Tweede Blad. BUITENLAND. De Oorlog. BINNENLAND. 7e JAARGANü. (s|0 2110 EeicbelieSomomt Woensdag 6 September 1916 Van het Westelijk Oorlogsterrein. De verkorting van het Duitsche front in het Westen. Von Hindenburg ©n Von Falkenhayii. Bij het uitbreken van den oorlog, zoo wordt aan het „Hbld." uit Lausanne ge schreven, was Hindenburg in ongenade, Falkenhayn des keizeirs gunsteling, die het weldra tot de hoogste plaats bracht, niet tegenstaande het luttele tal zijner jaren (Von Falkenhayn was toen nog geen vijf tig. Red.) Edoch, om Oost-Pruisen van de Russen te redden, moest een beroep worden gedaan op Hindenburg, die dat land van sprietje tot strootje kent. Zijn successen, tengevolge van het verraad van reactionai ren der bureaucratie en der pro-Duitsche hofkliek te Petrograd, hls Rennenkampf, Mjassojédof, en anderen, leidden tot zijn opperbevel over het Duitsche Oost-front. Toen tengevolge van het hernieuwd ver raad van Soechomlienof de Russische le gers van wapenen en ammunitie- verstoken waren en zich niet langer verdedigen kon den. volvoerde Hindenburg het groof Poolsch-Baltische offensief, dat hem bij het Duitsche volk den roem der onoverw lijkheid bezorgde. Hij werd de nat'onale heros. De Keizer was evenwel niet aan stonds bereid aan deze huldiging mede te doen, en gaf in opeiV^re redevoeringen voorshands Mackensèn de eer. Intusschen is Hindenburg niet alleen een groot strateeg, maar ook een groot staats man. Hij doorzag met scherpen blik den wankelen evenwichtstoestand in de orga- nisate zijner Oostervijanden, waar de twee" Ruslanden bezig zijn op leven en dood eene oorlog-in-den-oorlog tegen elkander te voe ren. Hij begreep, dat een al te ongunstig verloop van den veldtocht, die de veldtocht as van het liberale Russische volk, het over wicht zoude doen doorslaan naar de ziide der Duitsch-gezinde bureaucratie, en deze n» otoucii-TxratTe hUrilwi-aeir~Zöo—ccwl«>€r»OT- den afzonderlijken vrede te sluiten. Daar toe wenschte Hindenburg met alle beschik bare manschappen en materiaal zich een weg naar Petrograd te banen. De kéiizerlijke gunsteling Fakerhayn evenwel verlangde om dynastieke red ent an de al te zeer getaand© populariteT* van den troonopvolger wat on te lakken en aan hem -in stede van aan TBnd-embu n<r<te nationale eer en dankbaarheid te doen toekomen. Daartoe werden alJe man en moordtuig den kroonprins ter basdhUkking gesteld, om er te Verdun mede do->r te breken tot :n Ihet hart van Frankrijk en dft land fruiten gevecht te storen. Het Verdumsdhe offensief n.u, met schier do'- aJmwge hardnekkigheid van Falhruani tot September votgdhoudea ten koste van on herstelbare verliezen, is ucfgeioonen op ©ar. smadelijk édhèc. En terwijl Hinden burg, van voldoende Ftrijdkraahten. ver stoken, gedwongen was in een teleurstel lend defensief tegenover Riga en Dau gavpils (Dvdmsk) de ijdefle maanden te Eiem vervliegen, had Rusöand' tijd zijne rn.il- lioenen legers te recomsti tueeren. Ten slotte kon Bmoesfiftotf wed/er tot d'en aanval overgaan. Hij heroverde de Roekowina tot de toppen der Karpathen, en een belang rijk stuik van Galltoie. Hij bedreigt Kovel en Lvoef (Lemberg). Hij bracht, de Oos^ tenrijksche generaals in het wauw en deci meerde humme legers. Dit had tengevolge, dat. men gedwongen was, gedeeltelijk odk orn de onanist der publieke opinie te brei delen. den redder Hindenburg het opper bevel op te dragen over het gezamenlijke Oostfront der Centrale Mogendheden. Ternauwernood geïnstalteeaxl, evenwel begon hij oumaddeClijk het