13 DE VREDE? BUITENLAND. De Oorlog. >e JAARGANG BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. - Postbus-O. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, niet GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering oor Leiden I! cent per week. f 1.45 per kwartaal; bij onze agenten 12 cent per week, I.6Ö per "wartaal. Franco per post f 1.30 per kwartaaL Het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD is tijdelijk alleen verkrijgbaar tegen betaling van 10 cent jjer kwartaal, bij vooruitbetaling, fzonrierlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 7x/a cent lit nummer bestaat uit twee bladen. No. 2187 (Somwd WOENSDAG DECEMBER I9I6. De ADVEBTENTIEPRUS bedraagt van 1-5 regels fQ.75, elke regel meer 15 cent Ingezonden medadoelingen van 1-5 regels f1.50, elke regel meer 30 cent, met gratig bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groota Tetters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop CS63" Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Een ddope ontroering schokt door hce! e wore' d bij liet) yeirneimen van het eo r- vrede e-v oorstel, diait uitgaat an regeering tot regeering. zwaar tbetpn'Otafde mienschihedd in alle [eteisterclie landen der werelüd ziet haar •ig verlangen naar vrede nu vervuld kv een eerste daadwerkelijke poging irtoeHet waren tot nu toe speelde meenende woorden; nu is er ge teld een daad. eerste stap is gezet en nu om- ons die vraag: zal deze stap door jyJeren worden gevolgd? Van de zijde der Gentralie Mogendheden tie keuze van dit oogenblik om het 1 an bod te dioen ten volle verklaarbaar. De apen tei ten der kaatste dagen geven haar omzien van de overwinnende partij, dit o-cgenbülk oak met het oog op le geallieerden gunstig gekozein? De reeds ftaatls gdhiad hebbende reconstructie van t Ttritscihe en d'e daarmede in overeen- femimitig zijnde wijzigingen in het Fran- iclie kabinet schijnen te wijzen op het) besluit om verder te gaan, onver- eb il lig hoe lang het nog duiren moet. iTre- ^poff's uitlating in de Doema, dat Rusland tan spraken op de Dardaneilen en Cun- jtantinio.pefl.' maakt, doet het. tijdstip van den vrede nog zeer veraf schijnen. Toch, men moet hij de beoordeeling van deze stemming niet uit het) oog verbiezen,, óór don dag van gisteren nog niets bekend was omtrent een vredesvoorstel Duitsdhe zijde,en vervolgens, dat „Ideze-stemming ook als oen, uiting kan wor- n den beschouwd van een zeker wanhoops- [pvoet1, dat tot het uiterste drijft.... Wit Runnen ons, helaas, niet orttveimen, -óat de vorm van het vredesvoorstel g.e- tekkiger had gekozen kunnen zijn. Bruusk vrord't, eilke paging van den vijand om te (1 overwinnen als nutteloos beschouwd en ie zekerheid van een Duiteche eindover- ng, bij het weigeren van die uitge- f lak en vradiasCnand, reeds in hat verschiet pst-eiVh ■De. geallieerden mogen zich echter over dein vorm van 'het vredesvoorstel heenzet- tsn en doordringen tot den waren zin, het r n 'S t i g verlangen om een einde te neaken aan den zoo veel m en srh en Le vens verwoestenden krijg.... En da i n- H-toud va,n het vredesvoorstel? Een to'e- p-am van de „Associated Press" uit IVfrthiiïgton luidt: „Berichten uit Berlijn, ontvangen door het Duitsdhe gezantschap, melden, dat Duitschiand voorstelt den lotus quo van vóór den den oorog te lier- dellen, möt uitzondering van die stichting van twee onafhankelijke Koninkrijken, n.l. Po)on en Lithaiueu." Dodh o f f i ei e e 1 is nog niets van dien inhoud, bekend'. Wij doen dus boter, voorloopïg nog af te wach ten, alvorens daarover bespiegelingen te gaan houden. Moge het innig verlangen der