MAANDAG
15
MEI.
I9I6.
Het Roomsche Meifeest.
BUITENLAND.
De Oorlog.
No. 2008
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. - Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
[Leiden II cent per week, fl.45 per kwartaal; bij onze agenten 12 cent per week, f 1.60 per
rlaal. Franco per post fl.80 per kwartaal.
Het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD is tijdelijk alleen verkrijgbaar tegen betaling van 10 cent
kwartaal, bij vooruitbetaling.
Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 7'/s oent
Da ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen
Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
en mooiiarm Mei-morgm beeft dit jaar
nog aiiet geschonken, dan dien van g:e-
31...Van 'den vroegen oclit-end af deed
lentezon haar blijde straten glanzen
de natuur, die meeriag in vredige
gagsrusf.... Een dag van weldoende
newarmte, die het jonge leven doet
fhi'etem over de veilden cn den men
net frissohe (Levenskracht bezielt...,
oo was ';t dus „een uitgezochte dag"
heit Roomsc-he» Meifeesit, dat op ver-
Blende plaatsen An den hun de zou wor-
gevierd tér herdenking van de uit-
'dtging der Encycliek „Rerum Nova
s' van Paus Leo XIII.
an ial die meetings een verslag te ge-
zou natuurlijk ite veel plaatsruimte
^en. Wij zu'ten ons daarom, beperken
de vermelding van de encyaiek-mee-
't& Warmond.
kwart voor. twaalven hadden zeer
'leden van den Leüd'schem Volksbond
or id er a fd e al ingein met hunne vaandels
de Harmonie zich verzameld aan het
[in van de Haaideimmiertreikvaart. baar.
tdaan trokken ze Sn optocht naar War
ed ook de geestel. adviseur, de weil-
pater C. L. Zuidgeest was in hun
Iden. Behalve de vaandels van Voilks-
id en- vak-af deelingen, waren ook pre-
dii© van de V. P. U., de Jonge
rdc en het Kruisverbond.
Êleen voor helt gebied van" de
néémt© Warmond was vergunm,ing ver
ben om muziek te maken. Aan het
iimonderhek begon dus de Harmonie
Gregorius" de feeststemming er in te
izen. Doordat mm man voor man
;'u a het Warmoiinderbek moest» voldoen
ft de lastig© verrichting om tolgeld te
talen, was er hier nogal oponthoud.
Op het -terrein van de meeting'dein
van de pnstorie te Warmond, daar-
welwi'dend1 afgestaan waren reeds
Dgekomen de afdeeling-an Sassen-
iïm, N o o r d w ij k, N o o r d w ij
lt o u t, Voorhout, Voor
noten en Wassenaar. Natuur-
was ook de af,deeding. W a r m o n d'
■een groot aantal lieden vertegenwoor-
Aanwezig waren hier de gelest, ad-
leurs van de iafd. Saissembeim, Voorhout,
órdwijk ein Wassenaar, alsmede-prof.
ijfcenburg van Warmond en pater Joos-
I k, assistent te Warmond.^ In dein tuin
t eirkten we oo(k o. m. op den'burgemeester
*in Warmond, den heer Scbölvimck. De
.sfSchi'Aendo afdeetingen had.den hun ba
eren achter het podium tussclien het
een der hoornen en struiken opgesteld.
;n boeken-kiosk van de prop ag and aclub
t. Bciriiifacius" was keurig opgeslagen
bracht veel lectuur aan den man de
Encyclieken" zijn zelfs uitverkocht. In
ïjzemswaardige Kaufmaninschaft" had
len ook geaorod. dalt de bezoekers ami den
J( iln zich op ©enige verfrisschingen als
fik. chocofade e. d. konden vergasten.
