iö i
BUITENLAND.
De Oorlog.
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
In tere. Telefoon 935. - Postbus
DIT BLAD VERSCHIJNT EL KEN DAG, UIT6EZ0NDER0 ZON- EN FEESTDAGEN
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
Leiden II cent per week, fl.45 per kwartaal; bij onze agenten 12 cent per W9ek, 1.60 per
li Franco per post f 1.80 per kwartaaL
tt GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD is tijdelijk alleen verkrijgbaar tegen betaling van 10 cent
W-taal, bij vooruitbetaling.
Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 7ty3 cent
fken
DONDERDAG
MEI
I9I7.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.25, elke regel maer 15 cent
ngezonden mededeel ui gen van 1-5 regels 11.50, elke regel meer 30 cent, met gratie
bewijenummer. Bij contract aanzienlijke korting. Broote letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- er Verkoop C96®'
Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Nog eens: de militaire
roet.
volgende zèèr ernstige woorden
we in een artikel van dr. E. J. Soes-
„Het Vaderland":
Het leger behoort naast een zuiver
Hilair een opvoedend doel na te
reven- Daar moet de opvoeding
huisgezin en school in lichame-
ten en in geestelijken zin worden
irtgezet en daar behoort de op-
jding in goede vormen evengoed
iuis als in de burgermaatschappij.
moet een opvoedend doel na-
het moet de opvoeding van
iiin en school voortzetten. Een
lige theorie, al valt er dan ook
Ie dingen, dat de maatschappij het
iieii beter zonder zulke opvoe-
wfinstituten als het leger zou stellen,
nu er eenmaal legers zijn en tot
Ihuidige oogenblik moeten zijn,
bevatten de boven aangehaalde
n inderdaad een prachtige
iezer veronderstelt reeds, dat de
ver aan deze theorie ook eenige
iche wenken zal verbinden. Dat
zal besluiten: Daarom moet er
l voor worden gezorgd, dat onder
inderen wordt aangekweekt een
log mogelijke zedelijke opvatting
jm persoonlijkheid; dat de meer-
niet slechts door sterren of kraag
en te schitteren, maar allereerst
e achting, welke zij zich door hun
en weten te verwerven,
neen, van zoodanige wenken le-
geen woord. Omdat het leger
\oedend doel nastreeft enz. enz.,
om moet... de militaire groet in
lidigen vorm worden gehand-
kan men een lofzang zingen op
baarsje, omdat iemand er wel
u kabeljauw mee zou kunnen
chrijver zegt dan verder over den
ren groet:
Geeft men den groet als middel
aankweeking van het onderschei-
Dgsvermogen prijs, dan zet men
deur wijd open voor aanmatiging
onbescheidenheid, supprimeert
pn hem als onderhouder der goe-
vormen, dan haalt men onver-
illigheid, gemakzucht en laks-
id over de jeugd in nog grootere
lie dan zij reeds aanwezig zijn.
men niet even goed kunnen zeg-
'at men de deur wijd open zet
aanmatiging en onbescheiden-
doordat men b.v. elk piepjong
ntje laat begroeten door zoove-
hoewel lager in rang
ïrsoon en ook zelfs als m i-
rhooger staan?!
men zich toch niet zoo angstval-
istklampen aan den militairen
in den huidign vormals handha-
«de tucht in het leger. Dht tucht-
lijkt ons uit den tijd. En 't is o.i.
betreuren, daar er wel betere en
-.liger zijn!
men bij het promoveeren eens
lier lette op den persoon van
ie, die voor een hoogere rang in
j rking komt. en niet louter de
akte" technische bekwaamheden
latstaf nam zou dütèrdoor de
niet zeer bevorderd worden.?
Wederzijdsche aanvallen in het
Westen.
Liberia breekt de diplomatieke
betrekkingen met Duitschland af.
De openstelling der Dardanelles --
Ministerieels crisis in Rusland.
Overzicht.
Het is slechts een bloedige worsteling
in het Westenom het bezit van Tres-
noy en van eenige hoogte-stellingen.
