rde Blad.
BINNENLAND.
De Oorlog.
ÜÜANO.
No. 2306
'e C^iclóolxe (Bou^cmt
^rdag 5 Mei 1917
te struikelen.
Mr keurige polemieken tegen do
zijn tijd, spreekt de Heilige
hen zóó ongeveer toe: Hebt ge
de Heer, te midden van
Rijken doodstrijd, tot Petrus
slaapt gij? Kondet gij niet
&0D? Waakt en bidt, opdat gij
ioring komt". Welnu, volgens
p sjen zou de Heer toen heel ver
ben hebben! Volgens u had Hij
„Staat op en weerstaat de
Ge hebt immers een vrijen wil
epper gekregen; wat behoeft ge
Doch neen, Christus izeide:
bidt opdat igij niet in de beko-
Blijkbaar hadden Simon en
ius aan hun vrijen wil alléén
ze moasten, belialve waken,
dat wil zeggen, iets vragen
t «noest hen helpen om niet in
le komen.
len waren geen heidenen, en
té lodas, geen zjomLaans; ?.e iiaddieai
iU| e gecominuineerd. Of bidden
j!
korte inleiding vermoedt ge
ontkennend zullen moeten
op de volgende vraag:
Kh bij machte, om, alléén met
ijke veimogens, op den duur
i gen te overwinnen?
ringen te overwinnen! Denk u
die niet gedoopt is, van 't
niets weet of niets aanneemt,
««lent, vele natuurlijke goede da-
zijn Schepper bemint, ja, nu
bans, boven alles" bemint,
brave ongeloovige, «zulk een
heiden gedurende langen tijd
ï'fcn verslaan, alle hartstochten
houden, de natuurwet blijven
nooit grootelijks verkeerd
In met eigen kracht?
!a en wij, uit eigen kracht alléén
liet, en om dit antwoord toe te
:öt«n we achtereenvolgens acht
gros der menschen en op het
ringen, op de leer der Katho-
en op de vormaningen der H.
iedenis der heidensche volken
111 5, dat bij hen de verachtelijk -
ingeu der natuurwet ternau-
goldeiD als wetsovertredingen
eerste hoofdstuk van Paulus'
de Romeinen al de daar opge-
laarbeden gelezen heeft, gruw-
Apostel bij zijn lezers be-
ïrstelt, krijgt eenig denkbeeld
ljn leenheid en diepte der heiden-
beid.
elfde gewijde schrijver in het
kj ide hoofdstuk van genoemden
)ai liepgezonken bederf der onbe-
schil-dert, vinden we weer
ikende opeenstapeling van be
lli Gods,
üfii t de zonden der uitverkorenen
hopten? En wie, die zijn eigen
bil rinding raadpleegt, zou niet
sigen van de woeste kracht,
mensch tot het kwade wordt
n den loodzwaren last, dien
moet, wil men opstijgen tot
Is
h laselien zin tot kwaad en ttogen-
loa rastig goed te doen, niet duide-
het minstens zéér moeilijk
van boven, langen tijd onhe
il?
de voorschriften, die we moe-
M den-, maar nog talrijker de
xe te overtreden,
verzoekingen, aanvechtingen
beproevingen: we hebben in
mèorden in overvloed:, voor wat,
of gelijktijdig, van dien boozen
den boozen hartstocht of van
sreld, ons aftrekt van de wet,
t tot het onheilige.
't nu maar, éénmaal per uur
act* wil te steftton, om vertier dat
)yi ringen meester te b'ijven, wat
ad eesten onzer dan nog niet veel
I»
aai fen we soma geen tijden, dat
kei ekkig willen, en dan nóg niet
";kig bidden, de zegepraal be-
8 hardnekkige aanvechtingen?
treffender dien iuwendigen
hen goed en schijnbaar over-
nwl, tusschen zwakken wil en
KI tochten, tus9chon hoogere ve
lagere begeerten, dan Pau-
de tegenspraak beschreef tus-
Zonrle. dat wil zeggen, tus-
BBySai^che Wet en de verkeerde
van die Wet ad te wijken?
c vind ik in mij n -o.e wet: A's
'wil doen, ligt mij het kwade
■laar den inwendigen mensch
:nH !ói in Gods wet; doch ik zie in
andere wet, die de wet van
weerstreeft, en mij maakt
ai gene, onder de wet der Zonde,
loden is. Ik, ellendig mensch!