De Harmonie gaf eerst een keurig ge-
ieeld nummer: „Homme contre homme"
aa J. Knegtel. Daarna hield' de voorzitter
an de regeliirisscoarimissi©, de heer P.
loeimslkerk, de
Op e n i n g s r e d
Spreker ©peende de bijeenkomst
ïeV den Ohristeil ijken groeft-: Ge
lold zij Jezus Christus. In een enkel
j ïc-ord wees spr. op het verheugende f-edifc
iau. de uitvaardiging "cler encycliek „Re-
'5 m Novarum" vóór vijf en twintig jaar
«op den opbloei van. helt organisatie-leven,
ralke er een gevofg van lis geweest.
Sprekeir verwelkomd© vervolgens de aan-
reyg| geest, adviseurs, die sprekers, den
ieei' Serrarens, Voorzitter van de Voilks-
Mid-Propaganda-Unie, aan wiens jmiiftia-
ief de meetings op een achttal plaatsen tin
uis diocees zijn georganiseerd, de afdee-
'ingen der bovengenoemde plaatsen, de
kpag.andaclubs van Voorhout, Leiden,
Wassenaar en Noordwijkerhout ,en do aan-
^ezj.gi© besturen,. In het bijzonder dankte
Épr- ook Mgr. Smoulders ©n diens plaats
vervanger kapelaan Omtziigt voor het af
staan van den pastorietuin als meeting-
'n
Roomsche wijze, aldus fepr.hebben
de verschiiUend© afdeeling-em dit feest voor-
i»reid iloor triduum of .algemeen© H. Gom-
ttunie.
Ben, woord ,van dankbare herimnenkig
Wijdde spreker aan d© nagedachtenis van
don overleden oud-praeses van d©n Volks-
lond, den heer Passtoors,, wiens vetrdienr
5kn hij dn ©nkele trekken schetate. 't Was
t Mfemd toen op Voorstel van den voorz.it-
'6r door all'e aanwezigen o,p piëteitvolle
Mjze ©en Onze Vader en Weesgegroet werd
fi&beden. voor d© zielerust van den ovar-
Weaie.
De voorzit ter-dëeld»e ten slotte mede, 'diab
den tuin werd gecolporteerd met katho
de. lectuur en ward rondgegaan met
1 ijeo voor het fonds „Herwonnen
kracht" en de stakende Metaalbe
werkers in Leeuwen, om dozen te steunen
bun gerecht, vaardig den strijd.
.De verkoop der bloempjes heeft f26.53
pP&ehracht.)
Nadat door allen Staande geestdriftig
het i^ondiS.ied was gezongen werd mede-
deel'ing gedaan van
telegram m ie n.
Een telegram, betuigend kinderlijke lief
de ©n volstrekte gehoorzaamheid, was ge
zonden aan Z. II. den Paus. Hierop was
hei- volgend, antwoord ontvangen:
,,De H. Vader, zeer gevoelig voor de
hulde van ik2nderlijke genegenheid en al
geheel© gehoo-rzaamheid van d© talrijke
Katholieke werklieden in- het diocees,
Haarlem, vereenigd op een godsdienstig
en sociaal feest, brengt" daarvoor Zijn
dank en .schenkt hun- ©n hun families van
ganscher hart© den apostoiisohen zegen.
Kardinaal Gasoarri."
Om de Zondagsrust niet te storen, zou
den heden, Maandag, telegrammen van
huldebetuiging worden gezonden, aan Z.
D. H. Mgr. Gallier en H. M. d©"Koningin.
Aan den hoogeerw. heer deken van War
mond. Mgr. Smoulders, zal ©en telegram
worden gezonden om hem te danken voor
de we 1 willendebeid, waarmede hij zfijm tuiin
heeft afgestaan, en Mgr. herstel van .zijn
gezondheid toe ibe wenschen,
De eerst© spreker, kapelaan P. van
Dotd. van Amsterdam, betrad nu het po.-
dium.
Red© v a n k a p e II a a n P. v. Dorp.
-Terwijt de ziel van Paus Leo XIII reeds
lang jubileert voor den troon van den Al
lerhoogste, komen wij hater te zamen één
van hart ©n één van ziet ©rn een loflied te
zingen ter ©ere van denPaus en aan zijn
nagedachtenis onzen dank te betuigen.
