VRIJDAG
25
MEI
1917.
BUITENLAND.
De Oorlog.
Buitenlandsche Berichten.
BINNENLAND.
Nederland en de Oorlog.
Gemengde Berichten.
No. 2322
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. - Postbot 6.
DIT BLAIT VERSCHIJNT ELKEfJ DAS, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
ge ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRAJIS POLIS Ongevallen-verzikerhig
r Leiden II cent per week, fl.45 per kwartaal; bij onze agenten 12 cent per week, 1.60 per
irtaaL Franco per post fl.80 per kwartaaL
Het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD is alleen verkrijgbaar tegen betaling van 10 cent per
irtaal, bij vooruitbetaling.
Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 7'/j cent
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent
ngezondsn mededeelingen van J-5 regels f1.5D, elke regel meer 30 cent, giet gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. (Jroato letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- er Verkoop (geen
Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Weing bedrijvigheid op het
Westfront.
Belangrijke vorderingen der
Italianen.
lerika weigert passen af te geven voor
socialistische conferentie te Stock-
Kabinets-crisis in China.
Overzicht.
lanvallen der Pranschen, met zware
•lieden door de Duitschers afgeslagen
en aanvallen der Duitschers, even-
is met zware verliezen door de Pran-
en afgeslagen: ziedaar de huidige
■tand aan liet Westelijk oorlogsfront.
aanvallen, waar het hier om gaat,
de plateaux van Vauclre en Calif or-
waar zich tooneelen van verbitter-
strijd voordoen.
laar dit is dan ook in deze streek het
yg belangrijke. En juist, omdat er
Tigens niet veel belangrijks ge-
liedt, seint Parijs de uitkomst van een
elsom,. welke voorstelt het aantal
ilschers, hetwelk de Franschen van
lei af tusschen Soissons en Auberive
iben gevangen genomen; het zijn er
O. Zulke "mededeelingen treft men
loonlijk in de legerberichten aan,
meer het met den strijd van het
inblik niet al te best vlotten wil.
het Zuidelijk gebied is op de Karst-
piaktendoor middel van Oosten-
sclie legerberichten, een nieuwe
interie-slag aangekondigd. En reeds
ilonds is het antwoord van den vij-
ingekomen: de Italianen bevochten
niet" onbelangrijke voordeelen. Zij
Dverden de sterke linies van Konstan-
zelfs drongen ze Bosco Malo en
■ali voorbij en vermeesterden Jamia-
zoomede belangrijke en geducht ver-
kte toppen van de hoogst en 92, 77 en
benevens Bagni. De vijand stelde zich
(voed te weer in tegenaanvallen van
iengewone vinnigheid. Den vijand
rden meer dan 9000 gevangenen, o. w.
er clan 300 officieren, ontnomen. -
[oörwaar dus een niet te versmaden
irdeeltje, dat de Italiaansche infante-
Ie voelat.
lel ziet er naar uit. dat de oorlog nog
;en tijd duren kan, nu de kansen zoo
voor de Centralen als voor de Ge-
eerden danig gestegen zijn. Immers,
beslissing op de fronten is alsnog
te verwachten, ook al hebben de
ianen nieuwe voordeelen behaald,
agt Engeland er in, met-behulp van
erika meer schepen te bouwen dan
a-orden vernield, dan zal de Duitsche
ikbootenoorlog geen afdoend middel
rden om Engeland tot vredesgedach-
te brengen. En daar ons nog slechts
Iele weken van den nieuwen oogst in
schlancl scheiden en dit Rijk tot
iver niet wegens voedselgebrek heeft
apituleerd,zal tiet ook ongetwijfeld in
it blijken om zich opnieuw voor ge
wen tijd te' bedruipen.
