10 3e Oorlog. JAARGANG No. 2159 BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. - Postbus 6. dit blad verschijnt elken dag, uitgezonderd zon- en feestdage:: jABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POUS Ongevallen-verzekering eiden 11 cent per week, f 1.45 per kwartaal; bij onze agenten 12 cent per week, 1.60 per aL Franco per post f 1.80 per kwartaaL GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD is tijdelijk alleen verkrijgbaar tegen betaling van 10 cent rartaal, bij vooruitbetaling. Eerlijke nummers 5 cent, biet Geïllustreerd Zondagsblad 7Va cent VRIJDAG NOVEMBER I9I6. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels 10.75, elke regel meer 15 conj Ingezonden raedadnalingen van 1-5 regels f1.50, elke regel meer 30 cent mof graf'8 bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting, firoote letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent iedere regel meer 10 cent Aanbiedingen van Dienstpersoneet Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (988® Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent iedere regel meer 5 cent UITENLAND. iova door de Roemeniërs her- Een rede van den Duitschen jiselier. - Een Oostenrijksch-Hon- lie duikboot vergaan. Van de oorlogsterreinen. Overzicht. het Westelijk oorlogster- heeft aan het Somme-front de lamiheid der artillerie weder groo- 5 pDaats gemaakt voor het we ik lier Aanvalsïpogingein der Engel en Franscihen kwamen nog wel voor, it werden, vol'gens het Duitsdlie le- icht, verstikt door het Duitsche nr. ïngels-che legerbericht meldt, dat ten van Armentières de Engel,so-hen ten met gas deden en handgranaten in Hei Duitsche looipgraven; ter- ist wordt echter niet gemeld. O o s t e 1 ij k f r o nt zijn de hun Oostenrijksche wapen- rs te ImiTjp gekomen en wel aan de ens van Zevenburgen, op het lijk gedeelte, waar de Russen in ensief zijn, en waar zij tot op een ki'iometers voorbij de grens liet ik geibied binnendrongen. De e- iciiten der Cenfcralen melden nu, irsche Duitsche troepen de Russen ienpen. Tot hoever dat geschied is, er niet hij gezegd. 3'ijker pp dit front, in den Dnatocea- zetten de Centralen hun aanval waarbij 150 gevangenen en 2 sluk- dmt in haar h an dien vielen. Wan- druk der verbonden legers op deze arihoudt,dan moet hier. ondanks- verzet der Roemoniërs, binnen langen tijd een beslissing vaf.len. feemeemsehe legerbericht brengt fige details otver het hierboven ge- verzet. In het dal van de Prahova de strijd nog voort, terwijl in de Dragoalavele de aanva'ilen der zdjn afgas'age n. iRoemeonsche legeibericll.t brengt berichten over den .strijd in de 0 e itI s j a. Het meldt dat Hirsova Roemeniërs is heroverd. Dit p'a-at- aaji den Donau ter plaatse, waar rassen versmallen, en waar dus do gunstig is voor een overgang. 0p Zee. O.-H. duikboot verloren gegaan. aanleiding van een desbetreffend laan het Ag. Stef. erkent het Ween- irr. Bur., dat inderdaad een O.-H. 1 niet binnen den voorgeschreven een- operatie is teruggekeerd. Vol- slrouwbare berichten jn de com- nt en de eerste officier krijgsgevan- laakt. e duikboot- en mijnoorlog. t Engelsche s.s. „Suffolk Coast" ■P) is in den grond geboord, let Engelsche s.s. „Theldrake" is in pnd geboord. Lloyd's verneemt dat het Engelsche s.s. „Sunnyside" tot (Zinken is gebracjit. (De „Sunnyside", in 1905 gebouwd, mat 447 ton bruto en behoorde te Sunderland thuis. Red.) Duitschland. Een rede van den Rijkskanselier. In de gister gehouden vergadering der hegroiotingsoommissie van den Rijksdag heeft de Rijkskanselier, de heer Von