ADEflUX
Handschoenen, Jabots
kixetJoosjes^akdoekjes
a lies enorme keuze
St. NICOLAAS. i
Aanbesteding.
etc. elc.
fjaarlemmerstr:'j
D
0
0
Q
Q
D
D
Q
Q
0
Q
Belangrijke Prijsvermindering
wegens Uitbreiding.
W. M. JONGBLOED.
Staande en Hangklokken,
QUEEN ANNE STYLE 1
Ruime sorteering HORLOGES,
F. J. VAN DER TOGT Zn-,
;1 (gen uit Westfalen en Lippe tot een buiten-
ewone oorlogsvergadering bijeengekomen.
2^ lij de openingsrede zeide de voorzitter,
"reibbrr van Ledebur, dat de toestand bui-
ïeii &ngéw°oii ernstig is. De voeding wordt
PY3 iteeds moeilijker, niet alleen in de steden,
oaar ook op 't platteland. Volhouden is
<je jlleen bij uiterste zuinigheid mogelijk. De
landbouw moet op de ruimstj schaal vet
ooi gratis afstaan, want de voeding der indus-
req {rie-arbedders moet, wat het ook koste, ver-
ee tekerd zijn. In elke boerenwondng moet de
0 ernst van den tijd ten volle worden gekend
e en gevoeld.
vei Een ander spreker weer er op, dat, vol-
eagens zijn, indrukken, een groot deel der
plattelandsbevolking nog niet voelt, wat er
vei op bet spel staat. De moeilijkheden bij de
ma evensmiddel en verrzorging werden den laat-
)rijsten tijd steeds grooter. Men heeft in in-
lip flustriekringen niet den indruk, dat West-
ind falen doet wat het kan.
Weer een ander spreker deelde mee, dat
di in Wiestfalen. 200.000 varkens door arbei-
ivaidens gehouden worden, doch dat duizen-
is den dieren, noch geen centenaar zwaar,
dit geslacht moesten worden, bij gebrek aan
eei weder. Melk en boter moet men. op het
voi jand zoo weinig mogelijk zelf gebruiken
d Mem, stelle alles in het werk, voor geweld-
ocjdadige ingrijping in het bedrijf de zaken
)öd neg erger maakt.
in sommige streken hebben/ de autori-
(citen gelast, alle aardappellanden nog
eens na te zoeken, opdat geen enkele knol
?ge verloren gaat.
België.
Amerikaansche persstemmen over de
„deportaties."
De „Evening Post" bevat een artikel over
jijde wegvoering van Belgische arbeiders,
uk waarin het blad verklaart, dat het geen
'uo wonder is dat de ergste vermoedens am-
„Geen spitsvondigheid kan een daad
■uk verontschuldigen, die niet alleen volkomen
strijd is met de regelen van beschaafde
Joorlogvoering, maar die noodzakelijker-
wijze wreedheid met zich brengt.
De New-York Times" zegt: Duitschlands
ptreden 'is de meest flagrante schending
van wet en gebruiken van. den oorlog en
een daad van zoo monsterachtige onder
drukking als nauwelijks is te gelooven. De
i,Washington Times" zegt: Het is eenvou-
de Pruisische manier, welke toont in
welken omvang nieuwe gruwelen in dezen
oorlog te wachten zijn. De „Evening Star"
dringt er op aan dat de Vereenigde Staten
in krachtige termen tegen de Duitsche
maatregelen zullen opkomen/.
Getuigenis van een onpartijdige.
Uit Zurich wordt aan de bladen gemeld;
In den „Bund" van Bern, ee>n blad, dat
men wel allerminst vaai Entente-vrimde-
I lijfce neigingen verdenken kan/, is in het re
dactioneel gedeelte -een) schrijven afgedrukt
van een Zwitser, dat beknopt doch schrij
nend spreekt over den jongstèn maatregel
•tot deportatie-van Belgische arbeiders n&ar
Duitschland. Het bericht luid.t als volgit:
iba&i
krachten in Duitsciiianci zijn een gyoot aan-
tal gevangenen in allerlei militaire indus
trieën aan het werk gezet In België wilde
men de arbeiders dwingen tot allerlei ar
senaal-arbeid. Toen de arbeiders van Me-
chelen dit werk weigerden, braken de Duit
sche autoriteiten de spoorlijnen voor het
buurtverkeer op, om die aan de Russische
fronten te gebruiken; zij sneden den arbei
ders daarmede tevens de gelegenheid af,
om in de afgelegen fabrieken te gaan wer
ken. Zoo steeg het aantal werkloozen van
dag tot dag. De kolenmijnen, ook die in
privaat-bezit, staan onder Duitsch beheer,
wat de arbeiders terug houdt. Aan Belgi
sche indusitrieele ondernemingen worden
allerlei hinderpalen in den weg gelegd, en
srtraffen van frs. 500020.000 zijn aan de
orde van den dag. De Belgische industrieën
staan voor haar ruïne, terwijl de concur-
reerende Duitsche en Oostenrijksche onder
nemingen bloeien» De invoer van Zwitser-
sche artikelen is verboden, -ondanks het
handelsverdrag tusschen beide staten. Za
kenbrieven worden door d.e censuur terug
gehouden. De arbeiders in België verlan
gen, niets liever, dan weer aan hun arbeid
te kunnen ga.an, doch zij weigeren eiken
arbeid, als die gericht is tegen hun broe
ders aan het front. Wij, Zwitsers, zouden,
in zoo'n geval niet anders handelen. De
deportaties naar Duitschlamtd hebben in
werkelijkheid geen ander doel dan. om te
voorzien in het gebrek aan arbeidskrachten
in Duitschland zelf.