oude liedje weer van: Verstertkdnigiein! Versterkingen! Zijn chef Falkenhayn beduidde hem ech ter, diat hem geen© vetnsteridngen konden gezonden worden, zoo lang de slag. van Verdun duurde en liet Fransch-Britsche of fensief aan d© Sommie niet eens volko men bedwongen werd. Hindenburg, dii© met zijn kennersbTiilc volkomen het kritieke van den mwemdiigem toestand' van Rusland- cloo.rriet, "begrijpt, dat, wiil_ men eene® af- zondierlijken vrede bereiken, nu of nooit den aieactiioniarnen te Petrograd en in de Ealtische Provinciën hiertoe aamleliidiinig en gelegenheid moeten worden geboden. Zijne ellsch was dus, dat het front in Frankrijk achteruit gebracht pn verkort zoud© worden. Falkenhayn echter bleef op zijn stuk staan, wel bevroedende, dat het ging om zijne eigene positie. Daarop zijn o>p Hindiewburg's verzoek de Keizer en Falkenhayn belden naar diens hoofdkwartier aan het Oostfront getogen. Het schijnt, dat Hindenburg zijn moester van zijn gelijk hoeft weten te overtuigen. Hindenburg hoeft den gevallen Falken hayn vervangen en zijn adjudant Luden- dorff ondortoekent voortaan d>e oor ©gs- communiiqué's. Thans is de maarschalk bezig een vijf en twintig- of dertigtal der hondierd en vijf divisies, een half mólitoen man dus, naar het Oostfront van het Westfromt over te brengen. Dit wordt hier door natuurlijk ond'eT de bu'«¥|ge ómst.anr dagheden te zoor verzwakt, dan dat bet verdedigbaar zoude blijven. Om het Bel gische pand te kunnen behouden, moet dus heef voorzichtig :n Framsdh Vlaande ren, in Artors, in Champagne, in Lofha- rfngen de Duitsche terugtocht onderkomen worden. Waarschijnlijk heeft de Keizer «ra drieër1©: redenen met deze nieuwe politiek van Hindenburg Ingestemd. Tn dé eerste plaats is er geen andere kanis om het hoofd te bieden aan het gemeenschappe lijk offensef dier geallieerde® dan rl- r met cencemtreering van schier aJle krach ten op één punt met de een-e na de andere mogendheid nf te rekenen, door te mia.noeu- vreeren derhalve over da inwendige limie. In de tweede plaats lfi;et bet-rich av hm. dat eene fnoutvenkorfng te b^hV- - teen op d'en duur i,..»,rug -/"Mice zijn Pm "n de derrie plaats ware hot wet wel moge lijk eene dergefijlke venkorting of anders gezegd een terugtocht te ondernemen, zonder de moraail der natie gevaar! dik te ondermijnen, dan alleen onder de auspiciën van d'en porjuTiaanen. he'd Hindenburg. Fn het zal de vraag zijn, of bet zelfs op rteze wijze gefulkt er zoo bennen- als Tm-'ten- Is Ti dis zonder. k'Ver- of ergere scheuren af te Joomen. Onder Hindenburg spelt Duitsch- land va-foanque! De Achelsche Kluis. Men schrijft uit Valkenswaard aan „De Tijd": De kVul'te te Ache1 trekt tegenwoordig veel bezoekers, epeciaa1 om de Duntoche wacht te ri.en, die d© kuis heeft bezet. De commandant dier marechaussee a-'Ihiior geeft u met de meeste welWi-Mewdhend. in dien hij u wiet. voor een smokkelaar aan ziet, een besvijs om de grens te naderen Op bet ©cgenb'ük vertoeven nog slechts 5 broeders en 1 pater op het HolSandfscbe grondgebied. Zij hebben een gebouwtje betrokken, hetwelk voorheen een prachtig kippenhok was. De andere gehouwen staan alle op Belgisch grondgebied. Gaat ge door de poort van. den tuin, dan wordt ge weldra begroet door een vriendelijken pater, we'Jse met d© meeste welwillend heid, u rondleidt, in het gedeelte van de kiplis. hetwelk ruog bij de Trappisten iia gebruik is. Het is een prachtige twin en een heerlijke boomgaard, welke door kruist wordt dioor dien dloctruschen draad, hier voor 6 