18
BUITENLAND.
De Oorlog.
BINNENLAND.
No. 2316
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DrT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
Se ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
jrLeiden II cent per week, f 1.45 per kwartaal; bij onze agenten 12 cent per week, 1.60 per
irtaaL Franco per post f 1.80 per kwartaaL
Het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD is tijdelijk alleen verkrijgbaar tegen betaling van 10 cenL
H kwartaal, bij vooruitbetaling.
Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 7Va eant
VRIJDAG
MEI
1917.
De ADVEBTEUTIEPBliS bedraagt van 1—5 regels J 0.75, elke regel meer 15 cent
ngezanden mededeelingen van 1-5 regels f150, elke regel meor 30 cent, met gratie
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- er Verkoop (9se"
Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, ieders regel meer 5 cent.
«hts afzonderlijke gevechten op
het Westfront,
ormaanvalien der Italianen op
iet Zuidelijk gevechtsterrein.
Levendige actie op zee.
[klaringen van Cecil en Asquith in
Engelsche Lagerhuis over de Rus-
ie omwenteling en het annexatie-
agstuk. -- De Russische Minister van
enlandsche zaken treedt af.--Pers-
imen over de kanseliersrede.
Overzicht.
het Westelijk front gaat de strijd
neer, zonder teeken van kentering,
«en de afzonderlijke gevechten op de
ïdpunten houden aan, waardoor de
ïschers in Roeux terreinverlies le-
Nog steeds is niet vastgesteld, of
in en Bullecourt plaatsen die
Is dikwijls in de laatste overzichten
i genoemd thans geheel Engelsch
Ipmerkelijk is het dat, wanneer de
op een bepaald gevechtsterrein
lapt, er weldra een ander front is,
ir de bedrijvigheid herleeft. Sinds en-
1 dagen heeft men een dergelijk feit
f kunnen constateeren, nu het Zui-
k oorlogstooneel, dat uit het Wes-
in belangrijkheid verdringt,
blijkt dat de Italianen op het ge-
3tsfiont, dat ten N. van Görz nog
de Isonzo loopt, tot nu toe het best
hun offensief zijn opgeschoten,
ar" zegt hun bericht „slaagden
er in, zich vast te zetten in de linie
3_l)0sclirijke hoogten, welke zich langs
oostelijken Isonzo-oever uilstrékken
aan Görz en door de Oostenrijkers
hervormd in een zeer goed toege-
m verdedigingswal." Van Oosten-
che zijde wordt dit alles tegenge-
ien.
sn Z. van Görz, dus bij het begeerde
Triëst, kwam er tot nu toe zoo goed
reen teekening in den Italiaanschen
ral. Noch in de streek van Biglia,
i op den Faili Ilrib, noch bij. Kon-
jevitza, welke slechts een goede 20
.van Triëst af ligt, vermochten de
inen -terreinwinst van belang te
den.
it nieuwste legerbericht uit Weenen,
reik weder een later stadium van
slag behandelt dan het Italiaansche,
I vast dat de Italianen hardnekkig
aanval volhouden nochtans zon-
andere resultaten dan zware verlie-
voor de aanvallers.
Et aantal krijgsgevangen gemaakte
lenrijkers door Cardorna opgegeven,
Us niet zooveel grooter dan dat van
iHötzendorff voor het aantal gevan
genomen Italianen (2000). Dit tee-
t de verhouding ook wel eenigszins.
Macedonië deden Fransche troepen
N. en N.W. van Monastir opnieuw
aanval. Hij eindigde met een volle
succes van de.... Duitsch-Bulgaarsche
pen, aldus het bericht van dezen,
de zijde der geallieerden is omtrent
wapenfeit nog geen bericht ingeko-
et Oostenrijkscli vlootbericKt maakt
ding van een onderneming van lich-
zeestrijdkrachten, die in de Straat
'Otranto een Italiaansche torpedoja-
drie vrachtschepen en 20 bewa-
[sschepen tot zinken brachten. Voor-
r geen kleinigheid! C>p den terug-
'1 moest de Oostenrijksche flottille
strijd aanbinden tegen Engelsche,
nsche en Italiaansche schepen. Ook
vlotte goed. Met geringe verliezen
menschen en slechts lichte averij
rde de flot.ille terug. Intusschen
cht een Duitsche onderzeeboot, nog
Engelschen kruiser met 4 schoor-
!nen tot zinken.