'aast den groolen invloed, welke door
'Vaticaan is aangewend maar wei
door de weinige toenadering der oor-
voerende mogendheden nog piet ten
Ie tot resultaat is kunnen komen
g men zeker geen wonderen vewach-
van de conferentie te Stockholm.-
De inleidende besprekingen zijn hier
[vollen gang, hoewel er van Fransehe
Engelschè zijde geen enkele vertegen-
iordiger der soc.-democralische partij
awezig is. De Amerikaansche repu-
ek heeft geweigerd aan haar socialis-
passen voor de reis naar Stockholm
erstrekkenZoodat thans alleen de
aal-democraten der Centrale Mo-
dheden (die het natuurlijk volkpmen
zijn) over de vredesrnogelijkheid
het'beraadslagen zijn. Wat zal men
hier kunnen uitrichten in 't-belang
een vrede tusschen beide partijen?
Verloop zal slechts zijn een oratio
domo, een propaganda voor eigen
flistische zaak.
België.
De „Gnelsenau" gelicht.
Si liet goed geslaagde einde der werk-
mhoden tot lichting werd gisteravond
Iroote stoomschip „Gneiseiiau" van
N'orddeutsche Lloyd, dat bij het be-
yan den oorlog tot zinken was ge-
cht, behouden in de haven van Ant-
rpen gebracht. Aan boord bevonden
i de "gouverneur-generaal Von Fal-
lausen en de hoogst geplaatste leden
.het bestuur en het ge tieraal-gou ver
ten t.
Burgemeester van Brussel veroordeeld.
plaatsvervangende burcremeestep
van Brussel, Lemonnier, is tot een jaar
vestingstraf veroordeeld, omdat hij zich
niet gehouden had aan een bevel der
Duitschers om de bevolking te gelasten,
al het ijzerdraad, waarover men be
schikte, bij de Duitsche autoriteiten in te
-leveren.
Wegens eenzelfde voorval is de burge
meester van Boitsfort, Belleur, tot negen
maanden veroordeeld.
De (brandkasten ongedeerd.
Een Wolff-bericht uit Brussel spreekt
de mededeelingen uit Belgische en
Fransehe bladen tegen, als zouden, op
bevel van den Gouverneur-Generaal in
het bezette gebied van België, in de ban
ken alle brandkasten met geweld zijn
opengebroken. Zelfs de brandkasten van
vijandelijke onderdanen zijn onaange
roerd.
Duitschland.
De Keizer op bezoek.
De keizer heeft in den loop dezer week
de aan het Westelijk front bij Atrecht,
aan ,de Aisne en in Champagne strijden
de troepen bezocht. Hij heeft in de hos
pitalen en bij 'de aanvoerders van de le
gergroep van den kroonprins, èn van
prins Rupprecht vertoefd.
Vereertigde Staten.
Yoor den herbouw van Noyon.
Een groep bewoners van Washington
heeft- besloten voor den herbouw van de
stad Noyon gelden bijeen te brengen.
Geen passen voor. de conferentie te
Stockholm
Minister Lansing maakt bekend, dat
geen passen zullen worden verstrekt
aan hen, die de socialistische vredescon
ferentie te Stockholm willen gaan bij
wonen,
China.
Kabinetscrisis.
De president heeft den premier Toean
Tsji-joef, tevens minister van oorlog,
ontslagen en Woe-Ting-fang, minister
van buitenlandsche zaken, tot waarne
mend premier benoemd en hem op
dracht gegeven tot vorming van een
nieuw kabinet. Dientengevolge zal waar
schijnlijk een einde komen aan de. wer
keloosheid van het parlement en de oor
logsverklaring aan Duitschland mogelijk
'wórden.
Het ontslag van den premier volgde
op een twist die gisterochtend tusschen
den president eii hem plaats had. De
vice-minister-van oorlog is tot minister
van oorlog benoemd en de bevelhebbers
der troepen te Peking en Tientsin zijn
door anderen vervangen.
De premier heeft bekend gemaakt, dat
hij geen genoegen neemt met zijn ont
slag en is gisteravond naar Tientsin ver
trokken.
De huidige verwarring en de militaris
tische actie van de generaals Lung-Tsji-
Kwang en Loe-Yung-Ting te Canton
worden beschouwd als de inleiding tot
een strijd tusschen de militairisten en de
parlementaristen om de heerschappij.
Waarschijnlijk zal dit geschil met de
vyapenen beslist worden.
Vredespogingen.