weken geplaatst en sedert 14 dagen geladen, benevens een eenvoudig kerkhof. Aan den hoofdingang staat een Duitsche wacht, bestaande uit 2 onderof- fuicieren en 11 manschappen. Het zijn fer me kerels van dliiversen ouderdom vardiee- rend© tusschen 2040 jaren. Hun vooruitzichten zijn eohtar nóet gun stige diaar zij bfinnen enkele dagen naar het front zullen vertrekken. Voedseischaarschte in Begië. De Antwerpsch© correspondent van het „Hdbl." schrijft dd. 8 September: Alles laat voorzien, dat wij hier -in Bel gië, wat betreft de volksvoeding, zeer moei lijke dagen tegemoet gaan. De quaestie der levensmiddelen is zeker ook op dit oogenblik en sinds lang reeds een lastig^ problema, maar ze schijnt wel een kleinig heid bij hetgeen ons toekomende winter te wachten staat. De lang niet geruststellen de loopende geruchten worden nu beves tigd door de inlichtingen, dfe mij van be voegde zijde worden verstrekt. Trots den invoer van levensmiddelen door het Nationaal Comité voor Hulp en Voeding, is de bevolking nog voor een mer kelijk deel aangewezen op de voortbreng selen van eigen bodem. Daar de moeilijk- hérten van vervoer over zee en de meer dere kosten niet onbeduidend zijn, blijft de omvang van fte'1 inlandscben oogst een ge wichtige facto v onze volksvoeding. Het is nog tg. vroeg, om volledige inlichtingen hierover te bezitten. Doch men kan a.ls vast staand aannemen, dat. zoowel voor rogge en tarwe al- voor aardappelen het jaar 1016 in vele streken van België bij 1915 zal ten achter staan en eenige mindere op brengst afwerpen. Voor de graansoorten ls dp oogst jede-hik. goed in de rijke landen, g m de anice stro ken Voord aardappelen zün de vooruit- zichtcn veel .-techter en wordt er van een mirrt yan nr) tot 40 pCt. ge- spr-okon. Ho; htc, koudeen natte weer pn genii i' I i:i--e1 -*..ffeu zijn daar\-an de our/:'ic ougiscldngen.©n de verdee- linc vnu de nlappeionworden door de Dnil --.Tic r>-.-geregeld en de aldus op- geöi - 'Td.i vruclu-CTi warden in de gemeente- mngn,zijnen verkocht. Tn 1914 beefthét Na. tionniil Cc-Mifó ./-tracht in het gemis aan aci'dnpiwten te voorzien met dhvoer uit het- hedroev n.i slecht geweest dat sede?-k rt^n het Comité zich niet meer met de aardap- pek: unl '-u-'t ,>n, overigens daartoe gnen tnokt'ir.s heeft Ee® slechte aardaapel- Oogst voor. de v:e-";nj ver d^ bevol king moeilijke degen in Vtet verschiet. Uit i!e Fransehe hrohingstad. Feu bijeooKk re correspomd-eot van die ,,V '-v inurzijn '"ad uit het ge- t-ombai'd'eer'l'ë Boirns o.m. d'it: Het hiotel, waai-in fik een oirderkomie® gevonden heih v- '.-it tusschen twee geheel ©n al verrmn-lde huizen. 'Er zijn geen rui ten meer, dodh waarom ze fe vervangen? Do vensters w a met T>a®fier dich-tge- j-iakt en ik heb het genr©gen gesmaakt, meer dan één oud nuram-x van de „Ma li r/- te tozen. Met twee bedr.©rrf'en houdt de hotel- heuidrator het -bedrijf gaande Terwijl zij mi i ©p® iHescih uitstekende® rood en wijn brengt, klinkt een kanonschot Dat is óns geschut", zegt zij met een g'ümlach Oprui euw klank t het gebuMer. „Dat schot wordt te Niogent afgeschoten van de Duitsche 150.,.." Even latcir zegt zij: „Nu vuurt men op de vliegmachines!" Ik bewonder het verstand, cjat d)it vrouw tje heeft van bet geschut. Dilt edhtar schijnt niets bijBon.de.ns te zijn. Alle straatjongens van Redins kunnen he geschut onderscheid eau, weten waar het vandaan komt en wanneer bet oogenblik gekomen is om aiidh op den grond te wer pen, Reeds pinde lang maakt slechte d© eeinste bom der periodieke "Bombairdemen ten ©enige slachtoffers; d© tweede vindt niemand meer om neer te vellen. Door d© tweede straten, die door hun stilte mij plechtig toeschenen, begaf ik mij naar de voorsteden. Op twee of drie kilometers ziet men hier de Duitsche loopgraven. Uit een der venstens zie ik liudidielijk de ziigzag-lijnen der vijandelijk© ümiles. Ik zou -haast zweren een heikn gezien te heb ben, maar geen. enkel geweerschot heeft mijn oor getroffen! Ik moet per rijtuig den weg waar X. nemen, van waar men te Y. komt, waar een stopplaats is voor den trein naar PeLrijs. Het iis mij niet veroor loofd, namen te noemen of duidelijk© aam wijzingen te gevern. Todh kan ik niet nala ten te vermelden, dat er in iedere tenreanr plood tenten zijn opgeslagen, drie even ge rieflijk zijn aJls Engelsdhe landhuisjes. Ik kom mannen tegen dr.e goed gevoed lij ken en wier gelaat mannelijke beslist heid uitdrukt. I-Ioe weinig mihtaAr men ook •moge zijn, men weet, dat er een kunst bestaat cm er zooveel mogelijk menache- 'lij'ke levens te spaneh. En in diiie kunst hebben onze generaals zich meester^ be toond'. Algemeene R. K. Werkgevers-Vereeniging. Verschenen zijn de pnaeadviezen over „De CoüT.ectieve Arbeidsovereenkomst" ter inleiding van d© bespreking in d© alge meen© vergad©ritng van de Algemeen© R. K. Werkgeversvereenrigfing te houden op 23 September 1916. De praeadvüezen zijn udtsreibracht door prof. L. van Aken, mr. L. G. Rortonhonst en F. J. A. M. WierdefLs. La.a.istgenoemde heeft de practijk der collectieve aobaid'soverrepinkfomst te bespre ken Hi j gaat na het ontstaan der over eenkomst en treedt in een nadeer© be schouwing over het wezen en den aard er van, riet de theoretisch© en practisdhe be zwaren onder h et oog em 'wejidit uèt over de voordedien, welk© eraan verbonden zijn voor de werkgevers en weifloneoners geza- menlijlk en voor elke categorie afzonder lijk T«n gtotte bebandeff de praeadviseur mg ket „verpliidlile lidimaatschap" eh d© voordeel en, weflke de overeenkomst af werpt voor d'e samenleving. Hij komt tot d© volgende oondluoiies: I. Het is on.ze plicht, te streven naar een goed verhouding in het bedrijf tus- schen werkgevers en werknemers. II. Hiervoor moeten wij bereid zijn, of fers van gelid en van toegevendheid te b reueren. III. De Collectieve Arbeidsi-Overeenkomst iis ontstaan als poging tot beslechting van den strijd, die door mtisversitand en door een samenloop van omstandigheden tus- schen Kapitaal en Arbeid gewekt is. IV. De Collectieve Arbeid's-Gi'eireenkiomst kan geacht worden het beste maxkM te zijn, om strijd tusschen werkg©\rens en ■werknemers te voorkomen en een goede verhouding tusschen dezen te handhaven. V. De voordeel en, aan de Collectieve Arbeids-Overeenkomst verbonden, wegen ruimschoots op tegen de nadeden, die sommigen ervan verwachten. V*I. De Collectieve Aibeid6-Overeenikomst brengt belangrijke voordeel-en: a. voor de werkgevers en werknemers gezamenlijk; b. in het bijzonder voor de werknemers; c. in het bijzonder voor de werkgevers; d. voor de menschelijke samenleving. VIT. De Collectieve Arbeiids-Overeen- Komst is een der hechtste grondslagen! voor den bloei van biet bedrijf. VIII. De verplichting voor de patroonö om lid te zijn van de werk?