H Uitvoerend Comité van den R.ussi-
en Raad van Arbeiders en Soldaten
[jjnet de Voorloopige Regeering tot
fccnstemrning gekomen in zake de
ping van een coalitie-Kabinet. Drie
?u der democratisch socialistische en
Geden der nationaal socialistische
'ij zullen zitting nemen in het nieu-
ministerie.
Mus de Arbeiderspartij mede de re-
a siugsverantwoordelijklieid draagt, zal
belangwekkend zijn te ervaren,- wel-
k 9( t'oliliek zij verder voeren zal. Onge-
l'dd is het vredeselement in Rusland
(hiermede is geenszins gezegd
/|N|'Rusland den strijd'onrniddellijk zal
«n), maar of deze versterking weldra.
ir buiten blijken zal, hangt hier van
.boe Rusland zal reageeren op het
ph-Oostenrijksche mdiTecte vre-
«nbod. Zal het yerlanga om den
GSlj*'
toestand in het binnenland te consoli-
deeren den wil om den oorlog aan de'
zijde der bondgenooten voort te zetten,
overheerschen? De ontwikkeling der ge
beurtenissen schijnt er op te wijzen dat
Rusland binnen afzienbaren tijd den
strijd zal staken, niet zoo zeer om een
afzonderlijken vrede te sluiten, doch al
licht om tot een wapenstilstand over te
gaan, waarmede het dan het verdrag
van Londen volgens de letter gestand
blijven zou.
Miljoekof, de Minister van Builenlo.nd-
sche Zakenis afgetreden. Dit is een feit
van de meest vèr-strekkende beteekenis,
dat er op wijst dat aan het régime der
liberalen in het Russische Rijk reeds een
einde is gekomen en de macht in han
den der sociaal-democratie is overge
gaan. Hierdoor is dus een geheel nieu
we phase der Russische omwenteling
ingetreden: van het Tsarisme is Rus
land, over het liberalisme heen, naar het
sociaal-democratisch régime geleid. Er
staan groote dingen in Rusland te ge
beuren!
Wat. Cecil en Asquith in het Engelsche
Lagerhuis bespraken omtrent de Rus
sische omwenteling en het annexatie-
vraagstuk, is vervat in een elders in dit
nummer voorkomend beknopt overzicht.
België.
De deportaties.
Van officieele Belgische zijde ver
neemt Reuter, dat in de legerzone van
Belgisch Luxemburg, de districten Ar-
lon, Vi-rton en Marbehan daaronder be
grepen, de geheele mannelijke bevolking
van 15 tot 55 jaar is weggevoerd. Slechts
een notaris en een priester worden in
elke gemeente uitgezonderd. De vrou
wen zijn in drie groepen verdeeld: zij
die in het veld moeten werken in de
plaats van de mannen; zij die thuis mo
gen blijven om op jonge kinderen te
passen en zij die voor onbekende doel
einden ter beschikking van de Duitsche
overheid gesteld zijn.
Duitschland.
Persstemmen over de Kanseliersrede.
Een Duitsche meening.
De „Ivölnische Volkszeitung" schrijft
naar aanleiding van de rede van den
Rijkskanselier: „Onzekerheid heerschte
in het Duitsche rijk. De dag van heden
heeft klaarheid gebracht.
Bethmann Hollweg wil geen Scheide-
mann-vrede. Hetgeen de Rijkskanselier
zeide, was krachtig genoeg om elk wan
trouwen ter zijde te stellen. Ilij verkla'ar-
de ten aanzien van het oorlogsdoel ten
volle met de legerleiding in te stemmen.
Zulke hartelijke woorden als Beth
mann Hollweg sprak, heeft Rusland nog
nimmer van zijne Bondgenooten te hoo-
ren gekregen.
