23 No. 2320 BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. interc. Telefoon 935. Postbus 6. DfT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESIDAGEB Dl ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering r Leiden II cent per week, fl.45 per kwartaal; bij onze agenten 12 cent per week. 1.60 oer nrtaal. Franco per post fl.80 per kwartaaL Het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD is tijdelijk alleen verkrijgbaar tegen betaling van 10 cenL kwartaal, bg vooruitbetaling. a Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 7'/, cent WOENSDAG MEI 1917. Do ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel moer 15 cant ngezaaden mededaelingao vaa 1-5 regals 1L50, elke regel meer 30 cant, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- er Verkoop (8®®1 Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. nummer bestaat uit twee bladen. „Zeer gewichtig." üs interpellatie-Marchant is gisteren ■j beëindigd. Vandaag zal ze worden Ijl pgezet. 't Is op het oogenblik, waar- we dit schrijven, wel te voorspellen, de landstorrners 1908 er geen winste zullen behalen: De r e g e e r i n g zal jen kwestie van vertrouwen van ma- en de Kamer zoo voor haar doen tillen lij willen voor vandaag nog niet een deel uitspreken over wat er gisteren de Kamer is gezegd; beter is het re- iaal der besprekingen op heden af te pn. Heen zij hier gewezen op een uitla- I van den premier, minister Gort v. inden: „De oproeping van de landstorm- jjaarklasse 1908 is op zichzelf een zeer gewichtige zaak; tegenover de geweldige taak der regeering echter li zij toch inderdaad van zeer on- [dergèschikte beteekenis." iWil ons zoo voorkomen, dal een rgewichtige" zaak niet gemakkelijk ?zeer ondergeschikte beteekenis" t! Vooral als die zaak clédarom zoo r.chüg is, omdat er zulke voorname üonlijke belangen van tienduizen- inden lande bi] betrokken zijn! Had een verheugender indruk ge il als door de regeering eens g- ware, dat zij meevoelde de zoo lasten, waarvan zij zegt, dat ze lands belang op anderer schouders «n worden gelegd.... 3! BUITENLAND. De Oorlog. Oe strijd aan de Isonzo. tzilië geeft de neutraliteit op. rcnsmiddelenoproer te Lissabon. - je protesteert tegen Duitschland e de beschieting van de ..Patric." Hongaarsche Kabinet is afgetrc- De Russische Minister van Oorlog rekt binnenkort naar het front. - algemeene politieke staking- in den? -- Drie Zweedsche schepen 'pedeerdeen protest tegen Duitsch- Overzicht. m Duitsche zijde zijn pogingen aan- Icl om de Fransche successen in rngne te niet te doen. Daarop volgt cynisch de bewering der Fran- i, dat de Duilschers werden terug gen en gevoelige verliezen leden, Ier eenig resultaat te bereiken, is clit laatste bericht juist, toch heb- de Duilschers daar met hun tegen- allen wel eenig resultaat behaald, al at dat dan niet in teruggenomen i,maar in de gevangenneming van Franschen. ïlgcns hot Weensche communiqué op het Jlalitionsche gevechtsterrein ijandelijke troepen aan de Isonzo ge- ïgen, rust te nemen. liet Italiaan- bericht daarentegen meldt van die niets. Het zegt, dat de Italianen ten an Plava de hoogte 363 veroverden un bezetting op den Vodice uitbreid- lerigens spreekt wel het bericht uit [Efe slechts terloops over den strijd de Isonzo, en legt het meer nadruk activiteit der Oostenrijkers op het ïlmo-front. En merkwaardig is nu fiéOoslenrijk deze actie blijkbaar van dfig beteekenis acht. van die zijde al- s wordt er geen woord aan verspild, i naaste toekomst zal wel uitwijzen Ie Oostenrijkers aan het Trentino- H groote plannen hebben, dan- wel -zooals de ltaliaansche opvatting is die actie slechts ten doel heeft het aansche opperbevel te verontrusten zijn actie aan de Isonzo te belem ,czt. 