©versorganiaa^ tie in bun vtak, is voor d>en bloei hiervan bij uiitneraenidhedd dAenstig, -is onvermijido- lijk en geoorloofd. IX. Bijzonderlijk de Katholieke werkge vers hebben, handelende in den geest der encyclieken van E. H. Leo XIII over het Arbefi'd©rsvraagisfiukde verbreiildüng van de Collectieve Arbeids-Ovcreenkoanet te bevorderen, ter vervulling van hun plich ten van recMvaard.i'gfread en naastenildietfd'e. Prof. L. van Aken beziet de Coililectiêviet Arbeidsovereenkomst in haar sooiaile bo- tcelkenils. Hij geeft eerst oen korte beschou wing over den klassenstrijd en bespreekt dan de meaning der sociaal -democrat en omtrent de ivraag of de Collectieve Ar beidsovereenkomst den klassenstrijd tem peren zal. Dit niet 't geval. Hiertegen- OAer zet de praeadviseur uiteen dat vol gens onze verwachtingen de C. A. O. deni strijd* der klossenbepaaldelijk tusschen werkgevers en werknemers, wed d©geilijk zal doen verminderen. Een afzonderlijke bemerking wordt in dit pnaeadvies gewijd aan het belangrijke instituut van scheidsrechterlijke bedliedh- tftog van adbeöd/sgescJhrillen, dat zooare«L kan bijdragen tot het behoud van den vrede. Ten slotte gaat prof. van Aken de werking ma van d© overeenkomst tn d© toekomst Hij kjomt tot d© voegend© cour clusiea: I. De Collectieve Arbeiildsovereenkiamst is uit haar aard, en dx>or de omstandig heden, welke zij venondenstelt of in het leven roept, een geschikt milddeft tot tem pering van den klassenstrijd. II. Zij kan veel bijdragen tot den bloeS der orgiamteaities, zoowel van werkgevers als van werklieden, en daardoor tot den geledidolijiken opbouw van bcnoep sstanden en van eene orgamjsatie. De derde praeadvaseur, mr. L. G. Kor- tenhorst, besohouwt d© OoMectfeve Ar- beidsoveree®(komst van juridisch stand punt en gaat de etedh en na. die de prak tijk stedt, wat partijen doeüJbewust met het oom tract hebben beoogd. Voor elke C. A. O. neemt hij de volgend© essenitiia'ila aan: 1. De patroomsr en- werkliedenvereemh gingen wemschen zidh te verhaniden tegen-- over riïïkaair. 2. Zij willen dat de arbelildersvoorwaar dien, die zij itn het C. A. O. opnemen, door a' ïjoór lieden worden ondeiTnouden bij het aangaan van een individueel© werk- overee-rikoimst. 3. Zij wiffleai dat tmlet altoen die vereenli- igongen als zoodanig gebonden zijn aan d© C.. A. O., maar ook de leden afzonderlijk. Praeadviseur gaat na of vervolgen© ons rqcht de C. A. O. eeriig effect kan hebben. Hij zet uiteen, dat de C. A. O., zooa's dile bij ons E's genegeHd, wanneer de betroiklkon orgamisatries in haar statuten wildoend© dw an gmaatrege1 en tegen w©erl>arstige le den frebben genomen en wanneer het col lectieve contract in go-ede bewoordingen is vervat, aan d© wenschen van pairtijen op voldoend© wijze tegemoet kan komen, afli moet worden toegegeven, dat de beschei denheid van den wetgever d© afdoende ret- ~geldng nog ni©t heeft volbracht. Ten slotte gaat mr. Kortenlhorst op déze vragen meer ón bijzondenhed-en in en gaat na wie da verbintenis aangaan» wie door d'e C. A. O., is gebonden en waartoe de partijen zijn gebonden. Hij komt tot d© volgende conclusies: I. Da practisch© eiischein, aan de Collec tieve Arbeidsovereenkomst te stellen, kunnen dioor onze wet verwezenlijkt wor den. II. Toch is het gawenscht, dat ©en specfii- al© wet de posïtrie van de vakvereenfigin- g-en regelt, zoodat bat mógelijk worde, dat In bepaalde gevallen, wanneer het a'ge- iheen bel ang dit ei scht, en de vaktoastén- FEUILLETON. Een gevangene. Ik was dus soldaat. Ik zal mfiet eprdlren van de feiten, waar aan ik deed nam, dat is TTeT werk der ge- schiieid©niiis, maar ail te duur gedeerd door 'het arm© Frankrijk: wat mij betreft, ik wil hilar enkel nog maar eens mijn moreel leven,, del geschaecleniiis mijner indrukken en 'geidia.chten