volkeren worden vervuld'! Op de knieën gebeden en gesmeekt aan den Heer der wereld dat is nu aller plicht, vooral in deze dagen en uren van strak-gesp ann en verwachting; Art. 80. Dat we over het gewijzigd Grondwetsar tikel 80 het kiesrechtartikel niet blij kunnen zijn 't vraagt geen betoog. zien immers nü in de Grondwet vast gelegd de theorie, dat de burgers in de maatschappij allen als eenling naast el kander slaan, gelijk de hoornen in een ibosch. Men kan haast niet slecht of lui of dom genoeg zijn, om niet uit hoofde van zijn staatsburgerschap! het recht te hebben en zelfs ook den plicht om ten hate van het algemeen belang te gaan stemmenDit is de doffe schaduwzijde van de theorie van het algemeen mannen- kiesrecht. Het algemeen mannen kiesrecht, «n misschien, binnen niet .zooveel jaren ook het algemeen vrouwen kiesrecht! In de Grondwet is nu toch alreeds de m o- gelijkheid geopend, om het in te v< ren, en het vrouwenkiesrecht zal bij de volgende verkiezingen voor de Tweede Ka mer ongetwijfeld een. kwestie van opbie den worden, zooals dat tot nu toe met het mannenkiesrecht het geval was. Het pas sief vrouwenkiesrecht is al in de Grondwet ■vastgelegd; nü nog het actief vrouwen kiesrecht in een afzonderlijke wet en. het anti-christelijke streven om het verschil tusschen de beide geslachten in het maat schappelijk, het sociaal leven te doen v dwijnen kan er niet anders dan wel bij varen! Zóo is er dan door de rechterzijde een twaar offer gebracht bij art. 80, teninde de aanneming te verkrijgen van art 192 daarom wij ten slotte, zooal$ we gisteren schreven, niet eens zoo heel luid kunnen jubelen! Of \Ve nu over het beleid van onze Ka tholieke Kamerfractie ontevreden zijn? In tegendeel! Zij heeft weten te bereiken, wat in de gegeven omstandigheden te bereiken viel. Volkomen terecht merkte dezer dagen „Het Huisgezin" in verband hiermede op, dat bot afwijzen altijd gemakkelijker is, dan met voorzichtig overleg en wijs beleid tot een practisch resultaat komen; maar het eerste kan iedereen, voor het tweede is staatsmanskunst noodig. De Successiewet en de Eerste Kamer. Eén ding blijkt uit de hernieuwde ga- wijzigde indiening van de Successiewet toch wel duidelijk, n.l. dit: dat die wet, wat de voorname principieele gedeelten betrof, werkelijk te verbeteren viel. Als dit immers niet het geval zou geweest zijn, had de Minister de wijzigingen, die hij nu voorstelt, niet kunnen aanbrengen. Een Minister kan toch moeilijk willens en we tens zijn eigen wet gaan verslechteren! De wet kon dus worden verbeterd; de rechterzijde in de Eerste Kamer was dus verre van verplicht deze maar te slikken, zooals 't den Minister goed dacht haar voor te eetten. Integendeel; waar, zooals nu blijkt, aan den wensch der rechterzijde zoo gemakkelijk kon worden tegemoet geko men althans eenigermate daar had deze volkomen het recht en misschien ook zelfs tien plicht voet bij stuk te hou den.. De Eerste Kamer is toch geen college, dat lang over een wet mag praten, maar ten slotte toch ja.en amen moet zeggen en haar moet aanvaarden! De eer der Eerste Kamer is bij het ge beurde intact gebleven En de politieke munt, welke links er uit dacht te slaan, is nu al leeüjk groen geworden! Het vredesaanbod van Duitschiand. Oostenrijk-Hongarije, Turkijc en Bulgarije Van de oorlogsterreinen. Overzicht. Van het oorlogstanrein in Roemenië meldt het offioieele Duitsdhe legerbericht l dat Mizi'l en Urzaceni in het bezit der Centrale legers zijn.