Verklaring van een Amerikaan omtrent de
deportaties.
Reuter zendt een uittreksel uit een tele
gram i/ni de „Chicago Daily News" van den
L on dense hen correspondent van dat blad,
waarin een onderhoud wordt weergegievem
met een Amerikaansch (zakenman „wieins
rechtschapenheid en oordeelskracht zoowel
in Amerika als in Europa geacht zijn" en
wiens naam later zal worden bekend ge
mankt.
Deze Amerikaan is te Londen aangeko
men en heeft te voren in België met eigen
oqgen de deportaties van arbeiders gezien.
Hij beschrijft de daarbij plaats gehad heb
bende tooneelen als onbeschrijfelijk en
hartverscheurend! Er zijn reeds tusschen
30.000 en 40.000 man in beestenwagens
'naar Duitschland weggevoerd, waar hun
de keus zal worden gelaten of óf voor den
vijand van hun land te werken öf zware
straffen te ondergaan.
Tenzij Duitschland van zijn huidige de
portatie-politiek afgebracht kan worden,
zullen twee- tot driehonderdduizend man
op deee wijze weggevoerd worden.
De tooneelen welke bij deze deportaties
plaats vinden, zouden zelfs den hardvoch-
tigsten vermurwen. De vrouwen en kinde
ren vochten om hunne mannen én vaders
vastr te houden, maar werden, met geweld'
verwijderd. De Duitsch'e soldaten traden
weliswaar niet ruwer op dan noodig was,
maar namen toch de mannen mede en
clóoï'zo'chten de huizen van ondier tot boven.
Zoowel diegenen die wèl, als die reem werk
wagens gebracht, waarin zij naar Duitsch
land gebracht zouden.worden. Zij, die niet
gewillig gingen werden met de bajonet
aangepord. De Duitsers hadden blijk
baar slechts één doel, n.l. zoo veel moge
lijk arbeiders mede te nemen.
Toen in het geval waarvan de Amerikaan
getuige was, de trein op het punt stond te
vertrekken, wierpen een aantal vrouwen
zich op de rails vóór de locomotief en klem
den zich daaraan vast, zoodat zij met go-
weld verwijderd moesten worden.
Bovendien brengen de Duitschers Fran
schen uit de becette gebieden naar België,
om daar te werken. Vele dier Franschen
weigeren te arbeiden, omdat zij daardoor
den vijand van hun land helpen. In één
geval werden 35 Franschen vier en twintig
uur lang aan hoornen gebonden. Toen zij
desondanks weigerden te Werken werden
zij vrijgelaten; maar hoe moesten die men-
schen leven? De Amerikaansche eteuncom-
missie kan het niet helpen. „Hoe dit alles
eindigen moet, moge God weten", verklaar
de de Amerikaan.
De Duitschers verdedigen hun optreden
met de verklaring, dat de gedeporteerden
anders tengevolge van hum werkloosheid
ontaarden zouden en dat het daarom voor
hun eigen bestwil is, dtat zij naar Duitsch
land gebracht worden waar zij werken en
hun -gezinnen geld kunnen zenden. Dit mo
tief kan echter niet gelden voor de dep,or
tatie van mannen, die geregld werk had
den en verdedigt- evenmin het optreden te
gen de-Franschen en Belgen met hun krach
tig ontwikkeld nationaal gevoel, die wal
thans van ben geëischt wordt erger vinden
dan slavernij. Zij beschouwen het ril. als
slavernij met gedwongen landverraad op
dein koop toe."~
Van de grens wordt aan het „Ctr." be
richt:
Een ontvluchte Belg uit Willebróek ver
telde ons:
Zaterdag in den namiddag tegen 3 uur
werd de bekende papierfabriek van „De
Nayer" te Willebroek plotseling door Duit
sche soldaten omsingeld. Een trein, samen
gesteld uit goederenwagens, wei d geplaatst
voor den grooteai uitgang van de fabriek
op het verbindinsspoor, die de fabriek met
het gewone spoorwegnet verbindt. Niemand
mocht in of uit de fabriek.