nagaan, hi©r in deze dood- sclh© stilte, waar geen menschel ijlce stem mijji oor beireokt. Ik zal er nuttige wen ken uM kunnon treldken, waaneer mij-n léven nog langer zal duren, wanneer ik spoedig votor God moet verschijnen, is het «en goed onderzoek. Hot teven itn het kamp, de eerste gesveóh- teni de nieuwheid van alles, ran het scM'e- ten, van den diood, dlie rond mij zijn slag steélg, dat ail/lies nam natuurlijk een groote plaat9 dp van die indrukken, welke ik toen ontving, maar nu schijnen dlie indrukken zwakker te worden, te verdwijnen voor een gedachte, welk© mijn geheel en geest WG&ghfieLd. Ik was gelukkig, zeer gelukkig mijn va derland te do'enen, mij eindelijk nuttig te gevoelen in eeni'ige diaad, hioe simpel düe ock was, ik verg dl eek mij gaarne bij een zandkorrel in ©en beschuttilngisdijk. Maar naar gelang de drama's rich afspeelden "^^akte een naamlooze d'roerilheLd zich van mij meester, wanneer ik dacht aan de achtereenvolgend© slageü- en- ontgoqche- Ihigen, welke het geheelFransch volk troffen. Een enkel© gedochte! dreef bij allen, die God nog niet vergeten hadden, boven. n?>. meilijk, dat zooveel smarten en vernede ringen slechts verdiende kastijdingen wa ren, dat het een noodzakeJijk© boetedoe ning was. Ik boord© te midden van de veldendoor den oor'fog van den oogst beroofd, de-edele stem van de Kerk, al harekrindeie® op-- wekkend tot- het gebed, en hun toeroe pend, dat de boete dien striTS m-o-ast verge zel!'en; hoevele- luisterden c-f sloegen acht op dat geroep? Onze officleireni, ov-eriigens mannen met edel hart en moed, haa'idien-r wanneer zij e-r eemige klanken van op- ringecrii, de schouders op: de 9oldateni, meest uitgeput door het lijden en de ont moediging, luisterden, zonder te begrijpen en bekommerden er zich niet om; nog anderen, die er niets van begrepen,, ge bruikten het tot stof voor allerhande aar digheden, waardoor het bwouac moest verv rooi ijkt worden. En in een andere streek van Frankrijk maakten eewige personen zóch los van het gezag, en weder had er een omwenteling plaats. Weder was er vreugde, toen de regeerfingsvorm veranderd werd, en het geleek op, een maskerade te midden van een vreeseüijk on wed er. En intusschen knielden onze vijanden dag el ijk© neder, en an den naam van dien Al machtigen God, dn© alleen meester ie over 's menschen toekomst, vroegen hun vorsten gehoorzaamheid en "toewijding, en er wend gewoonlijk, wanneer zij stierven, oerifig christelijk en ernstig woord van hen vernomen. On'z© soldaten en verscheiden©n der of ficieren lachten met die protesten, zjoo kleingeestig en fanatiek, zooals zij zeiden.. Ik had wel bloedige tranen kunnen stor ten bij het zien van uC© Franec.hen, zoo dapper, zoo berend hun leven te offeren-, maar die, terwijl God slechts van hen onderwerping, een buigen voor Zijn macht van hen eischte, maar al te dik wijls velen met een vloek op de lippen. Arme Bedien, wier dapperheid onvrucht baar was, omdat hun het geloof ontbrak. AH een het geloof schept macht en kracht. l'-k zag duidelijk, dat dit de hoeksteen v as van elke gemeenschap zooals van d'e geheel© menschlheid. Maar in ons geloefd Frankrijk werd het geloof met voeten ge treden, het geleek op eerb schip, dat, ont- tulgd kampt met d© golven. Het was het geloof, dat te midden mij ner kwelling mij het hadhaliike en vergan kelijke van de wereldsche zaken, dat mij de nietigheid van de polltii'ek ©n van d© menscheijke wijsheid deed inzien. Dan werd mijn geest froorer opgevoerd, er. immer zag ik Gód verheven