f
)e Oorlog.
BINNENLAND.
No. 2297
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
latere. Telefoon 935. - Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEH
l ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
Leiden II cent per week, f 1.45 per kwartaal; bij onze agenten 12 cent per week, 1.60 per
laaL Franco per post f 1.80 per kwartaal
Het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD is tijdelijk alleen verkrijgbaar tegen betaling van 10 cen*«
wartaal, bij vooruitbetaling.
Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 7Va cent
timmer bestaat uit twee bladen.
WOENSDAG
25
APRIL
1917.
Os ADVEHTEHTEPHIiS hadraagl van 1-5 regels 10.75, elke regel meer 15 cent
ngezenden mededeel éigen van i-5 regels 11.50, elke regel meer 30 cent met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Broote letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent Ieders regel meer 10 cent
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- er Verkoop I86a*
Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent iedere regel meer 5 cent
Üel militairisme,
nuchter den huldigen toestand he
ruit inzake liet nii.itairknie in ons
and tot de volgende drie conclusies:
fens deze: Het ant i-militairisme in
van ,,geen man en geen cent" is,
tót, dian askeir nu, voor ons vaderland
Iwaasheld! Wilden we ons piert
even aan de verdrukking, clan rnoie-
ij geneed staan ter verdediging! (Ons
a t houden, aooais die Holland-
term lnidt!)
ijdellijk wejnscOnëh wij liier echter
conclusie aan toe te voegen: Het
dreven mi'il air isme is, ook nu,
ms vaderland een ramp! Ook nu
ire wezen er reeds hea'haaMedijk op
ec n z ij d i g streven, om de natie
ar te maken door militaire- macht,
(offering en veiwaarlooring van alle
jilinationale belangen, inderdaad een
Jon aal gevaar. En dat dit gevaar
nlkiteeddig is in ons vaderland^ maar
"voor ons staat 't is onze stefl-
ea-tluiiging. Dlijlkihaar denkt de mi-
van Oorlog, die in die-zon tijd den
r zwaait: steeds maar meer mannen
tt het niet, diain schaadt het niet.
et niet aan het leger, waarvan het
ateriaal, speoiaal de kanonnen, in
azo evenredigheid rstaat tot het le-
lateriaafl, de mariecha.pp.en, het
toch ook niet aan het leger. W e
het echter aan .de gewichtige per-
ibelangjen van duizenden, aan het
i Göeo.nomiseh landc-belang! Doch
we het maar ronduit zeggen: zich
sde in te laten schijnt te liggen hui
vak van eten minister van Oorlog!
redenen zuilen er b.v. nu weer
jead wordien orn d.,e Lichting 1918 op
en voor de landstorrners 1908
At*.
intierpelleerên. Welke" redenen?
dichting 1918, die t o c h zal moe
omen, kan het., dunkt ons, niet veel
,n den maand Sanger dienst betee-
waardoor de oudere landstorrners
minstens diie in aan den korter
Ie wapenen zull'en behoeven te zijn,
en zelfs laten we het hopen
geheel nietl! Maan*... de minister,
eker van zijin xnanschenvangst wat
ile lichuiing 1918, zal wel', kiezend
visse voor het ongewisse, al het mo
to om de oudere landstorrners
iw mogcllijik te krijgen! Doch ia-
wat deze aangelegenheid betreft,
verwachten Kamer-discussies niet
loopen.
vilden over het militair-Isme in ons
d slechts waarsohmveoi voor een
anti en een uiterste p r o. En het
voor liet eerste is, dunkt ons, 'lang
it nietl allts het gevaar voor het
Daarom: Caveant consules op hun
jen zijn allen, die in deze ver
fde tijden een verantwoordedijkh ei-d
staatsleiding hebben tie dragen!
II
0 a-st
ie volkseenheid!
ite Kamer moet medewerken aan
Jroering van een Slaatspfensiioen,
et. Zij zal dus den reuzen-arbeid
!wahebben te vernietigen. tMoet,
waai'ora moet da.t toch?