- De eerstgenoemde pf.aats ligt zoools hekend is aan den weg Ploesti—Buzeu. Heit was langs dézen weig, dat de Roeme- niërs een aanval deden, waarbij zij vol gens eern Russisch communiqué de Duitsch-Ooséenr i jksohe troepen terugwier pen over de Gricov. Vanneer men nu weet dat Mizil weer pkm. 25 K.M. ten O. van dat riviertje 'ligt, dan is wel duidelijk in hietl licht gesteld, dat die Roemeenschie aanval in zijn gevolgen mislukt is. Het tweede plaatsje Urziceni liigt zuidelijker, aan de Serata, een zijriviertje van de Jalomitisa. Het is, naar men kan aannemen, veroverd door de Oostenrijksch- Hiongaarsch-DuitiS'dlie troepen, die bij Ree aan u over die) J alom i tea g-egaan zijn. Heit nu veroverde plaatsje .ligt ruw ge schat 50 K.M. ten' N.O. van Boekarest. Uit deze gegevens is nu op te maken dat de troepen der Middenstaten, na den val van Boekarest op 6 December, ongeveer df helft van den afstand hebben afgelegd, welke hen nog scheidt van de linie, waar in naar algemeen verondersteld wordt-, de Roemeensdh-Russische troepen standhou den, of daarboe althans eon poging zouden kunnen dioen. Met die linie is dan bedoeld de afscheiding tusschen Walachije en Mol davië welke men zich dienken kan in een lijn, getrokken van den Bodea.-pas nabij Hirsova aan den Donau. Of do voortgang der zegevierende legers daar werkelijk gestuit zal worden, is nog de vraag. De naaste toekomst zal daarop wel antwoord geven. In Macedonië is de strijd, voot zoover het die ten Noorden van Monastir betreft, blijkens het Fransche legerbericht ingesneeuwd. Daarentegen schijnt volgens dit communiqué aan de Wardau de strijd op te loven. Op den rechteroever van die rivier hebben de geallieerden vijf Bul- gaarsche posten genomen. Van de dverige oorlogsterreinen geen nieuws van belang. Op Zee. Da duikboot- en mijncorlog. - Het Deensche stoomschip „Bollo" met. kolen van Engeland naar O ran, is in het Kanaal door een Duitschen onderzeeër in den grond geboord. De bemanning, 25 koppen,, is in Frank rijk geland. De Zwèedsche schoener „Harry" wei'd aangevallen door een onderzeeër en naar men gelooft, door vuur vernield. (Een stoomschip „Bollo" komt in Lloyds register niet voor. De schoener „Harry", groot 240 ton en gebouwd in 1880, behoor de aan den reeder Anclors Olsson te Skil- linge. Red.) Lloyd's bericht: Het Deensche stoom schip „Inger" is gezonken. (De „Inger", groot bruto 786 ton, in 190S gebouwd, behoorde aan de Dampskelsk. '-Vesterhavet te Esbjerg. Red.) Transportschip gezonken. Officieel wordt uit Berlijn gemeld- Eén onzer duikbooten bracht den 4en December een in dienst der Fransche mari. ne varend transportschip „Algerie" ^4035 ton) op de thuisreis van Saloniki' 1 aar Frankrijk, tot zinken. Aan boord bevon den zich militaire personen, een officier en 6 man werden gevangen genomen. Duitschiand. Een vredesaanbod van Duitschiand, Oostenrijk-Hongarije, Turkije, en Bulgarije. Een legerorder van den Keizer. De Keizer hoeft hot volgende legerbevel uitgevaardigd: Scijdaten! In het'gevoel van de overwin ningen, weèke gij dtaor uw djappeiheid hebt behaald, Öiehben ik en de heerschers dor drie venborwDen staten den vijand een vre desaanbod gedaan. Of daarmede het be oogde dool zal worden bereikt, blijft) nog raag. Gij hebt verder met Gods hulp te gen den vijand stand te bonden en hem ta verslaan. Gnaote Hoofdkwartier, 12 Dec. Wilhelm,-1. B. Aan het Duits-dlie leger. lijtke marine gericht met dia volgende kei zerlijke aanvullingsorder. Deze order is ook tot mijn marine ge richt, die al haar krachten trouw en voli uitwerking heeft ingezet in dein gemeen schappelijke n strijid. De buitengewone Rijksdagzitting. Do spanning waarmede de geheele be schaafde were'.d de verklaringen, die de Rijkskanselier gisteren in den Rijksdag zou