®ij toch van dit doodaanbren-
(van dit lichaam, in zoo-
te daailn. heerscht en door de
vit >11),
t alsof we zelf aan 't woord
Kijnl?... Verzucht niet menigeen: ,,Ik kan
Ihet niet laten!" hoezeer hij ook van élke
misgretep in 't bijzonder bekennen moet:
„Ik had1 het kunnen laten!"?
Vinden we dus in de leer der Katholieke
Kerk en in de H. Schrift aanwijzingen, dat
het den mensch onmogelijk is, zonder bij
zondere hulp des hemels, langen tijd niets
kwaads te bedrijven, dan vinden .we daar,
wat de ondervinding alleen ons reed© vaak
duchtig liet voelen.
3) Het Concilie van Trente vermaant
lien, die in staat van genade zijn, dus al
zeer buitengewone hup van God hebben
ontvangen, met de volgende woorden:
„Zij moeten beducht zijn... omtrent den
strijd, dien zij nog le voeren hebben met
het vleesch, do 'wereld en den duivel; in
dezen strijd toch kunnen .zij niet overwin
naars zijn, wanneer zij niet met de onver
diende gave Gods dat doen, waartoe de
Apostel hen aanspoort: Aldus, broeders,
zijn wij schuldenaren aan den Geest, om
naar den Geest te leven, maar niet aan het
vleesch om naar heit vleesch te leven. Want
zoo gij naar den vieeze leeft, zult gij ster
ven, maar, zoo gij door den geest de v> erken
des vleesches doodt, zult gij leven."
Maar indien nu de begenadigden, zonder
telkens nieuwe hulp, Gods wetten niet kun
nen blijven onderhouden, hoe zullen het
de heidenen dan kunnen?
4) Staat ten slotte de Schrift niet vol van
vermaningen, om toch tot gebed en het bo
vennatuurlijke de toevlucht te nemen, ten
einde in den strijd niet te vallen?
Schrijvend aan de Ephesiërs roept Pau
lus kinderen en ouders, dienaars en heeren
na bijzondere lessen gegeven ie hebben
volgens leeftijd en staat en stand allen
gezamenlijk te wapen, en somt nauwkeu
rig de deelen op. waaruit hun bovenna
tuurlijke wapenrusting moet bestaan.
„Overigens, broeders, weost sterk in den
Heer en in de macht zijner kracht. Doet
aan de wapenrusting Gods, om bestand te
kunnen zijn tegen de lagen des duivels...
Staat dan! uwe lendenen omgord met waar
heid, bekleed met 't harnas der gerechtig
heid, geschoeid "tot bereidwillgheid van 't
Evangelie des vredes; neemt bij alles het
schild des gieloofs... neemt ook den helm
der zaligheid eu het zwaard d«6 Geestes,
dat is het woord van God, biddende in den
geest, met gebed en smeeking altoos!' 4)
Wat een omweg, dierbare lezer, wat een
■omslachtigheid, indien 's menschen wil
alléén in staat was zijn vijand af te weren!
Nog duidelijker wijst Sint Paulus op de
noodzakelijkheid der huipe van boven,
wanneer hij, na de bovenvermelde beschrij
ving van den inwendigen strijd, zelf op de
klacht: „Wie verlost mij toch van dit dood-
aanbrengend lichaam?" -ten antwoord geeft:
„De genade Gods, door Jezus Christus, on
zen Heer!"