Vaderland" van gisteravond zegt
Meen lang artikel, waarin ct'ie reden
Jt wordt aangeduid: omdat Neder-
deze droeve tijden de eenheid dos
Hinder dain ooit ont'bcren kan."
kan het ook zóó zeggen: Als de
Kamer niet het Staal pensioen wil
dan is luaar houdingStaatls-
|ijk, want diau vei.toc.it zij de ecn-
|r volk-s!
jrdt toch waarlijk al te zot, nu men
!n droeven sloopersarbeid aan Tal-
ioisale wettenlrits ook de rechter-
d opeischen met een beroep op...
iving der voikseenheid
iogt-coinodiie.
TENLAND.
jroote strijd in het Westen,
eifanvallen der Engelschen.
3insche nota aan Duitschland. -
»a aan België?
oi.l. mede, dat hun troepen zich in hun
veroverde stellingen wisten te handhaven,
en dat alle vijandelijke tegenaanvallen
werden afgeslagen. Dn wijst wel op voor
uitgang, maar toch op een geheel andere,
dan dien men verwachtte na de successen
hij den eersten grooten stool-
Het aanvalsfront, der Engels ehen. is dit
maal ook veerkorter; het beslaat slechts
10 K.M. aan heide zijden dei' Scarpe, het
grillige riviertje, clat Atrecht met Douia
verbindt De frontlinie vormt een rechte
lijn van üavrelle tot Guémappe en door
snijdt bij Rueux de rivier.. Tusschen Roeux
en Monchy-le-Preux hebben de Engelschen
nog eeni/ge vorderingen gemaakt, terwijl
zij meer Zuidelijk van den weg Bapaume
Kamerijk het kanaal van St. Quentin in
de buurt van Epehy hebben bereikt. De
^o^pjes Viller»Plouich on Beaucamps,
eveneens onmiddellijk Westwaarts van ge
noemd kanaal, werden nog door de En
gelschen bezet.
De Engelsche Bladen wijzen alle op den
krachtigen, weerstand der Duit-chers en op
hun sterke geschut, dat in 'de Hindehburg-
lini^ -i-9 opgfistelldl Daardoor konden de
Eigelschen niet meer dan '1500 man gevan
gen nemen. Dit cijfer is in verhouding tot
de vroegere, betrekkelijk gering-
De Turkscho troepen in Palestina,
dieversterkingen hebben gekregen, hou
den een sterke stelling bezet, welke zich
uitstrekt van Gaza dm! de richting van
Bersjeba. De versterking van de stellingen
welke de Engelschen in het front van dej
Turksclie iioofdlmie hebben gewennen,
schiet goedrop. Hun artillerie, gesteund
door vliegtuigen, heeft een vijandelijk mu
nitiekamp in Gaza tot ontploffing gebracht
Uit Mesopotamië melden de En
gelschen, dat zij het station Samara bezet
ten. De vijand vernielde inderhaast alle1»
.wat binnen zijn bereik was. 'De Britten
bemachtigden o.a. 16 locomotieven, 224
spoorwagens en twee schuiten met munitie.
De B r i t s c li e dmiraliteit
ft ub uaiivmiiiig-vati/. ue uuftsciie meae-
deeling omtrent het vellen van ten lucht
schip boven liet Kanaal. Het blijkt, dat we
te doen hebben met een Engelscht lucht
schip en, voorzoover bekend', is dit het
eerste van die nationaliteit, waarvan de
vernieling in dezen oorlog wordt gemeld..
Het gebelc aan levensmiddelen, dat in
Engeland merkbaar wordt, zal er niet
toe bij drag en,'dat de uitvoer naar ons land
grooter zal worden Dat Engeland intus-
schen alles doet om de onzijdigen tot varen
te bewegen, blijkt uit het bericht, dat de
Engelsche regeering de ladingen van onzij
dige schepen tegen oorlogsrisico w»l ver
zekeren.
Z w i 19 e r 1 a ii d„ waar men eerstdaags
een versnel de mobifhsatie bij wijze van
proef aal uitvoeren, voelt yóch al evenzeer
in de klem en is, evenals wij, ongerust
over de plannen om .Washington om den
uitvoer naar de onzijdigen ernstig te her
zien.