In de door Spalin voorgelezen verkla
ring wordt een krachtige Duitsche vrede
geëischt. Het oorlogsdoel, waarnaar deze
verklaring streeft, is bereikbaar. Het zal
verwezenlijkt worden, als Engeland
neergeveld is en als wij de Vlaamsclie
kust en geheel België economisch, mili
tair en politiek vast in onze handen
houden.
Alle partijen wachten op de verklaring
van Scheidemann ten aanzien van de
monarchie. Men was zeer teleurgesteld.
Het is duidelijk, dat de sociaal-démocra-
tie hetzelfde standpunt ten opzichte 'van
de monarchie inneemt als voor den
oorlog."
Oostenrijksche persstemmen.
Het „Fremdenblatt" schrijft: „De kan
selier heeft over Duitschland's oorlogs
doel tegenover Rusland een vèr strek
kende verklaring afgelegd, welke over
de heele wereld weerklank zal vinden.
Ons, die steeds verklaard hebben, slechts
een verdedigingsoorlog te voeren, heb
ben onze vijanden, onder hatelijke ver
draaiing van onze uitlatingen, voorge
worpen, dat wij hierbij iets in het schild
voeren en dat zich achter dat devies van
verdedigingsoorlog andere plannen ver
bergen. Deze aantijgingen hebben door
talrijke kanalen hun weg over de wereld
gevonden en zij bleven niet overal zon
der uilwerking."
Brilsch oordcel.
Reuter seint uit Londen:
De redevoering van Bethmann Holl
weg wordt te Londen opgevat als een
verklaring ten gunste van den oorlog
tot 't einde. De gewone scherpe redactio-
neele aanvallen, die gewoonlipk op de
redevoeringen van den Rijkskanselier
volgen, ontbreken ditmaal in de Londen-
sc.he ochtendbladen, die de redevoering
kalm vermelden en in veel gevallen zelfs
onbesproken laten. Bethmann I-Iollweg's
uitnoodiging aan Rusland zou hier wel
licht ernstiger worden opgevat, indien
niet het bericht ware ontvangen, 'clat de
Russische arbeiders en soldaten beslo
ten hadden deel te nemen aan de regee
ring en om oproep aan de soldaten, om
Duitschland tot het einde te bestrijden,
aaa die van de regeering te paren.
Beperkt gasverbruik.
De gasfabrieken te Hamburg zullen
wegens de groote koknschaarschte van
des avonds half negen tot des ochtends
vijf uur geen gas meer leveren.
Oostenrijk-Hongarije.
Uitwisseling van krijgsgevangenen.
De Russische regcering heeft een
voorstel der Oostenrijksch-Hongaarsche
tot uitwisseling van krijgsgevangenen
boven zestig jaar, militairen zoowel als
burgers, aangenomen.
Engeland.
Staatsaankoop der brouwerijen?
Men meent dat de aankoop der brou
werijen door den staat nu de eerste slap
zal zijn die bij de staatscontrole zal vol
gen.
Het Lagerhuis over de Russische omwen
teling en hei annexatie-vraagstuk.
In Engeland begint men zich blijkbaar
wat ongerust te maken over den verwar
den toestand in het Russische Rijk. Ten
minste, de jongste besprekingen in het
Lagerhuis wijzen hier duidelijk op. Er
zijn verschillende vragen gesteld aan de
regeering en men iïeeft als het ware
vanuit het Engelsche Parlement de Rus
sische Regeering toegesproken. Het an
nexatie-vraagstuk is bij deze besprekin
gen liet voornaamste punt geweest en
het is interessant te vernemen wat hier
omtrent door Asquith is gezegd.
Allereerst gaf de afgevaardigde Snow-
den als zijn meening te kennen dat de
overeenkomst betreffende Gonstantino-
pel de oorzaak der Russische revolutie
zou zijn geweest. Ter herinnering diene
dat destijds door den Russischen pre
mier Stürmer in de Doema is medege
deeld dat er tusschen Rusland en zijn
bondgenooten een overeenkomst was ge
sloten, waarbij Constantinopel aan Rus
land was toegelegd- I-^ze mededeeling
wekte verontwaardiging van de zijde der
socialisten, welke zich heftig keerden
tegen de imperialistische strekking van
een dergelij^ verdrag. Nog dezer dagen
werd zijdelings aan deze overeenkomst
herinnerd door den zoo juist afgetreden
Minister van Buitenlandsche Zaken,
Miljoekof, die aan een afvaardiging van
vertegenwoordigers van het leger mede
deelde dat er geheime overeenkomsten
tusschen Rusland en zijn bondgenooten
bestaan, welke openbaarmaking echter
niet in het belang der Geallieerden we
zen zou.