Leo XIII. d© man van groote weten
schap, ©en der meest eminent© geleerden
der wereld, die man. van hoog adellijke
•huize, di© zulk een ontzaglijken invlo'ed
had op koningin en regeeringen, is voor
alles ©n boven alles de. Paus der werklie
den. In onze moderne tiideal heeft hij ©en
keerpunt gebracht 5m de wéreld-gèschie-
denis.
Om d-e l>otc ckoais von. Leo XIII Ba e-cliat-
■sen. moet soréker ©r aan herrnne-ren walt
Christus heeft gedaan voor zijn tijd en alle
menschen. die tater Zouden leven.
Toen Christus on .aarde kwam, vond Hij
©eni klein volk. dat geiloofdie, terwijl zich
daarbuiten het heidendom uitstrekt©. Er
was een groote stoffelijke beschaving,
maar all© schrijvers getuigen het, dat er
slechts ©en kleine menigte was van men
schen, die genoten, terwijl verreweg d©
groot© massa van het volk zwoegde in d©
diepst krenkend© slavernij. De. menschen
voelden zich niet broeders en zusters,
maar ieder streefde er naar zichzelven ge
not te verschaffen, ten koste van anderen.
Tegen dien donkeren achtergrond ver
schijnt de heilige, de lichtende gestalte
van Christus. Hij riep ',t allen menschen
toe. die ooit zouden leven, dat zij elkan
ders broeders en zusters zijn. Hij wees den
rijken op de verplichtingen, di© zij hebben
tegenover de arrneren; ook den minderen
wees hij opt da verplichtingen tegenover,
degenen, dii'e macht bezitten.
Christus leerde, dat gelijk is aker men
schen doel, gelijk d© waarde van aller
zliel. Christus kwam om aan rijken en ar
men t© zeggen, dat alle menschen behoo-
fen tot de één© groote Godsfamilie. Hij
leerde, dat alle menschen geluk en
vreugde kunnen vinden jn den godsdienst.
Het .grootste gebod, dat Christus gaf, was
het gebod der liefde. En daarom wijst ook
Paus Leo XIII In zijn encycliek Rerum
Novarum heah'aaldelijk op de liefde,. Chris
tus noemde heit gebod der lieifde: ©en
nieuw gebod', e,en groóit gebod, M ij n
gebod. Christus gebood Zijn Apostelen
het Evangelie ite prediken aan alle schep
selen. Waar het Evangelie wordit verkon
digd, daar rijst op de vreugde en de
blijdschap, daar gaan de menschen zich
elkanders broeders en zusters gevoelen
De heidenen stonden daarom verbaasd
over de lied© der Christenen en getuig
den van hen: „Ziet, hoe zij elkander lief
hebben."
In de middeleeuwen', waarin het Chris
tendom niet slechts door d© invlduen,
imaar ook door de regieringen werd bele
den, was er geen sprak© van pauperisme,
van zoo'n groot getal airmen. D© menscheen
voelden zich gelukkig in el".kanders broe
derschap.
Daarna ziin andere tijden gekomen,
waarin wij ook nu nog leven. Hoe is 'i toch
geschied, dat er zulke mistoestanden
zijn ontstaan, dat 't noodig was, dat Paus
Leo XIII zoo'n krachtig schrijven tot
de wereld moeslt richten, ais de „Rerum
Novarum" lis, waarin de Paus o. m. zegt:
..zoo konden enkele bezitters van onmete
lijke schaftten de massa's van het proleta
riaat ©en juk opleggen, dat»,sléchts weinl,
van dat der sJlaveiru verschif.it."