''Zeebrugge vergaan is, door twee Duit-
sclhe vliegers neergeschoten is, in dien
•gondleW bevonden zich acht man. Het
luohtchip had twee motóren, was met
twee machinegeweren gewapend en
droeg het nummer C. 17-
Rusland.
Stemmingen jegens Griekenland.
De conespondent van de „Daily Ex
press' te Petrograd beweert, dat er in
politieke kringen in Petrograd toenemen
de stemming is voor het verbi eken van de
betrekkingen met koning Constanlijn van
Griekenland. Daar RhsLariii, Frankrijk en
Enigeland de protectors zijri van de Griek-
6>che vrijheid, is het hun plicht waarbor
gen te eischen voor de vervulling van de
wemschen van het Grieksche volk.
Duitsche plannen?
Da conespondent van dei.,Daily News"
te Petrograd weet te verte&n, dat minis
ter Miljuekof geheime documenten bezit,
waaruit .zou blijken, dat de Üu.itevhers
thans overleggen of ze orifniddellijk een
aanval'zullen doen op Rushy.;,d of n..g zui
len wachten. Overal laangs front trach
ten Duitsche en Oosten rij scsche soldaten
met de Russische soldaten in aanraking te
komen en heat over te halen niet meer te
schieten. In tusschen zouden de Duitschens
hun bedoelingen voorbereiden, Er zouden
gevangenen zijn losgelaten op belofte clat
ze voor den vrede culten ageer en en ook
worden veel geschriften van Duitsche zijde
verspreid.;
Griekenland.
De toestand.
Reuter verneemt, dat er in Britsche offi-
cieeie kringen geen groot gewicht wordt
gehecht aan cle her-nieuwe ongerustheid
over den toestand in Griekenland. Men is
II
Overzicht.
tweede stormaanval der Engel-
Ift het W e s t e n woedt, wekt liet
den indruk, dat cle resultaten
kiia ten achter staan bij die van
(jvekon tenjg. De Engolschen deelen
Het Petrogradlsdie Teóegraaf-Agcntsichap
zal voortaan alle tedograrnrnear, welke van
den Raad van Afgevaardigdle-n der Arbei
ders en Soldaten in Ru.sland afkomstig
zijn, van een speciaal kenmerk voorzien.
Deze mededeeliing heeft een niet geringe
beteekenis, daar zij er op wijst, dat er
thans twee regeeringen in Rusland be
staan. Aan den éér.en kant getuigt het van
een vreedzaam samenwerken deaer beide
regeeringen, aan den anderen kant van
een toenemende macht der arbeiderspartij.
0p Zee.
De duikboot- en mijn-oorlog.
In den nacht, die aan den 22sten voor
afging, heeft een Oostenrijksch smaldeel
in de straat van Otranto een Italiaansch
stoomsch'p van ongeveer 1300 tob in den
grond geboord. Vijandelijke oorlogsvaar
tuigen kwamen niet in zicht
België.
De opvolger van Von Bissing.
Volgens de „Hanncverschc Courier" is
tot opvolger van Von Bissing benoemd tot
gouverneur-generaal van België generaal
'Von Falkonhausein.
Palestina en Be'gië.
De bladen uit Rome melden, clat op de
laatisitle ooml'erenilie dier En lorre Italië het
voorstel gedaan heeft, Palestina, zoodra
het* dioor cie Engelschen veroverd is, door
troepen van aióe bondgenooten te laten
bezetten. Het voorstel vond af gemeens in
stemming. België is uitgekozen om het land
te besturen. Men houdt deze oplossing voor
waarschijnlijk, indien zij althans door het
Vatic a an aangenomen wordt.
Engeland.
Het vernielde luchtschip.
De Duitsche bladen weten nog mede te
deelen, dat het Engelsche luchtschip, het
welk, zooals bekend, 24! zeemijlen tan
er van overtuigd, dat cte royalistisohe re-
enf'anclere, den goailieerde?^ vijandig ge
zind .zijn, bijna aan alle eischen van liet
ultimatum voldaan heeft, dat volgde op de
betreurenswaardige gebeurtenissen van
December 1916.
De wijzigingen in Rusland en de gebeur
tenissen aan liet Westelijk front hebben de
monarchie en hen, die openlijk vijandig
gezind zijn, doen inzien, dat zij niets te
venvachten hebben van Duitsche hulp e$
men is van meening, clat het voor hei
oogenblik beter is de resultaten van de
gewijzigde omstandigheden gade te slaan.