afleggen, tegemoet zag was-ook u:t)er- fiijk zeer goed merkbaar. Niet afleen de binnenl-ansohe bevolking vulde -heit gebouw van den Rijksdag, 5och ook op de tribunes van de journalisten en in de loge van de diplomatieke vertegen woordigers van de neutrale mcgendheden luisterde men met ingehouden adem naar de redevoering. Hot geheten was schitterend bewaard. Berst op den middag hadden de gezan ten en de vertegenwoordgens van de pers kenni9 gekregen van den voorgenomen stop en toen de Rijkskanselier, nadat bij de successen van den jongsten tijd uiteen had gezet en er op gewezen had, hoe op nieuw do toestand zich ten gunste van de Centirafe mogendheden had gekeerd zeide ook onze stei'ke macht ontheft ons niet van onze verantwoordelijkheid tegenover ons volk, God en de menschheid, voelde een ieder, van welke wereldgebeurtenis hij getluige was. De rede besprak eerst dé militaire ge beurtenissen tot cle jongste successen van de Duitschers en vervolgens de successen ii. de Dobroodsja én Walachije, om ten slotte als een verrassing de mededeeling te brengen, dat de Rijkskanselier aan de gezanten van Spanje, de Vereenigde Staten en Zwitserland als er tegenwoordige ns van de mogendheden diè de belangen van Duitschiand in do vijandelijke landen be hartigen, een nota had doen toekomen om die door te gewen aan hunne en aan de ijandelijke regeeringen. Deze nota luidt: „De vreestelijkste strijd, dien de geschie denis ooit heeft gezien, woedt sedert bijna 2£ jaar in een groot deel der wereld. Deze catastrofe, die den band van een gemeen schappelijke, duizendjarige beschaving niet kan ophouden, treft de menschheid in haar kostbaarste beztt. Zij bedreigt den geeste lijken en matericelen vooruitgang, die trots van Europa bij het begin der 20e eeuw vormde, te vernietigen. Duitschiand, en .zijn bondgenooten Oos tenrijk-Hongarije, Bulgarije, Turkije bewe zen Ln dezen strijd hun onoverwinnelijke kracht; zij behaalden op, aan getalsterkte veel krachtiger vijanden, geweldige suc cessen, Onveranderlijk houden hunne li nies stand tegen de herhaalde aanvallen van de legers hunner vijanden. De jongste storm op den Balkan is snel en zegevierend afgeslagen. De laatste ge beurtenissen bewijzen dat ook de verdere duur van den oorlog hunnen tegenstand niet vermag te breken, dat integendeel de geheele toestand de verwachting op verder succes rechtvaardigt. Ter verdediging van hun bestaan en hunnie nationale oiutwikke- lingsvrijhaid werden de vier verbonden mo gendheden gedwongen naar de wapens te grijpen. Ook de heldendaden hunner le gers hebben daaraan niets veranderd; steeds hebben zij vastgehouden aan de overtuiging, dat hunne rechten en gegron de aanspraken niet in tegenspraak zijn met de rechten van andere naties. Zij gaan er niet op uit hunne tegenstanders te ver nietigen of neer te weipen. Gedragen door het bewustzijn van hun militaire en economische kracht zijn zij be reid den hun opgedrongen oorlog zoo noo dig tot het uiterste voort te zetten; maar tevens zijn zij bezield door den wensch, verder bloedvergieten te voorkomen en aan de gruwelen van' den oorlog een e'nde te maken. Daarom stellen de vier verbonden mogendheden voor spoedig tot vredeson derhandelingen'saam te komen. De voorstellen, die zij tot deze onderhan delingen medebrengen en die er op bere kend zijn de eer, het bestaan, en de ont wikkelingsvrijheid hunner volkeren te ver zekeren, vormen naar hunne overtuiging een geschikten grondslag voor het herstel van een duurzamen vrede. Indien, ondanks dit aanbod om vrede en verzoening tot stand te brengen, de strijd zou voortduren zijn de vier verbonden mogendheden