3i. („Ge behoeft ten slotte nog niet
op mij te stemmen", zegt deze een-
dige man). Daar is, ten slotte, -zoo-
ir ook nog een „agrarische partij",
voor de Kamer, welke geen jaar le-
zal, landbouw-candidaten in eenige
felandsdistricten wil stellen I
lis dus een mengelmoes van opposi-
hetwelk allëèn zal bereiken, dat er
üikele districten o. a. waarschijn-
le L e i d e n geld en moeite voor
irkieezingen zaf moeten worden be-
vruchteloos,
har de menschen kunnen dan „ge-
j-j pi" en voor de respectievelijke can
to is de eer weggelegd, hun namen-
oen prijken op aanplakborden, strooi
den. enz.
verkiezingen zullen van ons dit
niet veel arbeid, niet veel actie, niet
toewijding vorderen ons kruit
to we droog voor 1918, om dan liéél
kracht te kunnen ontwikkelen, als
icuvve kiesstelsel in werking treedt.
beveel stemmen zullen er in 1918 op
Katholieken-lijsten worden uitge-
«ht?J2en vraag'naar welker ant woord
n met spanning zal worden uitge-
Maar n u móet er reeds gewerkt
fden, door voorlichting en ontwikke-
der kiezers, om dat sternmencijfer
'loen zijn: een grootsche uiting van
s kracht!
irslapte strijd op alle fronten,
ieuw offensief der Geallieerden
verwacht.
libot verklaart zich in de Fransche
ner tegen de confferertle te Stock-
- Een motie in de Oostenrijksche
sier ten gunste van een spoedigen
!de. - Staking in de munitiefabrieken
Petrograd. - Wilson over Amerika's
fogedoel.
Overzicht.
■M sladium, waarin de oorlog zich
lr het oogenblik bevindt, is van dien
dat de gevechtsactie allerwege tot
minimum is beperkt. Op alle fron
sen .verslapping van cKa strijd in
getreden; het krachtige Italiaansche of
fensief is tot een serie plaatselijke aan
vallen verloopen, terwijl de Engelsch-
Fransche operaties tot een hardnekkige
worsteling om het bezit van een loop
graaf verworden zijn. Op het Russische
front is het sedert eenige dagen vrij le
vendig; er worden hier en daar door de
Russen kleine aanvallen ondernomen,
die echter nog niet op een hervatting der
krijgsverrichtingen wijzen.
Van Duitsche zijde wordt niettemin
een nieuwe poging der Geallieerden ver
wacht, om op het oorlogsterrein tot een
beslissing te geraken. Zoowel op het
Westelijk front, als in het Oosten, in Ma
cedonië en in Palestina rekent de Duit
sche legerleiding op een hernieuwd al
gemeen offensief. Waarop deze veron
derstelling is gebaseerd? Misschien is
het, wel, om het Duitsche volk en de neu
tralen op een nieuwen „strategischen
terugtocht" voor te bereiden, daar des
tijds door de Duitsche bladen werd ver
kondigd, dat de stelselmatige terugtocht
van Hindenburg nog niet ten volle was
voltooid.
Jn elk geval is het duidelijk, dat een
officieus bericht over de mogelijke plan
nen der Geallieerden door de Duitsche
regeering niet over de grens zou worden
verspreid, indien het niet een bijzondere
bedoeling had.
Ribot. de Fransche staatsman, heeft
in de Kamer zich verklaard te zijn tegen
de socialistische conferentie, welke te
Stockholm gehouden wordt. Frankrijk's
regeering is dus de eerste der oorlog
voerende landen, die de zwijgzaamheid
over de Stockholmsche bijeenkomst ver
breekt. Hoe -echter de gedragslijn der
overige mogendheden- te dezer zake is?
Is het een instemming met, dan wel een
afkeuring van het streven der interna
tionale sociaal-democratie? 't Is best
mogelijk, dat de régeerigen uitgezon
derd de Fransche dan de vertegen
woordigers der arbeiderspartijen niet in
hun werkzaamheden willen storen, daar
zij overtuigd zijn, dat, zoo het op het
sluiten van den vrede aankomt, zij toch
de aangewezen lichamen zijn, om dit
te doen. De moties, die eventueel te
Stockholm worden aangenomen, zullen
aan de -te volgen gedragslijn der diplo
maten op de komende vredesconferentie
weinig veranderen.