Nadat de Duitschers eerstgenoemd
dorp heroverd hadden, waren de Engel-
schen niet in staat, het wederom te be
zetten. Wel hebben zij ten Westen van
het dorp eenig terrein herwonnen, en
dreven de Duitschers die nog een
aanval poogden Noordelijk van Fresnoy
uiteen.
De wereld, die in dezen grooten strijd
de beslissende slag verwachtte, ziet voor
het oogenblik de désilusie: povere re
sultaten. Evenwel is de artillerie nog
krachtig werkzaam en is er dus van een
volledigen stilstand geen sprake. De
Franschen blijven immers ook zeer ac
tief en doen herhaaldelijk aanvallen, die
hun voordeelen brengen van plaatselijk
gewicht.
Zoo hebben zij thans over oen front
'van 1200 meter ten Noordoosten van
Chevreux een aanval gedaan, die tot de
vermeestering der eerste Duitsche linie
leidde. (Chevreux ligt Noordelijk van
Reims.) De Franschen namen bij deze
operatie 160 man gevangen. Zij maken
echter tevens melding van herhaalde te
genaanvallen der Duitschers aan den
Gheniin des Dames; aanvallen, welke
met groote strijdkrachten werden inge
zet en door een hevige beschieting wer
den voorafgegaan. De opmarsch der ge
allieerden ondervindt dus wel vertra
ging.
Nu het Westfront weer eenigszins in
actie begint te verslappen, komt een an
der gevechtsterrein de „belangstelling"
vragen. In Macedonië n.l. begonnen de
geallieerden een offensief. Het heet van
Duitsche en Bulgaarsche zijde dat gene
raal Sarrail zijn troepen tusschen het
Presba- en Doiran-meer op verscheidene
punten liet aanvallen. De aanval zou in
een „zwaren nederlaag" gekeerd zijn.
De aanvallende partij heeft nog geen
mededeelingen gedaan over haar offen
sief. Dat ze daarmede geen haast maakt,
zou men kunnen beschouwen als een
teeken dat het mislukt is, of althans tot
nu toe geen voor haar gunstige resulta
ten heeft opgeleverd.
In verband met hetgeen we hierboven
schreven omtrent de strategie der Duit
schers op het Westfront, om n.l. den
opmarsch der geallieerden te vertragen,
zij opgemerkt, dat deze vertraging ook
van belang kan zijn, nu de Russen niet
in staat blijken hulp te bieden door een
krachtige actie op het Oostelijk front en
de Italianen slechts zoo nu en dan eeni
ge geweerschoten lossen, dm van hun
tegenwoordigheid blijk ta geven. De
hoop der Duitsche regeerinir is immers,
om in den duikbootenoorlog een beslis
sing te verkrijgen en Engeland den toe
voer af te snijden.
In den Rijksdag heeft de Staatssecre
taris van Marine, Von Cap die, bekend
gemaakt, dat gedurende de fcr aand April
meer dan 1 rnillioen ton -cnn scheeps-
ruimte in den grond is gedord. Dit is
zeker een respectabel aani.il, al vormt
het slechts een beperkt gedeelte van de
scheepsruim te, waarover tyroot-Britan-
nië de beschikking heeft. T/ouwens, de
staatssecretaris deelde mecic, dat de af
weermiddelen der Engelse! in in aantal
en in kwaliteit toeneménd^zijn.
Het is thans nummer zo-:%el, dat den
krijg tegen het Duitsche Rijk zal aan
vaarden. Een telegram m°,dt n.l., dat
Liberia de dipkmialieke strekkingen
met Duitschland afgebroken heeft. Even
min als dit voorshands met de Yereenig-
de Staten het geval is, zal de inmenging
van deze republiek, daadwerkelijk in
den strikten zin, blijken. .2
Niettemin wordt in Duitschland met
een steeds grooter vrijmoedigheid over
het „oorlogsdoel" gesproken. Nog slechts
kort geleden was het ten strengste ver
boden om dit onderwerp |h woord en
geschrift at te breedvoerig te behande
len. het heette toen, dat de légers te vel
de het oorlogsdoel zouden bepalen en
dat zij bij dezen arbeid niet door poli
tiek geredetwist achter het front frioch-
ten worden gestoord.