'langrijke gebeurtenissen hebben in buiteulandschen politieken toestand or' Pis gegrepen. Eerstens heeft Brazilië, reeds eerder zich voor den oorlog prak, de neutraliteit opgegeven, wal fekent clat liet zich in den krijg zal Bo«n, en wel tegen de Gentralen. Het et !ie. dat wij j.l. Zaterdag in ons over gaven. wordt dus gewijzigd in dien dat de verhouding nu vier tegen Hen is. De strijd, die in hoofdzaak a Duitschland gaat. heeft dit land 'baar nog niet voldoende overtuigd, zijn positie is tegenover de i* ic wereld. Niettemin sjareekt er e"?a ,,ausdauer" uit, die bij geen andere mo gendheid is waar te nemen. Bij dit alles komt nog, dat Duitschland een tweetal protesten heeft in ontvangst if ne?ieri' inzake haar duikbooten-furie. Spanje en Zweden vragen voldoening voor hun vloot. Het eerste land protes teert tegen de beschieting van de „Pa- trie", het andere tegen de torpedeering van drie stoomschepen. Wel zijn we er benieuwd naar, of het Duitsche verweer wat denkelijk wel in denzelfden vorm zal gegeven worden als het antwoord op Nederlandsche protesten grooter agi tatie zal wekken in Spanje en Zweden, dan het verweer tegen Hollandsch pro test! Blijkens de telegrammen is het Hon gaarsche kabinet afgetreden. De minis ter-president, graaf Tisza, verdwijnt dus uit het somwijlen zeer heftige-politieke tournooi in de Hongaarsche Kamer, waar hij als niet-Katholieke premier, aan bijzondere critiek onderhevig was. Daarbij is zijn positie uitermate wankel geworden, sedert koning Karei het Hon gaarsche volk ingrijpende politieke her vormingen beloofde. Nog kan het aftreden verband houden met de omstandigheid, dat dr. Adler, de moordenaar van den voormaligen Oos- tenrijkschen minister-president, in zijn verdediging voor de Weensche rechters verklaarde, dat hij behalve graaf Sttirgh, ook. Tisza beschouwde als een niet te dulden persoon in de regeering der mo narchie. Niettemin zou het besluit van Tisza op weinig deugdelijken grond berusten, indien hij zich door dit laatste motief al leen had laten leiden. Wij wachten dus een nadere verklaring. Oostenrijk-Hongarije. Graaf Tisza afgetreden. Het kabinet-Tisza is afgetreden. .5 yos ■- - een geweldige brand uitgebroken. On middellijk was de brandweer in volle aclie, terwijl van alle kanten hulp werd gevraagd. Desniettegenstaande zijn on geveer 1000 hulzen in de asch gelegd. 240 huizen staan nog in brand. Onder de bevolking ontstond een groole paniek; 18.000 menschen zijn thans dakloos. Tot dusver is bekend, dat 7 personen omge komen zijn. (üvüngyös ligt ten Noord-Oosten van Boedapest aan "den voet van het Matra- gehergte, in liet komitaat Heves.) Engeland. De slappe wasch. Zelfs de slappe wasch is dezer dagen in hel Lagerhuis ter sprake gekomen in verband met het feit. dat de ..Food Con troller" het fabricperen van stijfsel zeer wenscht te beperken, 't Gevolg hiervan zal zijn. dat het dragen van stijve boor den en wat dies meer zij binnenkort tot het verleden zal belmoren, 't Vooruit zicht zich met een slap boord en een on- gesteven overhemd te moeten vertoonen scheen sommigen parlementsleden vei- nii aanlokkelijk en een