Het bericht uit Petrograd, dat in 120
der grootste fabrieken van munitie en
oorlogsmateriaal een staking is uitge
broken, waarbij door het personeel den
zesurigen werkdag en een loon van 150
R.oebel per maand worden geëischt, is
ernstig genoeg om de overtuiging te
wekken, dat er voor de Geallieerden op
Ruslands hulp vooreerst nog niet te re
kenen valt.
Duitschiand.
Croofe brand.
In het dorp Kliets heeft een groote
brand plaats gehad. Er zijn 47 huizen en
gebouwen verbrand. Twee menschen
zijn omgekomen.
Een aanvaring fusschen twee dwikbooven.
Het Wolffbureau meldt het verhaal
van een aanvaring tusschen een Engel-
sche en een Duitsche duikboot, onder
water.
Het voorval had den 19en April in liet
Engelsche kanaal plaats. De Duitsche
duikboot voer onder de oppervlakte en
stiet op een Engelsche boot, die op den
bodem lag. De Engelsche duikboot
pompte haar ballast-reservoirs leeg en
steeg naar de oppervlakte, waarbij de.
Duitsche boot, die met den boeg over
de andere heen lag, mee naar boven
werd getrokken. Aan de oppervlakte ge
komen gleed de Duitsche onderzeeër te
water, zoodat beide naast elkaar kwa
men te liggen. Enkele oogenblikken la
ter gingen de beide booten uiteen en op
vijftig meter afstand van elkaar geko
men, dook zoowel de Engelsche als de
Duitsche duikboot weg, zonder dat zij
verder meer iets van elkaar te zien
kregen.
Oostenrijk-Hongarije.
Voor een spoedigen vrede.
De Poolsche Club besloot den afge
vaardigde Daszynski te machtigen om
in samenwerking met de andere par
tijen de volgende motie van orde in het
Huis van Afgevaardigden in te dienen:
Aan het einde van het derde jaar van
den wereldoorlog, die millioenen men
schelevens heeft gekost en millioenen
mannen tot invaliden maakte, die alle
volkeren van Europa uitgeput heeft en
het spook van den massa-honger opriep,
hebben eindelijk beide strijdende par
tijen het zelfbestemrningsrecht der vol
keren als basis voor den duurzamen
vrede erkend en zich met alle staten en
volkeren, die den vrede op grond van
een overeenkomst tusschen de volkeren
menschen, solidair yacJUijAJd. ver
zoeken derhalve hel Huis van Afgevaar
digden en de regee^ing alles te doen om
een dusdanigen vrede binnenkort moge
lijk te maken.
Over de troonrede.
"De „Lokal Anzeiger" zegt over de
troonrede van keizer Karei: Bijzonder in
teressant was hetgeen de keizer zei over
het bereid zijn van Oostenrijk om een
gunsligen vrede van de zijde van de Ver
bondenen af te dwingen. Des te meer,
omdat, evenals in Duitschiand, dit be
reid zijn gesteund wordt door den wil
om vrede te sluiten? Deze woorden zul
len in de Entente-landen teleurstelling
wekken, want daar lioopt men op ver
schil van meening over de voortzetting
van den strijd tusschen de Centralen. De
Berlijnsche bladen wijzen er op, dat in
Oostenrijk de Regeering en de Regee
renden, beiden deniwensch hebben een
nieuw Oosterijk te scheppen.
De troonrede is het Regeeringspro-
gram van keizer Karei.
Tisza naar het front.
Uit Boedapest wordt aan de „Vossi-
sche Zeitung" gemeld, dat graaf Tisza
aan zijn vrienden verklaarde, dat hij
zich spoedig naar het front zou bege
ven en gedurende den oorlog niet meer
aan de actieve politiek zou deelnemen.
Frankrijk.
Ribot tegen de conferentie te Stockholm.