Doch blijkbaar begon het wachten op
de resultaten van dezen arbeid wat lang
te vallen; ten minste, de Rijkskanselier
besloot, ten einde het clandestiene kra
keel te doen staken, om verlof te geven
tot een openlijke bespreking van het
oorlogsdoel. En bij dit sein kwamen
van alle zijden meeningen los over het
wel of niet noodzakelijke van een spoe-
digen vrede, mot of zonderannexaties,
met of zonder waarborgen, met of zon
der schadeloosstellingen.
We moeten dus afwachten, welke
wending de besprekingen in den Rijks
dag zullen nemen. Gisteren is er de Ma-
rine-begrooting behandeld.
Duitschland.
Nederlandsche groeiden aan de markt.
Volgens het „Berliner Tageblatt" zijn
Maandag j.l. negen wagons jonge groen
ten uit Nederland te Berlijn aan de
markt gebracht. De zending bestond uit
sla, komkommers en radijs. Voor een
en ander waren van overheidswege ma
ximumprijzen vastgesteld. De sla kost
al naar de groote, 25 tot 35 pfennig per
krop, de prijs cLer komkommers va
rieert van 70 pfennig tot een mark, en
voor een bos radijsjes betaalt men daar
ter plaatse 25 pfennig'.
Een dorp afgebrand.
De „Lokal-Anzeiger" meldt uit Ko
ningsbergen: Het dorp Lomp is met 60
huizen, stallen en schuren geheel ver
brand.
Griekenland.
Duitsche samenzwering.
Een correspondent te Athene meldt
aan de „Daily Mail", dat hij een brief
in zijn bezit heeft waaruit blijkt, dat de
Grieksche kroonprins en prins Andreas
betrokken zijn bij een Duitsche samen
zwering.
Rusland.
Een dreigend gevaar.
De eigenaardige vrijheidsbegrippen,
die men er ten plattelande op na houdt,
dreigen in de praktijk te zullen neerko
men op een tekort aan koren in het vol
gend jaar.
Uitgestrekte stukken bouwland liggen
braak, omdat het onmogelijk bhjkt om
werkkrachten te vinden, of ook wel om
dat de boeren beslag hebben gelegd op
het land en op de werktuigen.
Deze zaak is even urgent als de oorlog,
maar onder de heerschende omstandig
heden zal het moeilijk zijn er een oplos
sing voor te vinden.
Een coalitie-kabinet.
De regeering publiceerde een verkla
ring ten gunste van een coalitie-kabinet.
Iverinsky schreef aan het Doema-cornité,
den arbeiders- en soldatenraad en de so
cialistische partijen, vertegenwoordigers
der democratie uitnoodigend om deel te
nemen aan de lasten van het bewind.
Turkije.
De openstelling der Dardanellen.
Een medewerker van het „Berner Ta
geblatt" had in de Zwitsersche hoofd
stad een langdurig onderhoud met den
Turkschen gezant aldaar, Talad Bey.
Deze verklaarde o. a., dat Turkije bereid
is den wensch van Rusland tot opening
der Dardanellen te vervullen. De onder
handelingen, die vooraf zijn gegaan aan
het Londensch tractaat van 1841, leve
ren het bewijs, dat de sluiting van de
Dardanellen uitsluitend geschiedde als
gevolg van het drijven van Engeland.
Aangezien Turkije er geen belang bij
heeft, verder de zaken van Engeland
waar te nemem, is het gaarne bereid aan
de Russische eischen te voldoen, voor
zoover die niet in tegenspraak zijn met
de onafhankelijheid van Turkije. Dit
kan te eerder geschieden, waar in dezen
oorlog gebleken is, dat Konstantinopel
niet van zee uit kan worden veroverd.
Overigens, zoo zeide de gezant, zou En
geland ook dan nog den overzeeschen
handel van Rusland onder controle hou
den, zoolang niet de Straat van Gibral
tar en het Suez-kanaal zijn geïnternatio
naliseerd.
Vereenigde Staten.
Uitbreiding der handelsvloot.
Bij het Congres zal het voorstel wor
den ingediend om een milliard dollar
toe te staan voor het bouwen van een
groote Amerikaansche handelsvloot ten
einde aan de bedreiging door de onder
zeeërs het hoofd te bieden.