Het program van den Vredes-Paus.
In de „Allgemeine Rundschau" schrijft
de Vicaris Magnus Jocham een artikel
als antwoord op verwijten, dat van Ka
tholieke zijde weinig óf niets voor clen
vrede gedaan wordt.
„Verwijten, schrijft hij o. m., zoo'als
Zoepf ze maakt en zooals er nog dikwijls
zullen terugkeerèn, kunnen moeilijk ont
zenuwd worden. Alleen als men het Pau
selijk vredesprogram kent, dan erkend
men het en waardeert zijn beteekenis.
Daarom is het echter ook tijd. dat allen,
die daarvoor zijn geroepen met hoog op
geheven hand op dit oer-christelijk vre
desprogram wijzen en alle vooróordee-
len uit den weg ruimen. Ja nog. meer; de
hoogleeraar dr., Hilgenreier zegt in de
Praagsche „Bonifajiuskorrespondenz",
zoo volkomen terecht: „Zou nu het
oogenblik niet gekomen zijn, om nog
met meer stelligheid het vredeswerk te
dienen? De socialisten zetten congressen
op touw, leggen openlijke verklaringen
af. verspreiden hun vlugschriften, door
middel van de gezanten, der neutrale
staten, zoeken persoonlijke voeling met
toonaangevende partijaanhangers in vij
andelijke landen. En de Europeesche re-
-geeringen zien dat niet ongaarne. Mo
gen slechts sociaal-democraten van alle
rijken spreken en onderhandelen over
vrede?"
De brand te Gyonswc*
Bij een officieel-onderzoek naar den
brand te Gyöngyös is vastgesteld^ dat
van 2900 huizen meer*dan 1200 geheel
zijn afgebrand.
De schade bedraagt vermoedelijk meer
dan dertig millioen kronen.
Het aantal dooden is tot veertien ge
stegen..
Over den geweldigen brand, die in de
Hongaarsehe stad Gyöngyös gewoed
heeft, wordt aan de Duitsche bladen ge
meld, dat de brand 's morgens om vijf
uur uitbrak en eerst na twaalf uur in
hevigheid afnam. Naar de staatssecreta
ris voor Binnenlandsche Zaken, Perenyi,
meedeelt, zijn tot dusver duizend huizen
afgebrand, terwijl 200 nog branden, zon
der dat er aan blusscheiL te denken valt.
Ongeveer 7000 mensehen zijn dakloos
geworden. De voornaamste taak is thans,
de bevolking van levensmiddelen te
voorzien. De minister van Binnenland
sche Zaken heeft nog 's avonds een wa
gon brood, een wagon aardappelen en
geneesmiddelen naar Gyöngyös gezon
den, daar alle vier apotheken in de stad
afgebrand zijn. Ook de telefoon-centrale
is verwoest, zoodat het telefonisch ver
keer nog slechts van het station uit kan
plaats vinden.
De dakloos geworden bevolking is in
en bij het stationsgebouw onderge
bracht. Tot dusver heeft de brand negen
slachtoffers geêischt, bovendien zijn veel
personen gekwetst. De burgemeester van
de geteisterde stad, die zich den gehee-
len nacht in de nabijheid van den brand
ophield, werd zwaar aan het oog ge
wond.
Het blusschingswerk nnderVond veel
vertraging door het gebrek aan water.
Geheele treinen met watertanks moesten
van verre water aanvoeren.
De aangerichte schade wordt op 12
millioen gulden geschat. In de banken
gingen veel stukken Van waarde verlo
ren.
De brand ontstond door een vonk uit
de schoorsteen van he$btedelijk zieken
huis. - --■-&. - - -
In het jaar 1904 heeft er te Gyöngyös
eveneens een zware brand gewoed,
waarbij een derde van de stad in de
asch werd gelegd.
De veenbrand in Drente heeft zich
over een gebied van ongeveer 40 kilome
ter uitgebreid.
De Duitsche Regeering heeft schade
vergoeding aangeboden voor de vernie
tiging van den IJmuidenschen stoom-
ïrawler Derika" en het Scheveningsche
zedttoggerschip „Marian"
Een Nedertandsclie hulde
aan de Engels.che marine.