Waartoe eindelijk zou die Jezus Christus
ons hebben toeren bidden: „En leid ons niet
in bekoring", .zoo we, behalve te willen
ook niet met een ootmoedig mistrouwen,
van eigen vermogens, moesten bidden, ten
einde of wel bevrijd te blijven van wat we
,uit ons zeiven niet zouden overwinnen, óf
kracht te ontvangen om er over te zege
vieren?
Wat een prachtig schietgebed, dat door
Christus geleerde en geijkte woord: „en
leid ons niet in bekoring!"
J. ZEIJ S.J.
Nederland en de Oorlog.
D e z o m e r m e 1 k r e ge 1 i-n g.
Aan ,_.Ec. Stat. <Ber." schrijft men over
de romeïme'.kreg-el ing oen beschouwing
ten fóötaqg», dat dezé regeling een belang
rijke verbetering beduidt. In de eerste
plaats breekt men thans met een stelsel,
dat de oude fouten stelselmatig vergrootte,
maar bovendien is het stelsel billijker en
zuiniger. De toesfag wordt nu Sleohts
daar gegeven, waai' en voor zoover de
kostprijs der melk met inbegrip de distri-
butiekosten boven 13 ct. zo-u komen.
Psychologisch was Diet juist gezien, om
dat men in do steden, dieniet deeH'en, in"
de venih.oog.die welvaart te pflatten lande,
geen begrip hoeft van de verhoogde pro
ductiekosten. Was daar de prijs belang
rijk gestegen, dan zou dat de onwelwil
lendheid van den stedeling jegens den
landbouwer nog hebben versterkt.
Kostte dezen winter de melkdlrstributie
aan Rijlk en gemeenten ipl'.m, 10 xnil-l&oen*
welk bedrag voor den zomer, als het oude
stelsel behouden was, tot 12 milhoen zou
■zijoi gestegen, ruu berekent die schrijver de
kosten op jpi.m. 4 milliioen.
Hij -verwacht, dat tegen het efindie van
den zomer de prijs 14 ct zal worden,
waardoor de kosten voor de overhead vrij
wel gehalveerd zullen worden en tegen
den winter 15 ct. Wordt evenwel de maxi
mum-bijslag door de Regeering. betaald;
minder dan 4 k 4V& ct, dan zou de prijs
tot 16 ot. kunnen stijgen.
De ,,B e ug e .Is dij k".
Het stoomschip „BaugieJadijk" ia gister-
namiddag met 8700 ton meel voor de re
geering «wan New-York te Rotterdam aan
gekomen.
Opgebrachte stoomtreiler.
Volgons te IJovufidon ontvangen berich
ten is ook de stoomtreiler .HSbennia" van
de maatschappij Sluamrook naar een Du.it-
aolie haven opgebracht,
V atgroenten.
De minister van Landbouw. Nijverheid
en Handel heeft aan de gemeentebesturen
de volgende circulaire gericht:
Tengevolge van het koude voorjaar zijn
de aanv-oeren van versche groenten nog
klein, terwijl de voorraden versche stapel-
groenten van den vorigen oogst, als kool,
rapen, peen, enz., -nagenoeg zijn uitgeput,
terwijl eveneens de voorradige spinazie in
blik geheel is afgeleverd.
In verband hiermede vestig ik er uw
aandacht op, dat de voorraad; vatgroenten,
waarover de vereeniging Groentencentrale
beschikt, nog zeer aanzienlijk is. Korte
lings werd mij medegedeeld, dia/t de ver
eeniging Groentencentrale aan voorraden,
reserve en nog beschikbaar te stellen par
tijen o»ver 29,000 vaten pronkboomen de
beschikking had, alsmede over ruim 9000
vaten zuurkool.
Deze groenten zijn ten de-ale niet lang
meer houdbaar. Zij moeten in de eerstvol
gende weken in het binnenland worden
geconsumeerd of wel ten uitvoer worden
toegelaten.