Van het Vaticaan.
Z. H. de Pau9 en de vrede.
De „Vossische Zeitung" verneemt, dat
de Paus in een brief aan den Kardinaal-
staatssecretaris een nieuwen vredes-
wensch uitgesproken heeft. In den brief
staat: Het verlangen naar den vrede
wordt dagelijks algemeener en wij ho
pen. dat de dag niet ver meer is, dat de
vrede gesloten zal kunnen worden.
De Brandstoffencommissie Leiden deelt
oiedei, dat de toed enting van bron-stoffen
door de Rijks-Kolendistributie slecht®
plaats heeft overeenkomstig de gegevens,
die door ieder bij invulliing der vragen-
1 ij s t. e n zijn. verschaft, &x>dat inen bij
verzuim van invulling en inzending dier
2'aatst uitgegeven vragenlijst gevaar loopt
voor den a s. winter van (brandstoffen ver
stoken te blijven.
Tot ufitertfijk 12 Mei bestaat aan hel
geoouw der Gasfabriek,, Hooigracht N<x
li16, 't laatst gelegenheid: vragenf
lijsten te bekomen en in ta vullen.
De Voorzitter: J. HARTEVELT Azn.
De Secretarie J. C. STAM.
De Brandstoffencommissie Leiden rnaakl
bekend, diat Ihet veibod van aflevering en
in 'ontivangstnemmg van vaste brand (stof
fen geen 'betrekking heeft op de a fevering
van V2 H.L. Cokes op ieder der bons No.
28 en 29, doch slechts ge'dt. voor Anithra-
cdet, Eier-briketten en bt ukken en Cokes,
voor zoover deze nice;en dienen voor ver
warming van vertrekken of voor vorming
van voorraad bij particulieren.
Sliechts int de uiterste noodzakelijkheid
ka.n toegestaan wo rden, dat voor be,rei ding
van spijzen steenkolen gebruikt worden.
Voor zulke gevallen dient een schrifte-
lijke aanvraag bij de Brawls to ffentccnuniis-
aie ingeleverd te worden met redenerv om.
kleed en vermeldendie dan naam van don
lev erancier.
Ook zal het voor particulieren, instell-
lingen en klein-industderian aanbeveling
verdienen, zich er eoo mogelijk op i<n U
richten, om in den komenden winter met
gas te kunnen verwarmen.
Overtredingen van door de Brandstoffen
commissie uitgevaardigde voorschriften en
bepalingen kan onthouding van toewijzing
van brandstoffen tengevolge hebben.
De Voorzitter: d. HARTEVELT Azn.
De Secretaris: J. C. STAM.
Liberia.
De diplomatieke betrekkingen met
Duitschland afgebroken.
De consul-generaal van de republiek
Liberia te Rotterdam ontving telegra
fisch bericht van den minister van bui-
tenlandsche zaken dezer republiek, dal
de diplomatieke betrekkingen tusschen.
Liberia en Duitschland zijn afgebroken*
Verschillende oorlogsberichten.
Engeland censureert Amerika. Naar
de Londensche „Times" uit Washington
bericht, zijn de Amerikanen er over ver
stoord, dat de Engelsche censuur geen
Duitsche dagbladen naar Amerika door
laat, ofschoon deze wel op de Engelsche
red actie-bureaux gelezen worden. Ook dat
het weokblad „Nation" niet meer buiten
Engeland verspreid mag wórden, wordt als
zeer bevreemderui beschouwd, daar juist
d/it blad Wilson's opvattingen steeds sym
pathiek gezind was. En ten slotte is men. er
ontevreden over, dat ondanks de deelne
ming aan den oorlog de oorlog de oorlogst
berichten ^kog steeds niet zoo snel en uit
voerig naar Amerika worden verzonden,
als men meent te mogen verlangen.