Lord Robert Cecil noemde de bewe
ring van Snowden lachwekkend en zei-
de,"in antwoord op een vraag van dezen
afgevaardigde of de verdragen, die vóór
de revolutie met Rusland zijn gesloten,
thans nog bindend voor Groot-Britannië
zijn, dat het de Russische regeering na
tuurlijk vrij staat om de Geallieerden te
ontslaan van de verplichtingen, welke
deze ten opzichte van Rusland op zich
hebben genomen. I-Iiermede wordt ge
doeld op den geldelijken steun, door de
Geallieerden aan Rusland verleend, als
mede op de toezending van materiaal,
kolen, enz. Zoolang de R,ussische Regee
ring dit echter niet heeft gedaan, zal
Engeland zijn verplichtingen nakomen.
Deze uitlating houdt dus de mededeeling
in dat de mogelijkheid niet is uitgeslo
ten dat Rusland zich eerlang van de
Geallieerden zal scheiden.
Asquith besprak aan het slot der de
batten de annexatie-quaestie en noem
de verschillende, wijzen van annexatie
op, die hij niet rekende tot annexaties in
den zin van veroveringen, doch tot de
noodzakelijkheden voor de ontwikkeling
van het land. Wij kennen de formules,
waarin de annexatieleuzen in den regel
worden vervat: bevrijding van onder
drukte naties, hereeniging van nationali
teiten en wat dies meer zij. Niet geluk
kig was Asquith toen hij zich uitsprak
ten gunste van een annexatie van ge
bied, wanneer dit noodig mocht wezen
om 't land strategisch tegen toekomstige
aanvallen te beveiligen.
Rusland.
Minister Miljoekof treedt af.
Minister Miljoekof treedt af. Teres-
tsjenko volgt hem op als minister van
buitenlandsche zaken.
Kerensky wordt minister van oorlog
en marine.
Een coalitie-kabinet.
Het uitvoerend comité van den raad
van arbeiders- en soldalenafgevaardig-
den besloot met 41 tegen 19 stemmen
ten gunste van deelneming door verte
genwoordigers der socialistische partijen
aan de voorloopige regeering.
Vereenigrie Staten.
Een leening aan Rusland.
De Ycreenigde Staten hebben een
eerste leening ten bedrage van 100 mil-
Uoen dollar aan Rusland gedaan.
Nederland en de Oorlog.
De landstorm jaarklasse
1908.
Door den heer Duymaer van Twist
zijn enkele vragen aan den minister
van Marine ad interim minister van Oor
log gesteld, betreffende de opkomst der
militielichting 1918, in verband met de
oproeping der landstormjaarklasse 1908.
De Tweede Kamer verleende, zooals
reeds gemeld, den heer Marchant het ge
vraagde verlof voor zijn interpellatie in
zake de oproeping der landstormjaar
klasse 1908 en bepaalde dat deze inter
pellatie a.s. Dinsdag zal plaats hebben.
Opkomst dienstplichtigen
v e r b 1 ij v e n d e in Duitsch
land en Oostenrijk.
De minister van Oorlog heeft het vol
gende bepaald:
R.eeds ter inlijving of indienststelling
opgeroepen dienstplichtigen, verblijven
de in Duitschland en Oostenrijk, die niet
'aan de oproeping hebben voldaan, moe
ten worden ingelijfd of in dienst gesteld,
indien zij zich alsnog aanmelden.
Ten aanzien van dienstplichtigen, die
opgeroepen zijn en tijdens hun oproe
ping in Duitschland en Oostenrijk ver
blijf hielden, doch niet ter inlijving of
indienststelling zijn verschenen en zich
later ook niet uit zich zelf hebben aan
gemeld, moeten, indien bekend is of
wordt, dat zij zich thans niet meer in
die landen ophouden, maatregelen wor
den genomen, opdat zij ten spoedigste
worden ingelijfd of in dienst gesteld.