Beth- mann Hoil'hveg feen rede gehouden, die een antwoord vormde op Lord Grey's jongste red'e in de buitenlandsche persvereeniging. De Rijkskanselier heeft nogmaals een re laas gegeven van het ontstaan van den were"dstrijd en heeft op dezelfde wijze en met dezelfde woorden als hij dit reeds zoo vaak heeft gedaan, Duitschland van schuld vrij gepleit. Wederom heeft hij over de Russische mobilisatie gesproken, heeft hij het over het voorbarige mobilisatiohaiTe- tin van den „Lokal Anzeigar" gehad, heeft hij de schuld op Rusland en Enge land geworpen, kortom heeft hij precies hetzelfde a's Vroeger gezegd. Geen nieuw licht liet hij schijnen, geeai overtuigende bewijzen voerde hij aan. Atoeen over den door Lord Grey voorge stelde internationalen bond tot behoud van den vrede heeft de heer Von Beithmann I lo'jlweg belangrijke dingen gez-egd, die we daarom hier laten volgen: „Wij hebben nooit verhee'di, zei le hij, dat "wij betwijfelen of de vrede 1u r inter nationale organisaties, ziooai'is scheidsge rechten, duurzaam verzekerd kan worden. Den theoratise/hen kant van het vraagstuk zal Ik hier niet bespreken, maar' praktisch zul!en wij thans, en in vredestijd, ten aan zien van dit vraagstuk onze houding moe ien bepalen. Als na afloop van den oorlog de omzettende verwoesting van voed en bloed ten volle tot het bewustzijn ran de 'wereld doordringt, dan {zaj die geheele juennohhead een kreet aanheffen r.anr vreedzame overeenkomsten en naar toena- r:éring, die"— voorzoover het'binnen ien- schelijke macht ligt een herhaling van oen zoo vreeselijlke ramp kunnen 'eiiioe- den. Dat verlangen zal zoo sterk en aoo rechtmatig zijn, dat het let een resultaat moet leiden. Duitschland zal elke poging, olm een praktisch oplossing te vinden, eeT- iij.lv mee overwegen en tot verwezenlijking van het dtoel meewerken. Zulks te mier, irid/ien onze verwachting juist blijkt lat de oorlog politieke toestanden in het le ven tal roepen die. de vrije ontwikkeling van alle volken, kleine zoowel a"s groote, bevorderen. Daarbij zal het beginsel van hel recht tn van vrije ontwikkeling niet alleen op het vaste land, maar ook op zee, in practijk gfebracht moet \Vorden. Daarover heeift Grey intusschen niet ge sproken. Het. komt mij voor dat de inter nationale waarborging van vrede, die Grey voor aogen staat 'een eigenaardig karak ter draagt, gevormd naar de wensdhën van Engeland. Tijdens den oorlog hebben volgens Grey's wil de onzijdigen te zwijgen en eiken dwang van de Engelsche heersc/bapjpij ter zee geduldig te dragen. Na den oorlog, wanneer Engeland, naar het.verwacht, ons den genadeslag zal heb ben toegebracht en volgens zijn wil de we reld opnieuw aal helbben verdeeld, moeten de onzijdigen zich als beugen voor de uieuwe Engel'sche wereldorde aaneenslui ten. Tot deze wereldorde Eal ook het vol gende behooren: Uit betrouwbare bron we ten wij dat Engeland en Frankrijk reeds in 1915 aan Rusland de territoriale heer schappij over Konstan tinopel, den .Bospo rus en den Westelijken oever van de Dar- danelllen met het achterland hebben ge- waahbopgd en K'lein-Azië onder 3e entente- mogendheden hebben verdeeld. De Engel sche regeering heeft ontwijkend geant woord op de vragen, die haar daarover in hel parlement zijn gesteld. Doch deze plan nen der entente zijn toch waarschijnlijk ook voor den fvreidetsbond der volkeren, die ze later zal moeten waarbougen, van be lang. Aldus zien de inlijvingsplannen van onze vijanden, waartoe ook nog E'izas-LotJharin- gen behioort, er uit, terwijl ik (bij de be spreking van bnze oorlogsdoelen