De ,jVox Pcpuli". De Stockholmsche
correspondent van de „Kolm Ztg." ver-
FEUILLETON.
b vrouw in het wit.
loef u niet te zeggen, onder welke
ndigheden de Broederschap haar
ong nam. En gij, gij Engelschen,
nis lang uw vrijheid veroverd hebt
gelen zijt., hoeveel bloed u die ge-
h eett, gij behoeft mij niet te zeggen,
1 verbittering de tot samenzweren
[de leden ecner heelbloedige natie
cn kan. In den tijd van Karei I
gij ons misschien recht hebben la-
61) sdervaren, thans zijt gij er niet toe
1 I;'
I zoover dus", ging Pesca voort, „is
inootschap aan alle andere gelijk,
taar wetten zijn geheel bijzonder,
'en kennen elkander niet. Er is in
od een president en een secretaris,
1 leden kennen en hun hun last
fkken. Viermaal per jaar worden
orden secretaris ontboden, of wan
loze Imn een taak heeft aan te wij
le leden hebben allen een teeken
1 der armen (Pesca stroopte hier
louw op en liet mij werkelijk een
teeken zien, dat in liet vleesch van
jjjfer bovenarm gebrand was). Als
'r onzen verraad pleegt, wordt on-
J'ijk een ander lid opgeroepen en
.flJorprechler van den verrader aan-
Dli o-Deze wordt dus door een hem
r 1 [onbekenden persoon opgespoord
®fl Mervolgd, en vroeg of laat is zijn
de prijs voor de gepleegde 011-
Als jongeling ben ik bij de Broe-
-aP toegetreden, als man is het mij
8S
onmogelijk die te verlaten. Toen ik nog
in Italië was, kozen de presidenten on
derling mij tot secretaris, en alle Itali-
aansche leden werden van aangezicht
tot aangezicht gebracht met mij. Stil",
ging hij voort, ziende, dat ik beurtelings
rood en bleek werd, „ik bemerk, dat gij
uwe conclusie reeds getrokken hebt.
Maar om Godswil, bedenk, wat ik u ver
zocht heb. Laat mij onkundig van al wat
ge weet of vermoedt. Ik ken dien man
uit de opera niet. Kende ik hem en wist
ik dat hij verraad gepleegd had, dan was
ik door een eed gebonden hem te doen
omkomen. Als die man mij kent, moet
ik hem wel gezien hebben, maar dan is
hij zoo veranderd, dat ik hem niet terug
ken. Ik ben onkundig van zijn bezighe
den in Engeland, en vóór vannacht heb
ik nooit zijn naam gehoord. Meer kan ik
niet zeggen. En nu, Walter, verlaat mij,
ik ben uitgeput door wat is voorgeval
len. Laat mij trachten te bekomen en
mij-zelf weer te zijn, als wij elkaar te
rugzien.
Hij zonk op een stoel terug en sloeg
de handen voor het gelaat. Ik opende
zachtjes de deur om hem niet te storen
en sprak mijn afscheidswoorden op een
zachten toon, dien hij kon verstaan of
niet, al naar hij verkoos.
„Ik zal de herinnering aan vannacht
in het diepste van mijn hart verborgen
houden", zeide ik. „Kan ik morgen te
rugkomen, morgen vroeg 0111 9,uur?"
„Ja, Walter", zeide liij, vriendelijk op
kijkend. „Kom bij mij ontbijten, voor ik
uit lesgeven ga."
„Goeden avond, Pesca."
„Goeden avond, Walter.'1
Toen ik huiswaarts ging, bedacht ik,
dat ik dienzelfden avond moest hande
len. De graaf was in mijn macht; hij be
hoorde ongetwijfeld tot de Broeder
schap; dat Pesca hem niet herkende,
was verklaarbaar genoeg. Het gladde ge
zicht kon immers vroeger wel met een
vollen baard bedekt zijn geweest, en zijn
haar was misschien wel, zooals Marian
ne ergens in haar dagboek onderstelde,
een pruik.
/Van Pesca's schrik en onwilligheid
om iets te hooren, had ik duidelijk ge
noeg bemerkt, dat de middelen om Fos-
co te treffen in mijn macht waren. Mijn
plan was spoedig gemaakt. Ik ging huis
waarts en trad onbemerkt mijn nieuwe
woning binnen. Daar zette ik mij on
middellijk aan het schrijven van den
volgenden brief aan Pesca.