Dienstplichtigen wier oproeping is
uitgesteld wegens het heerschen van
besmettelijke ziekten in Duitschland en
Oostenrijk, doch van wie bekend is of
wordt, dat zij zich aldaar niet mesr op
houden, moeten alsnog onverwijld wor
den opgeroepen.
De scheepvaart.
De Kon. Holl. Lloyd zal, naar men
meldt, binnenkort de dienst op Zuid^
Amerika hervatten.
Vertrek van de „Zeeland".
De mailboot „Zeeland" vertrekt mor
gen weder naar Southwold.
In den grond geboord.
Twee visschersschepen, d. M. A. 166
en M. A. 45, zijn, naar het Ned. Corr.
Bureau meldt, Donderdagochtend 4 uur
door een Duitsche onderzeeboot op 15 h
16 mijlen van Scheveningen in den
grond geboord.
De bemanning van de M. A'. 166 is te
Hoek van Holland aangebracht; van de
bemanning van de M. A. 45 is tot dusver
niets bekend.
Wanneer de plaatsopgave juist is, dan
heeft de vernieling plaats gehad buiten
het versperde gebied en buiten onze ter
ritoriale wateren.
Omtrent dit feit wordt uit Maassluis
gemeld:
De Donderdagmiddag alhier binnen
gekomen logger M. A. 177 rapporteert,
dat Donderdagmorgen te acht uur de
zeilbcuger M. A. 166 „Jacoba" van de
reederij G. Doelman door een Duitschen
onderzeeër is tot zinken gebracht. De
bemanning werd opgenomen door den
logger Sch. 304 en voor den Waterweg
overgegeven aan de stoomloodsboot.
De bemanning van de M. A. 166, wélke
te Iloek van Holland geland is, deelt
mede, dat ook de zeilbeuger „Mercurius"
M. A. 45 van dezelfde reederij door een
Duitschen onderzeeër is tot zinken ge
bracht. Van het lot der bemanning is
niets bekend.
De schoener „Borea s".
De plaatsbepaling, waar de schoener
„Boreas" door de duikboot werd aange
vallen, is moeilijk met juistheid vast te
stellen, althans wat de lengte- en breed
tegraad betreft. Volgens de mededeeling
van den kapitein had men de laatste
drie dagen op bestek gezeild en kan al
leen met eenige nauwkeurigheid worden
vastgesteld, dat men op ongeveer 25 mijl
Noordwest van IJmuiden was, toen de
duikboot-aanval midden in den nacht
plaats greep. De beschieting was zeer
hevig, men begaf zich in allerijl in de
scheepsboot. Het.schieten hield ook toen
nog aan, er werden zelfs nog zes scho
ten gelost, toen men reeds in de boot
had plaats genomen. Kapitein Goumare
en een der matrozen kregen heel lichte
verwondingen door granaatscherven. Of
het schip dadelijk gezonken is, weet men
niet met zekerheid te zeggen, doch de
treffers en de lading zinkerts in aanmer
king genomen, is daaraan weinig twij
fel. De duikboot zelf heeft men niet te
zien gekregen.
De loodsboot, die de 5 man (4 Neder
landers en 1 Deen) aanbracht had hen
De Brand9toffeficommissie Leiden maakt
'beken cü, <diat in aansdtud<tring met de beida
kennisgevingen van den Burgemeester van
Leiden, d.d. 14 Mei 1917, voorkomende in
bet jbliad1" van beden, door
haar wordt PepaaM:
lo. dat binnen bet district Leiden geen
"turf uit d'e eerne gemeente naar een ander*
gemeente mag worden afgcüeverd en ven-
voend, die n'ieit voorzien is van een gelei
biljet bet welk minstens 24 uur te voren,
spoe dzendinjge n uitgesloten, aan baar
moet worden aangevraagd en o.p, den dag
van vervoer moeit worden afgehaald;
2o. dat gem turf uit schepen of wagons
mag wonden g&Host, alvorens daartoe door
baar schriftelijke toestemming is verleend:;
3o. dat de bestemming van reeda geloet«
en nog te lossen turf, diie ter beschikking
van de brandstof andelaren in het district
Leiden is of komt, dioor baar is geregeld
en dat van deze regeling öleobts op aam-
raag en na van baar veiknegen schifte-
lijke toestemming mag worden afgeweken,
4o. dat degenen, dae op bun vragenlijs
ten (modeil volgens aanplakbiljet) een vas
ten iniandstoffenlliandeliaar bebben opgege
ven, welke geen turf in voorraad hoeft,
op bet. bureau Hooigracht 1416 pei'soon-
lijk inlichtingen kunnen komen inwinnen,
door welken handelaar zij voorloopig in
hun behoefte aan tiurf kunnen worden
voorzien.