hunner wensch- te dan ook le vernemen, hoeveel voedsel door het dragen van slappe boorden per week voor de menscheiijke consumptie gered werd. Captain Balhurst kon dien aangaande geen cijfers verstrekken en wist alleen, dat de hoeveelheid zeer aanzienlijk was. üp de vraag van een ander lid of hij bereid was definitief te verklaren dat het dragen van gesteven linnen in oor logstijd als een onvaderlandslievende daad beschouwd moet worden, ant woordde hij: Ik durf verklaren, dat zelfs Beau Brummel (de bekende fat die in dertijd het dragen van gesteven linnen propageerde) onder de thans heerschen- de omstandigheden zich mei vaderlands lievende lijdzaamheid deze ontberingen- zou hebben getroost. Het parlement lachte en.... de slappe wasch zal gedragen worden. Rusland. Kerenski de groote stuwkracht. In een rede, welke de Minister van Oorlog Kerenski gehouden heeft op het Congres van Afgevaardigden van de Boeren, legde hij er den nadruk op, dat liet noodig was in het leger een ijzeren lucht in te voeren, opdat de behaalde vrijheden tot aan het bijeenkomen van de Constituante kunnen worden behou den. Deze groote. nationale vergadering il ie met Souvoreine macht is bekleed, zal toonen, dat zij de treurige gebeurtenis sen van dè revolutie van 1005, waarin de Boeren het land veroverden, doch het niet houden konden, niet herhaald wil zien. „Ik zal binnenkort naar hel front ver 1 rekken", zei Kerenski. „Machtigt mij in de loopgraven le zeggen, dat de Rus sische boeren het land, dat hun toekomt. z"Peo hebben, en dat geen macht het hun weder zal kunnemBntnemen. Maar sta mij ook loe dat de Boeren om dit le bereiken, verlangen, dal ieder consciën tieus zijn plicht zal rtdfn." Geestdriftige ovaties,(begroetten deze peroratie. Ontroerende manifestalies hadden plaats. Afgevaardigden ijlden naar hel podium en onS-mden weenend Kerenski. Eindelijk Vjprd hij op de schouders geheven en foor de reusach tige zaal van het Volkshuis gedragen. Zweden. Drie stoomschepen getorpedeerd. Drie Zweedsche stoomschepen,- de „Westerland", de „Yiken" en de „As- pen die van Engel af d naar Zweden waren vertrokken, zijn getorpedeerd. van de bemanning tier „Wcsterland" zijn twee man en van de „Viken" acht man omgekomen. Het stoomschip „Aspcn" werd later in beschadigden toestand in de haven van Kirkwall gesleept. Dit voorval heeft in tie pers en onder ue bevolking buitengewoon groote op winding veroorzaakt. Naar aanleiding van hei torpedeeren en '1 daardoor veroorzaakte verlies van menschenlevens en van de voor Zwe- dens economisch bestaan waardevolle ladingen, heeft de Zweedsche regeering den gezant le Berlijn opdracht gegeven onder indiening van een protest bij de Duitsche regeering stappen te doen. Een algemeen# staking? In Zweden vindt op het oogenblik het partijcongres plaats var, de linker fractie der soeiaal-democratisqhe parlij. Dit con gres heeft besloten, een manifest le rich ten tot de Zweedsche arbeiders, waarin deze worden opgeroepen lot een alge meene staking, in geval van regeerings- zijde een onbevredigend antwoord mocht worden gegeven op de interpol- alie, die wwüstisclie leider Braai»-t= -• zake^jOML Portugal. Ongeregeldheden te Lissabon. In Lissabon heeft een ernstig levens middelen-oproer plaats. Een menigte, waartoe een aantal zeelieden behoorden, plunderde de suiker- en broodbakkers winkels. De staat van beleg is afgekon digd. Troepen met marine-kanonnen en mi trailleurs hielden