Het feit, dat koning Constantijn blijk
baar het initiatief heeft genomen tot het
ontbieden van den Britechen gezant om
met hem te spreken over den toestand als
gevolg van den verwachten val van het
kabmet-Lambros, is op zichzelf een aan
wijzing, dat hij bereid is zich in zekere
mate te laten leiden door de wenschen der
Entente ten aanzien van de. samenstelling
van het kabinet en de regeering van het
land.
Spanje.
De nota aan Duitschland.
In een door den Spaanschen gezant op
20 April aan het ministerie van Buiteiir
landsche Zaken overhandigde nota wordt
gozegd:
„Alle herhaalde pogingen der Spaansche
regeering, welke zij heeft aangewend om
het verkeer ter zee en het leven van haar
zeelieden te waarborgen, leden schipbreuk
op het onwankelbaar besluit der Keizer
lijke regeei'inig om zoodanige ongewone,
gewelddadige oorlogsmaatregelen te tref
fen, welke het economische bestaan van
haar tegenstanders zoogenaamd onmoge
lijk, maken, maar tegelijkertijd dat van
bevriende en onzijdige mogendheden aan
groote gevaren bloot stellen.
Wanneer de keizerlijke regeering zioh
er toe bepaalt te verzekeren, dat zij liaar
besluit ter verdediging van haar leien
handhaaft, mag zij zich niet verbazen als
Spanje, om dezelfde reden, moet wijzen op
zijn recht om zijn leven te verdedigen.
In weerwil van de afwijzende beschik
king op haar voorafgaande nota's ver
trouwt de Spaansche regeering er nog
steeds op, dat cle Duitsche regeering de
böteekenis en draagwijdte van deze nota
ernstig naar waarde zal schatten en dat
in de toekomst haar maatregelen worden
beheersclït door consideratie voor het te
ven der Spaansche .zeelieden en de veilig
heid der Spaansche schepen welke cle dra
gers zijn van eten voor het economische
leven van Spanje onontbeerlijkon hanclel.
De keizerlijke regeering zal met volle
erkenning van den moeilijken economi-
echen toestand van Spanje met de Spaan
sche regeering in onderhandeling treden
over de maatregelen welke binnen de
door militaire noodzakelijkheden gestelde
grenzen, ter verlichting van clc in Spanje
ontstane moeilijkheden kunnen» worden
getroffen"-
Vereenigde Staten.
De uitvoer.
Niettegenstaande den onaeTzee-oorlog
voorden de V. St, in Maart j.l. voor een
waarde van 551,000,278 cLolL uit. Dit be
drag werd slechts overtroffen m Januari
ck j., die de bes<te maanft was in de geheels
geschiedenis van het land..
Verschillende oorlogsberichten.
Nieuw vervoermiddel, in Berlijn zal
spoedig een nieuw vervoermidde 1 voor
goederen zijn lintree doen om aan de be
zwaren tegemoet te komen, die het trans
port daar ondervindt. Het bestaat uit een
stoommachine met drie tot vier aanhang
wagens. De politie heeft voorloopig in het
gebruik daarvan toegestemd.
Voorraad genoeg. De Engelsche regee
ring heeft in het buitenland een groote
hoeveelheid gezouten haring gekocht, om
te beletten, dat ze naar Duitschland zou
den gaan. Weidira zal de visch nu in Enge
land op cle markt worden gebracht. Er
zijn ruim een mitlioen vaten, van ten
minste 800 haringen elk. Duze zulten voor
ten hoogste 2 stuiver luet stuk worden ver
kocht. De regeering zal bekend maken,
hoe ze bereid moeten worden; anders
vreest men, zal men er in Engeland, waar
men aan veirsche visch gewend is, niet
aan willen.
Geroyeerd. De New-Yorksche Yacht-
club lieeft keizer Wilhelm als lid gero
yeerd; aldus meldt het Zwitsersche Tele-
graafagcntschap.
Buitenlandscne berichten.
Lawme-ongelukken in Zwitserland.