In verband hiermede verzoek ik u ten
spoedigste te willen nagaan, of aan deze
ingemaakte groenten in uw gemeente nog
behoefte bestaat, en, zoo dat het geval
mocht zijn, telegrafisch de noodig» bestellin
gen bij het Rijks Centraal Administratie
kantoor voor de distributie van Levens
middelen te doen.
Peen.
De Minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel brengt ter openbare kennis, dat
tot de peen, waarvoor bij zijn beschik
king d.d. 3 April maximum-prijzen zijn
vastgesteld, niet woaxift, gerekend de zoo
genaamde bosjes-peen.
Petroleum en benzine.
Gisteren ris het tankschip „American",
van de American Gompany, uit Amerika
te Rotterdam aangekomen mot een lading,
welke voor hot gi-ooteite gedeelte bestaat
uit petroletan en voor een kiein gedeelte
uit bercina
De toewijzing,»-co(mmrih=fi"es voor petno-
ileum en benzine verzoeken er de aan
dacht op te vestigen, diat deze beteOakelijk
geringe vermeerdering van voorraad nau
welijks' aanleiding kan gever tot het toe
kennen van grootome rantsoenen aan hen,
die tot nog toe voor toewijzing in aan-
amierkling kwamen, eoodat het dus over
bodig is te achten, hernieuwde aanvragen
bij de 'betrokken bc^wijaifigs-commi ssdes in
te dienen.
Gebrek aan grondstoffen en
steenkolen.
Wegens gebrek aan grondstoffen .zal de
Koninklijke Weverij te Nijverdal een
maand worden stop gezet. De gehuwde ar
beiders zullen een uitkeering van f8 per
week ontvangen.
De firma Blijdenstein Co. te Enschede
heeft zich genoodzaakt gezien haar fabriek
wegens gebrek aan steenkolen stop te zet
ten., Ongeveer 500 arbeiders zijn daardoor
werkloos geworden.
Gistermorgen zijn de fabrieken van de fir
ma Blijdenstein Co. en var. de naaml.
venn. Oosterveld te Enschede wegens ge
brek aan steenkolen stopgezet.
Rapverbod van jonge
b o o m e n.
Naar wij van bevoegde zijde vernemen,
is eerlang een Joa^pvenbod van jonge hoo
rnen te verwachten. Een én ander voor het
behoud zooveel mogelijk van het natuur
schoon.
Het vreemdelingen/verkeer
in den oorlog.
In het oficieel orgaan van de Alg. Ned.
Vereeniging voor Vreemdelingenverkeer
schrijft W. C. van Meuns over het „Vreem
delingenverkeer na den oorliog."
Bevestigend beantwoordt hij daarin de
vraag, of ook het vreemdelingenverkeer
den invflbed1 zal ondergaan van de bewij-
zigde veriioudiimgen ma den oorlog. Even
wordt gewezen op de mogeirijkheéd, diait de
stagve&n veel vreemdelingen zullen trek
ken. Met het misnoegen,, bij de heiliger en
ten thans jegens neutralen 'bestaande, zal
het na den oorlog z. (i wel losloop-en. Er
staat trouwens iets tegenover,, zegt sdhr.,
en wijst er dian op, dat er gedurende de
oorlogsmaanden verscheidene „vreemde
lingen" voor korter otf Hanger tijd naar
ons land gekomen zijn,, van wie velen tot
het beste deel hunner natie behoorden;
ontwikkelde en vooraanstaande personen,
die omtrent on© land nog iets méér heb
ben medegenomen dlan de oppervlakkig»
toerist er aan bewaart. Ons lancl, aldus
flchr.werd bezocht door buitonSanders,
die meestal met een bepaald doei kwamen,
n.l. om hier voor hun land of yoor de
oorlogspartij, waartoe hun land behoort,
te gjetui'gen. Zeker, ilk verlies geenszins
uit het oog, dat die „vreemdelin
gen" in ons land' verblijf hielden met
een propagandistisch doet, maar zij heb
ben toch hum indrukken van on© land en
zijn bewoners opgedaan. Zij hebben onze
pensltie al9 neutrale mogendheid te midden
der oorlogvoeren/dein beter toeren begrij
pen, zij hebben hier (misschien ongedachte
en onverwachte) sympathiën voor hu»
-Tand gevonden.