de hoofdstraten bezet en vuurden op de menigte. Tien perso nen werden gedood, vijftig gewond. De orde is hersteld. Spanje. Een protest aan Duitschland. De „Temps" verneemt uit Madrid: De Spaansche minister van Binnen- landsche Zaken heeft aan vertegenwoor digers van de bladen verklaard, dat Spanje een protest bij Duitschland heeft ingediend wegens de beschieting van de „Patrie". Tot de kwestie opgelost was, verzocht hij om patriotische medewer king van de geheele pers ten einde bin- nenlandsche moeilijkheden te vermij den. Hij zou de pers voortdurend op de iioogte houden. De opening van het parlement zou niet vroeger plaats hebben, want de laatste schendingen van Spanjos neutraliteit waren nog slecht? incidenten, waartegen Spanje niettemin krachtig geprotesteerd had. Brazilië. Brazilië b&sruft de neutraliteit cp ie geven De „Associated Press" verneemt uit Rio de Janeiro, dat het Congres het voor stel van den president, heeft, aanvaard om de neutraliteit op te geven. Verschillende oorlogsberichten. De gouden roos. Z. H. die Paus heeft aan de koningin van België wegens haar menschlievcncle daden, als verpleegster verricht, de gouden roos geschonken. De toöotand in Litauen. Men schrijft aan de „Mab.": Volgens de laatste statistieken zijn er in Litauen ongeveer 400,003 boerderijen ver woest. De boeren hebben gebrek aan hout en geld om nieuwe huizen te bouwen; zij •zijn genoodzaakt ellendig in holen te leven. Zoo zijn er ongeveer 150,000 Litauers, die milet meer van "die zon kunnen genieten. In deze onderaardsche holen leven talrijke personen (5—10 personen). Vete kinderen sterven wegens gebrek aan voedsel. De ge zondheids toestand is allerdroevigst, de sterftecijfer® nemen onruistbarewle verhou dingen aan. Gunstige fruitoogst verwacht* Vo'gens berichten uit- alle dealen van. Duitschland aan de rijkscentrale voor fruit en groente wonden omtrent den aanstaanden fruit oogst de .gunstigste verwachtimgem gekoes- teerd. Ook is de opbrengst der asperges zoo overvloedig, d'at de maximumprijs voor 1 tic levering door de kweekers o<p 70 pfennig per ipoiid gesteld zal kunnen worden, oen (prijs dlie voor den itegenwoordligen tijd in Duitsckïiand bijzonder laag mag heeten. Vrouwelijk personeel. De in de bezette gebieden werkzame Duitsche post- en tele- graafbeambten worden overal, waar hun werkzaamheden door vrouwen kunnen worden overgenomen, door vrouwelijke beambten vervangen. De mannen komen zoodoendle voor het front vrij. De hongersnood in Litauen. Een Litauer die een Duitsch gevangenkamp ontvlucht is, meldt dat het Litauscho volk in een zeer treurigem toestand verkeerd' wegens gebrek aan levensmiddelenDrie vierden van de vc-lden kunnen niet bezaaid .worden, omdat eg geen werkkrachten zijn; petroleum en zout ontbreken geheel, de prijzen van de andere, levensmiddelen •zijn Ycrtiendubbeld. De hongersnood heerso'ht in de steden en op het platteland. Het Li'tausche Comité be Wilna, Kowna en Grodna verdeelt dagelijks 50,000 porties soep en brood. Er is een groote sterfte on der de kinderen. Bijna alle jonge kinderen tot diie jaar sterven aan ziekten, veroor zaakt door gebrek aan voedsel. De alge- meeue sterftecijfers van de Litauers zijn vertienduKbelcL Indien er niet van buiton af .spoedige hulp komt, zullen er na den oorlog a'leen graven in het land over blijven. Een Belgische sc-lfa'atenfamilie. Ook van veel Belgische gezinnen staan vier vijf en meer .zonen aan het