„De man, dien ik u in de opera aan
wees, is een lid der Broederschap en
heeft verraad gepleegd. Onderzoek on
middellijk de waarheid mijner twee be
weringen. Gij kent den naam. dien hij in
Engeland draagt, en zijn adres is Forest
Road 5, St. John's Wood. Bij dë liefde
en vriendschap, die gij mij eens toe
droeg!, gebruik al de macht, die gij be
zit, en wel zonder uitstel. Ik heb alles
gewaagd en mijn kans verloren het
mislukken mijner poging heb ik met
mijn leven betaald."
Ik onderteekende en sloot den brief in
een kleine enveloppe, die ik verzegelde.
Het geheel sloot ik in een grooter cou
vert," waarbij ik een strookje papier in
sloot met de woorden:
..Als gij morgen om negen uur geen
tegenbericht hebt ontvangen, open dan
het verzegelde couvert. Geef brenger de
zes antwoord mede."
Mijn hospes, die op de verdieping on
der mij woonde, stelde zijn zoon voor
het bezorgen beschikbaar. Ik beloofde
het vlugge kereltje een flinke fooi, als
hij binnen twintig minuten terug was.
De jongen vertrok in een vigilante, die
bij haar terugkomst op mij moest wach
ten.
Daarop begaf ik mij naar onze ge
meenschappelijke woonkamer.
Ik vond er Marianne alleen, die ver
wonderd was mij zoo vroeg terug te
zien. Laura was. zeide zij. wegens hoofd
pijn vroeg naar bed gegaan.
Onder voorwendsel van te gaan zien,
of mijn vrouw sliep, begaf ik mij naar
boven, maar Marianne had reeds achter
docht gekregn.
Nevens de sponde van Laura gezeten,
gevoelde ik een oogenblik een korte wei
feling. Maar alle wéeke gedachten terug
dringend, herwon ik spoedig mijn be
slotenheid en na een laatsten kus ge
drukt te hebben op-het voorhoofd mij
ner slapende echtgenoote, begaf ik mij
naar beneden..
Marianne wachtte op mij met een op
gevouwen strookje papier in de hand.
„Dat heeft de zoon van onzen huis
baas gebracht", zeide zij. „Er staat een
rijtuig buiten te wachten, de jongen zegt
dat het voor u is."
„Zoo is het Marianne", zeide ik en
opende het briefje om het bij hei licht
eener kaars te lezen. Het bvatte deze
zinnen in Pesca's handschrift:
„Uw brief ontvangen. Als ik nfel voor
den vermelden tijd van u hoor, zal ik bij
het slaan van de klok liet zegel verbre-
ken."
Ik stak het briefje in mijn zakboekje
en ging naar de deur. Marianne nam mij
bij de hand. keek mij strak aan en zeide:
„Ik zie, dat gij van avond een laatste
kans zult wagen."
„Ja", fluisterde ik, „de laatste erï
beste."
„Walter! Om Gods wil, ga niet alleen.
Laat mij met u meegaan. Weiger hel
niet, omdat ik slechts een vrouw ben*
Ik moet heen! Ik wil gaan! Ik zal wel
buiten in het rijtuig op u wachten!"
Ik hield haar tegen, toen zij, mij voor»
bij. naar de deur wilde snellen.
„Als gij mij wilt helpen", zeide ik',
„waak dan over Laura. Slaap van nacht
in haar kamer, dan zal de gerustheid
over haar mijn moed nog versterken*
Kom, Marianne, wees de oude en toon,
dat gij moed genoeg hebt, om hief kalm
op mij te wachten."
Nog voor zij een woord kon antwoór-»
den, snelde ik weg, riep den koetsier,
tóe: St. John's Wood, Forest Road; dub
bele vracht, als gij er over een kwartien
zijt". en sprong in het rijtuig, dat ijling*
wegrolde.
Het was juist elf uur, toen ik weg<
reed. Iloe vlug ook het vortuig mij naafc
mijn bestemming voerd, toch ging hel
mij nog te langzaam, en gdurende hel
laatste gedeelte van de rit stond ik mei
de-hand op de kruk van het portier. Op
Forest Road sprong ik uit liet rijtuig,
betaalde en liep naar de woning van den
graaf.
(Wordt vervolgd}*