Kortom, die vreemdedngen" hebben
eon aaaigename herinnering aan ons land
roede genomen en thuis teruggekeerd, zul
len hun ei-varingen, zal hun kennis van
i ons landi, verre opwegen tó®an den in-
■vtiloed' der ontstemming, gedurende den
oorlogstijd in hun land tegen d© neutralen
gewekt. Dan ook Jam gewezen worden op
heit veifolijf van verschillen de buitenilandr
sche journalisten.
Voort© aal voor die bevordering van het
vreemdellinpjeiivenkeer na den oorlog veel
afhangen van de veikeersfaciliteiten»
welke den vreemdelingen verschaft worden;
van andere middelen, waar-door het vreem
delingenverkeer getrokken en veajgemak-
ikeMjikt zal worden, van de directe propa
ganda,, wefltoe in andere damden gemaakt
zal kunnen worden, van de veihoudiog
tot bulStenillandsche organisaties voor
vreem deltagenveatk eer.
Hierna betoogt sdhr., dat wij paraat
dienen te zijn, opdat de banen, welke het
vreemdölangenveikeer na den oorlog zal
nemen, niet langs Nederiandl heen leiden.
In dit verhand verwijst hij, na nog het
vtreemdalri ngenverkeer in eligen land van
„fllamdgenootear" beschouwd) te hebben,
naar de onganitsiaiti» van de A. N. V. V.
en de plaatselijke vereeniigdngen voor
V reemdel/' ngen verkeer.
Stagnatie op deAlkmaarsche
kaas ma. r k t.
De kaasmarkt kenmerkte zich gisteren
door een stagnatie, ten gevoJugje van het
feiifc, fiat Duaitschlandt dat (tot nog toe voor
het doel van de productie, dat naar de
Centnaton moet f 1.60 per K.G. betaalde,
terwijl er 1 Mei een nieuwe premiebepa-
Itiing voor afgestoten moest worden, thans
minder wfitt betalten. Verschillende Duit-
sabe afnemers betrokken gaame de kaas
voor veefl /hoogeij. De consumenten in
Duiitschland! en BeHgië zJouclen dan toch
nog; goedlooopiere kaas eten, want ook uit
dit voedingsproduct trekt men mr de
Duritsdhe fiscus het noodrige. 'De bevolking
tin' Bölirië moet voor een K.G., waarvoor
die D. H. H. f 1.60 betaald^ f 4.20 betaten,
«onder 'd© D.. H. H. komt er in Duiitech-
iartd -m'enwel geen kaas, en de D. H. H.
Wil blijkbaar nog meer winnen.
De Kaasvereenligriing kön het met die D.
H. H. niet eens worden en thans adviseert
de 'Bond van ZuiveAproducenten, om, zoo
lang er geen goede regeèing is, niet aan
te voeren.
Dit advies wend w>o goed als geheel
opgevolgd. De .aanvoer bedroeg ongeveer
40.000 K.G. De verkoopens, die er waren,
blieken voor een groot deel op do hoogte,
zoodlat er indien er geone regeling komt,
de volgende week nog mandor verwacht
kan worden.
De prijs, die de vorige week nog f 81 per
50 K.G. was, Kap nu terug tot f 75. De
handelaren waren ontstemd. Het product
was nu zoogenaamd vrij, doóh zij kunnen
voor hot deel, dat naar de Centnaien moet,
en waarover nu hot ^prijsverschil loopt,
gieen consent krijgen voor andere landjen.
Do-or veto handelaren zal er daarom in de
vereemigiing %7ani handelaren op worden
aangodrongenf, om voorloopig in het ge
heel niet meter te koopen.
Veevoeder.