Voor de gisteren gehouden geheime
zitting van de Fransche Kamer, heeft
Ribot de volgende redevoering gehou
den:
Sinds eenigen tijd is er sprake van
het plan tot een internationale conferen
tie, die de socialisten uit alle landen zou
vereenigen, ook uit Duitschiand en Oos
tenrijk. Dit plan is niet in Frankrijk ge
rijpt. Het heeft reeds tot gevolg gehad
de publieke opnic H -Vcrwarr» en schei
ding te brengen in de socialistische par
tij zit'. Toen Vandervelde, zelf een zoon
van het verminkte België, zich tegen de
conferentie verklaarde, had dat tot na
denken moeten stemmen.
Het eerst wat hinderlijk is aan een
dergelijke conferentie is, dat zij doet ver
onderstellen, dat een partij de aanmati
ging kon hebben zich in de plaats van
de regeering te stellen. De vrede van
morgen moet niet het werk van eenige
partij zijn. Als de socialisten bijeenko
men om over het oorlogsdoel te spreken,
zonden de katholieken morgen aan deri
dag hetzelfde recht hebben.
L e f a s: De katholieken denken er
niet aan.
R i b o t: De vrede van morgen kan
niet de vrede van eepige partij zijn, noch
van de socialisten, noch van de katholie
ken.
Grousseau: De vergelijking is on
billijk.
R*i b o t: Ik twijfel niet aan de houding
der katholieken. Men behoeft den be-
wonderenswaardigen brief van kardi
naal Mercier maar te lezen. De vrede
kan slechts een Fransche vrede zijn!
Hij moet de wenschen van het geheele
la;nd samenvatten. Wie kan het land
vertegenwoordigen? De regeering, die
met de Kamers samenwerkt, die haar
als het oogenblik gekomen is, zal vra
gen haar met raad te steunen, door be
middeling van de commissies aan wie
zij alles zal mededeelen. Zoo moeten wij
handelen. Ik ben er zeker van, dat dit de
meening van het geheele land is.
Kan men op dit oogenblik praten met
hen, die onze vijanden zijn, met hen,
die geen woord over hadden* om hun af
keuring over de misdaden uit te spre
ken?
De regeering. die zich haar verant
woordelijkheid bewust is, weet. dat als
een dergelijk plan verwezenlijkt werd,
zij verwarring zou stichten in de open
bare meening. Op dit oogenblik heeft
het land er behoefte aan, al zijn krach
ten te vergaren in de laatste periode van
den strijd.
De vrede kan alleen het gevolg zijn
van de overwinning.
Wat zou men aan gene zijde van den
Oceaan denken, in de republiek der Ver-
eenigde Staten, waar men zich gereed
maakt om ons^zoo waardevollen steun
te bieden?
De regeering kan niet toelaten, dat een
dergelijk precedent wordt geschapen.
Men moet de verantwoording niet op
zich nemen, de reis naar Stockholm toe
te staan en te vergemakkelijken.
Wij zullen er ons voor zetten, om
moeilijkheden op te lossen, maar bij
stakingen zijn menschen,'die zich ver
schuilen. Wij zullen er voor waken, dat
vreemdelingen in Frankrijk de publieke
orde niet kunnen verstoren. Aan den an-
deren kant zal het wetsontwerp on§ in
staat stellen ongewenschte elementen te
verwijderen. De regeering is er van over
tuigd, dat de opebare meening zich niet
in de war zal laten brengen.
De Iiani§£ en bet land zullen niet in
hun plicht te kort schieten.
Ribot, die door de overgroote meerder
heid wordt toegejuicht, neemt weer
plaats, maar de uiterste linkerzijde pro
testeert verontwaardigd tegen een ver
zoek om aanplakking der rede.
Ribot tracht door een gebaar tot kalm
te aan te manen.
„Voor patriotten, voor eerlijke lieden,
als wij zijn, is het thans de tijd niet, om
verdeeld te zijn over de vraag, of wij
zullen stemmen over de aanplakkerij
van een redevoering.
Het Kamerlid G a c h i n verschijnt op
de tribune en vraagt geheime zitting,
waartoe bij handopsteken besloten
wordt. De zitting wordt geschorst en in
comité-generaal hervat.
Rusland.
Dreigende staking t© Petsograri.