Een Duitsch officier met enkele man
schappen traden binnen, gingen de werk
huizen af em gaven de bedienden., meester
knechten en werklieden last zich aan te
kleed-en, de werkzaamheden te staken en
zich op een groote plaats te verzamelen.
Geen enkel protest hielp; men moest ge
hoorzamen.
In groepjes van twintig werden zij onder
militair geleide buiten gebracht en in de
beestenwagens 'gestopt.
Het geheele personeel van de fabriek, op
dit oogenblik werkzaam ten getale van 250,
werden naar oen onbekende bestemming
weggevoerd.
Uitzondering werd er gemaakt voor twee
oude stakkers, die dit droevig nieuws in
j*3kend maken
Op maandag, den 4en December 1916,
des voormiddags te elf uren, zijn
BURGEMEESTER en WETHOU
DERS der gemeente
LEIDEN
voornemens op bet Raadhuis aldaar,
aan ie besteden:
(Bestek no. 16.)
Het uitbreiden der
Buitengewone School
voor Lager Onderwijs
in het Caeciiöa Gast
huis.
Het bestek en de teekening liggen
ter inzage en overname op het Bu
reau van Gemeentewerken op eiken
werkdag de besteding voorafgaande
van 's morgens 9 tot 's middags 4
uren en zijn aldaar per stel a f0,75
verkrijgbaar (franco per post f0.80)
zoolang de voorraad strekt. 6762
Aanwijzing in loco, ingang Lange
Vrouwekerksteeg, zal worden gehou
den op Dinsdag den 2Ssten Novem
ber 1916, des voormiddags te 10 uren.
Verdere inlichtingen verkrijgbaar
ten Bureau Gemeentewerken dagelijks
tusschen tien en twaalf uren.
Adverteeren doet yerkoopen.
zooals
Dc grootste verslagenheid heerschte in
deze nijvere plaats. Het meerendeel dezer
arbeiders beschikte alleen over hun blauw
werkpakje en mocht, ondanks hun aandrin
gen, niet een© huiswaarts keer en om het
onontbeerlijke te kunnen halen.
Van het Zuidoostelijk oorlogsterrein.
De oorlog in het hooggebergte.
Max Oaborn schrijft van het leger Von
Falkenheyn aan de „Berliner Morgenpost":
„De oorlog in het gebergte is ook de
oorlog tegen 't gebergite. Dubbele oorlog
dus. Drievoudige oorlog voor den aanval
ler, voor dengeen die er zich niet mee te
vreden stelt de natuurlijke wal van de ber
gen als schans te gebruiken, maar hem
te overwinnen.
De soldaat speelt dat klaar. Hij ziet de
ontzaglijke hindernis, die de natuur hem
in den weg legt, scheldt, vloekt, moppert
en doet ten slotte toch. Het is echter niet te
overzien, welke onverbiddelijke eischen dit
aan lichaam en iziel stelt.
Vooruit moet het. De straten en wegen
kunnen niet alleen wat hier verlangd
wordt presteeren. Het moet de bergen zelf
in,, vaak over oude, slechte, uitgeloopen pa-
dein, vaak ook zonder eendg hulpmiddel te
gen de hellingen. Over weerbarstigestee-
neri, over weg/rollend gesteente. Over glib-
berigen boschgrond, door ineengevlochten
struikgewas. Naar beneden en dan weer
steil op naar de hoogte. Reeds een toerist
zon dat zeer bezwaarlijk vinden Met ba
gage, geweer en ammunitie, in voortdurend
gevaar en voortdurend gereed tot den strijd
met den vijand, die ieder oogenblik te voor
schijn kan komen, dat is nog wat.anders.
Wildernis wijd en zijd, geen dorp, geen
huis, .geen gelegenheid om onderdak te
vinden. Roven op de hoogte, waar halt
wordt gehouden, is geen beschutting. Op
open toppen, die slechts met dun heide
kruid begroeid zijn, hebbén zij hun tent-
banen opengeslagen, hebben zij zich in het
zweet huns aanschijns holen gegraven.
Wordt het luxurieus, dan heeft men een
paar stukken hout gebruikt, die het hol stut
ten of een vaster dak geven, dat licht ge
maakt wordt met graszoden. Men stelle
zich dat voor in nevel en koude en het
lange duister. Met storm en regen en
sneeuw er desnoods baarbij.
Op een hoogte trof ik Saksische troepen.
Zij waren niet bepaald gesticht over hun
taak. Maar de stemming was goed met een
sterke mengeling van galgenhumor en zelfs
ironia Wel beschouwd, meende een onder
officier, is het hier nog je reine sanatorium
bij onze vorige stelling vergeleken. Die lag
nog vier honderd meter hooger, kwam van
de 1900 meter.