front. De „Nouvei- les" van Maastricht herinnert aan de fa milie Becquet van Brussel Zeven- zonen tzija in het leger en de achtste, nauwelijks 16 jaar oud, is door de Duitechers gede porteerd. Een der soldaten, Etienne, onder-luite- niant, ,wierus linkervoet geamputeerd is, werd om zijn (dapperheid ridder detr Leo poldsorde,.. Koning) Albert heeft nu -ook den vader M. G. Becquet, secretaris van de „Société générale des Cheminis de fer lif»KHfl4L§Sv-ie Brussel, dezelfde onder- schoone voorbeeld van vaderlandsliefde, die de vader s'inds het begin van- den oor-, log heeft gegeven, door voortdurend zeven zijner zonen, die hun plicht aan het front doen, aan te moedigen. Minder papier. De „Daily -Express" roept do bemiddeling der regeering in om... de kianten kleiner te maken» Nu alle scheepsruimte voor den aanvoer van levensmiddelen noodig is, valt op den import van papier niet te rekenen, de fa bricage in het eigen land is niet voldoen de voor de dageHijksche behoefte, len min ste niet voor de behoefte van thans Laat de regee.rinig dus ingrijpen zooals dat ook in Frankrijk is geschied, waar de bladen twee keer per week en met twee en voor de rest met len hoogste vieir pagina's versehijinem. Als onze reg-eerinig niet kan zorgen voor den noodig,en papier- aanvoer, laat ze dan ten minste helpen in het bezuinigen door ten opzichte van het papiergebvuik bindende voorschriften te geven. Fransche ridderlijkheid. Men schrijft aan de ,,Msbd.": De „Temps" deelde voor eenigen tijd het bericht mede, dat in een plaatsje in de Fiansehe Pyreneën verschillende per sonen gestorven waren na het gebruik van Spaansche sinaasappelen, die ver moedelijk door Duitsche agenten in Span je vergiftigd waren. Hetzelfde blad deelde eenige dagen later mede, dat na onder zoek" bleek, dat de dood van een kind, dat een sinaasappel gebruikt had-, niet was te wijten aan vergiftiging, doch aan een natuurlijke oorzaak. De sinaasappe len bleken bovendien ook niet vergif tigd te zijn, doch vervoerd te zijn ge weest in niet geheel zuivere wagons, zoodat zij een teersmaak kodden gekre gen, zonder overigens schadelijk te zijn. Maar is het niet ergerlijk om direct een vijandig land te gaan beschuldigen zon der zelf eerst zekerheid te hebben verkr een en zonder eerst het ondeooek af te wachten" De Fransche ridderlijkheid schijnt in dezen oorlog een geduchte knauw te hebben gekregen. 's Rijks middelen hebben in de maand April 1917 opgebracht f18.246.251.43 te gen I 15,941,257.95% in April 1916. Tot lid van de Tweede Kamer in het district Den Helder {vac. mr. Th. II. de Meester) is gekozen de heer P. .7. Oud, vrijz.-dem. In de haren van Rotterdam is een aantal schepen gereed gemaal:t om voor de Regeering graan te halen uit Ame rika. Bij de veenbrand in Drente zijn tal van personen omgekomen Nederland en de Oorlog. De „v r ij e" vaargeul. Het te Hoek van Holland ingekomen Ne derlandsche stoomschip ..Hermina" rap porteerde, dat het in de vrije vaargeul door een Duitsche duikboot beschoten is. Omze scheepvaart. Op last van .de regeering is een aantal in de haven van Rotterdam liggende sche- pen gereed gemaakt voor vertrek naar Amer.ka. teneinde graan, lijnkoeken, kunstmeststoffen., enz. te gaan liajen. Gist urm iidd-ag was omtrent den dag van vertrek nog niets met .zekerheid be-kencL Thee- en nachtlichten. De minister van Landbouw heeft bepaald dat de maximum klein-ha,ndelprijs voor thee-, nacht- en