Naar Reuter meldt, heeft de Ned. Ver-
eeniging van gezagvoerders ter Koop
vaardij den Britschen gezant te ,'s-Gra-
venhage een, met algemeene stemmen
aangenomen, motie toegezonden met
verzoek deze aan de Admiraliteit te
overhandigen, en waarin hulde wordt
gebracht aan de Engelsche marine voor
de. wijze, waarop de bemanning van-de
Britsche duikboot E. 46 met groot ge
vaar voor eigen leven de booten op
sleeptouw heeft genomen, waarin de.be-
manfiing van het getorpedeerde Neder-
landsche stoomschip „La Campine" was
gezeten, zoodat deze-gered is.
Nederlandseh' tjalkschip
ijl den grond geboord.
Woensdagmiddag te halfvier is door een
Duitschen onderzeeër in de Noordzee tot
zinken gebracht het tjalkschip „Alber-
dina", eigenaar G. P. de Vries, te Gro
ningen.
De opvarenden, de eigenaar-schipper
voornoemd, de stuurman C. Venema en
de matroos G. Dekker, zijn door den
logger SCH. 195, schipper M. Pronk,
Zeilstraat 76 te Scheveningen, Donder
dagochtend te halfzes opgepikt en gis-
ternamiddag te ongeveer halfdrie te
Scheveningen aangebracht-
Van daar zij de leden der bemanning
op eigen kosten naar Groningen ver
trokken.
Duitsche kinderen in
Nederland.
De Amsterdamsche correspondent van
de „Vossische Zeitung" schrijft over de
Duitsche kinderen, die tijdens den oor
log in ons land wat op krachten worden
gebracht. Het zijn. er, volgens hem, nu
ruim 6000 geweest, die gemiddeld zes
weken in ons land verbleven. De kosten
worden uitsluitend liier te lande gedra
gen. De aanvrage van gezinnen, die een
of meer Duitsche kinderen 'in huis wil
len hebben, is altijd grooter geweest
dan het aantal kinderen.
In een kleine provinciestad, waar on
derdak was besproken voor 120. klie
ren, bracht de trein er slechts 40, en het
was roerend te zien, hoe de menschen
elkander de kinderen betwistten.
De schrijver deelt ook een en ander
mede uit brieven, die de kinderen van
hier naar het ouderlijk liuis schrijven.
Het goede eten, en vooral de boterham
men met echte boter er op, is natuur
lijk dikwijls het onderwerp, en dan de
klacht, dat „moedertje thuis ook niet
iets van al die heerlijkheden kan heb
ben", zooals er een schrijft. „Die Duit-
sclxe kinderbrieven zijn dokumenten
voor de toekomst", zegt de korrespon-
dent; „die misschien een later geslacht
een brandend schaamrood in het gezicht
zal jagen bij de gedachte aan hen, die
het woord uithongeringspolitiek in de
wereld hebben geworpen."
Gebrek aan grondstof.
Wegens gebrek aan garens is gisteren
de Kon. Üldenzaalsche Stoomweverij
voorloopig stop gezet. 250 arbeiders zijn
daardoor werkloos geworden; zij ont
vangen van de directie een exlra-uitliee-
ring.
De drie textielarbeidersbonden De
Eendracht, Sint Lambertus en Unilas
hebben zich tot de regeering gewend
met het verzoek, te' bevorderen, dat
grondstoffen voor de Twentsche textiel
nijverheid wor'den aangevoerd.
Voorloopig wordt op de fabrieken der
firma D. Jordaan en Zn. te Haaksbergen
slechts drie dagen per week gewerkt.
Technische Hoogeschool in Indië.
Naar het „Vad." verneemt, bedraagt de'
gift voor de Technische Hoogeschool, in
Indië te stichten, een som van drie mil
lioen gulden.
De groote veenbrand in Drenthe.
Volg"' v- 9ë binnengekomen belichten
betreffende de veenbranden in Drente,
nadert 't aantal der afgebrande huizen
reeds spoedig de 150. Naar schatting is
thans reeds meer dan 35 millioen K.G.
turf verloren gegaan.