In den kaatsten tijd zijn tengevolge van
hiert langzaam dooien der onderste sneeuw
lagenjop de bergen verschillende lawine-
_Jio,g i
Zoo o. a. te Göschenen, waar een 6-tal
mannen onder de sneeuw werden bedol
ven. De reddingswerken moesten wegens
steeds weer opnieuw zich voordoende la
wines wordien gestaakt
In het Rienz-dal heeft een lawine groote
verwoestingen aangericht. Bij Gurtnellen
werden twee (huizen met bewoners ver
pletterd.
kantons Uri en Glarus zijn mede
zwaar getroffen..
In lvot kanton Glarus heeft een lawine
van 12£ K.M. breedte huizen en wegen ver
nield.
Invoering der Zondagsrust in China.
Naar de „Kath. Missiomen" melden, is
in China de Zondag ook als burgerlijke
rustdag ingevoerd. De Christelijke missie
wordt door dezen maatregel ten zeerste be
vorderd-
De diag des Heeren wordt door cle Chi-
neesche geloovigen streng in acht genomen
Thans izullen op den Zondag veie Christe
nen, die thans aan den arbeid moeten blij
ven, hun godsdienstige plichten gémakke-
lijker kunnen vervullen.
Nederland en de Oorlog.
De scheepvaart.
Naar wij vernemen, zulten oe Nederland-
sche zchepen, die sinds geruhnen tijd nog
in Engelsche havens liggen, zeer waar
schijnlijk op 1 Mei de thuisreis vervolgen
Voor dien dag zou de Duitsche regeering
zekerheid toezeggen voor de vëiligheid van
de vaart.
Het betreft hier ongeveer twintig stoom
schepen, geladen met kunstmeststoffen,
veevoeder, graan, mais, enz.
D e „M inister Tak van Poort
vliet" getorpedeerd.
Het stoomschip „Minister Tak van Poort,
vliet" van de Stoomvaart-Maatschappij
Friesland te Amsterdam (bruto 1106, netto
566 ton groot, in 1899 gebouwd) is gister
nacht halfeen getorpedeerd. De gëheele
bemanning is ongewend en vanrpicUlag te
IJmuiden aangebracht. Ze heeft'12 uur
op zee in de booten rondgedreven.
Nader meldt men uit IJmuiden:
De motorschokker „IJmuiden 317 Mar-
'.thi-V' heeft Dinsdagmiddag de geheele
equipage, zijnde 19 man, van het Neder-
landsche stoomschip „Minister Tak van
Poortvliet", dat in cleh algeloopen nacht
op de Noordzee tot zinken was gebracht,,
te IJmuiden geland.
Het stoomschip was op reis van Hull
naar Iiarlingen, met een lading stukgoed.
Gepasseerden nacht ongeveer 12 uur 30
was men op 45 mijlen Noordwest uit cle
Nederlandisclie kust, toen het stoomschip
midscheeps getroffen werd en dadelijk in
zinkenden toestand verkeerde. In twee
4\joten moest do bemanning ijlings liet
schip verlaten, hetgeen zonder ongevallen
geschiedde. Twintig minuten, nadat het
sohip getroffen werd, verdween het in de
diepte.
Uit den aard van den schok en het feit,
dat men van uit een dor scheepsbooten
een uur na het verlaten een duikboot juisl
even aan de oppervlakte heeft waargeno
men, meent de bemanning op te mak on,
clat het stoomschip door een torpedo ge
troffen was en dus zonder waarschuwing
tot zinken was gebracht
Dinsdagmorgen ongeveer twaalf uur
werden de soheepsbooten opgemerkt doof
den IJmuicler motorschokker „Martha",
die de menschien liefderijk opnam en dade
lijk met zijn gasten naar IJmuiden terug-
voer. Alle opvarenden van de „Minister
Tak" bleven ongedeerd. Het stoomschip
onderhield vóór den oorlog en ook thana
een gercgelden dienst op Engelsche havens
Ontmoeting met een duikboot
Men meldt uit Katwijlk aan de „N. Ct":
De schipiper van de „K. W. 56", van
de maatschappij Nederland alhier, welk
vaartuig Za-terdag j.l. te IJmuiden van de
tredCierviissdhierij binnenvliel', rapporteerde,
datt die bemanning Vrijdag te wren ang
stige en spannenidej, o ogenblikken had
doorgebracht. Er was m.1. door een duik
boot een 4-tal schoten op dit vaartuig ge
flost, waarvan de projectielen tiendeede over
en tendee'e ter zijde van het vaartuig war
ren gegaan.