Voor sprekers verbeelding rijst op de fi
guur van Luther, die'opstand predikt© te
gen den Paus. Wie aan den Paus raakt
raakt aan Christus. Toen zijn de menschen
ge-bracht op het he'jlemde vlak, dat leidt
tot god'sdienstloosheid ©n onverschillig
heid. Waar ,d© godsdienst verdween, daar
yprdwega pjak de jecktvaardigheid de
diefde. De menschen stondéri weer tegen
over elkander; het grofste egoïsme open
baard© zich weer; gedreven door hebzucht
streefden d© menschen er slechts naar zich
te verrijken. Aan den ©enen kant groeide
het groot-kapitalisme, terwijl aan den an
deren kant op enorm© wijze hef getal pro
letariërs werd vergroot.
Daar kwam een reactie een reactie,
di© door het middel van macht en geweld
verbetering in den wantoestand wiüide
brengen. Doch voor het oog der Katholie
ken ree© toen op d© heerlijke, lichtende
gestalte van Christus teren den donkeren
achtergrond van het oud© heidendom. Zij
begrepen, dat d© Christus weer moest
heerschen in het openbare leven. Maar hun
strevingen waren niet nauwkeurig be
paald; hun werken was hiet zeker omlijnd.
Toen heeft. Paus Leo XIII klaar en duide
lijk >en geestdriftig en vrijmoedig gespro
ken. Hij heeft alien gewezen op hun rech
ten en verplichtingen. Paus Leo XIII kon
digt in zijn heerlijke encycliek het woord
van Christus af heerlijk om den een
voud, om de volledigheid, ©en volledige,
catechismus voor degenen, die werken op
sociaal gebied. Een Zwitsersch© socialist
zegt van deze lencyciliek, dat ze meer heeft
uitgewerkt, dan alle socialistisch© congres
sen Ite-samen. Na het Concilie van Trent©
aldus <dr. Poets is heb verschijnen
van deze encycliek een der merkwaardig
ste gebeurtenissen in de kerkelijke ge
schiedenis.
Wij "hebben, aldus spr., noodiig"de her
vorming van den enkeling en van het
huisaezin om ft© komen tot de herv'O.rmi'ng
van de maatschappij, dn den geest van de
encycliek van Paus Leo XIII. Hef groot©
middel' voor de hervorming van den enke-
lilng os de veefvuildig© H, Communie, door
den opvolger van Paus Leo XIII aangewe
zen. Aan grptoftsch© optochten (hebben wij
niets zonder d© zeil f-vei beter ing van dien
enkeling. Heit groote miiddel voor d© her
vorming der huisgezinnen rjs het werk van
de iritroirisatie, zoo geestdriftig gepredikt
door nater Mafcn o, ^UrrcastisiaJtóe beoogt
den Gaddöiijkeni Zaligmaker* motr-zh^
Goddelijke Liefde te doen troonen in het
huisgezin. Ziin beeltenis wordt de eere
plaats gegeven in ons huis; Hem komen
wij 's morgens en 's avonds ons toewijden;
Hem komen wij-onze vreugde en droefheid
uiten.
Als wij 'zoo als enkeling en jn ons huis
gezin leven voor en met Christus, dan aal
de -rechtvaardigheid en de liefde weer
gaan heeirsohen in die maatschappij. Al
leen .de beleving van Christus wét zal d©
orde kunnen herstefllien in de ontredderd©
maatschappij.
Daverend' applaus volgde op deze in stille
aandacht gevolgde rede.
De it weed© spreker was de heer G. Bruna,
redacteur van „Het Centrum" te Utrecht.
Rede van den heer Bruna.
Velen hebben eerst door de encycliek
„Rerum Novarum" gelieerd, idat e.r een
sociale kwestie bestaat m wat daaronder
wordt verstaan.
Een Amerikaansch schrijver zeide laatst:
Wij leven dn een periode, waarin Mars
regeert, doch er is nog een een gruwelij
ker afgod: Mammon Den ander schrijver
uatt© als zijn meenüng, dat en' in -onzen tijd
een revolutie zou zijn uitgebroken, als er
geen oorioe: was eekomen.