dergelijke lichten (sche merlichten e, d.) zal-'bedragen 50 ct. per dioos van minstens 200 gram en 10 ct. pee stuk voor de daarbij behoor-ende glaasjes* Over de grens gekomen. In den nacht- van Zondag oip Maandag zijn nabij Xearibter twee Duiitsche grens- waohtsoldaten over die grens gekomen. De Rijksmiddelen in April. De loop der middelen blijft niettegen staande den steeds moeilijker toestand, waarin liet land geraakt, vooralsnog zeer gunstig. Al brachten de suiker bij na 6 ton, en de invoerrechten f 535,000 minder op, in totaal overtrof de op brengst der middelen in April die van dezelfde maand in 1916 (schoon geen ongunstige maand) na aftrek van 135,000 uit het nieuwe statistiekrecht, met niet minder dan 22 ton. Bijna alle middelen droegen tot dit resultaat bij, bovenal echter de inkomstenbelasting die 19 ton meer gaf (De oorlogswinst van 1915 en 1916 heeft zich doen gevoe len). Dat er ook zooveel geld voor jene- yerfr-mken beschikbaar schijnt le zijn, ,600,000 liter meer veraccijnsd dan in 1915). De successierechten zijn slechts voor f 65,000 in de stijging begrepen. De loodsgelden daalden tot het laagst bekende cijfer van f 24,400 in één maand. Over de eerste vier maanden des jaars is er nu reeds een accres (zonder statis tiekrecht) van bijna f 7 millioen, waar van de inkomstenbelasting juist de helft, de vermogensbelasting f 250,000, de suikeraccijns 4 ton, de jeneveraccijns f 1,430,000, de geslachtsaccijns f 250,000, de zegelrechten f 520,000 (veel vennoot- schapsaandeclen ter voorkoming van het hoogere registratierecht), de regis tratierechten 11 ton en de successierech ten 14 ton bijdroegen, terwijl de invoer rechten f 1,830,000 achterbleven en de loodsgelden tot de helft (f 141,000) van het in 1916 al uiterst lage cijfer daalden. De raming voor vier maanden voor 1917 is bereids met f 1,700,000 overschreden^ Tweode Kamerverkiezing te Den Helder. Bij de giLsteren gehouden herstemming) voor d'e Tweede Kamer, in het kiesdistrict Den Helder, eljn. uitgebracht 6689 geildigö stemmen. Hiervan veikregen (ie heereo P. J. Oud (v.-di.) 3341 en C. Thomassen (S. D. A. P.) 2748, Koodiat gekozen is da heer Oud. Korte Kroniek. Het aftredend Lid Jhr. Mr. A. O. T: vaai Sasiss van Yselt- is in de gisteren ge houden.-vergadering van het (hoofdbestuur dier ïva'iholMeke Kiesvereeniiging te 's-IIer- togenJbosch bij acclamatie tot candidaat voor do Tweede Kamer gesteilid. - Bij de herstemming voor d'e Prov.. Stoten., district Heusden, verwierven E. W- Klijbergi 2538 stemmen en G. R. van der) Ven 2942 stemmen, zoodat gekozen werd d'e heer Van der Ven. Het Kamerlid voor Waa'wijk, Mr* ■Loeff, heeft aan de Tweede Kamer tkenui* gegeven., wegens voortdurende ongesteld heid verhinderd te zijn de Kamervergade ringen fbij te wonen. De gemeenteraad van Sneek heaft gisteravond' met 9 tegen 4 stemmen beslo ten. d/i/t jaar de kermis niet te laten door- gaan. Te Schiedam staken die timmer in eden- De patroons hebben bestolen, een minimum uurloon van 31 cent te garandeoren en del gehuwden 2 cent .per uur duurtebijalag tel geven. Voor het oiverige zijn de eisohen d»c stakers afgewezen. Leger en Vloot- Ktowangdragers. Er is bep.ialJ, dat aan klewangdragend# onderofficieren en minderen in" plaats Tan eer, sabeldrager behoort te worden ver. strekt een k'ewang,trager van bet model als beboerende tot d« officiersuitrusting.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1917 | | pagina 1