Een omtrek van c.a. 40 K.M. is door
het vuur aangetast.
Op verzoek van den Minister van Bin
nenlandsche Zaken en met toestemming
van den burgemeester van 's-Graven-
hage, jhr. mr. dr. van Karnebeek, die
dadelijk bereid was-in deze aan den aan
vraag uit Emraen, om hulpverleening te
voldoen, zijn een motorspuit en gen
stoomspuit van de Haagsche brandweer
derwaarts vertrokken, in verband met
den grooten veenbrand in Drente.
De motorspuit reed op eigen kracht
van Den Haag naar Emmen, terwijl de
stoomspuit per trein daarheen werd
vervoerd.
Beide spuiten zijn. met extra versterkt
bedienend personeel bemand, naar Em
men vertrokken.
De eerste brandmeester, de lieer Spoel-
stra, heeft de leiding.
Men meldt uit Meppel dato gisteren
I-I. M. de Koningin en Z. K. II. de Prins
arriveerden hier gisterenavond te 10 u.
13 met den gewonen sneltrein, waaraan
de hofrijtuigen waren vastgehaakt. Na
dat deze wagens waren afgehaakt en de
trein weer was vertrokken, werden de
hofrijtuigen op dood spoor gebranht-.^
H. M. bleef in haar rijtuig. De Prins en
eenige heeren van het gevolg werden op
het perron ontvangen door den waar-
nemenden burgemeester, wethouder
Schuurman. Het Kon. echtpaar bracht
den nacht in de hofrijtuigen door; en
kele heeren van het gevolg overnachten
in een der hotels alhier.
Hedenmorgen half 7 uur werden de
hofrijtuigen weer aangehaakt aan den
gewonen personentrein naar Assen.
Vandaar zal H. M. de geheel veenstreek
bezoeken.
Gistermorgen 7.4 uur arriveerde le
Asöen de Koninklijke trein. Het liooge
gezelschap.begaf zich onmiddellijk naar
de gereedstaande auto's.
Hierin namen behalve W. M. de Ko
ningin en Z. K. H. Prins Hendrik o. m.
plaats de generaal-majoor Schimmel-
penninck, de secretaris van H. M. de
Koningin, jhr. Van Geen, freule Six, de
Commissaris van II. M. de Koningin in
de provincie Drente, de heer mr. J. Lint
horst Iloman, in den Roode-kruis-aulo
nam baron v. d/ Peltz plaats.
Onder levendige toejuichingen van
het vele publiek verdwenen de auto's in
de richting Rolde.
De Koninklijke auto's arriveerden te
ongeveer half negen in Valthermond.
Het hooge gezelschap werd ontvan
gen door den burgemeester van de ge
meente Odoorn. den heer A. Vriend.
Te voet begaf men zich, rondgeleid
door den burgemeester, naar de ver
brande woningen. Ook werd een bezoek
aan de venen gebractü.
Ten slotte bezocht II. M. de Koningin
een schip in het Kanaal, waarop enkele
vluchtelingen zijn ondergebracht.
Daarna begaf H. M. de Koningin zicH
naar de school, die voor de vluchteling
gen is ingericht.
Omstreeks half elf gebruikte men eeni-:
ge ververschingen in hotel Smit, waar
na de tocht werd voortgezet naar Nieuw»
Weerdinge.
Niet alleen tot het veen heeft zich dö
brand beperkt, ook rogge en haver is
wel afgebrand en op enkele plaatsen,
waar de aardappels in het veen groeiden,
zitten ze nu, gepiept, in den grond. Te
gelijk met dezen brand is het in het
Weerdingerveen onder Emmen aan het
branden gegaan en in de a.g. Boerman-
streek onder Odoorn, waar ook vier hui
zen zijn afgebrand. De omvang van de
schade is enorm. Behalve de woonhui
zen is er naar schatting op zijn minst
3000 (anderen zeggen 5, ja 6000) dagwerk
turf verbrand en wanneer men nu een
dagwerk turf op gemiddeld tienduizend
stuks stelt, kevn men zicfi een denkbeeld
vormen van deze ramp, die in verband
met den brandstoffennood (een groot
deel van liet verbrande was regeerings-
turf) niet minder dan een nationale
ramp mag heelen.