Toen de encycliek verscheen, togen 15,000
Fransche werklieden naar Bom© om den
Paus 'ba danken; nu kunnen er geen 1500
gaan; zij liggen in d© loopgraven. En
waarom? Misschien ook omdat zij hielt
hebben .geluisterd naar heit woord van den
Paus om Mammon ite dooden; nu staan
zij onder die heerschappij van Mars.
Wat moeten wij dankbaar zijn, wij
Katholieken, Yoor het onfeilbaar geaag van-
den Paus. Wii hebben betreffend© zoovel©
kwdsties zekerheid, waar andersdenken
den in d© duisternis van den twijfel tas
ten." Wij kennen de waarheid, wij hebben
het recht. Spr. kan zich niet voorstellen
dat er katholieken zijn, di© aan. heit woord
van- dan Paus niet genoeg hebben; di© nog
zoeken naar oplossingen, terwijir de voll©
waarheid reeds bekend" is. D© voll© waar
heid betreffend© d© soaLaile kwestie is tot
ons gekomen dn idle encycliek „Rerum No
varum". Spr. spoort aan om de encycliek
nliet slechts f© prijzen en ite roemen-/ doch
ook ft© 1 e z e m.
De social© kwdsüi© is in haar diepste
wezen een godsdienstig© kwestie, zooals
uit d© „Rerum Novarum" duidelijk blijkt..
Velen kennen uit de Encycliek „Rerum
Nova rum" slechts enkele passages: Zij
mogen geen socialist zijn en moeten zich
organisoeren in Katholiek© vereendgingen.
Ten onrechte heeft men soms van Ka
tholieke zij.de gedacht, dat wij de kracht
versnippieren, als wij ons confessioneel
vereenigen. Maar wij, di© den rechten weg
bewandelen, wij versnipperen niet de
kracht, doch zij di© van den goeden weg
afwijken.
Heeft de Kerk h©t recht om am social©
kwesties -leiding te geven? Maar vragen
•wij dan: heeft ©en moeder het recht haar
kinderen voedsel te gchenken? Wij moetepi
dankbaar zijn voor de wetten, di© d© Kerk
ons «reeft.
Anderen kunnen dwalen; wij moeten er
dankbaar voor zijn, d-a)t wij .alleen en
God weeit, waarom juist wij in hef bezit
zijn der waarheid. Door de encycliek „Re
rum Novarum" hebben wij een veilige
leiding voor ons organisatie/even.
Het zilveren feest van dé uitvaardiging
dezer encycliek moet ons vereemiigingsle-
van nieuwe (kracht schenken. Wij moeten
leven voor elkander, niet slechts leven
vóór helt stoffelijk, doch ook voor het gees»-
'teJijk welzijn "van elkander.
In d© encycliek „Rerum Novarum" ligt
een krachtig© opwekkling tent naastenliefde.
Man heeft ©r over gestreden of de oplos
sing van de sociale kwesti© is gelegen in
het recht of :'in de liefde. Liefde zonder
rechtvaardigheid is iets onaangenaams,
en rechtvaardigheid zonder Diefde kan.ook
nooit een idealen toestand scheppen. Door
rechtvaardigheid en door liefde moet de
maatschappij worden hervormd'.
Wat d© wortels zijn voor een boom, dat
is het (innerlijk godsdienstig leven der le
den voor da organisatie. Wantrouwen,
tweedracht, twijfel aan het goed recht
van het Roomsche organisatieleven, noemt
spr. de slakken, helt ongedierte voor een
organisatie.
Wij moeten ons nliet laten verleiden door
de leuze „Vooruit" onzer tegenstanders,.
Als dan „Vooruit" naar omlaag gaat, dan
willen wij niet vooruit, doch achteruit,
omhoog.
Deze door verscheidene geeislge ztetfen
doorsmakte rede werd herhaaldelijk onder
broken door applaus en gelach.
In oplaaiende geestdrift jubelde nu door
den schoonen tuin het „Aan U o Koning
dec Eeuwen".
Sluiting.