Het personeel van de grootste-fabrie-
ken in Petrograd, meest geheel bij oor-
logswerk betrokken, heeft besloten tot
staking. Het eischt een arbeidsdag van
zes uren en een maandelijksch mini
mumloon voor vrouwen van 150 Roe
bels.
Vereenigde Staten.
1 Wilson ever Amerika's oorlogsdoel.
President Wilson heeft een dokument
naar Rusland gezonden, waarin hij
Amerika's oorlogsdoel aangeeft en de
formule „geen oorlogsschatting en geen
annexaties" behandelt.
Het zal worden gepubliceerd nadat de
Fransche ambassadeur het aan de Russi
sche regeering zal hebben overhandigd.
De rantsoeneering der neutralen.
De „New York Times'-' van 19 Mei be
vat het verslag van'de economische con
ferentie te Washington gehouden tus
schen Britsche en Amerikaansche des
kundigen, waarin gezegd wordt, dat de
conferentie- met klem de noodzakelijk
heid betoogde van de rantsoeneering der
Europeesche neutrale staten, niet alleen
om te voorkomen, dat goederen naar
Duitschiand gaan, maar tevens om
scheepsinhoud te reserveeren. Het zorg
vuldig bewerkte systeem van Engeland,
dat gedurende de'laatste dertien maan
den werd gevolgd, zal in de practijk in
hoofdzaak gevolgd worden, maar de
aanhankelijkheid van Amerika jegens de
geallieerden maakt het mogelijk het met
nog grooter succes te volgen. Het
spreekt van zelf, dat maatregelen zijn
getroffen, waarbij aan de levensbehoefte
der kleine neutrale staten kan worden
tegemoet gekomen, zonder een. kiertje
open te laten, waardoor nog wat naar
Duitschiand zal kunnen vloeien.
De lichting 1912 ivordt met onbepaald,
(klein) verlof naar huis gestuurd; al
thans de manschappen en de korporaals
Ter beperking van liet roggeverbruik
heeft de minister van Landbouw een
distributieregeling vastgesteld.
Te Rotterdam zijn twee schepen bin
nengekomen met regeeringstarwe.
Dezer dagen zifn weder drie schepen
naar Amerika vertrokken om graan te
halen.
in plaats van
Gezout rundvleesch
regeering svarkens.
Militielichting 1912.
(Officieel.) Behoudens onvoorziene
omstandigheden zullen de dienstplichti
ge korporaals en manschappen van de
militielichting 1912, die bestemd zijn
om later naar de landweer over te gaan.
(dus uitgezonderd hen, die behooren tot
de bereden korpsen, de pantserfortartil-
lerie of de torpedisten) op 15 dezer in
het genot van onbepaald (klein) verlof
worden gesteld. v
Inlijving militielichtitng
1917.
In het tijdvak van 1—4 Augustus 1917
zal worden ingelijfd de helft van de ge
tallen der dienstplichtigen van de lich
ting 1917, toegewezen aari de regimenten
huzaren.
Voor den verderen duur van de tegen
woordige tijdsomstandigheden zal uit
stel van eerste-oefening slechts in zeer
beperkte mate worden verleend en al
leen om zeer gewichtige studie- of an
dere redenen.
Ten aanzien van dienstplichtigen, be
hoorende tot de regimenten huzaren, die
in het genot zijn van uitstel of verlen
ging van uitstel van eerste-oefening tot
2 October 1917, wordt dit uitstel of deze
verlenging geacht te zijn verleend tot 5
November 1917.
Beperking van het rogge-
verbruik.
De minister van Landbouw, Nij verheid
en Handel, overwegende de-noodzakelijk,
heid van beperking van het roggeverbriuk,
heeft vastgesteld de volgende distributie,
regeling van regeerhLgagroiLdstoffen voor
grof roggebrood:
Artikel 1. Aflevering en vervoer van grof
roggebrood, gebakken andere dan van
,,regeeringsgrondstoffen voor grof rogge
brood" is verboden, behoudens tem «an
cien van. pariijen, waarvoor door of na
mens een Provinciale Broodcommjsde of
Biet Centraal - Broodkanjoov een geleide-
biljet is afgegeven.