nimmer de inlijving van België a'is ons voornemen héb aangeduid. Een dergelijke gewefJdpolitiek kan niet den grondlaag vormen voor een heilBamen internationalen viredesbond. Zulk een ge- welidpolitielk is vierkant in strijd met tien door Grey en Asquith verlangden idealen toestand, waarin recht heerscht over rec.ht, aïlo staten het gezin vormen van de beschaafde mensdhheid en pf ze groot zijn of klein, zich onder gelijke voorwaarden en in overeenstemming met hun natuurlij ken nartleg vrij bunnen ontwikkelen. Wil de entente zich in ernst op dezen grondslag stelleen, dan doet zij ook konse- kwent daarnaar fhandedieu. Do-et zij dat niet. dan blijven ook de verhevenste woor den over den vredesbond en een eendrach tig samenleven van het volkerengezin ijde- le klanken. De eerste voorwaarde voor ontwikkeling van de internationa.'.ie betrekkingen bij wege van scheidsgerecht.en vriendschap pelijk vergelijk in geschillen is, dat. zich geen dreigende verbondenriieer vormen. Duitschland is ten a.lfe tijde bereid om toe te treden tot een yorikei-enbond, ja, zich te stellen aan het hoofd van een volkeren bond, die den vredesiversftoorder in toom houdt."- Oostenrijk-Hongarlje. De opvolger van dr. Dumba. Naar de Weener bladen melden is graaf Ternow Ternowski, de O.-H. gezant te So fia, tot gezant te Washington benoemd. Polen. Een verklaring der Polen in Zwitserland.. Het Centrale Poolsche Agentschap te Lausanne publiceert de volgende verkla ring, die de houding der Polen in den vreemde ten opzichte van de proclamatie der autonomie van Polen bepaalt. „De proclamatie is niet alleen niet in overeenstemming met de verlangens der Poolsche natie, maar is daarmede integen deel in strijd. De proclamatie bevestigt de verdeeling van Polen en lost daarom de essentieele stelling van het waagstuk, n.l. de vereeniging van alle Poolsche gebieden, in ontkenenden zin op." Buitenlandsche berichten. De presidentsverkiezing in de Vereenigde Staten. Gisterochtend om vier uur, 24 uren na dat de Am ar i'kaansch e bladen van alterM kleur het eens waren, dat Hughes was ge kozen, is de toestand nog altijd onzeker. Aan beide 'zijden heerscht groote opwin ding en eischt men die zeg© ivoor zich op. De „Associated Press" bereikende Woens dagavond- de waarschijnlijke samenstelling van het kiescollege en kende daarbij aan Wilson 232 stemmen toe, aan Hughes 239, terwijl 60 stemmen van acht staten, twij felachtig waren. Het republikeinsche nationale comité kondigt aah dat er een hertelling van de stemmen aal worden gehouden in de sta ten waar de verkiezing is afgeloopen, nJ. Californië, Noord-Dalkot a, Minnesota. Nieuw-Mexioo en Nieuw-Hauvpshire. Veerpont gezonken op den Weichsel. De „Dziennik Poenansiki" melidt: Gister middag om 5 uur werden als gewoonlijk bewoners van de stad Kaziimicrz bij Lu blin met de veerpont over den Weichsel gezet om naar hun woningen terug te kee- ren. De pont wareeds dicht bij den oever, doch wil'de eienige draaikoüken voorbijva ren om een te sterken stoot te voorkomen en voer daarom eenige meters terug. Toen do pont mldlden in de. rivier was drong plotseling het water de hei-de booten bin nen en die beele pont zonk. Twintig men- sefhem werden geréd, terwijl meer dan hon derd twintig den dood in do golven von den. Reeds zijn veertig lijken opgehaald. Nobelprijzen. „Reuter" mdlldt uit Stockholm: De Zweedscthc Academie kende den No belprijs voor letterkunde 1915 toe aan Ro- main Rolland, dien van 1916 aan Werner van Heidenstam.. (Roimain Rolland, de schrijver van den romancyslus Jean Christophe, behoort'tot het.moderne literaire Frankrijk. Hij wend' in 1866 te Clamecy geboren, doceerde te P..riis kunstgeschiedenis aan Üe Ecole Nor male, wier leerling hij was, en schreef zeer opn-eilkolijke biographische karakterb°ol- den, o.a. Beethoven en van Michel Angelo. Van Heidenstam is een Zweed, in 1859 le OlEhaimimian geboren, vertegenwoordiger cener jongere richting in de letterkunde van zijn Land. Hij heeft romans, gedichten e i reisbeschrijvingen geschreven, die een uitggproken nationaal karakter dragen.