De voorzitter van de V. P. U., de heer
Serrarens, sprak in enthousiaste
woerden zijn blijdschap ui-tover hef - schit
terend geslaagde Roomsche feest.
Met den apostel Petras kunnen wij zeg
gen: „Goud of zilver heb ak niet", dóch
moeten ér "met 'hem ook aan toevoegen-:
„Waf ik heb, zal ik geven". Wij moeten
geven voor de Roomsche belangen d©
krachten van ons hoofd, die "krach-ten van
ons lichaam, en tot de maatschappij zeg
gen wat Petrus ©plrak (to,t den lamme langs
den weg: „In naam van Jezus Christus, ik
zeg u: sta od."
De voorzitter van de regeringscommissie,
de heer P. Heemskerk, sprak ten
slotte een woord van dank tot de sprekers
en allien, di© voor het welslagen van het
feest hadden hijgedragen. Spr. maakte van
de gedegenheid gebruik om alsnog welkom
ft© (heeften een groep Belgische vluchtelingen
uit Leiden, die deze meeting waren komen
bijwonen, en sloot daarna de bijeenkomst.
De Harmonie „St. Gregorius", .die ook
tusschen do béid© redevoeringen op uitste
kend© wijze ©en paar nummers "ten ge-
boor e had gebracht, gaf nu heit sloitnum-
IX et-.
O oto chtj.
De zon was antusschen schuil gegaan
achter donkere wolken, doch grootsch was
toch de aanlblik van di© itóemtaLLen vaan
dels, gevolgd door honderden Katholieken,
in optocht na afloop van de meeting door
de straten van. Warmond, 't Was een
prachtige manifestatie van Katholiek, or-
gariisatiefjeven. (Jammer al-leem, dat er
slechts één muziekkorps in den langen
stoelt was, de Leiidsche Harmonie. War
mond had ook keurig voor den dag kun
nen komen!)
Het Ropmsch Meifeest is h e e r l ij k ge-
geslaagd, overtreffend d© schoonste ver
wachting-en!
Er waren meer dan 2500 kaarten
voor toegang tot de meeting verkocht!
De regelingscommissiie, in 't bijzonder
het dagelijksch bestuur er van, een woord'
van hulde voor de organisatie van den
schitterenden prachltigein landdag,!
Aan de encycliekmeeting te Haarlem
hebben ongeveer 3000 -personen deelgeno
men.
Te Heemstede verzamelden zich d© deel
nemers uilt Heemstede, Bennejbroek,
Lisse, II ill© gom en Haarlem
mermeer en, onder de muziek van
(twee korpsen, trokken de betoogers if! op
tocht met ontplooide, schitterend© banie
ren en eenige transparanten naar Haar
lem.
Van af de grens Haarlem—Heemstede
ging men op eigen gelegenheid (Haarlem
geeft geen verlof voor Zondagsopt-ochten)
naar het Brongebouw, alwaar zich reeds
talrijke deelnemers uit Haarlem, Schoten
Overveen en Halfweg verzameld hadden.
In den mooien tuin van de „Bron" nam
om ruim twee uur de meeting een aan
vang. De geestdrift onder de deelnemers
was groot.
Oder de aanwezigen merkten wij op,
behalve de afdeelingsbesturen, de zeer-
eerw. heer, L, A., A. N. Wester\voudtA se
cretaris van Z. D. H. den Bisschop van
Haarlem; mr. J. N.. j. E. Heerkens Thijs-
sen, R. K. wethouder van Haarlem; ver-
Schillende EvJS.' (H.H. g(Jestèlijkc|a, vé^ö
(middenstanders, R. K. Gemeenteraadsle
den van Haarlem en omliggende plaatsen,
i-r-ompesiter van Halfweg enz.
,Van het bissehoppelijk paleis woei d©
driekleur ruet pauselij'ken wimpeL
Met begeleiding van kopermuziek werd
het bondslied gezongen, waarna d© voor
zitters van vier verschillend© afdeelingeca
de aanwezigen welkom heette, en op de
beteekenis van dengroeten jubeldag we- -
zen..