Artikel 2. Onder ,,iegeeriiigsgron'lvt->£ten
voor grof roggobuod wordt verstaan rgge
en andere grondstoffen ter vervaardiging
van grof roggebrood overeenkomstig de
aanwijzingen door of namens den minis
ter van Landbouw, Nijverheid en Handel
jgiegervQit
Deze distributie regeling treedt op een
nader aan te kondigen dag in werking.
Voorts heeft de minister met betrekking
tot de distributeregebng voor brood, bloem
meel en rogge bepaald, dat hij zich de be
voegdheid voorbehoudt qm instede van
tarwebloem, tarwemeel en rogge te doen
leveren: regeeringsbloem, regeeringsmeel
en regeeringsgrondstoffen voor grof rogge
brood.
Bijaldien de minister van deze bevoegd-
heiid gebrinik maakt, gelden d.e te dezer
zake vroeger gestelde bepalingen voor zoo
ver van toepassing op tamve, bloem en
rogge voor regeeringsbloem, regeerLngs-
moei en regeeringsgrondstoffen voor grof
roggebrood.
Uitvoer van rabarber en
kroten.
De Rijkscommissie van To.zicht op de
Vereeniging Groenten-Centrale heeft be
slist, dat, -indien üe prij^-n van de bm-
n-enLaridselte partijen rabaiber loopen. be
neden 4 ets. per K.G., de betrokken, partij
voor het buitenland overgeveild mag wor
den.
Kroten beneden 3 H G. en boven 5 H G.
mogen voor het buitenland worden ge
veild, zonder dat daartegenover een_ gelijk
aantal K.G. in kroten van 3 tot 5 H.G.
voor het binnenland geveild behoeven te
worden.
In geen geval zal nu of later uitvoerver
gunning worden gegeven voor kroten van
8—5 H.G.
Bospeen, die volgens het oordeel van heb
veilingsbestuur," in overleg met den con
troleur van den groente-uit\oer, onge
schikt. wordt geacht voor de binnenlaml-
sché consumptie, mag vcor de drogerij ge
veild worden.
De in October ingehouden extra-reserve
gezouten boon en van 50 wordt thans
"vóór uitvoer vrijgelaten.
Voor verduunzaamde groenten, die on
der bepaalde voorwaarden mogen uitge
voerd worden, zal slechts dan uitvoerver
gunning worden gegeven, als bij de con
sent-aanvrage wordt vermeld, in welke
inrichting de groenten zijn verduurzaamd.
Kamerverkiezingen.
De ,R. K. Kiesvereeniging Recht voor
Allen te Nijmegen heeft den beer mr. M I.
C. M. Kolkman candidaat gesteld voor dor
Tweede Kamer
Prov, Statec-verk'ezingen.
Officieel zijn candidaat gesteld voor de
Prov. Staten van Zuidi-Hollan-i, in de
vacature vijlen J. L. van Rij (a--r:) te
Ridderkerk de heeren A. R. van Nes C.zn.
(a,-r.) te Rijsoord, en A. N. den Ouden
(lib.), te Bolnes.
De grrrrcote Rotterdamsche Courant.
•In een artikel van het (lib.) „Vader
land" lezen we:
Wat in Lohrnans feest, als men
zoo eenvoudige plechtigheid een
feest mag noemen, zoo aangenaam
aandeed, was dat er ook van zooveel
waardeering bleelc voor dezen 80-
jarigen staatsman uit de kringen
van zijne politieke tegenstanders.
Maar dan zegt het blad verder:
Slechts „De Nieuwe Rotterdam-
sche Courant" bleef de versteende
leer getrouw, dat van den politieken
tegenstander geen notitie moet wor
den genomen.
Wc willen onzen lezers eens laten zien,
dat zelfs een liberaal collega zich ergert
over de benepenheid, de kleinzieligheid
en enghartigheid van het grrrroote Rot-
terdamsche liberale orgaan.
Geen damescoupé's 1e en 2e klasse meer.
De vrouwenufdeeiingeai le en 2e kl. int
de treinen van SS. «zijn tot nader order;
opgeheven. In de 3e kl. blijven ze gehand*
haafd. Ook de H. S. M: voerde deze maat-
regel reeds in*