boven al dat 'aardsöbe, D/ie mij tot Zach riep van do domme en verblrinde wereld. Dat was een gedachte, waarvoor iik ctók- wijds bevreesd was.. Ik was er bevreesd voor... en toch ge- Tic el de ik in mij zooveel nuttig te besteden kracht ik gevoelde mij zoozeer bereid., mij aan iets nog veel verhevener dan aan liet; vaderland te wijden.... ik zuchtte en ik ontstak in edelmoedige®) toorn, wan neer ik ei* aan dacht, hoe werindg lieden' er lust toe gevoelden die zie^ der natte op te zoeken en op te wek&en. Dan kwam als een hindernis mij altijd hetzelfde beeld voor den geosit. De aard© scheen mij toe als een groot veld, dat het kwaad en d© onverschillig heid met distels en onuitroeibare doornen ihad bezaaid, waaronder, uitgeput, gé- heel e landen lagen. Nog en.kö'e lieden slechts uoogdén rechtop te loop en of een hunner broeders aan de verstikking te onttrekken, maar bij eiken pas hadden zij zelf te strijde®', om niet te vallen, en dan werd er een stem aan de vier hoeken van de wereld gehoord:, dlie werklied art rfiep om het land te b&werkeu. Dan scheen, het mij toe, dat ik' aan stonds aan den arbelid ging en mij ver bond aan ofen Goddelijk werk; maar dairi overviel mij dezelfde vrees, en als een be vend kind' vluchtte ik achteruit, voordat ik trachtte maatregelen te nemeh of de oorrzaak mijner vrees te kennen Maiar- hetzelfde visioen kiwam mij Emmer levendiger voor den geest en eindelijk zoo zeer, dat ik werkelijk fer onder teed, toen een zeker voorval tu3sdhenibeideai kwam. In een der laatste gevechten, die eer der beproefd dan gestreden zijn in het Westen dooT ons ongeordend leger, wacht ten wij langen tijd op bevelen., die maar niet kwamen, en ira dden tijd werden wij voortdurend bestookt. Teder oogeaïbllk dacht ik. dat mijn uur ■spoedig zou komen zooals van zoovelen mijner kameraden. IE had die gedachte dlikwijlB wiïlen afwenden, maar Ik kon niet. Vorig wensdhte Uk naar huils terug te kunnen keeren. De toekomst lacht© mij toe, alles waa er schoon, edel en verheven, zij was voor mij een hemel op aordë. Maar nee®, want het was mij, alle hoor de ik een stem fluisteren: kom, kom naar die plaats, waar geen einde bestaat. Daar wend ik op den grond geworpem Een kogel had mij in de bonst getroffen en een ©Inde gemaakt aan mijn droom. Men had rond mij wel wat anders te doen, dan zich met iemand te bemoeien, die vieb Ik bleef cfus langen tijd zonder hulp en verloor veel bloed. Mijn geroep was zeker niet gehoord! kunnen worden, en ik gevoel del, dat dd krachten mij snel veifliieten. „Zie", zoo sprak ilk, „zoo riep God' mij tot Zich." En ik verzamelde al mijn krach" ten om mijn geweten te onderzoeken en mij voor te bereiden tot een znliig sterven. Weldra verloor ik het bewustzijn, ik Lag als het ware in een nevel, ik zag nfets meer. Ofschoon mijn wonde ernstig was, hield zij mij toch nii©t langen tijd iin de é-lendige 'ambulances van het leger. Toen de wa penstilstand gesloten was, werd ik' tot herstel naar hui© gezonden, en dk zegende deze omstaudiigheód', welke mij von de wreed e gevangenschap in DuitscWand be vrijdde. De vreugde van mijn terugkeer weincl vergald door den haohelijken toestand van het land en door een groote leegte, weffk© aan den huiselijk en haajrd ontstaan wan, Mijn grootvader had het tijdelijke med het eeuwig© verwisseld, riet zoozeer doom den druk van d!en ouderdom als door cte smart, welke hem d'e jxeuriighead der tij» den veroorzaakte. fWordt vervolgtll

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1916 | | pagina 1