De schade alleen aan turf wordt op'
f 180,000 geschat. Die van de huizen'
wordt op ongeveer f135,000 geraamd.
Hierbij komt nog hetgeen aan schepen
en inboedels is verloren gegaan, de
schade aan bruggen, wegen, gewassen-
en gereed gemaakt veld.
Het aantal dakloozen wordt op ruim
500 geschat.
Het drama te Ouderkerk. De teraarde
bestelling- v.ani d'e lijken van de aoo nood
lottig om 'bet leven gekomen veldwachters
te Ouderkerk zal Zaterdagmiddag om één
uur op de algemeene begnmofplaats ai- -
daar plaats hebben.
Er worden giften verzameld orn op het
graf een gedenkteeken op tè richten.
Naamsverandering. in de raadsver
gadering der gemeente De Bildt is beslo
ten, den maaim van bet gedeelte dior ge
meente, tot nog toe bekend alls de Bildt-
station, te veranderen in Biltsekeduinen,
zoillisin verband met de verwarring, did
dei bestaande naam voor poststukken en
reizigers herhaaldelijk teweegbracht
Deze naamsverandering /treedt in wer
king na de Koninklijke goedkeuring.
Gewetensgeld. Gisteren kwamen niet
minder dan 55 zendingen in, waaronder
een van f 501) een van f 1400 en een van'
f 12.112.64 (wegens te weinig betaalde be
drijfsbelasting, te Dordrecht gestort).
Cort-sluiting.
't Is wondeirlijlc, dat er gistermiddag
bij de sluiting der Sta'ien-Generaal geen
brandweer was te zien?
Hoe zoo, man? Wat (bedoel je daar
mee?
N'UJ, d'r was tooh immers Gort-
sluiting!
Spionnage? Zekere L. S., Uit. Amster
dam, die nabij de Hem/brug foto's der om
geving opnam, is bij dit werk verrast door
eenige militairen.
Onder geleide is hij naar IJmuiden
overgebracht, waarna hem doof den po-
Idtie-commissariis een. verhoor werd alge-
nomen. Fototoestel en platen, deze laatste
ter ontwikkeling, zijn in beslag genomen.
Brand aan de Hembrug. Donderdag
middag werd een begin van'brand ontdekt
aan de Hembrug. Eenige vonken waren
gewaaid op rook verwekkende stoffen, zoo-
dlat -in een oogenblik een diikke rookwolk
zlichtbaar werd. De (brandweer werd ge
alarmeerd. De drijvende stoomspuit .Tason
uit Amsterdam was spoedig teir y'aatse.
Het brandje was na eenigen tij,l ge-
bi'USCht.
Groote diefstal. Te Bergen op Zoom
zijn tusschen 13 en 17 Mei ongeveer 3ud
ILL. ruwe melasse spiritus ter waarde van
oirca f 15,000 ontvreemd. Vermoedelijk,
heeft de diefstal in drie nachten plaats
gehad en is het gesto'lene met vaartuigen
weggebracht.
Inbraken te Ooötzaan. Te Ocst'zaan,
is hl den nacht van Woensdag op Donder-»
dag op drie plaatsen ingebroken.
Als verdacht hiervan is een te Zaandam
verblijf houdende neger gearresteerd.
—Muntbiljet vermist. Uit een aange-
toekende brief, zonder aangegeven waar
de), vermoedelijk op 8 Mei j'. verzonden
van uit Gravenhage naar Breda, won
den vermist. 3 muntbiljetten van f 10, ge-
ni.Mkt G R. no. 56423, K.P, no, 16219 eo
K P. no. 52569
Do commissaris van politie te Breda
verzoekt inbeslagneming en bericht.
De moord te Paterswolde. Van daa
dader van dleni moord op rnej. Jansen^
op 22 September 1916 te Paterswolde ge
pleegd;, is nog geen ?p,oor ontdekt. Naac