- Enkele ervan zijn vertaa'd,-doch een juiste wedergave is moeilijk.) BINNENLAND. Nederland en de Oorlog. Verhooging der steenkolen- p r ij z e n. Het Rijnsch Wesffaalsch Kolensyndicaat overweegt, naar de „N. R. Ct" meedeelt, de veihooging den- st oen kolen prij zerlNaar verluidt zouden Vie brandstoffen voor huis houdelijk verbruik slechts weinig In prijs worden verhoogd, terwijl voor steenkolen en cokes voor die nijverheid-sbehoeften oen sterkere prijsstijging zou plaats vinden. De Pruisische fiscus zou met die variioo- gingen genoegen nemen. Het „Beul. Tagebl." acht de veihooging met het oog op de winst in de kolentiijver- heid ongemotiveerd. Melkp/odiicte De Rijkscommissie van Toezi-'ht op de Vereeniging van Fabrieken van Melkpro ducten deelt naar aanleiding van een be richt ,.over melktekoirt in Arnhem' het volgende mede: Het bericht, dat Pegeeringsmelk uit Limburg wordt aangevoerd, dat Limburg weinig en slechte me'k levert en dat Gal- dersche fabrieken langs de Gelderscfhe Stoomtram gelegen naar Utredht moeten leveren, moot alls absofluut onwaar terug g-eweyen worden. Tot nog toe is er te Arnhem geen Regee- ringsmel'k geleverd; het levensmiddeLen- bedrijf aJldaar heeft zelf onderhandeld met de fabriek van zuivelproducten te Cuyk en van daar melk betrokken, waarvan de qualiteit te wensohen schijnt over te la ten Genoemd bedrijf is voorts in pnd er- handeling getreden over melklevering met eene fabriek bij de Duitsche grens. Aangezien de fabrieken, we'ike lid zijn van de Vereeniging van Fabrieken van Melkproducten, ten opzichte voor den aan voer van melk naar Arnhem Keer ongun stig zijn gelegen, zal worden getrapt, nu de particuliere levering door Guyk niet voldoet, in het telkort aan me'Jc te Arnhem van Regeeringswege te voonizien floor möïk- levering van fa-rbiëkon uit de provincie Limburg, tenzij het mogelijk zoude zijn melk te betrek-ken van zuivelfabrieken uit Gelderland. Bij de beoondeeüing van de aanvragen om in tekorten nan melk te voorzien, is intusschen in het oog te houden, dat 'het verbruik van meCk Jn de groote steden toe nemend is, terwijl de meikproductie af neemt. De voorziening in het tekort aan melk zal zich derhalve moeten beperken tot de bij levering van die hoeveelheden, welke thans minder worden aangevoerd dan in vorige normale f-aren weiden verbruikt; het zal ook dan noig niet zoo gemakkelijk zijn hierin ten vol/'.e te voorzien, In aan merking geuomen de toenemende melk- schaa r ach te over het geheele land nis een gevolg van het gebrek aan voldoend kracht voeder voor het melkvee. Suiker. Er wordt binnenkort meer dan 11.000.000 K.G. Javasuiker te Rotterdam verwacht, bestemd voor doorvoer naar Zwitserland. Granen en veevoedorartikelen. De Minister v. Landbouw maakt bekend, dat granen en veevoederartikelen, die in November worden toegewezen, tegen de volgende prijzen door de Regeering zullen worden afgeleverd: Mixed en La Plata mais f 16.75, voertarwe f 16.75, voergerst f 16.75, Canadagerst f 21, voerhaver f 18, lijnkoe ken f 19, alles per 100 K.G., basis onbe