bes! ten, den strijd tot het zegevierend einde te blijven voortzetten. (Bravo's). Zij weigeren echter plechtig iedere verantwoordelijk heid daarvoor voor de menschheid en de geschiedenis." De Rijkskanselier vervolgde: „M. II. In Augustus 1914 stelden onze vijanden de machtsvraag van den wereldoorlog, heclen stellen wij da menischelijkheidsvraag van den vrede. I-loe het antwoord der vijanden zal luiden, wachten wij a.f met de kalmte, die onze innerlijke en uiterlijke kracht en ons Zuiver geweten geeft. (Bravo). Weigeren de vijanden, willen zij den. wereldzwaren last van het verschrikkelijke dat daarna nog zal volgen, op zich nemen, Jon ,.a( ïeUBl' UUltiSCII Unci tot ixx Uo or moedigste hut opnieuw ontvlammen in hei ligen toom tegen rèe vijanden, die ter wille van hunne vernietiging-s- en veroverings plannen, het menischenmoorden niet willen staken. (Bravo's rechts). In een ure, waarin het noodlot zwaar drukte, namen wij het voor de toekomst zoo gewichtige besluit; het is gedrenkt met. het bloed van honderdduizenden onzer zo nen en broeders, die hun leven lieten voor de veiligheid van hét vaderland. Menschenverstand en menschenhand kunnen dezen wereldoorlog, die alle ver- schriklcinngen van het aardsche leven, maar ook de grootheid van menschelijken moed en menschelijke vastberadenheid op nooit geëvenaarde wijze onthulde, niet pei len. God zal richten, wij zullen zonder vrees en ongebogen onzen weg gaan, vastbeslo ten tot den strijd en tot den vrede." (Le vendige toejuichingen). x Nadat de Rijkskanselier zijn redevoering ten einde had gebracht, stelde Spahn (Cen trum) voor, de zitüng te verdagen en den president machtiging te verleenen tot bij- eenrocping van de volgende zitting. Bassermann (nat. lib.) verklaarde: „Na de veelbeteekenende rede van den Rijks kanselier staan wij voor een handeling van de rijksregeering van een draagwijdte, die wat liare gevolgen betreft, thans niet te overzien is. Mijn vrienden wenschen be spreking der rede om <xns standpunt in een verklaring te kunnen aangeven. Het schijnt ons overeenkomstig het belang van deze buitengewone actie, die in de gemeenschap pelijke, nota belichaamd is, ook onzerzijds op hare beteekenis te wijzen." Wastarp (con-serv.) „Ook wij achten ons verplicht stelling te nomen tegenover deze buitengewoon gewichtige manifestatie, het geen zoo kan geschieden, dat het ten bate van liet vaderland is". Lcdebour (soc.) zeide: „De soc.-democra- ten achten de bespreking noodig, daar de rijksregeering zelf heeft beloofd dat het volk te zijner tijd zich zou kunnen verkla ren voor de vredes-en oorlogsdoeleinden. Daarbij is het woord in eerste plaats aan den Rijksdag." Het voorstel-Spalin werd aangenomen. (Voor stemden het Centrum, de vrijzinni gen en de groote meerderheid der soc.-de- mocraten). De president verklaarde in een slot woord: „In dit g.roote historische oogenblik geef ik de opvatting van den Rijksdag en het geheele volk weder in de woorden: „De rijksregeering zal voor een ver vooruitzien de, nationale groote politiek steeds de volks vertegenwoordiging eenparig achter zich hebben. Koti aan den Paus. Aan Z. II. Paus Benedictus is de stap van de keizerlijke regeering ter kennis ge bracht door oen nota, door den gezant Von Mühlberg medegedeeld aan den staatsse cretaris, kardinaal Gasparri. Aan het slot van deze nota wordt gezegd; „In het volle bewustzijn van zijn kracht, maar ook in het volle begrip van de duis tere toekomst van Europa bij een langeren duur van den oorlog; vol medegevoel voor de namenlooze ellende en jammer voor de menschelijke gemeenschap, herhaalt daar, om het Duitsche