De provinciale broodcommissie in
Noord-Holland deelt aan de burgemees
ters niede, dat, voor zoover dit blijkt
noodzakelijk te zijn, aan de landbouwers
nog voor vier maanden veevoeder zal
kunnen worden gelaten, te rekenen van
1 dezer af.
Op voorstel der burgemeesters zal na
ingesteld onderzoek aan de landbou
wers voor de maanden Mei, Juni, Juli
en Augustus hoogstens kunnen worden
gelaten: voor dekhengsten per stuk 350
K.G., voor merries met veulens per stuk
100 K.G., voor zware landbouwpaarden
per stuk 300 K.G., voor lichtere land
bouwpaarden per stuk 240 K.G., voor
veulens per stuk 120 K.G. haver.
Hoogstens de helft van de hierboven
genoemde hoeveelheden haver zal kun
nen worden vervangen door eenzelfde
aantal K.G. paardenboonen.
Voorts kan worden gelaten voor: dek
stieren of werkossen per stuk 240 K.G.,
voor ander hoornvee, ouder dan twee
maanden 120 K.G., voor varkens per stuk
280 K.G., voor schapen per stuk 10 K.G.,
voor pluimvee per stuk 6 K.G. haver,
gerst of mais.
Verkeer met Engeland.
De „Zeeland', van de Maatschappij
Zeeland, is, zooals gemeld, gisterochtend
met 101 passagiers uit Engeland te Viis-
singen aangekomen.
In het versperde gebied ontmoette
men twee Duitsche onderzeeërs, die
echter de mailboot ongemoeid lieten.
Onder de 101 passagiers bevond zich
een detachement kolonialen van onge
veer 50 man, die met de „Grotius c)p 21
December Batavia hadden verlaten. Met
enkelen van deze militairen hadden wij
een onderhoud; zij verklaarden ons, dat
het leven aan boord van de „Grotius
goed, maar vervelend was, vooral daar
het schip te Falmouth tusschen twee
hooge bergen in lag, men niet van boord
mocht en het dus een eentonig bestaan
was. Het ontvangen voedsel was goed
genoeg voor de mannen, omdat zij na
tuurlijk een rustig, werkloos leven leid
den. Vleesch werd weinig verstrekt en
de maaltijden bestonden meestal uit
rijst met rapen of wortelen. Meermalen
werd de hoop levendig, dat men huis
waarts zou kunnen keeren, maar telkens
kwam er tegenbericht.
Zoo kwam Zondagavond de kapitein
aan boord met het bericht,dat men
Dinsdag zou vertrekken en alle hens
trokken aan het werk om de boot rood
en wit te schilderen, maar Maandag
kwam weer tegenbericht.
De Hollandsche militairen worden in
Engeland zeer voorkomend behandeld.
De volgende week zal getracht worden
de reis VlissingenSouthwold op een
dag heen en weer te maken.
„N. Rott. Crt.1
Landweermannen.
De Donderdagavond gehouden vergs*
dering van 't Landweercomité van Haar
lem en omstreken nam een motie aah,
waarin zij het betreurt dat de landweer
dit jaar wederom 4 dagen onder de wa
penen wordt geroepen. Zij is van mee
ning, dat een eendaagsche inspectie aan
het doel beantwoord zou hebben.
Staande de vergadering werd een ver
eeniging van landweermannen opge
richt, voorloo|ig tellende 50 leden.
Werklooze sigarenmaker s<
Het Koninklijk Nationaal Steuncomité
1914 heeft aan gemeentebesturen mede
gedeeld, dat het comité op verzoek van
de vakbonden uit de sigarenindustrie ln
beginsel een regeling heeft aanvaard, in
het belang van de z.g. uitgetrokken le
den dier organisaties, welke, daar zij d«
reglementaire uitkeeringen uil de werto-
loozenkas genoten hebben, niet langer
voor onderstand krachlens deze verzeke
ring in aanmerking kunnen komen.