paalde merken, van La Platazaad gesla^ gem, bepaalde merken en soorten, ook schil fers naar de gewone verhouding; Hjnmeel f20.70 per 100 K.G. inclusief baal, bruto voor netto, af fabriek; samengestelde koe ken f 18.90 per 100 K.G. netto, af fabriek, zonder verpakking. FEUILLETON. i juffrouw op reis. pastoor, ik b'en toch gieen kind ieb nu fnaar geen ziorg over mij, ik geen zeven bloten tegeilijk loop-en. |r Lize Hakenbrink naar Lourdes |én...." I Lourdes", verbeterdie de pastoor, ja. Latijn heb ik niet gefeeird", ir'Me de juffer, „maar dat geeft ook' Under Latijn kan imen ook wel op an, ik meen eitleen maar afe Lize klië kan reizen...." Frankrijk", verbeterde de pastoor, ja, ook al goed, naar Frankrijk, ik 1 natuurgeschiedenis ook lil verge et komt ailles wed klaar, ik heb het goede kaartje te koopen en dan 'k wel vertransporteeri'. Waarom "lijn zusters dochter niet eens gaan X vooral ads je er maar één hebt een goed huwelijk heeft gedaan, h&n is generaal, of zoo wat." ittaal-agent", zeide de pastoor. •kt is hij, en een aardig duitje [hij verdienen. -En nu zijn vrouw lij zeer vriendelijk'uitgenoodigd. U brief wel eens lezen, heer pas- ik ai gelezen," gaf hij ten itiat ben is alweer vergeten. Maar T t°e gaan, dai doe ik al was halfweg Amerika. Tot Keuilen kan gP zitten, fl.at is al een heel eind, ct* ik «verstappen en sfporen tot finter." swinter," merkte de pastoor aan. „Ja zoo is het, het zal er danig koud zijn. Ik denk er «ver of ik mijn pels mee zal nemen?" „Gekheid," antwoordde de pastoor, met moeite zijn lachen bedwingend'. Zooveel te beter, en dan Spoor ik naar Heisteitbach, en dan ben ik er." „Wat heeft nu eigenlijk een Generaal- agent in Heistert)ach te doen?" vroeg de pastoor. ,.lk weet het niet, maar daar zuiden wei veel soldaten liggen!" „Geen een," was het antwoord. „Ook all igoed. Maar, er naar Hoe gaan, dat doe ik." „In Godsnaam," berustte de pastoor. A/!is de huishoudster zich eenmaal wat in het hoofd gezet heeft, dan moet het ge beuren, het loopt zooals het loopt. Zij kocht een paar nieuiwe glacé hand schoenen het is alleern overeen komstig den stand, dat Ik moet optreden bij den gencraa.l, zeide zij voor mijn persoon geef ik niets om al die snorre- X ijiperijen en dinsigheden. „Wat dacht u, .pastoor, ik wil eerst een noveen houden, want zoo'n reis is toch maar een gevaarlijke onderneming?" „Jat, dat kan geen Kwaad'." En toen de dag er was üat ze zo-u vertrekken, werd het haar wal een beetje angstig om het hart. „Mina," zei ze tot de kleine meid „pas nu goed op en zorg nu goed voor den heer pastoor. In de soep niet te veel zout, daar moet hij niets van hebben, en wan neer g'e van de .gezouten ribbetjes heemt, dan laat ze eerst wat uittrekken in het water, öe Worteltje®, deuk er goed aan, in dupne reqpjes^snijden; gebruik niet te sceefi vet dat kan zijn maag niet verdragen. Maar vergeet dé kippen niet, en het kana- rievogelltje, maar Fidel moet ge 's avonds niet te veel ge van, geef hem liever 's mor gens wat meer.-Och ik moet je nog een beele tooel meer zeggen, maar ik weet nu niet meer!" „Heb 'nu maar verder geen zorg, zei Mina haar geruststellend. Op, mij kunt ge u verlaten." Och ja Miencke', als er bezoek komt, van geestelijken, dan zet terstond het koffie*- water op, is er iemand anders-, wacht dan maar wat de pastoor bestelt, wanneer een buurtheer komt dan reken anderhaJlf Jood- Voor ieder, voor elk ander een lood of een half lood, Pok aan Hakenbrintos Lize als ze na de mi6 komt, maar doe er dan een beschuit bij; en dat is nu wel het voor naamste, in andere