rijk, vereenigd met zijn -bondgenooten, in plechtigen vorm zijn reeds een jaar geleden door den mond van den Rijkskanselier uitgesproken bereidheid de menschheid den vrede weer .te geven, door aan de wereld te vragen, ziet of er. niet een basis voor overeenstemming ia te vinden. Z.H. de Paus deed den eersten dag dat hij de pauselijke waardigheid bekleedde, aan de tallooze slachtoffers van dezen oor log zijn deelnemende zorgen in ruime mata toekomen. Ernsiige wonden zijn door hem verzacht, 't lot van duizenden door da ramp getroffenen is door hem dragelijker gemaakt. In den geest van zijn verheven ambt nam Zijne Heiligheid ook elke gelegenheid waar, om in het belang der lijdende menschheid te werken voorliet einde der bloedige wor steling. De keizerlijke regeering meent daarom te mogen hopen, dat het initiatief der vier mogendheden welwillend weerklank zal vinden bij Zijne Heiligheid, dat haar vre- desarbeid op den kostbaren steun van den Heiligen Stoel zal mogen rekenen. De Duitsche voorwaarden? Een telegram van do „Associated Press's uit Washington meldt dat de berichten, door het Duitsche gezantschap uit Berlijn ontvangen, aanduiden dat Duitschiand. het herstel van den statug q-uo voor den oorlog vooi'stelde, behalve de stichting van de onafhankelijke koninkrijken Polen en Littauen. De opvatting in Amerika. Reuter seint uit Washington: Namens Wilson wordt gemeld, dat hij zeer veel belang stelt m do Duitsche voor spellen, maar dat hij geen mededeaLingeni zal doen voor hij vernomen hee<ft welke ontvangst doze voorstellen bij de Entente- mogendheden ten deel viel. Eenige officieele personen uitten de mee ning dat de Centrale mogendheden het aanbod deden, omdat zij overtuigd zijn,^ dat er geen hoop bestaat, dat Wilson thans de gewenschte stappen zou doen. Neutrale diplomaten betwij feLen of er re sultaten verwacht kunnen worden van Duitschlands eenigszins theatrale voorstel len. Verschillende oorlogsberichten. De Pruisische veriiesiijsten. De Prui sische verlietsilijsüe'n zullen voortaan in een anderen vorm opgemaakt worden dan vroeger, n.l. geöieel in a'ipftiabetiscbe wig orde zonder vermelding van komps of re giment. Vroeger geschiedde de rangschik king voor elk troep en de el afzonderlijk, nu wonden alleen naam, voornamen, rang, datum en plaats van geboorte vermeid. Ooriogleverantios. In Duitschiand id een commissie voor onderzoek der con tracten omtrent) oorlogsleveranties ge vormd. Den 19en December zaü dit nieuwe lichaam voor de eerste maal vergaderen. Gebrek aan werkkrachten. Niettegen staande zoovéél wouwen werkzaam ge steld wouden, blijft het gebrek aan werk krachten zeer groot. Bij de arbeidsbeurs van het verbond van Duitedhe handelsbe dienden te Leipzig zijn gedurende Novem ber 1147 betrekkingen aangeboden, ter wijl er slechts 347 sollicitanten waren.- Aan het begin van deze maand waren er 1115 plaatsen vacant en hadden zach' 483 Sollicitanten aangemeld. WiW en gevogelte. In Duitschiand i3 een rijks-ooTloigsmaatsohapipij gevormd onm die groote steden van wild en gevageüte té voorzien. Gebrek aan verlichtingsartikelen. Da Duiteclie oorlogisvoedingsdienst heeft tot de bevolking bet dringende verzoek ge richt om in verband met het gebrek aan' vet en verlichtingsartikelen dit) jaar vcoaj el kon kerstboom niet meer dan één kaan* te gebruiken. Buitenlandsche berichten. Brand in een Canadeesche fabriek* De fabriek van de Mij. Quaker Oats té Petersboro (Ontario) is door brand ver nield. Er zijn 4 dooden, 12 veuminkttan eü 15 gekwetsten. De schade bedraagt 1VI millioen dollars.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1916 | | pagina 1