Met den meestert spoed begaf de beman
ning zich in de booti; zij roeide langs een
klei men omweg naar de duikboot, die in-
middefs liet wren gestaakt had, om aan
den commandant te vragen wat dit schie
ten te betedkenen had.
De commandant beweerde, dat de .,K.
W. 26" in de gevaarlijke geul aan het
viisischen was, hetgeen die schipper nadruk
kelijk betwistte. Niettemin hield de com- j
mandiant zijn bewering staande, maar van
zijn voornemen om het visseheravaantuig
grond te boren, zag hij toch af,
ëcfoC-'j welwillendheid-, de vri"
hunge(l<êQeii^^^rtö,gev^'^v^^vLJ.'?^n'do
van hun schip te komen. Zonder deze hulp
zouden zij het nooit bereikt hebben, zoo
ver was het ad uit het gericht geraakt.
Broodkaarten,
De Minister van Landbouw, Nijvertieid
en Handiel (heeft tot de burgemeesters de
navoCgende circulaire gericht:
Ik heb die eer u mede te deelen, dat»
indien de laatste dag van het tijdvak waar.
voor een broodkaart ondier tegenwoordige
bepalingen geldig is, op een Zaterdag
valt en op de dian geldlende broodkaart
niet voldoende bons meer voorkomen, de
bons der broodkaarten van het daarop-
voógencle tijdvak door de bakkers op dien
dag zuFJ'ien mogen worden ingenomen, ter
verstrekking aan het publiek van het voor
den Zondag bestemde brood.
De nieuwe melkregeling.
Zooals uit een in ons vorig nummer op
genomen bericht blijkt, zal de prijs van de
melk voor het publiek dezen zomer gelijk
blijven aan den winterprijs, n.l. 13 cent per
liter. De zo e tb oer en zullen 1 cent per liter
minder ontvangen, zoodat de slijters en
melkinrichtingen niet meer 12y* doch 11*
ct. zullen hebben te betalen Hun winst
marge zou daardoor met 1 cent per liter
worden vergroot. In werkelijkheid is dit
echter niet het geval omdat de toeslag van
Rijk en Gemeente, thans 2-i e<n 3 cent, v\ord
gewijzigd in een toeslag van ten hoogste
2*ri cent en door den iMnister voor ieder
bedrijf afzonderlijk wordt vast gestelek
Rantsoeneer! n.g van huis-
brand.
Naar de „Tel." verneamt» is bij het Am-
tserdamisch Distributiekantoor voor brand
stoffen een uitgebreide regeling in voor
bereiding, ten einde te komen tot een af*
doende rantsoeneering van huisbrand.
Hot ligt in de bedoeling zoowel de staok-
als brandgelegenhedd (ook voor kookgos)
te doen opnemen en vast te steilten in hoo-
verre van deze gelegenheid voor minimal®
behoeften van een gezin gebruik mag wor-
den gemaakt. Dienovereenkomstig wu
Slechts de stuikt noodzakelijke hoeveelheid
brandstof door een vasten handelaar mo
gen worden geleverd.
Een en ander zal van gemeentewegft
ondier salieïpe controle worden gepilaatst.
Ook de opgeslagen (hoeveelheden brandstof
zulten worden opgenomen.
Kon. Nat Steuncomité.
Volgens de lijsten van bijdragen van 2
tot en met 14 dezer is voor het^Kon. Nat.
Steuncomité een bedrag van f 17,275.82 in
gekomen, makende met het totaal der vo-
rige lijsten ad f 4,777.451 50Va e™ totaal-
generaal van f 4,794,727.32*.
Duitsche kinderen.
Gisteren zijn 425 Duitsche kinderen uit
verschillende plaatsen te Arnhem samen
gekomen en per extra-trein naar Duitsch
land teruggekeerd.