Met het oog op den hoogst onzek^
ren toestand in de sigarenindustrie war
een regeling in het belang van de hier-
bedoelde groep personen urgent. Zoo»
danige regeling is door de uitvoerende
commissie van het comité nader uitge
werkt. Zooals daaruit blijkt, gaat hef
comité uit van den gedachtengang, dat
in de uitkeering voor 45 pCt. door hel
comité zal worden bijgedragen, indien
de betrokken gemeentebesturen zich be*
reid verklaren eene dergelijke bijdrage
te verleenen. De ontbrekende 10 pCt. der
benoodigde gelden zijn reeds door de
betrokken vakbonden toegezegd.
In verband hiermede verzoekt het
comité de gemeentebesturen vooral
spoedig mede te deelen of de gemeen
ten bereid zijn van haar kant tot de re
geling op genoemde basis toe te treden
in het belang der uitgetrokken werk**
looze sigarenmakers.
Duitschland.
De Banken in het derde oorlogsjaar
Met name de ontwikkeling van het ft«
nancieele oorlogsbedrijf schrijft dn
Albert Haas te Berlijn spiegelt zich
uit den aard van de zaak het duidelijkst
af in de ontwikkeling van het bankwe
zen. Dat blijkt het duidelijkste uit de
winst- en verliesrekeningen en balansen
der Duitsche banken, die thans van alle
groote banken, ook voor 1916 volledig
ter beschikking staan.
De banken waren in 1914 verrast door
het uitbreken van den oorlog. Zij had
den zich echter reeds gedurende de
voorgaande jaren, onder den invloed van
de onzekere wereld toestanden ingericht
op alle economische wisselvalligheden,
en deze innerlijke consolideering, kwam
haar thans zeer spoedig te stade. Zij
konden door den steun van hun stevig
bevestigde innerlijke samenstelling zich
zooveel te beter aanpassen aan de gewij
zigde omstandigheden en de slagen te
boven komen, die een zoo plotselinge en
zoo geweldige omwenteling van het ge-
heele economische leven onvermijdelijk
na zich moest sleepen. In .elk geval is
het van beteekenis, dat de Duitsche ban
ken in haar winst- en verliesrekeningen
voor het jaar 1914 over het algemeen
haar dividenden verlaagd hebben, om
op die wijze al haar krachten te sparen
voor alle komende eventualiteiten. In
1915 raakte men meer gewend aan hel
oorlogsbedrijf. Reeds toen kon een der
banken, met name de Deutsche Bank,
het wagen om ten opzichte van het divi
dend terug te keeren tot het cijfer in
vredestijd, zonder daardoor de regelma
tige verdere ontwikkeling van haar be
drijf aan gevaren bloot te stellen. Dil
voorbeeld werd volgens de winst- en
verliesrekeningen voor 1916 door vier
andere groote banken gevolgd, terwijl
de overige door verhooging van haar di
videnden in vergelijking met die van hel
voorgaande jaar, deze althans dichter
gebracht hebben tot het cijfer van vre
destijd.
Vindt men hierin het bewijs van hel
groote aanpassingsvermogen der ban
ken aan het oorlogsbedrijf, en mag men
indirect uit de dividend-uitkeeringen
van de gemaakte winsten, die vaak hel
cijfer bereikten van vredestijden, de ge
volgtrekking maken, dat de reserven der
banken in overeenstemming verhoogd
zijn, dan blijkt deze factor van innerlij
ke versterking ook uit de omstandig
heid, dat de groote banken haar winsten
uit de effectenzaken geheel aangewend
hebben voor afschrijvingen van hun eN
fecten-bezit, m. a. w. tot verhooging vaiï
haar stille reserves. Daarenboven wer
den haar gezamenlijke openlijke reser
ves door nieuwe toevoegingen tot 460
millioen Mark opgevoerd, terwijl haar
gezamenlijk aandeelen-kapitaal 1.258
millioen Mark bedraagt.
De door de banken in haar winst- efl