gevallen moet ge zélf maar een besluit nemen." „Dat zal wél- loeiloopen, juffixm-w, als u maar weer levend thuis komt." Een zware zucht ontsnapte haar; zij had veel liever thuis willen Wijven, maar ze had het nu eenmaal gezegd en nu moest het er bij blijven. En alls re afscheid ging nemen in de huiskamer, stonden haar de tranen in de «ogen. „Houd u maar goed, heer pastoor! Ik blijf niet lang weg, maar in n'.'le geval, mijn testament ligt in de bovenste" la van mijn kast redhts, achter in, onder de boe zelaars. Hier is de sléutel." „Nu voorspoedige reis", wenschte de pastoor haar toe. „,De koster zal "mee gaan naar het station om de reisfasdh te dra gen; tot zoolang leunt ge u nog altijd be denken en weer terugkomen." Toen zette de juffrouw zich pohrap. „Neen, boo niet, heer pastoor, als ik ga, dan ga ik." En dat deed ze ook. De Koster kwam al leen weer terug en bracht nog vele com plimenten over man den pastoor en voor Mina nog een emkelle opdracht om rlie kip pen niet al te vroeg uit het hok te laten, want er waren er een .paar'"bij die wilden altijd tusschen de struiken leggen. Twee dagen daarna kwam er al een brief met den volgenden inhoud: „Het EaJl u verwonderen, nu nl een brief te ontvangen; ik blijf maar een dag hier, dan ga ik weer terug, stuur den koster Donderdagavond naar het station, want (het is er hier fcoo mee gestéld dat ik ze niet langer dan last van mijn bezoek kan aandoen. Met den generaal is 't niets ge daan, wel een nette mian ei» goed gods dienstig, maar is buiten betrekking en verdient niets wat toch te weinig is, het is maar goed dat ik goed wat heb meege nomen. Ik heb van mijn reisgeOd twaalf gu'.den voorgeschoten meer kon ik niet missen voor mij n spoorkaartje; voor het overige is het hier wel mooi, de bergen gaan tot in de wolkeen. De reis is goed af geloopen, want de conducteurs wa.reii_al- tijd zeer gedienstig, een van hen heb ik vijf cent gegeven, gelukkig dat zij geen kinderen hebben, ik bedoel1 mijn heief en nicht, anders zag het er oog s immer uit. Dus tot Donderdag ftan, ik .verlang al weer naar huis en vertrouw op den kos ter, hij moet maar een parapluie meenemen want de mijne is per abuis doorgespoord, toen ik fer all wit wais. Anders liep alles aardig goed. U groet hoogachtend: Christina DrügeHkarip." De pastoor had p.ijn draai, hij hield de brandende boutspaan boven zijn lange pijp, waaide er mede opdat de vlam zich goed Verdoelen toou en ging naar de Keu ken. „Mina», de juffrouw komt van avond- weer." „Wat, nu al? Dan heeft ze er gauw ge noeg van, ja ik zeg maar: Oost, West, thuis best." „Loop even naar den koster en zag hem naar den trein te gaan van acht uur, daar za;i ze wel mee meekomen." „Goed mijnheer pastoor, dan zal Ik aardappelkoekjes bakken, zij 'zal wel trek hebben na zoo'n reLs." „Doe dat." Daar wend gescheld: de besteller bracht een telegram voor den pastoor. „Wat is er nu aan de hand? W-arompei uit Keulen van de juffrouw een lang teftegram. „Koster moet mij hier afhalen, sta aan den E>om, moet geld meenemen voor an derhalf persoon. Christina Driigelkamp. De pastoor keek Mina en Mina den pastoor aan. „Sta aan den Dom! Wat mioet. dat be- teekenen? Geld voor anderhalf persoonj ik geloof ze is de kluts kwijt" „Mijnheer pastoor, ik denk dat ze haar geld' hebben ontfutseld en nu zit ze zon der!" „Ja, je kunt wel géi ijk. hebben. Maafc dan voor anderhalf persoon. Och, ilk doni^ zij rekent den koster maar war half, ooi- dat hij zoo sohraai isj-. ■4 (Slot volgt.).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1916 | | pagina 1