Overtreding van de door haar uitgevaar
digde of alsnog uit te vaardigen voor
schriften en bepalingen kan onthouding
an toewijzing van brandstoffen tengevolge
hebben.
Zij herinnert aan het verbod van uitvoer
uit het district Leiden naar eehi ander
district, tenzij die uitvoer is gedekt door
een toewijzingabilj et van den Directeur
der Rijkis-kodendistnibutie, terwijl derge
lijke uitvoer van kolen en cokes slechts
mag geschieden op een door haar af ta
geven geleibiljet als bedoeld! in sub lo.
Leiden 14 Mei 1917.
De Voorzitter: J. HARTEVELT Azn„
De Secretaris: J. C. STAM.
overgenomen van den logger Katwijk 49,
die daarop dadelijk naar de visscherij i3
teruggekeerd.
Niet zoo verre reis.
„Het Volk" meldt thans, dat het be-»
richt, dat mr. Troelstra naar Petersburg
zou vertrekken, onjuist is.
De broodkaarten.
Door den minister van Landbouwv
Nijverheid en Handel is tot de burge-
meesters de navolgende circulaire ge-*
richt:
In aansluiting aan mijne circulaire
d.d. 24 April en 10 Mei, heb ik de eer u
mede te deelen dat, wanneer de laatste
dag van eene „week" waarvoor eene
broodkaart onder de tegenwoordige be
palingen geldt, voorafgaat aan een alge
meen" erkenden Chrislelijken feestdag,
de bons der broodkaarten van de vol
gende „week" door do bakkers op dien
dag kunnen worden ingenomen.
Eetbare vetten.
De minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel, gezien zijne beschikking van
20 April j.l. waarbij het is verboden eet
bare oliën of vetten en oliën of vetten
welke eetbaar remaakt kunnen worden,
voor een ander doel te gebruiken dan
als levensmiddelen en als grondstoffen
voor levensmiddelen;
heeft goedgevonden: in te stellen eene
commissie van advies in zake het ge
bruik van eetbare vetten voor technische
doeleinden en in die commissie te be-i
noemen tot lid en voorzitter, den heer Jj
v. d. Hurk, te 's-Gravenhage, en tot leden
de heeren F. Begemann, w.i. Rijksnij-*
verheids-consulent te 's-Gravenhage, en
L. Blok, te Amsterdam.
Kaarsen en schemer
lichten.
De toewijzingscommissie voor kaar-»
sen, schemerlichten en dergelijke ves-»
tigt er de aandacht op, dat onder kaar
sen ook worden verstaan vet- en was-»
kaarsen, zoodat de toewijzing van deza
artikelen ook door bovengenoemd*
commissie moet geschieden.
Wolvordering.
Naar men meldt, bestaat bij het alge-»
meen hoofdkwartier het voornemen d*
scheerwol, ter voorziening van militair*
doeleinden, evenals het vorige jaar ook
nu weder rechtstreeks van de schapen-
houders te doen vorderen, terwijl uit-»
zonderingen hierop rechtstreeks aan de
betrokken burgemeesters zullen worden
ter kennis gebracht. In verband hier
mede is de handel in inlandsche wol
niet geoorloofd.
Verbod van uitvoer van
ruwe tabak.
In een Dinsdagavond gehouden verga
dering van de Nederl. Vereeniging vért
Tabakshandelaren is, zoo meldt men.