Ik sprak daar van stukken hout, waar
mede de holen geschoord zijn. Om een der
gelijke weelde er heen te brengen, is geen
kleinigheid. Alles moet moeizaam naar bo
ven gesleept worden. Zelfs het brandhout
en de koden, waarmede de mannen zich
een vuur aanleggen, "moeten lastdieren
naar boven sjouwen. Anders is hier niets
te krijgen. Dit is ëen bron, van zwarighe-
Ingezonden Mededeelingen
a 30 cent per regel
Ontmoediging helpt niet.
Het is geen wonnen; Uat vrouwen bij tij
den moedeloos worden. Zij zijn roo ver
diept in het we&varon van luidcren, cfco zor
gen voor de-familie en het geluk van heil
eigen huis, üat baar oigena gezondheid vaak
verwaaTtlk>osd wordt.
Als rugpijn, waterstoorni-sisen, zenuw
achtigheid., of verlies aan gewicht hieruit
voortvloeien, toont dat aan dat de nierag
aam het verzwakken zijn. en dat urinezuur
zich in het lichaam ophioopt. Men dient te
bedenken, dat dan verdere verwaaTLOOzing
kan 'leiden tot rheumatiek, ischias, nier-
gruis of -steen, ontstoken nieren en blaast
of tot graden van ongeneesflijke nierziekte.,
Ontmoediging dient tot niets. Geniet lie
ver meer friseche lucht en ^l'aap. Verlich*
zoo mogelijk uw werk. Neem slechts licht
verteeihaar, gezond voedsel, met genoegv
zaam meJMk, genoegzaam water, maar geen
ennoodige opwekkende middelen, en ver
sterk de nieren door een kiuur met Foster's
Rugpijn Nieren Pillen. Dit geneesmiddel
herstelt de wehkzaamiheidjvan o.'.He uirine-
organen, zuivert het bfloed en doet een
nieuw levenstijdperk voor u beginnen.
Mannen zoowel als vrouwen ondervinden
nut van Foster's Pitten, want deze bevat
ten de zuiverste bestanddeelen, uitsluitend
voor nier- en blaaskwalen.
De echte Foster's Rugpijn Nieretn Pillen,
kenbaar aan het handeflsmeik (de man
met zijn handen in de (lendenen) op bet
etiket, zijn te Leiden verkrijgb. bij D. M*
Krui singer. N. Rijn 33, Reyst Krak',
Steeustr. 41 en D. de Waal, Mare 56. Toe
zending geschiedt franco na onüv. v. post-
wissed f 1.7b p. doos of f 10 p. zes dpozen.
den en ergernissen zonder einde. Niets if.
daar noodzakelijker dan warm eten. Ho<
komt het daarheen? De veldkeukens kun
nen niet komen, men, behelpt zich met hooi*
kisten, die wederom door lastdieren haar,
boven worden gebracht: Ligt echter het ge
bergte onder de sneeuw of maakt de nattig
heid de wegen onbegaanbaar, dan kan het
eten soms ook wegblijven.
De artileristen lijden weer onder andere
plagen. Ook kanonnen en houwitsers moe
ten den berg op. Van de bespanning wordt
het uiterste gevergd, daar is niets aan te
doen. Soms echter spelen de dieren het niet
klaar. Bij scherpe bochten zelfs ook acht
en twaalf ©pannen niet. Memschen moeten
helpen. Het is ook voorgekomen, dat de
paarden in het geheel niet tegen.hun taak
opgewassen waren., struikelden, vielen eri
eenvoudig het werk staakten. Men leende
dan ossen bij de boeren in de vlakte, die
braaf hun werk deden. Vaak ook is er
geen pad. Dat mag geen hinder nis rijn-
Ais uit deni grond gestampt verschijnen
plotseling genie-sol daten, honderd, twee
honderd, drie.homjprd ep ,ib
is de weg klaar en batterijen kunnen, naar,
boven en de ammunitie achterna.
c:
Telefoon 1520.
3acatncacic3cac3crjcac3cii=5c3c3cac3i=ic:
Breestraat 99.
□CIC3dC3CZIddC3C3C=3C=n=ai=tlZ3aC=3CaddC=!!=3C3C=;C=it=3l=](=3C3tI3KI3C=]C=ie=lC2C=iOQ
llllllllllllllllllllllllllllli^
B Koopt Uw Uurwerken uitsluitend
PT bij den Horiogemaker.
U Groote Sorteering:
H met verschillende Slagwerk-soorten.
g Hollandsch Fabrikaat.
U in Goud, Zilver, Niellé, Nikkel enz. 6812 3
Horlogemakers. - Hofleveranciers.
Breestraat 5. opgericht 1867. Telefoon 973 j
h Atelier voor alle Reparatiën.
Doet uw inkoopen bij hen, die in dit blad adverteerep^