Dan werden op vier verschillende plaat
sen: in de groot© zaal, van af het terras,
van af de muziektent en in den tuin, de
feestreden uitgesproken, resp. door den
zeereerw. pater Cyrillus Perquin, uift het
klooster te Tilburg, en de heeren mr. J.
B. Bomans, J. Kamerbeek en J. A. d© Lo-
beL
Tijdens de pauze verhoogden de muziek
korpsen de stemming door goede mu
zieknummers ten gehoor© te brengen.
Na een slotwoord van den voorzitter da
verde tot besluit het „Aan U, o Koning der
Eeuwen." Door de zaal en den tuin werd
een ommegang gemaakt en daarna de
vergadering ontbonden.
Fransche ministers in Rusland. - Grey
en Poincaré over den vrede. 0e
priesters en de opstand in Ierland.
Van de oorlogsterreinen.
Overzicht.
De aandacht wordt van de andere oor-
logster.rein©n waar ruet veel belatrg-
rijks voorvalt getrokken naar de Rus
sische expedities in Armenië en Perzië.
Het tweestroomenland zal allengs een
zeer belangrijk oorlogsterrein worden.
De grootste moeilijkheden, waarmede'de
Russen tijdens hun veldtocht hier, hebben
te kampen, ondervinden zij in de streek
ten westen van Erzeroem. Onmiddelijk na
den val van deze vesting, den 16 Februari,
zijn de Russische troepen in drie richtin
gen opgetrokken: naar het Noorden, naar
het Zuiden en naar het Westen. Zoowel in
het Noorden als in het Zuiden ontwikkel
de ljun opmarsch zich zeer voorspoedig,
doch in het Westen ontmoetten zij hard-
nekkigen tegenstand. In de drie maan
den, welke sedert de verovering van Er
zeroem verstreken zijn, zijn de Russen in
westelijke richting slechts in geringe mate
opgeschoten.
Hoe het hier verder verloopcn zal, daar
omtrent durven we ons aan geen voorspel
ling wagen. Uit de berichten der laatste
dagen zou men besluiten, dat beide par
tijen zich voorbereiden op een geweldige
k r achtsinsp anning..
0p Zee.
De duikboot, en mijnoorlog.
„Lloyds" bericht: Het Engelsche
stoomschip „Eretria" is gezonken.
(Het stoomschip „Eretria" had een bru
to tonneninhoud van 3464 <ton, was ge
bouw Ün 1901, een .behoorde aan de S. S.
Eretia Co. Ifd. te John. N.B.
Een zeilschip getorpedeerd.
Het Britsche zeilschip „Galgate" is door
een Duiitsche duikboot op 6 Mol met een
torpedo in den grond geboord, op 15U mij
len ten Westen van Quessant. Twaalf le
den der bemanning in een boot zijn in
Brest aangekomen, een andere boot met
deriien man wordt nog vermist. De duik
boot trof geen maatregelen voor de vei
ligheid van de bemanning, die gedwongen
werd in de bóóten te gaan en door de
hooge zee, aan groote gevaren was bloot
gesteld.
Getorpedeerde schepen der Entente-Staten.
De Duitsche admiral© staf der marine
deeLt mede: In April zijn 96 vijandelijke
koopvaardijschepen met ongeveer 225,000.
bruto' registertonnen door Duitsche en
Oositenirijksch-Hongaarsche duikbooten tot
zinken gebracht of door mijnen, verloren
gegaan,.
Duitschland.
De voedings kweetie.
Dr. Delbrück, de staatssecretaris van
Binnenlandsche Zaken in Duitschland, ia,,
zooals wij reeds Zaterdag meldden, afge
treden wegens gezondheidsredenen, cLw.z*
wegens ziekte-redenen, daar do staatsse
cretaris een langdurige behandeling moet
ondergaan.
De „Vossischo Zeitung" wist echter de-
zer' dagen fte .vertellen, dat Dr. Delbrück'a
